Dagur - 29.10.1998, Blaðsíða 3

Dagur - 29.10.1998, Blaðsíða 3
i %F- LÍFIÐ í LANDINU FIMMTUDAGUR 29. OKTÓBER 1998 - 19 Skortir fvrirmvndir Séra Svavar Alfreð Jónsson til vinstri: „Jesús var ekki gunga. Hann fór til dæmis inn í musterið og velti um borðunum og rak menn út.“ Kristján Már Magnússon sálfræðingur til hægri: „Þeir treysta sér ekki tii að fara inn í umræður vegna þess að þeir rekast svo fljótt á eitthvað sem er svo við- kvæmt." mynd: brink Karlmenn takastá við karl- mennskuna. Karlmenn í tjá- skiptavandræðum. Karlmenn vantarfyrirmyndir. Karl- menn...fara á námskeið til að njóta karlmennskunnar. Þrír karlmenn hittast á kaffihúsi til að tala um karlmennsku. Sá sem vinnur við að spyrja lítur svo á að hinir tveir vinni við að svara. Séra Svavar Alfreð Jónsson og Kristján Már Magnússon sálfraeðingur hafa nýlokið tveggja kvölda námskeiði á Akureyri á vegum Leikmannaskóla Þjóð- kirkjunnar. Hvað er karlmennska? Af námskeiðslýsingunni mætti halda að karlmenn eigi í vanda og sennilega eiga þeir í vanda en Kristján segir það koma sér á óvart og það hafi komið körlunum á óvart líka hve auðvelt þeir eigi í raun með að tjá sig þegar þeir fá tækifærið. - En hvað er karlmennska? „Erum við ekki að reyna að leita að því að vera sönn sjálfum okkur á einhvern hátt?“ spyr Kristján á móti. „Nú erum við karlmenn og því fylgja einhverjar liffræði- legar forsendur og án þess að við vitum allar þær forsendur sem við höfum sem karlmenn þá gengur umræðan út á það hvað er sérstakt fyrir okkur og á hverju þurfum við að halda til að vera ánægðir." Kristján sat karlaráðstefnuna í Stokk- hólmi fyrir nokkrum árum og segist þar hafa séð athyglivert myndband þar sem stúlkur voru spurðar hvernig kærastinn þeirra ætti að vera. „Þær lýstu töffaran- umr“ segir Kristján. „Hvað kærastinn ætti að vera töff og hvernig hann ætti að vera í hinu og þessu. Síðan voru þær spurðar hvernig faðir barnanna þeirra ætti að vera og það var sko alls ekki sami maðurinn. Það kom svolítið á þær við þessa spurn- ingu eftir hina lýsinguna." „Eg held að það sé svolítið hættulegt ef við erum að velta því fyrir okkur hvað karlmennska á að vera,“ segir Svavar. „Þá spyrjum við: Hvað vill fólk að karl- mennska sé? Hvernig þarf ég að vera? Hvernig á ég að vera? Þetta er spurning um að vera sannur sjálfum sér.“ Óöryggi - Eitt af markmiðum númskeiðsins er að vekja karlmenn til umhugsunar um karl- mennsku sína. Eru karlmenn lentir í vöm? „Ég verð var við töluvert óöryggi hjá karlmönnum, ungum sem eldri,“ svarar Kristján. „Núna hafa hlutverk kynjanna riðlast. Konurnar eru að mörgu Ieyti komnar fram úr körlunum. Þær hafa tal- að mikið um hlutskipti kvenna og svo framvegis og kannski eru þær búnar að skilgreina sig betur. Umræðan hefur að einhverju leyti farið fram. Körlunum finnst þá vanta að vita til hvers er ætlast af þeim? Þessari spurningu hefur svo lítið verið velt upp. Mér finnst þetta vera spurning um hvað er okkar fyrirmynd? Hvaðan höfum við þær fyrirmyndir um það hvernig við eigum að vera og hvað við lítum á sem æskilegt að vera í lífinu. Þetta tengist ímyndum sem þjóðfélagið hefur ráðið, hvernig karlmenn eiga að koma fram, hvaða ímyndir konur hafa í huganum um það hvernig karlmenn eiga að vera til að vera eftirsóknarverðir - ým- ist sem elskhugar eða feður barnanna. Síðan eru okkar eigin tilfinningar - hvort hægt er að aðskilja þær frá fyrirmyndun- unt, þessi grunntilfinning í oltkur sem segir: Þetta er rétt fyrir mig. Við erum þannig stöðugt að berjast með mismun- andi myndir af því hvað er karlmennska," segir Kristján. Karlmennskan skammaryrði? - Erum við að gera þá villu að skilgreina okkur út frá væntingum annarra. Við erum karlmenn sem elskhugar, karlmenn sem feður og svo framvegis - erum við aldrei bara karlmenn sem karlmenn, karl- menn fyrir sjálfa okkur, hver fyrir sig? „Það er aldrei hægt að aðskilja þetta al- veg,“ svarar Kristján. „Lífið er stöðug málamiðlun og sérstaklega í sambandi milli fólks. Maður er alltaf að reyna að finna leið til að skipta hlutverkunum. En það er enginn hamingjusamur sem lifir eingöngu eftir væntingunum sem gerðar eru til hans.“ „Eg held að margir karlmenn hafi það á tilfinningunni að karlmennska sé hálfgert skammaryrði," segir Svavar. „Það hefur meðal annars komið fram á námskeiðinu. Að það sé eins og karlremba. Karl- mennska þýðir þá að vaða yfir einhvern, þá er maður hrjúfur og harður." „Kannski upplifa karlmenn líka að þetta karlhlutverk sem þeir hafa verið að reyna að finna sér standist hvorki eigin væntingar né annarra," segir Krisján. „Að maður sé ekki sá faðir barnanna sem maður vildi vera og tekst heldur ekld að gera konuna sem maður ætlaði að búa með hamingjusama. Svo er spurningin: er það þá bara í vinnunni sem maður get- ur staðið sig. Sumir karlmenn leita mjög stíft í að vera í vinnunni ... ætli það sé kannski þar sem þeir ná að vera karl- menn og nýta karlmennskuna?" „Það hefur verið bent á hve fáir karl- kyns kennarar eru við störf,“ segir Svavar. „Mesta vandamál drengjanna í dag er að þá skortir fyrirmyndir. Af hverju þurfa þeir þessa fyrirmynd? Þeir þurfa hana til að finna karlinn í sjálfum sér og upplifa karlmennskuna." Og Kristján bætir við að í sjávarþorpum sjái hann þennan skort til dæmis þar sem margir karlanna eru í burtu meira og minna á sjó. „Mér finnst margir strákar á þessum stöðum eiga tals- vert í erfiðleikum með sjálfa sig af því þá vantar fyrirmyndirnar á staðnum." Jesús var ekki gunga - Eitt markmið námskeiðsins er að styrkja karlmenn við að nýta sér trúna í þágu karlmennskunnar. Hvað finna karlmenn í trúnni sem konur fmna ekki eða hvað finna þeir öðruvtsi en konur? „Við ýtum trúnni oft út í siðferðileg álitamál, líf og dauða, tilvistarkreppur og svo framvegis,“ segir Svavar. „Það gleym- ist hinsvegar að trúin er hluti af daglega lífinu. Hún snýst líka um þessa hvers- dagslegu hluti, hvernig ég umgengst þá sem næstir mér eru, hvernig ég skynja og tek á móti lífinu. Þessvegna er ýmislegt í trúnni sem getur hjálpað okkur við það að upplifa okkur og njóta okkar sem karl- menn.“ Svavar bendir á að í Biblíunni séu sögur sem nýta má í þessu sambandi. „Jesús var ekki gunga,“ segir hann. „Mér finnst við oft gera úr honum þetta litla sæta jesúbarn en hann fór til dæmis inn í musterið og velti um borðunum og rak menn út. Hann stóðst þær mögnuðu freistingar sem sá vondi Iagði fyrir hann. Hann sýndi styrk og karlmennsku." „Biblían er svo full af sögum sem lýsa li'fi fólks sem er að taka afstöðu til lífs- ins,“ bætir Kristján við. „Við tökum út sögur sem við getum notað til að velta fyrir okkur hvernig við myndum bregðast við.“ - Eru karlmenn einfaldlega í vandræð- um? „Ég skynja svolítið þetta óöryggi," segir Svavar og tekur dæmi af óformlegri könn- un sem hann gerði eitt sinn á meðal fermingarbarna sinna. „Ég var að tala um vináttuna og bað stelpurnar að rétta upp hönd ef þær ættu trúnaðarvin samkvæmt skilgreiningu sem ég var búinn að setja fram. Þær réttu næstum allar upp hönd. Síðan bað ég strákana að gera það sarna og það voru sárafáir sem réttu upp hönd. Ein stúlkan bað mig að spyrja strákana af hvaða kyni trúnaðarvinur þeirra væri og það voru því sem næst allir sem sögðu að trúnaðarvinur þeirra væri stelpa. Það virðist mjög sjaldgæft að strákur eigi strák að trúnaðarvini." „Ég held að mjög margir karlmenn séu fullir af einhverjum viðkæmum málum vegna þess að þeir hafa ekki vanist á það að eiga trúnaðarvin. Þeir treysta sér ekki til að fara inn í umræður vegna þess að þeir rekast svo fljótt á eitthvað sem er svo viðkvæmt," segir Kristján. Erum á leiðinni Blaðamann fýsir að vita um karlmennsku þeirra sjálfra. Eru þeir ekki fullkomnir sem slíkir úr því þeir eru að kenna á slík- um námskeiðum? Þeir eru sammála um að þeir geti leyft sér að vera ekki full- komnir karlmenn en geti leiðbeint á slík- um námskeiðum einmitt vegna þess að þeir hafi unnið sjálfir í sínum málum. „Er þetta ekki líka þannig að við erum aldrei orðin fullkomin," spyr Kristján. „Við erum alltaf að feta okkur áfram á einhverri Ieið til að átta okkur betur á okkur sjálfum og tilverunni. Þetta nám- skeið er eitt af þeim skrefum sem hægt er að nota til að uppgötva það og vera færari í að nota sjálfan sig.“ Svavar grípur „á leiðinni" á Iofti: „Hvort sem maður er karl eða kona þá er maður á leiðinni," segir Svavar „Maður er á leiðinni. Þetta er eins konar pílagrímsferð...“ - ...og Mekka karlmennskunnar þá skemmtistaður í Reykjavik? „Nei þetta er eins og pílagrímsferð án Mekku. Það er svo mikilvægt þetta að vera á Ieiðinni en jafnframt áttu heima þar sem þú ert á hverjum degi,“ segir Svavar. - Þegar maður er á leiðinni þarf að vera einhver staður til að stefna að... ? „...sem er kannski inni í sjálfum þér,“ svarar Kristján. - Hl

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.