Dagur - 16.07.1998, Qupperneq 8

8- FIMMTUDAGUR 16. JÚLÍ 1998
Thyur
FRÉTTASKÝRING
L
Maigterá
SIGRUN
f /jm X ERNA
W GEIRS
DOTTIR
™ SKRIFAR
Lífeyrissjóðimir hafa
skert örorkubætur
uudanfarin ár. Trygg-
ingastofnuu bætir
niissiiin aðeins að
nokkru leyti. Upplýs-
ingameðferð sjóðanna
mætti líka vera betri.
Oiyrkjar eru ekki ánægðir með
sín hlut hjá lífeyrissjóðunum.
Þeir segja að sjóðirnir séu að
lækka örorkulífeyrinn kerfis-
bundið og eins að upplýsingar
þær er þeir gefa sjóðunum séu
flestum opnar.
Ýmislegt virðist benda til þess
að þeir hafi eitthvað fyrir sér í
þessum efnum.
Tekjumar lækkaóar
„Eg er metinn 75% öryrki hjá
Tryggingastofnun og var ég einn-
ig metinn það hjá mínum lífeyris-
sjóði. Svo endurmat trúnaðar-
læknir sjóðsins mig sem 40% ör-
yrkja. Þetta lækkaði mínar Iágu
tekjur um heil 50%. Það er at-
hyglisvert að það er sami læknir-
inn sem metur mig í bæði skipt-
in,“ segir öryrki, sem ekki vill láta
nafns síns getið. Hann segir að
sjóðirnir hafi kerfisbundið lækk-
að bæturnar síðan þeir byrjuðu
að nota sína eigin trúnaðarlækna.
Hann segir einnig að afar erfitt sé
að hnekkja þessu mati sjóðsins.
Gagnrýnna mat
Iðja, félag verksmiðjufólks á aðild
að lífeyrissjóðnum Framsýn. For-
maður Iðju, Guðmundur Þ. Jóns-
son, segir að ýmsar breytingar
hafi orðið í mati hjá sjóðnum.
„Það var áður þannig að þú fékkst
alla þína örorku metna þótt orku-
tapið hefði orðið áður en þú byrj-
aðir að borga hjá sjóðnum.
Þannig er það ekki lengur." Guð-
mundur segir það hafa verið eitt
af baráttumálum félagsins að
tryggja félagsmönnum lífeyri, en
það þurfi ekki endilega að vera í
gegnum lífeyrissjóðina. Almanna-
tryggingakerfið sé mun heppilegri
vettvangur, hjá lífeyrissjóðunum
þurfi að ávinna sér réttindi.
Gagnrýnna mat samrýmist því
fyllilega stefnu félagsins. AI-
mannatryggingakerfið verði þá að
aðstoða þá er standa höllum fæti.
Sigurður Guðmundsson, for-
maður félags starfsfólks í veit-
ingahúsum, er í sjóðsnefnd
Framsýnar. „Vegna vaxandi sam-
keppni meðal annars, var farið að
skoða hve stór hluti af lífeyris-
greiðslum sjóðsins getur farið í
örorkugreiðslur. Það er verið að
vanda val þeirra sem eiga að fara
á örorku, það er alveg á hreinu."
Sigurður sagði að Iífeyrissjóðirnir
væru fyrst og fremst stofnaðir til
að greiða lífeyri eftir að fólk hefði
lokið starfi á vinnumarkaði. „Það
er ekki spurning að Almanna-
tryggingakerfið ætti að koma
meira inn í bætur. Það væri
langeðlilegast að örorkan væri öll
greidd af ríkinu.“
öryrkj a

1 .

Meöferö persónuupplýsinga hjá lífeyrissjóðum landsmanna var rædd á fundi tö
persónuupplýsingum sé full frjá
Sigurður taldi að lækkun á mati
frá sjóðnum stafaði þá af því að
þeir notuðust nú við trúnaðar-
Iækni, og hann byggði þá mat sitt
á reglugerðum sjóðsins.
tekjur, kæmi það fram á skatt-
skýrslu og þá hækkuðu almanna-
tryggingar. Þeir sem hefðu haft
góðar bætur frá sjóði, lækkuðu þó
yfirleitt í tekjum.
Almajmattygginga-
kerfið verður að
aðstoða þá er standa
höllum fæti.
Metinn eftir 3 ár
Örn Arnþórsson, skrifstofustjóri
Framsýnar, sagði að reyndar væri
það þannig hjá sjóðnum síðan
1996 að viðkomandi þarf að
verða fyrir 50% orkutapi en það
var 40% áður. Trúnaðarlæknir
starfar fyrir sjóðinn síðan í árs-
byijun 1997. Hann endurmetur
einstaklinga á þriggja ára fresti.
Þetta var áður á fimm ára fresti.
Allir sjóðir byggja frumúrskurð á
atvinnu viðkomandi er slysið
varð, en eftir það er hann metinn
til almennra starfa. Það getur
orðið til þess að fólk fellur í mati,
segir Örn.
Tvenns konar mat
Sigurður Thorlacius, tryggingayf-
irlæknir, sagði tvenns konar mat
vera hjá Tryggingastofnun. Ann-
ars vegar mat fyrir almannatrygg-
ingar er byggðist einnig á félags-
legum aðstæðum, og hins vegar
fyrir lífeyrissjóði og byggðist það
bara á starfsorku.
Varðandi það að Trygginga-
stofnun ætti alfarið að taka að sér
örorkubætur sagði hann að þetta
væri í raun undir sjóðunum kom-
ið, þeir hefðu tekið þetta að sér.
Ef bætur frá þeim lækkuðu og
einstaklingar hefðu ekki aðrar
Hægt er að áfrýja
Kvartað hefur verið undan því að
erfitt sé að áfrýja úrskurði sjóðs-
nefndar. I einhveijum tilfellum
hefur fólk fengið mat sitt hækkað
eftir kvartanir til sjóðsins en dugi
það ekki til, eru til aðrar leiðir.
Atli Gíslason, lögmaður Fram-
sýnar, bendir á að hægt sé að
áfrýja örorkumati sjóðs til gerðar-
dóms. Aður var misjafnt hvort
sjóðir hefðu gerðardóm eður ei,
en með nýjum lögum frá 1. júlí,
sé öllum það skylt. Þar sem dóm-
urinn er ekki ríkisrekinn þurfa
málsaðilar að skipta með sér
málskostnaði, en þó þurfi sækj-
andinn aldrei að greiða meira en
þriðjung. Hann segir þessa Ieið
ekki hafa verið mikið notaða,
enda geti það verið talsverðar
fjárhæðir sem fólk þurfi að
greiða. Tilnefningar í gerðardóm
eru gerðar af þrem aðilum, sækj-
anda, lífeyrissjóði og hlutlausum
þriðja aðila, t.d Bankaeftirliti
Seðlabankans. Þar sem öryrkjar
eru ekki með þeim hærra laun-
uðu í þjóðfélaginu gætu þeir einn-
ig sótt um gjafsókn hjá hinu opin-
bera, og væri einmitt eitt slíkt mál
í vinnslu um þessar mundir.
Gagnanna vel gætt
Upp á síðkastið hefur Tölvunefnd
verið að athuga í samvinnu við
Iandlækni hvort kvartanir fólks
um að lífeyrissjóðir hafi undir
höndum meira af persónulegum
upplýsingum en þeir ættu, og
hvort óvarlega sé með þær farið,
eigi við rök að styðjast.
Tölvur og jaðartæki
Rekstrarvörur
Hugbúnaður
Tölvuleikir
Sony Playstation
Netþjónar og
útstöðvar:
netþjónusta,
þjónustusamningur,
uppsetning,
kennsla,
róðgjöf,
umsjón.
Hafnargata 31 - Keflavík
Sími 421 4040 & 421 4044 Fax: 421 3545
Netfang: tv@ok.is Heimasíða ok.is/tv
Auk þess eru tilboð alltaf í gangi hjó okkur.
Líttu við og við tökum vel ó móti þér.
I
TÖLVCJVfEÐING EHF.