Vísir - 28.04.1966, Qupperneq 8

a
V í SIR . Fimmtudagur 28. apríl 1960.
VISIR
Utgefaadl: Blaðaútgáfan VISIR
Framkvæmdastjóri: Agnar ÓlafssoH
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóran Jónas Kristjánsson
Þorsteinn ó. Thorarensen
Auglýsingastj.: Halldór Jónsson
Ritstjðm: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 linur)
Auglýsingar og afgreiðsla Túngötu 7
Askriftargjald: kr. 90,00 á mánuði innanlands
f lausasölu kr. 7,00 eintakið
Prentsmiðja Visis — Edda h.f
2500 nýjar íbúöir
það fer ekki milli mála að eitt mikilvægasta hags-
munamál íbúanna í höfuðborginni eru húsnæðismál-
in. Gott og heilbrigt húsnæði er undirstaða mann-
sæmandi lífs. Allir þeir sem komnir eru á miðjan ald-
ur muna kjallaraholur og skúrahúsnæði fyrri áratuga,
sem var gróðrarstía sjúkdóma og margs konar félags-
legra vandamála. Nú er öldin önnur, en sóknin í hús-
næðismálum hefur þó ekki enn tekið enda. Má í því
sambandi vekja athygli á því hver þróun undanfar-
inna ára hefur verið í húsnæðismálunum hér í Reykja
vík. Lengi voru herskálamir ömurlegur blettur í hús-
næðismálum borgarinnar. Nú er þó svo komið að þeir
mega heita alveg horfnir úr sögunni. Það er fyrst
og fremst framtaki borgarinnar að þakka. Síðustu
fjögur árin hefur borgin byggt á sínum vegum alls
298 íbúðir. Af þeim hafa 128 verið seldar en 170 verið
leigðar út. Þar hafa fengið nýtízku húsnæði margir
þeir sem áður bjuggu í hinum verstu hjöllum. Og nú
þegar hefur verið séð fyrir fjármagni til nýs áfanga
á þessu sviði. Borgin mun á næstunni byggja 200
litlar íbúðir. Verða þær leigðar út efnalitlum fjölskyld-
um, þar á meðal ungum hjónum sem eru að byrja
búskap sinn. Þá mun borgin byggja 100 litlar og hag-
kvæmar íbúðir fyrir aldrað fólk og enn 50 íbúðir
að auki sem leigðar verða eða seldar með hagstæðum
kjörum þeim fjölskyldum, sem hafa mesta þörf fyrir
þær sökum efnahags og barnafjölda. Og loks má geta
þess að borgin mun lána allt að 100 þús. kr. út á
3—400 íbúðir. Eru þær bæði ætlaðar ungu fólki, náms-
mönnum öryrkjum og fleiri hópum þjóðfélagsins.
Þannig mun borgin ýmist byggja eða veita aðstoð
við byggingu á 700 íbúðum næstu f jögur árin. Er það
27% af allri byggingarþörfinni á því tímabili. Sést af
þeirri tölu að hér er um stórfellt átak og áfanga að
ræða í húsnæðismálum.
glöð andstöðuflokka Sjálfstæðisflokksins hafa öðru
hvoru haldið því fram að of lítið hafi verið byggt í
Reykjavík almennt af íbúðarhúsnæði síðustu árin.
Hvað segja tölur og staðreyndir um slíkar fullyrðing-
ar? Á síðustu 4 árum hafa verið hér byggðar samtals
Í500 íbúðir. Er það húsnæði fyrir 10.000 manns.
Fjölgunin í borginni á þessum tíma hefur hins vegar
ekki verið nema 5.800 manns. Það sem umfram hefur
verið byggt hefur því farið til þess að bæta húsnæðis-
ástandið í borginni. Þessar tölur sýna svart á hvítu
að fjarri fer því að of lítið hafi verið byggt af íbúðar-
húsnæði í höfuðborginni. Og nú stendur fyrir dyrum
úthlutun lóða undir 1980 íbúðir í Fossvogs og Breið-
holtshverfi. Má því með fullum rétti segja að hin
glæsilega þróun í byggingarmálum borgarinnar muni
halda óskert áfram.
Litazt um á sýningu
Það var margt skemmtilegt
og fróðlegt að sjá á Reykjavík-
ursýningunni í Bogasalnum,
enda spurðist það fljótt og varð
hún afarfjölsótt. Má vera að
forvitni flestra hafi beinzt að
hinu nýja frambúðarskipulagi
borgarinnar, sem lýst var þama
svo glöggt með litprentuðum
uppdráttum. Er vissulega á-
nægjulegt, að sjá þar hvemig
áætlað er að borgin vaxi og
þróist, og verði enn nýtízku-
legri, með glæsilegum nýjum
borgarhverfum og breiðum og
fullkomnum akbrautum, sem
tengi borgarhlutana saman og
þó jafnframt lögð áherzla á það
að Reykjavík framtíðarinnar
verði borg grængróðurs og
skemmtigarða, alla leið upp í
skemmtigarðinn mikla í Heið-
mörk.
Það voru þó ekki aðeins
þessar myndir af þeirri fram-
tíðarborg, sem nú er að þróast
sem vöktu athygli á sýningunni.
Þama var einnig litið um öxi,
horft yfir sögu borgarinnar,
þeirri eindæma þróun hvernig
hún hefur breytzt úr örlitlu
fiskimannaplássi í þá stóru
bórg sem stendur á Nesinu. Og
fátt af því sem var á sýning-
unni sýndi þetta betur, en hinar
fallegu Reykjavíkurmyndir
Jóns Helgasonar biskups, sem
var raðað þar upp allmörgum
saman.
Fréttamaður Vísis sneri sér
til Lárusar Sigurbjömssonar
skjala og minjavarðar Reykja-
víkur og bað hann um að segja
okkur í nokkrum orðum, hver
Jón Helgason var, og hvernig
stóð á þessari myndagerð hans.
Allir vita að hann var starf-
samur biskup og auðvitað hafa
menn séð ýmsar Reykjavíkur-
myndir hans I bókum, en nú
skulum við fræðast nokkm nán-
ar um þennan merkilega mann
af Lárusi.
Ólst upp í „Bankastræt-
inu.“
— Var hann fæddur Reyk-
víkingur?
— Nei, hann ,var fæddur í
Görðum í Álftanesi, þar sem
faðir hans Helgi Hálfdánarson
var prestur, en ég held að hann
hafi tæplega verið eins árs þeg-
ar faðir hans varð kennari við
Prestaskólann og fluttist til
Reykjavíkur og þar stóð
bernskuheimili hans efst í
Bankastræti sem nú er, það var
hús Bergs Thorbergs lands-
höfðingja, sem faðir hans
keypti. Þar bjó Jón Helgason
þar til um líkt leyti og hann
Jón Helgason biskup og list-
málari í frístundum.
varð sjálfur forstöðumaður
Prestaskólans en þá byggði
hann sér hús í Tjarnargötunni.
Hann gerþekkti Reykjavík, hér
sleit hann barnsskónum og var
auk þess alla tíð mjög fróðleiks
fús má segja jafnvel forvitinn
og safnaði að sér feiknamiklum
gögnum um sögu bæjarins og
líf fólksins sem hér bjó eins og
kemur fram af ritum hans.
— En hvaðan kom honum að
fara að mála, maður hefur heyrt
að það hafi verið heldur sjald-
gæft hér fyrir daga Ásgríms
og Kjarvals að menn legðu
stund á málaralist.
— Ég get ekki sagt að ég
viti, hvaðan honum kom þessi
hugmvnd. Ég held ekki að það
hafi verið kennd nein teikning
í Latínuskólanum þá, en í hópi
kennaranna voru drátthagir
menn eins og Benedikt Gröndal
Það eina sem maður veit um
þetta, er sem hann skrifar sjálf-
ur á eina myndina. Hann segir
að það sé fyrsta myndin sem
hann hafi gert og þá hafi hann
verið í 6. bekk Latfnuskólans
árið 1885. Hún er teiknuð út
um glugga skólans, margt af því
sem sést á myndinni stendur
þar enn. Það er Jónassens-húsið
á homi Lækjargötu og Skólabrú
ar, þar sem veitingastofan Mat-
barinn er nú og þar fyrir ofan
sér í Dómkirkjuna og Alþingis-
húsið með alveg sömu ummerkj
um og enn í dag, og þar sést
Austurvöllur með gamla apótek
ið, sem nú fyrir nokkrum árum
var flutt upp í Árbæjarsafn og
í fjærsýn Grjótahverfið og Vest-
urbærinn. Þarna sést líka götu-
lífið, kona í krínólín, drengur
með hjólbörur og jafnvel vatns-
beri með tvær skjólur á grind.
Annáll bæjarins í
myndum.
— Hélt hann þessari mynda-
gerð síðan áfram stöðugt?
— Margar af myndum hans
eru ársettar og ef maður athug
ar þetta betur, þá kemur í ljós,
að hann málaði mest á tveimur
tímabilum. Fyrst er það tíma-
bilið 1893 til aldamóta, þá mál-
ar hann mest af eigin sjón. —
Seinna tímabilið 1908 og nokkur
ár þar á eftir, þá fer hann all-
mikið að gera sögulegar myndir
af Reykjavík, t. d. mikið eftir
gömlum ferðabókamyndum og
ýmsum elztu ljósmyndum af
bænum sem til voru. Þessar
fyrstu gömlu ljósmyndir voru
oft ærið óskýrar, og ýmsar
ferðabókateikningar rangar, þær
höfðu gert útlendingar. sem
höfðu ekki tíma til annars en
að taka lauslegar skissur og
gerðu síðan myndirnar meðfram
eftir minni. Svo var eins og út-
lendingar kynnu aldrei að gera
torfbæina rétta, sérstakléga Dan
ir. Þeir gerðu þá eins og hóla.
Séð af AmarhóB yfir Landshöfðingjatúnið, nú Stjórnarráðið, Lækjartorg, Thomsens-verzlun og í
fjarsýn Hólavöllur og Landakotshæð.
Hugleiðingar um myndir Jóns Helga-
sonar á minjasýningunni