Alþýðublaðið - 21.02.1967, Side 7

Daggjðld sjúkrahúsa rædd í
borgarstjórn Reykjavíkur
Á fundi borgarstjórnar Reykja-
víkur síðastliðinn fimmtudag
flutti Páll Sigurðsson tryggingar-
yfirlæknir, borgarfulltrúi Alþýðu
flokksins tillögu um daggjöld
sjúkrahúsa. Tillaga Páls var ekki
samþykkt óbreytt en fulltrúar
meirihlutans flutti tillögu um smá
vægilega breytingu og þannig var
tillagan samþykkt. Tillaga Páls
var svohljóðandi:
„Borgarstjórn felur borgarstjóra
að vinna að því við dóms- og
Ikirkjumálaráðuneytið, að breyting
verði gerð á gildandi ókvæðum
um greiðslur vegna utansveitar
sjúklinga á sjúkrahúsum sveitar
félaga.
Borgarstjórn telur það óviðun
andi, að þau sveitarfélög, er reka
sjúkrahús, verði að standa undir
halla vegna dvalar utansveitar-
isjúklinga á þessum sjúkrahúsum,
og telur að stefna beri að því að
sveitarfélag sjúklings og sjúkra
samlag hans beri í sameiningu
þennan kostnað að fullu.
Hér fer á eftir ræða sú, er Páll
flutti, þegar hann mælti fyrir til
lögunni ó fimmtudaginn var:
Þessi tillaga sem ég flyt hér nú
er um daggjöld isjúkrahúsa, og er
borgarstjóra falið að vinna að því
að breyting fáist á núgildandi regl
l)m um greiðslur þær er sjúkrahús
tim sveitarfélaga er heimilt að taka
af sjúklingum annarra sveitarfél
aga. Tillagan er einni'g viljayfir
lýsing borgarstjórnar um það
hvernig hún telji sanngjarnt að slík
Ur kostnaður greiðist.
Rétt er til glöggvunar að víkja
nokkrum orðum að daggjöldum
og diagigjaldaákvörðunum sjúkra
húsa almennt og benda á hvaða
leiðir hafa verið farnar í þeim
xnálum.
Dóms- og kirkjumólaráðuneyt
ið ákveð.ur daggjald Landsspítala,
vafalaust í samráði við fjármála
ráðuneytið. Upphaflega mun hug
myndin hafa verið sú, að fast hlut
fall skyldi vera milli þessa dag
gjalds og kostnaðar, en a.m.k. nú
um langt árabil liefur svo ekki
verið heldur hefur daggjald Lands
spítala verið ákveðið meira út frá
því sjónarmiði hvað ha'gkvæmt
hefur talizt fyrir ríkissjóð vegna
ríkisframleiðslu sjúkra manna og
örkumla.
Um nokkurt skeið mun hafa ver
ið reynt að láta daggjald vera
50 — 60% af reksturskostnaði, en
nú er daggjald Landsspítala um
35% af reksturskostnaði og þess
ber að gæta ,að í rekstursköstn
aði sjúkrahúsa eru afskriftir tækja
og húseigna ekki reiknaðar með.
Ríkissjóöur hefur greitt mismun
daggjalds og kostnaðar á Ríkis
spítölum. Það er auðsætt að þeg
ar á að leggja daggjald þ,annig
til komiö til grundvallar daggjöld
um annarra sjúkrahúsa, hvort sem
ér einkaSjúkrahúsa eða sjúkrahúsa
sveitarfélaga verður einhver að
Ili að taká að "sér hlut ríkissjóðs
®g greiða mismun kostnaðar. Segja
má að þegar um er að ræða sveit
arfélag sem eingöngu rekur sjúkra
hús fyrir sína þegna sé málið auð
leyst, sveitarsjóður tekur að sér
hlutverk ríkissjóðs, en þegar um
er að ræða sjúklinga frá öðrum
sveitarfélögum fer málið að vand
ast og sveitarfélagið verður í sömu
aðstöðu gagnvart þessum sjúkling
um og einkasjúkrahús hefur gagn
vart öllum sínum sjúklingum.
Fram til órsins 1964 var það
mjög mismunandi hér á landi
hvernig sjúkrahús sveitarfélag-
anna leystu úr þessum vanda. Þó
tel ég að flest sveitarfélög hafi
sjálf tekið á sig þennan halla, en
nokkur sveitarfélög tóku strax þá
afstöðu að sj'álfsagt væri að inn
heimta aukagjöld af utansveitar
sjúklingum og gerðu það.
í maí 1964 gaf dóms-' og kirkju
málaráðuneytið út reglur um það
hvaða aukagjöld opinber sjúkra
hús mættu taka af utansveitarsjúkl
ingum, og var kveðið svo á að
aukagjaldið mætti vera 30% af
daggjaldi í 30 daga og jafnframt
ákveðið að hið opinbera daggjald
sjúkrahúss skyldi vera það sama
og ríkisframfærslan greiddi hverju
sinni á viðkomandi sjúkraliúsi.
Með þessu bréfi var sveitarfé-
lögum þannig fyrirskipað hvaða
daggjöld þeim væri heimilt að
taka og með því að miða gjaldið
við greiðslur ríkisframfærslu var
ékki tekið tillit til reksturskostn
a<4ar e/Lnstakra sjúkr'ahú^a efTa
deilda. S.iúkrasamlög hafa talið sér
skylt að ábyrgjast og greiða fyrir
meðlimi sína þetta fastákveðna dag
gjajd.
Það er auðvelt að skýra þau ó-
líku sjónarmið ríkis og sveitarfé
laga í þessu máli. í fljótu bragði
gæti virzt hagkvæmt fyrir ríkið
að hækka daggjöld og minnka
þannig hallagreiðslur Ríkisspítala,
og dreifa kostnaðinum á sjúkra
samlög og sveitarfélög. En svo
einfalt er málið ekki vegna þeirra
miklu skuldbindinga sem ríkis-
sjóður hefur vegna ríkisfram-
færslu sjúklinga og öryrkja. Það
er því trú mín að afstaða ríkis
ins til upphæðar daggjalda breyt
ist þegar ríkisframfærsla verður
flutt til sjúkrasamlaga og Trygg
ingastofnunar ríkisins, en það skýr
ir sig þegar þar að kemur.
Sveitarfélag sem rekur sjúkra
hús hefur beinan hag af
því, að daggjald það er sjúkrasam
lag greiðir sé sem næst því að
vera kostnaðargjald, vegna þess að
sveitarfélag greiðir að.eins tæplega
20% af kostnaði sjúki-asamlaga,
en ríkissjóður greiðir aftur á móti
um 42% og eru því hagsmunir
þessara aðila andstæðir þegar um
er að ræða að ákveða greiðslur
sjúkrasanjlaga, báðir aðilar verð.a
að taka þátt í þeim greiðslum, e)H
svo mismunandi mæli, ,
Eins og fyrr sagði þá var sú dag
gjaldsákvörðun er fyrr greinir og
nú gildir ekki miðuð við kostnað
Gagnvart sveitarfélögum er hún
næsta ósanngjörn nema því a§-
eins að ríkissjóður bæti sjúkrahýs
um upp þennan kostnað á ann
Framhald á 10. síðu.
NEVADA SMITH. — Banda-
ri.sk frá 1964. Háskólabíó.
Leikstjóri og framleiðandi:
Henry Hathaway. Handrit:
John Michael Hayes. Kvik-
myndun: Lucien Ballard.
Klipping: Frank Bracht. Tón-
list: Alfred Newman. íslenzk-
ur texti.
Kvikmyndin NEVADA SMITH
veldur vonbrigðum. Satt að segja
bjóst ég við dramatískri kúreka-
mynd, a.m.k. er efnið vel fallið
til þess. Hér er fjallað um ungan
mann, sem fer út í heim til að
leita þriggja manna er myrt
höfðu föður hans og móður. í
fyrstu er hann saklaus og prúður
drengur, en endar' sem stórhættu-
legur glæpamaður. En þetta fór
allt á annan veg en maður hafði
búizt við, því þessi kvikmynd er
ekki frábrugðin öðrum af því
tagi. En þetta sannar bara enn
einu sinni, að því meira sem mað-
ur býst við, því minna verður úr
hlutunum — og öfugt.
Nevada Smith er mikil hetja,
þó hann beri það ekki með sér.
Ekkert skal hindra hann í að
hefna foreldra sinna. Hann á í
höggi við 3 harðsvíraða morðingja.
Hann byrjar á því að myrða Jesse
Coe, einn leiknasta hnífamann-
inn í öllu villta vestrinu. Vá, hví-
líkur hreystimaður. Síðan myrðir
hann Bill Bowdre með köldu
blóði eftir að þeir liöfðu verið
miklir vinir, en Smith hafði
bjargað honum frá dauðum. Það
ER
verður að vera einhver mannúð
í hetjunni, Raunar verðum við
að fyrirgefa Nevada morðið á
Bill. Sá síðarnefndi hafði nefni-
lega egnt hann til reiði. Þá gerist
það einhverju sinni að Nevada
Smith hittir prest nokkurn, sem
reynir ,,að koma fyrir hann vit-
inu” og bægja honum frá öllum
freistingum með biblíusnakki o.
ífl. Mátti nú búast við þeim ósköp-
um, að Nevada mundi hætta við
allt saman, en sem betur fer varð
nú ekkert úr því. Nevada geng-
ur frá síðasta morðingjanum og
það er sko flott, hvernig hann
fer að því, maður. í staðinn fyr-
| ir að myrða hann, kvelur hann
| hann með því að skjóta í aðra
liöndina á honum og báðar lapp-
irnar. Þar með er Tom alveg bvi-
inn að vera. Ég er bara elcki al-
veg dús við lokaatriðið, þar sem
Nevada ríður burt út í eyðimörk-
ina og Tom öskrar á eftir honum:
Þú ert ragur — ragur. Vænlegra
hefði verið að lóta Nevada hitta
aftur Indíánastúlkuna fögru og
láta myndina enda á því, að þau
heíðu fallizt í faðma. Nú eða þá,
sem líklega hefði verið bezta leið
in eftir allt, að koma því þannig
fyrir, að Nevada hitti prest, strax
í byrjun myndarinnar, sem síðan
„kæmi vitinu fyrir” hann og
bægði honum frá öllum freisting-
um og drottinsvikum. Síðan
gengi Nevada í klaustur og bæði
fyrir morðingjunum, um að þeir
fengju fyrirgefningu synda sinna.
Það eru anzi snjallir fjármála-
ménn, sem hafa séð um 'gerð þess-
arar myndar. Sagt er, áð þessi
söguhetja sé fengin úr kvikmynd-
i
inni The Carpetbaggers. í sjálfu
sér á Nevada Smith ekkert skylt
við þá mynd, nema að þessu leyti.
Augljóst mál, þetta er auðvitað
gert til að auka aðsókn. Þá er
það líka góð ráðstöfun peninga-
mannanna að skýra myndina Ne-
vada Smith fremur cn kalla hana
Max Sand, sem raunar er rétta
nafn þessara nafntoguðu sögu-
hetju. Það kemur fyrir í einu
atriði, að honum dettur allt í
einu í hug að kalia.sig Nevada
Smith. Það sér hver maður að
það er miklu aðgengilegra naín
heldur en Max Sand.
Steve McQueen er hetjan í
myndinni. Hann er einn þeirra
Hollywoodkara, sem aldrei
hafa kunnað að leika. Brian Keitíi
leikur Jonas Cord. Hann lék t. d.
aðalhlutverkið í kúrekamyndinni
Ilættulegt föruneyti (The' deadly
companions), sem Austurbæjar-
bíó sýndi á sl. sumri. „Fraip-
koma” hans í þeirri mynd var
með þeim hörmungum, að maður
var gubbi næst. Örlítið hefur
hann nú skánað. Morðingjarnjr
þrír eru leiknir af Karl Malden,
Arthur Kennedy og Martin Lan-
dau. Þeirra beztur og raunar sá
eini, sem einhverja tilraun gerir
til leiks, er Karl Malden, enda
vanur slíkum hlutverkum.
íslenzkur texti er með þessari
mynd og er e.kki nándar nærri
nákvæmur. Til að mynda qr
„right” á einum stað þýtt meeð
„rétt” í staðinn fyrir „hægri”. Og
ekki veit ég hver er mismunurina
á því að drepa menn eða taka þá
af lífi.
Sitjuröur Jón Ólafsson. •
.
Arthur Kennedy og Steve McQueen.
21. febrúar 1967 - ALÞÝ0UBLAÐ1Ð J