Dagur - 20.12.1997, Blaðsíða 14

30 - LAUGARDAGUR 20. DESEMBER 1997
■ I
HEILSULÍFIÐ í LANDINU
Gudmundur Þorgeirsson yfirlæknir á Landsspítalanum. mynd:hilmar
Fólk á að gera sér dagamun
Fólk á aðgera sérdagamun í
mat um hátíðimarán þess að
hafa afþví áhyggjur. Frekar
skal hafa í huga að horða nóg
afávöxtum oggrænmeti
samhliðajólasteikinni. Holl
hreyfing spillirekki ájólum.
Þegar Guðmundur Þorgeirsson yfirlæknir
á Landsspítalanum er spurður að því hvort
hægt sé að undirbúa líkamann fyrir hina
mildu matarhátíð sem nú gengur í garð
segir hann áð lítið sé hægt að gera. Hann
myndi frekar vilja benda fólld á tvíþætt
áhyggjuefni í sambandi við jólamatinn
sjálfan, mikilvægis neyslu ávaxta og græn-
metis og hollrar hreyfingar.
Fitu- og saltneysla úx böndumun
„Ahyggjuefnin í sambandi við matinn eru
tvíþætt. Annars vegar er mikið salt í sum-
um þessum réttum sem fellur undir
jólamatinn. Fólk sem hefur háan blóð-
þrýsting eða tilhneigingu til hjartabilunar
er í hættu statt að því leytinu. Það er frægt
t.d. í Bandaríkunum að spitalar fyllast af
hjartabiluðu fólki eftir svona hátfðisdaga.
Fólk borðar reykta og salta kjötrétti í
meira magni
en það er vant.
Það er því er
gríðarlega mikið atriði að
fólk reyni að gæta hófs í saltneyslunni og
sníða sér stakk eftir vexti hvað sem tautar
og raular." Guðmundur nefnir hins vegar
að jólamaturinn sé óvenju fituríkur. „Fitu-
neyslan fer svolítið úr böndunum þessa
daga. Þrátt fyrir það er ég þeirrar skoðun-
ar að það skipti ekki algerlega sköpum.
Þarna erum við nefnilega að tala um lang-
tímaáhrif á æðakerfið og þó það sé ekki
spursmál að fituneysla hafi afgerandi áhrif
á kólesteról í blóði og þar með á langtíma-
ástand hjarta og æðakerfisins þá skipir það
alltaf mestu hvað við borðum dag frá degi.
Vegna þessa þá er ég á þeirri skoðun að
fólk eigi að gera sér dagamun í mat um
hátíðirnar en stilla salt- og fituneyslu þar
fyrir utan í hóf.“
MiMlvægi ávaxta og grænmetis
„Þó maður sé að borða jólamatinn," segir
Guðmundur, ...“þá er engin ástæða að
hætta að borða ávexti og grænmeti. Fólk á
að reyna að halda í hlut þeirrar fæðu í
matnum. Það gerir strax mjög mikið gagn
og skilar okkur vítamínum sem skipta
máli.“Hann leggur því áherslu á ...“að
halda grænmeti og ávöxtum inni. Hafa
ekki of miklar áhyggjur af því að menn víki
út af dyggðarinnar vegi í sambandi matar-
æðið á hátíðisdögunum. Og að fólk reyni
að hreyfa sig, það er mikilvægt á svona
dögum.“ — HBG
iTffm
Forleíkur að jólum
Halldóra
Bjarnadóttir
skrifar
Nú á aðventunni hafa
flestir haft í nógu að snú-
ast og því kannski ekki gef-
ist nægur tími sem skyldi
fyrir pör að rækta sam-
bandið í öllu jólastressinu.
Framundan er jólahátíðin og að þessu
sinni stendur hún sérlega vel af sér hvað
varðar frídaga.
Upplagt er fyrir þá, sem hafa þetta góða
frí, að njóta þess sem best með fjölskyld-
unni og fyrir hjón/pör að gleyma því ekki,
að sinna sér og sínu sambandi. Fólk er sjálf-
sagt sjaldan betur upplagt til að njóta kyn-
iífs, en þegar það á gott frí og er vel úthvílt.
Listin að elska
Að vera góður elskhugi er ekki meðfæddur
hæfileiki, en allir geta náð tökum á þeirri
Iist að elska. Það sem til þarf er opinn hug-
ur og vilji, bæði til að gefa og þiggja og að
þekkja þarfir makans, hvort heldur þær eru
tilfinningalegs eðlis eða líkamlegs.
Til eru sambönd sem nær eingöngu
byggja á kynlífi, án heitra tilfinninga eða
væntumþykju. F.n fæstum, hvort heldur er
um konu eða karl að ræða, reynist einnar
nætur gaman góð uppskrift að kynferðis-
legri fullnægju.
Þótt fullnægingin sjálf sé hápunktur
flestra samfara hvað varðar karlmenn sér-
staklega og flestar konur, þá finnst hinum
skapandi elskhuga hún vera hluti af kynlíf-
inu, en ekki þungamiðja. Flestum finnst
okkur fullnægingin mismunandi í hvert
skipti. Með því að leggja áherslu á forleik-
inn geta kynmökin orðið betri og nautnarík-
ari fyrir báða aðila.
Forleikur er annað og meira en nánar
gælur og kossar. Það sem þú segir og hvern-
ig þú segir það er líka hluti af leiknum. Ast-
fangið fólk þekkir þúsund leiðir til að sýna
ástúð sína, væntumþykju og aðdáun.
Kynþörf einstaklinga er mismunandi en
talið er að kynþörf kvenna sé flóknari en
kynþörf karla.
Góður elskhugi
Það veit enginn fyrirfram, hvað hinum aðil-
anum hugnast í kynlífi.
Konan er talin hafa meiri möguleika á að fá
fullnægingu en karlmaðurinn og kynhvöt
hennar er sterkari. í líffræðilegu tilliti þarf
meira til að æsa upp konu en karlmann. Á
vissu skeiði tíðahringsins getur hún verið
næmari fyrir kynhrifum en ella og sam-
kvæmt könnunum virðist reglan vera sú að
í tilfinningalegu tilliti hafi konan meiri
væntingar til kynlífsins en flestir karlmenn.
Fyrir bragðið getur reynst erfitt að veita
henni það sem hún þráir. Samkvæmt könn-
un sem gerð var fyrir rúmum 40 árum
kvörtuðu konur helst yfir því að rekkjunaut-
ar þeirra sýndu þeim ekki næga athygli,
gæfu sér ekki nægan tíma og væru ekki
nógu blíðir og jafnvel of uppteknir af eigin
vellíðan.
Til þess að verða betri elskhugar ættu
menn því að gefa sér meiri tíma til atlota og
einbeita sér að því að gera henni til geðs,
því þá mun hans nautn aukast að sama
skapi.
Halldóra Bjamadóttir hjúkrunarfræðingur
skrifar um kynlíf fyrir Dug og tekur við fyrir-
spumum. Símhréfsnúmer: 460 6171,
netfang: ritstjóri@dagur.is.

Vonleysið
verður að
martröð
„Jólin eru tilfinningalegur álagstími,"
sagði séra Gylfi Jónsson í viðtali í Degi í
gær og hafði þar alveg örugglega rétt fyr-
ir sér. I jólakapphlaupinu sem viðgengst
fyrir jólin eru örugglega
fjölmargir sem finna fyr-
ir gríðarlegu álagi.
Fullkomnunarárátt-
an blómstrar sem aldrei fyrr.
Allt skal fara fram eftir fyrirfram settum
reglum og allt skal vera tipptopp. Bakst-
urinn og matartilbúningurinn þvílíkur
að nægi mörgum stórfjölskyldum, heim-
ilið nýþrifið og skreytt hátt og lágt og
gjafirnar keyptar úr búðinni fyrir mörg
þúsund krónur. Hvílíkar kröfur!
Prestar og annað fagfólk verða sífellt
betur varir við svonefndan jólakvíða þeg-
ar fólk fer að kvíða fyrir jólunum og það
er engin furða. Kirkjan og ritningin
segja að jólin eigi að vera gleðileg því að
þá sé verið að fagna fæðingu frelsarans
og auðvitað er allt gert til að svo geti
orðið. Allir vilja eiga gleðileg jól og
kannski gleyma menn sér í allri vinn-
unni við að svo geti orðið. I áranna rás
hefur orðið einhver misskilningur. Jóla-
kapphlaupið er farið að valda áhyggjum
og kvíða. Kröfurnar valda þjáningum.
Vonleysið magnast upp og verður að
martröð þegar aðfangadagur loks rennur
upp.
Yfirborðið er slétt og fellt en undir yf-
irborðinu leynist misjafnt ástand innan
hverrar Ijölskyldu. I sumum tilvikum
hefur orðið fráfall á árinu sem óneitan-
lega veldur söknuði, kvíða og sorg innan
Qölskyldunnar, að ekki sé talað um það
þegar farið er í kirkjugarðinn á Þorláks-
messu eða einn stóllinn \ið borðið er
tómur á aðfangadagskvöld. I öðrum til-
vikum geta líka erfiðleikar á borð við
áfengisdrykkju valdið kvíða á aðvent-
unni og spillt ánægjunni um jólin. Fá-
tækt og atvinnuleysi líka. Staðreyndin er
sú að einstaklingum líður illa um jólin
og því þarf að breyta.
Það er nefnilega hægt að koma í veg
fyrir að fólki líði illa. Séra Gylfi viður-
kennir að kirkjan hafi _
kannski lagt fullmikla pfjljll
áherslu á gleðina sem
slíka og gleymt að horfa á
vanlíðanina og sorgina hjá mönnum.
Kirkjan reynir nú að gera sitt til þess að
draga úr kvíðanum fyrir jólin með því að
ræða málin í Langholtskirkju klukkan
fjögur á morgun. Einstaklingarnir sjálfir
geta lagt sitt af mörkum
til að snúa vörn í
sókn og losna við
kvíðann. Þeir
geta mætt í
kirkjuna til að
ræða málin,
þeir geta sótt
styrk til sér-
fræðinga, vina
eða vanda-
manna. Það er alltaf
til bóta að opna sig
og ræða málin við
maka eða góð-
an vin.
Guðrún
Helga Sigurð-
ar- dóttir.
ghs@ff.is