Vísir - 11.11.1965, Blaðsíða 9

VÍSIR . Firn'nt*id''''”r 1 ’. r>*--‘>rnv»0r '965.
■>
bæjargjaldkera. Þar voru einnig
skrifstofur fyrir verkalýðsfélög
o, fl. Má ennfremur geta þess,
að hér var raftækjaverksmiðjan
Rafha stofnuð, sem er mesta
iðnaðarfyrirtækið í Hafnarfirði.
in þess að almenningi i Hafn-
arfirði hvað þá öðrum
gangandi gestum hafi verið það
fyllilega ljóst, þá vill svo
skemmtilega til, að í miðjum
Hafnarfirði, við Vesturgötuna
rétt fyrir vestan þann stað sem
Reykjavíkurvegur kemur niður
í bæinn stendur eitt elzta og
sögufrægasta hús landsins.
Þetta hús er nú orðið 160 ára
gamalt og var reist af hinum
mikla brautryðjanda og at-
hafnamanni Bjarna Sívertsen
riddara árið 1805. Síðan hafa
margir búið í þessu gamla og
merkilega húsi og margir merk-
isviðburðir gerzt í því. Það
hefur gengið undir ýmsum nöfn-
um eftir því hverjir bjuggu í
því. Lengi var það einfaldlega
kallað „Stofan“ og húsin í
kringum það „Stofuþorpið". Það
var jafnvel fram á þessa öld
eins konar miðstöð Hafnarfjarð-
ar og ekki ýkja langt síðan að
það gegndi jafnvel störfum sem
ráðhús bæjarins.
Það má ekki síður líta á
Bjama Sívertsen sem föður
Hafnarfjarðar, en Skúla fógeta
sem föður Reykjavíkur og er
því ekki nema eðlilegt, að Hafn-
firðingar vilji nú fara að hefjast
handa um að varðveita og bæta
þetta gamla hús sitt, varðveita
það til minningar um hinn mikla
brautryðjanda og um uppvaxtar-
ár bæjarins og alla þá merku
íbúa og starfsemi í þessu aldna
húsi.
Hér sést hið foma hús Sívertsen-húsið, það stendur við bílastæðið stóra upp af bæjarbryggjunni.
Veggur hefur verið gerður utan um það meðan endurbygging stendur yfir.
jKannig á þetta gamla hús ótal
tengsl og minningar á flest-
um sviðum hafnfirzkrar sögu,
mörg félagasamtök og fyrirtæki
eiga þar stofnunar og starfsemi
að minnast. Hér mætti segja
fremur en víða annars staðar,
að ef steinarnir kvnnu að tala
þá hefðu þeir frá mörgu að
segja.
J fyrstu þegar menn fóru nú
fyrir einu eða tveimur árum
að íhuga varðveizlu þessa merki
lega húss var hugmyndin sú að
laka húsið og flytja það upp í
Hellisgerði og stofna þar eins
konar minjasafn, líkt og Árbæj-
arsafnið við Reykjavík. En er
menn fóru að kynna sér nánar
alla hina miklu og merkilegu
sögu hússins, þá fór að renna
upp Ijós fyrir mönnum, að það
veéri mikil synd að rífa „Stof-
Viðreisn Sívertsens-
húss í Hafnarfirði
una“ upp af þeirri lóð er hún
hefur staðið á og hafa mál nú
þannig skipazt, að bæjarstjóm
hefur ákveðið, að Sívertsen-hús
ið skuli fá að standa þama um
aldur og ævi, hvemig sem skipu
lag bæjarins verður og þó öll
önnur gömul hús á þessu svæði
verði rifin. Er þetta atriði til
fyrirmyndar, húsið sem gevmir
sögu bæjarins fær að standa ó-
hreyft í hjarta hans.
Bjarni Snæbjörnsson gerði
nokkra grein fyrir verkefninu.
Varðveizla hússins var fyrst til
umræðu í Rotaryklúbb Hafnar-
fjarðar í júlí 1964 og samþykkti
það félag í september sarri^ ár,
að beita sér fyrir varðveizlunni.
Síðan hefur verið leitað til
fjölda félaga og fyrirtækja í
bænum, til bæjarstjórnar og til
Alþingis um stuðning við þetta
verk og er það sama sagan alls
staðar, að þegar þessum aðilum
hefur verið gerð grein fvrir
sögulegri helgi þessa húss, hafa
undirtektir alls staðar orðið
jafn gððar.
Á fjárlögum þessa árs em
100 þús. k.r veittar til verksins
og verður væntanlega álíka upp-
hæð á næstu fjárlögum. Bæjar-
stjóm Hafnarfjarðar hefur sam-
þykkt að greiða allt að f jörðungi
kostnaðar.
\7ið gengum nokkuð um húsið
og var sýnilegt að talsvert
verk yrði að gera það vel úr
garði, en verkið er áætlað að
muni kosta um 800 þús. kr.
Þetta er svokallað bindiverks-
hús, sem hefur verið flutt frá
Danmörku, sennilega tilhðggvið
og múrsteinum hlaðið inn f
grindina. Á síðari árum hafa
herbergin verið misjafnlega
leikin, veggfóðrað og málað
yfir með ýmsum hætti og kross-
viðarfulningar settar sums stað-
ar. Mesta verkið verður þó að
nema burt kvistinn framan af
húsinu, sem var settur á það
Framh. á bls. 6.
{"'kkkur fréttamönnum var boð-
ið í fyrradag suður í þetta
gamla hús og var þar fyrir nefnd
sem vinnur að þessu máli og
beitir sér nú fyrir fjársöfnun í
því. Þar var fremstur í flokki
hinn góðkunni fyrrverandi al-
þingismaður og læknir þeirra
Hafnfirðinga, Bjarni Snæbjöms-
son, en hann hefur haft for-
göngu í þessu máli. Aðrir í
nefndinni eru Gísli Sigurðsson
lögregluþjónn, Ólafur Pálsson,
Kristján Eýfjörð, Kristín Magn-
úsdóttir og Sína Amdal og voru
þau öll þar viðstödd tií að ræða
við okkur og auk þess Kristján
Eldjám þjóðminjavörður, en
viðreisn hússins verður fram-
kvæmd í fulikomnu samráði við
hann.
J^ristján Eldjárn tók til máls
og sagði að hús þetta væri
mjög merkilegt bæði almennt
fyrir þjóðina vegna aldurs og
gerðar hússins, en hús þetta er
hið dæmigerða kaupstaðarhús
og þar að auki er saga eins
mesta framkvæmda og viðreisn-
armanns þjóðarinnar Bjama
Sívertsen tengd þessu húsi. I
öðm lagi er húsið mjög merki-
legt í sögu Hafnarfjarðar, vegna
þeirra mörgu merkismanna sem
hér hafa búið.
Gfsli Sigurðsson lögreglu-
þjónn gat ýmissa atriða úr sögu
hússins. Nokkru eftir að Bjami
Sívertsen féll frá og verzlun
hans lagðist niður komst Hafn-
arfjarðarverzlunin og hús þetta
í eign Knudtsons hins mikilvirka
danska kaupmanns, sem um
tíma drottnaði yfir verzluninni i
Reykjavík, Hafnarfirði og í
Keflavfk og bjuggu þá í húsinu
ýmsir verzlunarstjórar hans, en
kunnastur þeirra er Christian
Zimsen, sem var mjög vinsæll
maður í Hafnarfirði. Þar i hús-
inu fæddist Knútur Zimsen sið-
ar borgarstjóri í Reykjavík.
Sagði Gísli okkur frá því, að
Christian Zimsen hafi verið bú-
inn að eignast fjórar dætur og
var farinn að þreyja það mjög
að eignast son. Nú var fimmta
bamið á leiðinni og fulltrúi
hans sem þá var Hans Sívertsen
ákvað að ef þetta yrði drengur,
Við heimsókn í Sívertsenshús í fyrradag, hin gamla trausta súðarklæðning skoðuð, talið frá vinstri:
Ólafur Pálsson, dr. Kristján Eldjárn, Kristján Eyfjörð, Bjarni Snæbjömsson læknir og Gísli Sigurðs-
son lögregluþjónn.
Það er eitt elzta og merkilegasta hús
landsins og verður láfið standa sem sögu-
legar minjar i hjarta Hafnarfjarðár
þá ætlaði hann að flagga á hús-
inu og sagði skipstjóra á skipi
þar f höfninni að þá skyldi hann
einnig flagga. Svo fæddist Knút-
ur og þeir flögguðu en aðrir
Hafnfirðingar sáu flöggin og
héldu að einhver stórviðburður
hefði gerzt og þannig flaggaði
allur bærinn fyrir fæðingu
Knúts Zimsens, enda varð hann
ar, sem varð vísir að núverandi
sparisjóði.
Skömmu fyrir aldamótin bjó
Thor Jensen f þessu húsi, það
var á mestu erfiðleikatímum í
lífi hans, en þaðan fluttist hann
svo til Reykjavíkur og stofnaði
Godthaabs-verzlun sem varð
upphaf velgengni hans. v
Kringum aldamótin var
svifamikill I Hafnarfirði og
starfaði með ensku fiskkaup-
mönnunum Bookless og siðar
Hobbs.
Loks var það í kringum 1930,
sem Hafnarfjarðarbær keypti
húsið og voru þá í því bæjar-
skrifstofurnar, var þá m. a.
gerður kvistur framan á hús-
þekjuna og þar var skrifstofa
Barnaskóli Hafnarfjarðar svo
eitt ár til húsa hér síðan átti
Brydes-verzlun húsið og enn
bjuggu kunnir verzlunarmenn
og útgerðarmenn hér næstu árin,
m. a. Ólafur Davíðsson útgerð-
armaður, sem var mjög um-
merkismaður
Cíðar þegar Knudtsons verzlun
hafði lagzt niður verzlaði'
Christian Zimsen þarna sjálfur
og þama mun stofnaður hjá
honum Sparisjóður Hafnarfjarð-