Dagur - Tíminn Akureyri - 20.06.1997, Qupperneq 4

16 - Föstudagur 20. júní 1997
®íigur-®mmm
Umbiíðalaust
Friðarnótt í miðbænum
lllugi
Jökulsson
skrifar
Þjóðhátíðardagurinn er nú
liðinn og fór hvarvetna vel
fram, segir í blöðum og
fjölmiölum: „Friðarnótt“ var
fyrirsögnin í Dévaffinu um
sautjánda júní og má heita
djarflega að orði komist. Taldist
það þá til slíkra tíðinda að ekki
skyldi koma til meiriháttar
ófriðar, eða er mannsöfnuður-
inn niðri í miðbæ Reykjavíkur
til merkis um
frið og spekt í
sjálfu sér?
svona eins og á
jólunum. Þessu
svarar blaðið
með hinni mik-
ilfenglegu fyrir-
sögn, en berg-
mál af sömu
hugsun hefur
heyrst í flestum
öðrum fjölmiðl-
um. Allir eru
hæstánægðir og
stoltir, bæði yfir
góðri skipu-
lagningu og
frammistöðu
unga fólksins
sem mun ekki
hafa verið eins
drukkið og
venjulega.
Því er allt í
lukkunnar vel-
standi, skyldi
maður ætla. En þegar maður
býr niðri í miðbæ Reykjavíkur,
eins og ég geri, og er umlukinn
því mannhafi sem þangað safn-
ast allan sautjánda júní, þá
horfir málið nokkuð öðruvísi
við. Og við þá litlu götu sem ég
bý við lá reyndar við að hin
mikla friðarnótt færi veg allrar
veraldar og yrði heldur ófrið-
legri en raun varð þegar upp
var staðið. íbúar í miðbæ
Reykjavíkur þurfa ýmislegt að
þola aðfaranótt átjánda júní;
Við íbúarnir ígöt-
unni þurftum að
standa úti í
klukkustund eða
meira og reyna að
bœgja frá nýjum
og nýjum hópum
unglinga sem
komu til að hefna
hinna miklu mis-
gjórða sem stúlkan
taldi sig hafa orðið
fyrir.
það er stöðugur straumur fólks
inní garða og bak við hús að
míga svo að morgni líta garð-
arnir og veggir húsanna út eins
og allsherjar pisserí - en það
virðist vera óhjákvæmilegur
fylgifiskur skemmtanahalds á
íslandi að útvega ekki nógu
mörg klósett. Klósettferðir unga
fólksins inní garðana okkar í
miðbænum eru heldur
óskemmtilegar og valda stund-
um orðasennum, enda verður
að virða fólki það til vorkunnar
þó það taki því miðlungi vel
þegar að því er komið með bux-
urnar á hælunum og því bent á
að hypja sig eitthvað annað að
gera sínar þarfir. Verra er vita-
skuld þegar
fólk er farið að
æla mikið inni í
görðum en
sandkassi sem
er í næsta ná-
grenni við hús-
ið mitt er nú
ekki beinlínis
geðslegur leik-
vangur fyrir
smábörn af því
búið er að
gubba svo mik-
ið í hann.
Vildi brjóta
rúður
En allt er þetta
smávægilegt og
bara eðlilegur
fylgifiskur þess
að búa á því
svæði sem
mörg þúsund
manns er stefnt
á að kvöldi sautjánda júní. Og
svo sem ekki orðum að eyðandi.
Annað gerðist hins vegar líka,
öllu alvarlegra, eða hefði rétt-
ara sagt getað orðið býsna al-
varlegt, og mér þykir það dæmi
um hve brothættur er sá alls-
herjar friður sem Qölmiðlarnir
hafa fagnað að skyldi hafa ríkt í
þetta sinn.
í götunni minni gerðist það
að unglingsstúlka ein ranglaði
inn í garð með vinkonum sínum
og ákvað að taka þar trausta-
taki garðstól en íbúi í einu hús-
anna stöðvaði hana. Hún tók
því ekki vel, eitthvað smávegis
var tuskast um stólinn og stúlk-
an taldi sig hafa verið miklum
órétti beitt. Hún ákvað því að
hefna sín með því að brjóta
rúður hjá manninum í staðinn
en var víst ekki alveg viss um í
hvaða húsi hann átti nákvæm-
lega heima og braut því rúður í
nokkrum öðrum húsum til ör-
yggis. Henni var að lokum
lempað burt en taldi sig enn
hafa harma að hefna og kom
hvað eftir annað aftur næstu
klukkustundina eða svo og vildi
brjóta fleiri rúður. Reynt var
með öllum ráðum að fá stúlk-
una ofan af rúðubrotunum með
góðu en það tókst ekki, og á
endanum þurfti lögreglan að
koma og taka hana úr umferð.
Múgurinn til í tuskið
Þrátt fyrir rúðubrot, læti og
djöfulgang sem hræddu börnin
í húsunum í götunni svo að þau
gátu sum vart á heilum sér tek-
ið, þá er þetta heldur varla í
frásögur færandi. Það er heldur
ekki ætlun mín eða löngun að
fordæma eða niðurlægja ein-
staklinga, eins og umrædda
stúlku; ég veit fullvel að slys
geta hent hvurn sem er þegar
maður er fullur. Það sem mér
þótti hins vegar merkilegast og
í rauninni uggvænlegast var
það að í hvert einasta skipti
sem úlfúðin óx í stúlkunni og
hún ákvað að koma í götuna til
að brjóta rúður, þá virtist hún
fyrirhafnarlaust geta sópað
með sér heilum hópum ung-
linga sem komu svo eins og
argandi ljón með henni og
heimtuðu að fá að hefna þess
að hún hefði verið barin og hár-
toguð af einhverjum vondum
kalli þarna í götunni. Við íbú-
arnir í götunni þurftum að
standa úti í klukkustund eða
meira og reyna að bægja frá
nýjum og nýjum hópum ung-
linga sem komu til að hefna
hinna miklu misgjörða sem
stúlkan taldi sig hafa orðið fyr-
ir, og alltaf voru unglingarnir
heldur betur til í tuskið. Þarna
horfði maður upp á kornunga
krakka, sem ella eru áreiðan-
BOGGlm
PSSS/* /fTVMNUl£ySWGJ/}R
GSrPBAXfi &9*K> ér#A9A/P.
SJhÐUBA*/9 PSTSXSSA/.
////M* A/PA/At V/£> /9Ð S/FÁOP
V/A/A/O / P////PA/ PJÖPÐOA/6 /
lllugi ætlar að bíða með að dásama hina miklu friðarnótt, aðfararnótt 18.
júní eins og fjölmiðlar gerðu og fengu væntanlega sínar upplýsingar frá
lögreglunni. Hann stóð í því að verja rúður fyrir brotóðum unglingum alla
nóttina.
lega aldrei til nokkurra minnstu
vandræða, koma æðandi með
eld í augum og hrópin kváðu
við: „Við erum komin í slaginn!
Hvar er slagurinn!“
Sem betur fór varð aldrei
neinn slagur, en það var ekki
þessum unglingum að þakka,
þar sem þeir voru óðir og upp-
vægir að komast í ærleg slags-
mál - og voru þá ílestir sótraft-
ar á sjó dregnir. Það sem bjarg-
aði því sem bjargað varð og
leiddi til þess að afleiðingar
þessa æsings urðu þrátt fyrir
allt ekki alvarlegri en nokkur
rúðubrot var að íbúarnir í hús-
unum lögðu sig fram um að
leysa málið með því að tala
krakkana til, og fór þar fremst-
ur í ílokki óðalsherrann okkar í
götunni sem reyndist afar flink-
ur í að lempa börnin til og sýna
þeim fram á að þau vissu ekk-
ert hvað hefði gerst, hvort eitt-
hvað hefði yfirleitt gerst og alla
vega kæmi þeim það ekkert við.
Einn sem róaði liðið
Svo fór sem sagt um síðir að
upphlaup þetta dó út án þess
að upp úr syði fyrir alvöru, en
ekki mátti miklu muna og ef
þarna hefði ekki verið réttur
maður á réttum stað hefði vel
getað farið svo að allar rúður í
öllum húsunum hefðu verið
brotnar og einhver þaðan af
verri spellvirki unnin, í fánýtum
og innihaldslausum hefndar-
þorsta unglinganna, sem var þó
auðvitað ekki annað en löngun í
slagsmál og fætíng - og svo
drög að múgæsingu sem var
satt að segja lítið gaman að
verða vitni að hjá íslands æsku-
lýð á sautjánda júní.
Því það var satt að segja
ákaflega óskemmtilegt að sjá
hverja bylgjuna af annarri
koma neðan úr bæ, tilbúna í
hasar, og það má spyrja sem
svo: Hvað veldur því að þrettán
fjórtán fimmtán ára krakkar á
opinberu fylleríi niðrí bæ æða
strax af stað þegar þau fá veður
af því að einhvers staðar sé
kannski slagur sem þau geta
komist í, og rjúka hingað og
þangað án þess að vita neitt í
hausinn á sér um það hvað á
seyði er, tilbúin að berja og
vera barin? Var svona hræði-
lega leiðinlegt á ballinu í bæn-
um að það var miklu skemmti-
legra að þjóta af stað þegar
óljósar ílugufregnir bárust um
að einhvers staðar væri slagur
og jafnvel hinir kurteisustu
krakkar ætluðu heldur betur að
taka til hendinni? Er þetta eðli-
legur mórall, að æða af stað
með hnefa á lofti og grjót í
hendi - þrátt fyrir allar tilraunir
til þess að sporna við þeim
hugsunarhætti að ofbeldi sé
auðveldasta og sjálfsagðasta
leiðin í hverju máli?
Eftir að hafa horft upp á
hlandtaumana hér upp um alla
veggi í miðbænum og æluna
bak við tré og í sandkössum, þá
ætla ég ekki að fara fögrum
orðum um litla ölvun og prúð-
mannlega framkomu sam-
komugesta í miðbænum. Og eft-
ir að hafa séð hversu litlu mátti
muna að ekki færi allt úr bönd-
unum og endaði með verstu
ósköpum, þá ætla ég að bíða
með að dásama hina miklu frið-
arnótt.
Pistill Illuga var fluttur í
morgunútvarpi Rásar 2 í gær.