Dagur - 23.09.1998, Page 4

20-MIÐV1KUDAGVR 23. SEPTEMBER 1998
ro^tr
MENNINGARLÍFIÐ í LANDINU
„Þetta er falleg saga. En eins og aðrar dæmisögur verða persónurnar fremur fulltrúar ákveðinna eiginleika en skýrar
manngerðir, “ segir Gunnar Stefánsson m.a. mynd: teitur.
kannski átta ára og upp úr. Á
móti kemur að hér er boðið upp
á sýningu sem nýtir vel ýmis
áhrifsbrögð sem hringsviðið býð-
ur upp á. Ieikmynd er haganlega
útfærð og Ijósabeitingin undir-
strikar ævintýrabraginn.
Til fróðleiks fyrir þá sem ekki
þekkja Bróður minn Ljónshjarta
má rifja það upp að yngri bróðir-
inn Karl segir söguna, Jónatan,
eldri bróðir, nefnir hann Snúð.
Karl er haldinn banvænum sjúk-
dómi og til að hughreysta hann
segir Jónatan honum að þegar
hann deyi muni hann fljúga til
ævintýralandsins Nangijala og
þar muni þeir hittast seinna. En
nú fer svo að eldur kviknar í
húsi þeirra. Jónatan bjargar
bróður sínum út en deyr sjálfur.
Sagan lýsir svo ævintýrum þeirra
félaga eftir að þeir hittast í
Nangijala. Þar er engin Paradís
þar sem hið illa hefur verið út
rekið, heldur verður fólk þar að
heyja baráttu fyrir frelsi sfnu og
mannlegri reisn, við hinn illa
Þengil sem hefur ófreskjuna
Kötlu að bakhjarli. Og í þessari
baráttu taka bræðurnir Ljóns-
hjarta mikinn þátt, með því
sanna þeir manngildi sitt,
Snúður yfirvinnur hræðslu sína,
hann er ekkert „lítið skítseyði"
þegar öll kurl koma til grafar.
Dramatískar takmarkanir
Þetta er falleg saga. En eins og
aðrar dæmisögur verða persón-
urnar fremur fulltrúar ákveð-
inna eiginleika en skýrar mann-
gerðir. Af þvf rís vandi leikhúss-
ins að persónusköpunin er
grunn. Bræðurnir lifa á sviðinu í
krafti síns æskuþokka og á
miklu ríður að takist að sýna hið
innilega vináttusamband þeirra.
Umhvefis þá skipast svo annað
fólk, eins og Soffía dúfnadrottn-
ing og Matthías, gamli maður-
inn sem verður afi Snúðs. Þetta
eru fulltrúar góðu aflanna, þótt
Soffía víli ekki fýrir sér að beij-
ast sem Jónatan vill raunar ekki
gera, svo góður er hann. Að
sama skapi eru Þengilsmenn ill-
ir, - en, sem fyrr sagði, er börn-
unum sú linkind sýnd að láta þá
ekki vera of ógnvekjandi. Þar
kemur að dramatískum tak-
mörkum sem barnaleikjum eru
sett, viljandi og óviljandi. Fyrir
bragðið verða átök verksins
meira í tæknibrögðum, eldglær-
ingum og öðru slíku heldur en í
samskiptum persónanna.
Tvenn „pör“ fara með hlutverk
bræðranna í Ieiknum til skiptis á
sýningum. Á frumsýningu voru
það Sveinn Orri Bragason,
Snúður, og Hilmir Snær Guðna-
son, Jónatan. Á annarri sýningu
voru í sömu hlutverkum Grímur
Helgi Gíslason og Atli Rafn Sig-
urðarson. Þeir Sveinn Orri og
Grímur Helgi standa sig báðir
með prýði og Ijá sýningunni
þann þokka sem hún verður að
hafa. Ef ætti að lýsa hvað að-
greinir þá er Grímur meiri
karakter enda ári eldri, en
Sveinn öllu Iéttari og bjartari og
í honum heyrðist betur. Einnig
er samleikur Sveins og Hilmis
góður, og ekki er að því að spyrja
að Hilmir Snær er sem kjörinn í
hlutverk hins hugprúða góða
riddara Jónatans. Atli Rafn skil-
ar því reyndar nokku vel þótt
hann standi ekki jafnfætis
Hilmi. I öðrum hlutverkum er
hið fasta Iið Þjóðleikhússins. Er-
lingur Gíslason er hlýr Matthías
„afí“ og Anna Kristín Arngríms-
dóttir skelegg Soffía. Olaf
Darra hef ég áður nefnt, hann
er reyndar nýr hér í húsinu,
Valdimar Örn Flygenring er
annar Þengilshermaður og hef
ég oft séð meiri ógn stafa af
honum á sviðinu. Hjalti Rögn-
valdsson leikur svikarann Jossa,
góðlátlega, en Stefán Jónsson er
miklu fremur til alls vís sem Hú-
bert bogaskytta, mestur karakt-
er. Aðrir eru í minni hlutverk-
um, nefni aðeins Randver Þor-
láksson sem aðstoðarmann
Þengils og Magnús Ragnarsson
sem frelsishetjuna Örvar, leið-
toga fólksins í Kirsuberjadal.
Annars leika flestir fleiri hlut-
verk en eitt.
Þótt þetta verk hafi annmarka
sem söguútdráttur á sviði, má
vissulega mæla með sýning-
unni, af hálfu Þjóðleikhússins
og Viðars Eggertssonar er hún
vönduð innan sinna marka.
Sagnaheimur Astrid Lindgren
svíkur engan og verði sýningin
til að opna mörgum ungum leik-
húsgestum leið inn í hann er
hún vel ráðin.
Gunnar
Stefánsson
skrifar
Þjóðleikhúsið: BRÓÐIR MINN
LJÓNSHJARTA
eftir Astrid Lindgren.
Leikgerð: Eva Sköld.
Þýðing: Þorleifur Hauksson.
Leikstjóri: Viðar Eggertsson.
Leikmynd og búningar:
Elín Edda Árnadóttir.
Tónlist: Jóhann G. Jóhannsson.
Frumsýnt á Stóra sviðinu
19. september, 2. sýning
20. september.
Bróðir minn
Ljónshjarta er
líklega veiga-
mesta saga
Astrid Lind-
gren, uppbyggi-
Iegt ævintýri
eins og barna-
sögum ber að
vera. Það er
hugarflug, feg-
urðarskyn og mannúðarkennd
höfundar sem ber hana uppi og
gerir hana heillandi lestur fyrir
fullorðna. Sagan er mörgum
kunn, hefur komið út oft á ís-
lensku og geta má þess að hún
verður senn lesin í útvarp í ann-
að sinn.
Leikgerð sú af Bróðir minn
Ljónshjarta sem Þjóðleikhúsið
sýnir er meðal eindregnustu
leikgerða af sögu sem ég hef
lengi séð. I rauninni er hér að-
eins um leikinn útdrátt úr sög-
unni að ræða og minnir þannig
helst á sænsku kvikmyndina
sem margir kannast við, - að
sjálfsögðu með þeim fyrirvara að
hér er um ólík form að ræða. En
jafnt kvikmynd sem leikgerð
beygja sig algerlega fyrir þeirri
sýn sem Astrid Lindgren hefur í
sögu sinni og breyta í engu út
frá því. Það er helst í leikgerð-
inni - sem kannski er uppfinn-
ing leikstjórans til að skemmta
börnunum, - að menn Þengils
verða í meinlausara lagi. Sér í
lagi má nefna að Kader, sem
Ólafur Darri Ólafsson leikur,
rumur mikill, verður öðrum
þræði eins og skoplegur bangsi.
Varla er hann það í sögunni.
Bróðir minn Ljónshjarta er í
raun alvarlegt verk og hentar
ekki mjög ungum börnum,
Dirnmali íTini
kóngsdóttir
Þrír gagnrýnendur
óskólagengnir en á rétt-
um aldri fyrir sýninguna
voru beðnir að kveða
upp dóm yfir
Dimmalimm eftir frum-
sýningu í Iðnó: „Gam-
an!“
Þarf ekki að hafa fleiri
orð um það „enda efni
sögunnar hveijum
manni þekkt“ eins og al-
vöru leiklistargagn-
rýnendur segja í dóm-
um. Rétt er þó að rekja aðeins
frekar gang mála á þessari sýn-
ingu: Pétur prins lendir í mikl-
um hremmingum þegar hann
rekst á galdranorn, hún verður
fokvond við hann þegar þau ríf-
ast um spýtu, og breytir hún
þessum frekar aulalega prinsi í
MENNIAIGAR
VAKTIN
Stefán Jón
Hafstein
skrifar
svan. Álögin eru þau að
hann verði f hamnum
þar til lítil og góð stúlka
hafi heimsótt hann dag-
lega í heilt ár. Spennan
magnast þegar
Dimmalimm kóngsdóttir
tekur ástfóstri við svan-
inn og veður gerast vá-
lynd, en hún heldur út
daglegar heimsóknir og
þau giftast þegar Pétur
prins sprettur fullskap-
aður á ný úr fjöðrunum.
Krakkranir höfðu bara gaman
af þessari sögu sem var
skemmtilega útfærð fyrir
ímyndunarafl.
Einfalt og gott
Þessi sýning er fyrir yngstu
áhorfendurna. Þeim brá örlítið
Dimmalimm
bregst ekki nú
frekar en fyrr.
þegar galdrakerlingin birtist,
lifðu sig hressilega inn í sumar,
vetur, vor og haust, og hlógu
næstum því jafn dátt og full-
orðna fólkið þegar Dimmalimm
og Pétur dönsuðu fulgadansinn
í lokin. Örfá „dauð augnablik"
voru í þann veginn að hefjast
þegar blása þurfti nokkra
aukatóna í lögum Atla Heimis
og leikararnir höfðu ekki mikið
að gera á meðan, en allt slapp.
Þetta er fín sýning fyrir hreinar
sálir.
Stórpólitísk stefna
Fólkið á sviðinu eru leikararnir
Harpa Arnardóttir, Ólafur Guð-
mundsson og Þorsteinn Bach-
mann. Guðrún Sigríður Birgis-
dóttir og Peter Maté taka lif-
andi þátt í sýningunni, ekki
bara með að leika tónlistina,
heldur með viðeigandi svip-
brigðum þegar við á. Björg Vil-
hjálmsdóttir gerir einfalda og
skemmtilega sviðsmynd og Ásta
Arnardóttir stýrir.
Hér er sem sagt allt með mjög
felldu og lítil, saklaus og
skemmtileg leikhúsferð í boði
fyrir þau yngstu. En þó er þarna
rúm fyrir stórpólitíska ákvörðun:
Hvers vegna eru krakkarnir í
salnum látnir taka þátt í því með
galdrakerlingunni að breyta
Pétri í svan? Ég og mitt frænd-
fólk erum vön því að vera réttu
megin í hinni eilífu baráttu góðs
og ills og ætlum ekki að fara að
breyta því fyrir einhverja galdra-
kerlingu í Iðnó. Allra síst á
sunnudögum.