Dagur - 20.01.1999, Page 4

20 - MIDVIKUDAGUR 20. JANÚAR 1999
MENNINGARLÍFJÐ í LANDINU
i.

Hver eru rökin fyrir því að
laun umboðsmanns barna
séu langtum hærri en al-
mennra þingmanna? Auðvit-
að engin. Þingmenn eru
miklu verr launaðir er marg-
ir æðstu embættismanna og
millistjórnenda í opinberri
þjónustu. Upplýst var í lið-
inni viku að þau væru kring-
um 228 þúsund á mánuði.
Ekki er greitt fyrir nefndar-
störf, en „kostnaður" er met-
inn og greiddur 40 þúsund á
mánuði til viðbótar. Forsetar og nefndafor-
menn fá aukagreiðslur. Þingmenn eru því
farnir að teygja sig upp undir 300 þúsund á
mánuði og sumir fara nokkuð yfir, en starf-
inu fylgja útlát og mismikið annríki.
Sumir hafa þingmennsku að aukastarfi og
þiggja himinhá laun fyrir önnur störf, með-
an aðrir strita í pontu fyrir þetta og ekkert
annað.
Hættulega léleg kjör? Já, segir forseti AI-
þingis, Olafur G. Einarsson. Hann veit
nefnilega að víða í ríkiskerfinu og hjá einka-
fyrirtækjum eru vel metnir millistjórnendur
með mun meiri tekjur. Það freistar ekki
„hæfileikaríkra manna“ að fara á Þing.
Hinn reyndi forseti þingsins virðist hafa
komist að þeirri niðurstöðu að þar sitji nú
slangur af fólki sem eigi í raun ekki erindi
og væri ekki þarna nema af því að hæfari
einstaklingar fást ekki. Svona geta menn tal-
að þegar þeir hætta í pólitík og ber að taka
fullt mark á.
Launin eru of lág. Fyrir fullt starf sem
gefur ekki færi á mikilli annarri tekjuöflun.
UMBUÐA-
LAUST
Stefán Jón
Hafstein
skrifar
Kjaradómur
Maður er ekki alveg með það á hreinu hvort
við hæfi sé að forseti Þingsins leggi kjara-
dómi línur í fjölmiðlum. En í frétt Dags á
laugardag leggur Ólafur G. Einarsson til að
ráðherrum verði skenkt „yfirvinna" í yfir-
standandi úttekt kjaradóms á kjörum þeirra,
og Alþingismenn fái svipaða búbót með því
að forsætisnefnd greiði fyrir „raunverulegt
vinnuframlag í nefndum".
„Yfimnna" er eins og alþjóð veit, ein
helsta leið ríkisstarfsmanna til að komast
framúr óbærilega lágum töxtum. Kjaradóm-
ur og kjaranefnd hafa leitast við að vinda
ofan af „yfirvinnu“-sukkinu á undanförnum
árum með því að dæma háembættismönn-
um raunlaun, en taka af þeim duldar
greiðslur. Slæmt væri að snúa þeirri þróun
við og aðrar leiðir finnanlegar til að hækka
tekjur þjóðkjörinna.
Hættumar eru margar
Sama morgun og Dagur birti viðtalið við
þingforseta kom forsætisráðherra í útvarps-
viðtal. Þar lýsti hann þeirri skoðun sinni að
ekki væri ástæða til að halda prófkjör hjá
Sjálfstæðisflokknum í Reykjavík því mál list-
ans væru í góðu horfi; þar að auki hefði
óhóflegur kostnaður við prófkjör á Reykja-
nesi sýnt skuggahlið á slíkri skipan, sem vert
væri að hafa í huga.
Mikið rétt. Forsætisráðherra ítrekaði þá
tölu sem margir hafa haldið fram: að próf-
kjörið hefði kostað frambjóðendur á bilinu
20-30 milljónir.
Það eru 80-120 mánaðarlaun þingmanna
miðað við meðaltalið 250 þúsund á mánuði.
Nái sex þingmenn Sjálfstæðisflokksins
kjöri er meðalkostnaður hvers rúm sextán
mánaðarlaun (miðað við 25 milljónir). Þeir
eru því þriðjung kjörtímabilsins að vinna inn
kostnað við prófkjörið og er þá ekki reiknað
með því að þeír greiði skatta og fargjöld með
Hafnarfjarðarstrætó til að komast í vinnuna.
Þetta má orða með öðrum hætti: Margir
þingmenn og frambjóðendur standa ekki
sjálfstæðir í sína pólitísku fætur. AÐRIR
greiða herkostnað þeirra og laun.
Þetta eru pólitískt svartar greiðslur sem
ekki eru gefnar upp til kjósenda.
RómantíMn er lygi
Ekki stoðar að halda á loft þeirri rómantík
að „vinir og vandamenn“ hafi bakað og fjöl-
ritað fyrir 20-30 milljórnir. Stór hluti próf-
kjörskostnaðar (enginn veit hve stór) kom
frá stuðningsmönnum sem kjósendur vita
ekki hverjir eru. Né hvaða skuldbindingar
búa að baki.
iÍUkvtSM'fii kr
i,auii (Hngiiiaiina
era hættmega lág
Uafnr G. KiiiíirsKim,
Sirscli AIJiiii^is, viil
ItuOii lugabrryUitgu
[laðgeta íJreíH
Ílniiiiiii fyrir neíitd-
ÍtHrf.
numdir er kjaradóiriut að laka u«» laun hiá, srm yRnínna er
ln«n þinguianna fyrir sérstak- ekkl lckln nieð í ri'ikninginu.**
fcga. SBgAí fllafur,
nlþingistnanna." sagði Olnf-
Mitdar flaua 20 motm ú t>úíþ$ty
Homa/itúi {yax i snatpfi vrrKÍ*
IHbrciddnr minskilniiigtir
- f*d eri i*ð vfni «A |.itii «f |>ing
utcnnsku og gclur |>vf tnitt um
iiLið vn myildir þó hvelja kofl-
rga þlna lil að takit sl.iginn nó ng
grfa ckkert eftir {x-gar «g ef
Ímirtitltirkkun verður Imðuð?
„Já, .dvt-g Ivuiiit-bdaml tig cg
cr lilbóinn iil að beifit inér f |*v(.
i»«ð cru nukkiar iciAir lil. F.g hcf
viðtað |>á tkoðun iníiia að lijara-
tiútnur Orskurði tiiðlterrimt jfir
vtnmt eintt og óðrum cn l'ntswti*-
nefnd Alþíngis *rm tint þittg-
mcitnhm og fwri þá nA grciða
fyrir nefttditrsliirf á Alþiugi. Þnð
cr ckki gcrt ng þ«ð er itlvvg nitttui
livað reynt cr að lcíðrCtta þann
misskilning, þíið trtiir |*ví alhtr
itimctiningttr að grciit fytir
ncfndarstörfiii og þvf þá ckki
barti gctrt þ;»ð <*g tntðit þá við
ritumctitirgl vinmiftamiag f
ncfttdum lii ið gcta þctto þmf
lagítbteyliiigii <>g Jtað vcrður
kitmnið fyrir þiugluk þótt stutt *c
í þau,“ sngði Olafttr G. F.ímtr*-
*rm. - S.nott
Krafta-
verk
aHofn
|t tdþítigÍMiiaim.i ctt* iiii'ltu-
L>g. f'að ficlttt gcngíð illa að
>< þtt til skiiji að þ;m crn ckki
jnttm t.ikti við þ.ið scm gitdir
nMm ícm ctn i álivrgðsirmikl-
ój>itd>ciitiit ttoAum. vih cg
Ú íctla að | >ingt»cnn *óu. í)g
|t kimiiii ttð spvrja Itvm
!*t óg lialí þossa skiHÍim, Eg
íiiáivi vcgna |*cs« að ég Ivcf
;gjnr nf |>vi uð cim og hIIí
jVcrfí nkkar cr ih\ hreytiist
ií {h »I.i IciiVi til J«*** t«ð þ;lv\
Hckki fisclilcikarikra nisvima
|itíi « Jiitig. l-.g vcit tK'tni
a t ftctnni tlð *A mcnit haia
i vn\ að gi'fa kost ;» scr til
|t*cm.sku þcga. þcir *á»
§|bnmiit vorii." sstgði Olsdur
Í||nrssnn, luiscit Aljifngis, f
ftilt viA Dag. cn tnn |>c»*«tr
„Þctirt cr kinftftvcik. i>að vkfpf
þctta cngiiin,“ vcgtr Rórgþó
Ftcyjtcinvvon, h.grcglumað
fr.i ffíifn ( flornaiirði. cftí||
muður tókst á ioft i inikilii vti
hviðu 11» slapp ótrúlegj u<
Húin í gtct.
Maðuntm er A i ára n> búí .;
Júgósl.tvtu og var að tergja þa
Osi.tr.di, þar scitt, m Íiricð*
verksmíðjj cr t smuYum, Híiöj
fór uj»ji á [takið og hu&ðist tJö|
pjctðm rkki hnhiíðld Mlfilll
|vijtta iK'nundur árvhótið og
Hfcrðíifagi |vcgiu búíð vcrður
íiipplvsa þctta," segir Flosi
Bjátmon. aðstoðarskólastjórí
Íaskól.i
íatm scgir að það cigi aðcins
r ím\ M|>|ily»rt hvcr cA.i hvctjir
\ s>U M.k á |iv( nð Mór rtiða f
þunttn v.tr hrotllt f sj'rotg-
sf iustuilngskvöUI. c.Y. fyrir
f’css ttian sé |>nð (sjálfu M*r
I? tlýlt »A skótayiírvöld Itrtfi
||) áfsh.tiið njj sklðalciðalag
þn.-tÍHiiidið líi itð skapa jnýsl-
M Uvmendur lil að ujtplýsa
Mmþtfvi rk f skolanuin. (>að
Mjp&tu tvvniitir á.imi |.vgsir
iinnin i vkol
kiotl'U
þurft að spyrjsi oð tcik»loku»»
UUA tut-iddux ;
Hið ómdega cr að maAufi
slrtpp'lltið mciddur ilaimtoj
uðí ú báðum ökkium *»» Ut-k
iara itcim eftir skoðun hjó Lsk
Rotgþor scgir að þói i gcuy.tð þ
á kiifltnn tncð mjóg iivfnut v<s
f gscf iutfj lasgt á iiuili t>g sei
rtsitcða hafi veriA Liltxv uF
scttdrt út rtðvoout tðu vsra
vcrstaiutit viðbúnað \cgn* y(
ursins „Það var cng-vn .> gj
i'.cgt að sjá þctta átvii, Þ-cM
þctta for úttúlcga 'cí.TjjÍ
Húltiúbotgivhiifu (tofa jwlt að vet af bthim simm utidanfsná. m<t» beiru aó twta útafmð flagf fmgar
tmfaðm er rmmn hvgor. Veltn kammgur etfnii estvui sJm/ SjjJð pr sMrtirid t ctoy ems oy httn gottst vetsl d
LíuigariTayur 1G. jonúar 1090
Laurt þingmanna eru hættulega lág, hætturnar eru fleiri en forseti Þingsins virðist gera sér grein fyrir.
Hættulegir
þingmenn
Hvaða þýðingu hefur þessi mikli her-
kostnaður fyrir Iítinn fjárhagslegan ávinning
í för mér sér fyrir fólk sem kemst í stöðu til
að borga aftur með „áhrifum"?
Æ sér gjöf til gjalda.
Þessi staða er þeim mun hættulegri sem
laun miðlungsmannanna á Þingi eru lægri.
Flokkarrtir
Það er á margra vörum að ein ástæðan fyrir
því að Sjálfstæðisflokkurinn leggi ekki í
prófkör í Reykjavík sé kostnaðurinn. Ekki
fyrir einstaklinga, heldur fyrir flokkinn - í
uppþornuðum peningauppsprettum. Fyrir-
tæki eru lang stærstu greiðendur kostnaðar
frambjóðenda og flokka. Þau láti ekki tví-
skatta sig: íyrst fyrir prófkjör, og aftur fyrir
kosningar. I prófkjöri myndu 10-20 fram-
bjóðendur væla út framlög frá helstu pen-
ingalindum Sjálfstæðisflokksins, sem þar
með yrði í mun verri stöðu til að fjármagna
hina eiginlegu kosningabaráttu í vor.
Tímarnir eru breyttir. Jafnvel voldugustu
Kolkrabbaforstjórar hafa ekki ótakmarkað
umboð hlutafjáreigenda til að ausa í kosn-
ingasjóði pórfkjörsmanna og Flokks.
Hættiinar eru margar
Forseti Alþingis hefur rétt fyrir sér. Laun
þingmanna eru lág. En hætturnar eru
miklu fleiri en hann gefur til kynna. Fjármál
stjórnmála á Islandi eru spillt, hættulega
dulin kjósendum og freistandi til glæfra með
peninga og pólitísk áhrif.
Endurskoðun þessara mála er ákaflega
brýn. Forseti Þingsins gerði vel í að láta
verða sitt síðasta verk að hreinsa þarna til.
Launahækkun þingmanna gæti orðið hluti
af íjárhagslegri siðvæðingu stjórnmála.
Ein sér gerir hún Iítið gagn þegar Svarti
Pétur gengur manna og flokka á milli og
borgar.
■menningar
Guðrún Helga
Sigurðardóttir
Tvær flugur í
eiuu...
„Shhh, þú trufiar álfana..."
Þegar menn eru spurðir hvort
þeir trúa á álfa eru þeir fljótir
til svars: „Nei. - En ég útiloka
ekkert." Fáir vilja játa á sig
álfatrú og fáir, sem trúa á álfa
eða hafa séð álfa, vilja tjá sig
opinberlega um álfatrú og at-
burði tengda álfum. Því er nú
verr og miður. Að sjálfsögðu
eigum við fullorðnir Islending-
ar að halda álfatrúnni á lofti,
játa á okkur álfatrú og kenna
börnunum okkar að trúa á álfa
og umgangast álfa. Með því
sláum við tvær flugur í einu
höggi. Þegar við segjum við
börnin f nágrenni kletts:
„Shhh, þú truflar álfana,“ við-
höldum við þessum menning-
ararfi, sem álfatrúin óneitan-
lega er, og það sem betra er,
við kennum þeim um leið að
umgangast náttúruna. Ég segi
nú bara: ég trúi á álfa.
Blár massi - það
er allt
* V tne tau unm 6» twtnwrti tpixnn ai>nloii| tflna.ai £a 3) ts p
: : . : >«!»»>«■ nwrtwli IiImii ■ Imrtirti'rt : a
Óþjál og leiðinleg vefsíða.
Nú hefur Landsbankinn verið
með einkabankann sinn á net-
inu um nokkra hríð svo að við-
skiptavinir bankans geta loks-
ins farið að greiða reikningana
sína með millifærslum beint.
Heldur er vefsíðan þó hrá,
óþjál og leiðinleg, bæði með
tilliti til þjónustu gagnvart við-
skiptavinum og útlits. Útlit
hennar er svæfandi; blár, til-
gangslaus massi með merki
Landsbankans - það er allt.
Tenglar eru illa aðgreindir og
því óljóst hvað leiðir til hvers.
Allt bendir til þess að Iítið hafi
verið Iagt í hönnun enda er
einkabankinn mikill eftirbátur
til dæmis sparisjóðanna.
v_______________________________>