Dagur - Tíminn Reykjavík - 16.08.1997, Page 10

10 - Laugardagur 16. ágúst 1997
AKUREYRARBÆR
Útboð
Akureyrarbær óskar eftir tilboðum í frágang 1.
hluta lóðar Giljaskóla við Kiðagil.
Helstu magntölur eru malbik ca. 1500 fm., hellu-
lögn ca. 1250 fm., gras og gróður ca. 1000 fm.
Verkið skal hafið strax í ágúst 1997 og vera að
fullu lokið 1. júlí 1998.
Útboðsgögn voru afhent á Arkitekta- og verkfræði-
stofu Hauks, Kaupangi við Mýrarveg, föstudaginn
15. ágúst nk. Tilboð verða opnuð á byggingadeild
Akureyrarbæjar, Geislagötu 9, 4. hæð, föstudag-
inn 22. ágúst nk. kl. 11 að viðstöddum þeim bjóð-
endum sem þess óska.
Minjasafnið á Akureyri
Safnstjóri
Staða safnstjóra við Minjasafnið á Akureyri er
laus til umsóknar.
Safnstjóri ber ábyrgð á stjórnun og rekstri safns-
ins, fjármálum þess og safngripum; söfnum,
varðveislu og skráningu, sýningum safnsins, og
rannsóknum.
Krafist er háskólamenntunar á sviði þjóðhátta-
fræði, fornleifafræði eða öðrum sviðum menning-
arsögu.
Reynsla af safnstörfum og stjórnun æskileg.
Laun skv. launakerfi opinberra starfsmanna.
Æskilegt að viðkomandi geti hafið störf sem fyrst.
Nánari upplýsingar veita Guðný Gerður Gunnars-
dóttir, safnstjóri, sími 462 4162, Valgerður Jóns-
dóttir, formaður stjórnar, 461 2718 (eftir kl. 19),
og Ingólfur Ármannsson, sviðsstjóri hjá Akureyr-
arbæ, sími 460 1461.
Umsóknir skulu berast Minjasafninu á Akureyri,
pósthólf 341, 602 Akureyri, fyrir 1. september
nk.
Jtioúadagivt
útðöiu í OfOÍa
af, oUum
umiun
(9piÖ ptd
ki. 11-17

ÞJOÐMAL
Heilindi eða
hom í síðu
bama og feðra
- kveðja til Kvennaathvarfs
kjölfar tveggja veraldarstyrj-
alda fylgdi síkvikt umrót í
mannlífinu. Naprir vindar
hörmunganna viku þó smám
saman fyrir þey vonar og nýrra
viðhorfa. Kvenfrelsisskútan
fékk öflugan byr í seglin og
klauf öldu og báru. Áhöfnin var
úrvalslið hugsandi kvenna hins
vestræma menningarheims, þar
á meðal Margaret Mead, Ruth
Benedict, Juliet Mitchel, Shu-
lamith Firestone og höfuðsnill-
ingarnir Simone de Beauvoir og
Betty Friedan, sem enn vísar
okkur til vegar og eys úr nægta-
brunni þekkingar og visku. í
humátt fylgdi jafnréttisfley
karlanna. Stefna var tekin í
fjarlægt ævintýraland. Land
jafnréttis, systra- og bræðlags.
Eftir áratugasigiingu er Útópía
fjarri sjónmáli. En eftir á að
hyggja; mestu varðar að vera
þó á leiðinni og leiðrétta stefn-
una, þegar okkur ber af leið. Og
líklega er svo um okkur farið
nú.
Konur í röðum fræðimanna
hafa átt ríkan þátt í að benda
okkur á eitt og annað í þekking-
arleitinni, sem karlmannsaugað
ekki greindi sökum kynblindu.
Þær hafa auðgað fræðin. Þær
hafa stiklað með okkur millum
sjónarhóla, þannig að berja
mætti skýrar augum það lands-
lag, sem samskipti kynjanna
hafa verið frá alda öðli.
Manndómsvígslan
Þegar grannt er skoðað um
þann vettvang, sem er fjöl-
skrúðugur heimur hinna ýmsu
mannfélaga ár og síð, kemur í
ljós, að hlutverk karla og
kvenna eru harla keimlik, þótt
tilbrigði séu augljós og vita-
skuld beri að túlka sérhvert
hátterni samkvæmt táknkerfi
viðeigandi menningar. Körlum
er kennd sú færni að afla,
skapa og vernda. í allflestum
tilvikum krefst sú færni skólun-
ar, sem ævinlega felur í sér
andlega og líkamlega atgervis-
þjálfun, ögun og hermennsku af
einhverju tagi. Sú sérstaka
skylda hvflir á herðum hins
unga sveins að tryggja viðgang
og vöxt ættarinnar, útvega
fæðu, finna sæði sínu frjósaman
farveg og verjast árásum. Ýmis
konar þraut og pína er óhjá-
kvæmileg í þessari skólun. Ung-
ir drengir skulu þola harðræði
og sársauka. Og kynfæri þeirra
eru iðulega skotspónn í því til-
hti. Skólunin verður eins konar
vígsla til manndóms. Hver einn
ungur sveinn er mótaður og
þjálfaður til karlmennsku og
manndóms. Piltar, sem ekki
hljóta vegsemd vígslunnar sök-
um vangetu, sæta háði og
spotti. Þeir verða trauðla menn.
Almennt eru viðlíka kröfm- ekki
gerðar til stúlkna. Þær læra
hlutverk sitt með öðrum hætti
og kynferðislegur hrottaskapur
tengdur tileinkun kynhlutverks
þeirra er miklu sjaldgæfari.
Til að mynda telur
tiltekinn hópur
kvenna, að karlar
séu upp til hópa
undirrót hins illa í
flestu tilliti. Jafnvel
freistarar í Paradís.
Meira að segja
Kölski gamli er
gæddur nýju lífi.
Hann geysist ólmur
allt umkring og sit-
ur um vammlausar
maríur til að
nauðga, kúga og
svívirða.
Freistarar í paradís
Samkvæmt þessari skoðun skil-
yrðir hlutverk karls og konu
hvort annað og ljóst má vera,
að hlutverkin setja báðum kynj-
um verulegar skorður og
hindra mannlega blómgun. Til
dæmis losnar síður úr læðingi
sköpunargáfa kvenna og tilfinn-
ingalegri grósku karla eru
sköpuð óhagstæð skilyrði. Við
þessa hlutverkaskiptingu er því
miklum mannauði kastað á glæ.
Það væru einber undur og
stórmerki lykju menn upp ein-
um rómi um þennan skilning.
Til að mynda telur tiltekinn
hópur kvenna, að karlar séu
upp til hópa undirrót hins illa í
flestu tilliti. Jafnvel freistarar í
Paradís. Meira að segja Kölski
gamli er gæddur nýju lífi. Hann
geysist ólmur allt umkring og
situr um vammlausar maríur til
að nauðga, kúga og svívirða. í
nýlegu kvenfrelsunarriti,
bandarísku að uppruna, hljóm-
ar fagnaðarerindið einhvern
veginn svona: Karlmenn eru til
þess eins nýtir að útvega okkur
sæði. í annan tíma dreymdi
öfgahópa um hina ergu para-
dís. Vel má vera, að sá draumur
rætist.
Öfgafullt kvenfrelsi
Hin öfgafullu kvenfrelsunar-
sjónarmið hafa fest rætur í ís-
lenskum jafnréttisjarðvegi.
Einkum eru þau áberandi inn-
an Kvennalista, samtaka um
Kvennaathvarf og Stígamóta.
En ákveðin huggun er það
harmi gegn, að oft bylur hæst í
tómri tunnu. En hlymur hinnar
holu timnu er að verða með
öllu óbærilegur. Hvar eru ís-
lenskar atgerviskonur hinnar
skynsömu og hófstilltu kvenna-
hreyfingar? Hvar er Kvenrétt-
indafélagið? Hvar eru Sjálf-
stæðar konur? Nú er þörf að
brýna busana.
Eins og nærri má geta hefur
umræðan um jafnrétti kynjanna
stuðlað að nýjum lausnum á úr-
lausnarefnum tengdum börnum
og foreldrum. Umræðan hefur
einxúg orðið hvati skynsamlegra
lögsmíða og samþykkta mikil-
vægra alþjóðasaminga um mál-
efni karla, kvenna og barna. Á
íslandi sér þess þó síður stað í
opinberri þjónustu, en víða um-
hverfis okkur. Lætur nærri, að á
sumum sviðum þjónustu við
íjölskyldur og börn sóum við
nærri hálfri öld aftar á merinni
en grannþjóðirnar. Þegar
Kvennaathvarfið var stofnað
1982 höfðu íjölskyldur í vanda í
fá hús að venda (og hafa raun-
ar enn).
Fórnarlömb og
kúgarar
Samtök um kvennaathvarf
beittu sér fyrir stofnun athvarfs
handa konum og börnum
þeirra eins og gefur um að lesa
í bæklingum þeirra og auglýs-
ingum, sem dreift er víða um
land. Konur eru hvattar til að
leita ásjár og forðast þannig ill-
víga karla sína. Samkvæmt
skýrslu athvarfsins höfðu nokk-
uð á þriðja þúsund kvenna leit-
að ásjár og fulltingis í þeim
ranni frá upphafi til ársloka
1993. Tæpt hálft annað þúsund
kvenna hafði dvalið þar um
lengri eða skemmri tíma ásamt
svipuðum íjölda barna. Rekstur
Kvennaathvarfsins er ijármagn-
aður að mestu leyti af opinber-
um aðiljum, sveitarfélögum og
rflci.
Hugmyndafræði sína sækja
samtökin í hin ölgafullu kven-
frelsunarfræði. í hnotskurn
segja þau (dulítið stflfært); Kon-
ur eru fórnarlömb, en karlar
kúgarar. í því ljósi er auðskilin