Dagur - Tíminn Reykjavík - 26.08.1997, Blaðsíða 9

^Oagur-'CEíímmrt
PJÓÐMÁL
Þriðjudagur 26. ágúst 1997 - 9
Atkvæðagreiðsla um álver
Greiöa á atkvæði um álver á Dysnesi við Eyjafjörð.
Bjarni E.
Guðleifsson
náttúrufrœðingur
skrifar
Enn er uppvakin umræðan
um álver við Eyjaijörð og
það þrátt fyrir að iðnað-
arráðherra hafi lýst því yfir að
Eyjafjörður væri ekki lengur
valkostur fyrir álver, vegna
þess að þar ætti að efla mat-
vælaframleiðslu. Honum var þá
Ijóst að matvælaframleiðsla og
mengandi stóriðja eiga ekki
samleið. Þessi skynsama yfir-
lýsing var áfall fyrir stóriðju-
postulana og þeir hafa reynt að
koma álveri við EyjaQörð enn á
dagskrá. Nú er búið að klæða
úlfinn í sauðagæruna og heitir
hann stóriðjulóð á Dysnesi.
Þetta er gert undir merkjum
aðalskipulags Arnarneshrepps
og er sagt að þar sé ekki verið
að kjósa um álver, heldur stór-
iðjulóð.
Snemma í júh' var íbúum
Arnarneshrepps kynnt aðal-
skipulagið og augljóslega var
álver þar í öndvegi. Þarna voru
alls konar stórmenni með er-
indi svo sem fulltrúar aðal-
skipulagsins, Markaðsskrifstofu
Iðnaðarráðuneytisins og Lands-
virkjunar, Héraðsnefndar Eyja-
fjarðar, Byggðastofnunar, Verk-
fræðistofunnar Vatnaskila,
Mengunarvarnadeildar Holl-
ustuverndar rfkisins og Skipu-
lags ríkisins. Eini stóriðjukost-
urinn sem var kynntur var ál-
ver. Á þessum fundi kom tvennt
fram sem staðfestir að einung-
is er nú verið að greiða atkvæði
um álver en ekki stóriðju al-
mennt: 1) Markaðsskrifstofan
býður ekki upp á neinn annan
valkost en álver vegna þess að
ekkert annað rekur á fjörur
þeirra. 2) Mengunarspáin frá
Dysnesi, sem kynnt var á fund-
inum, miðaðist við lítið álver
(200 þúsund tonn) staðsett
norðan við Pálmholtslæk. Þetta
er lóð sem mundi nægja fyrir
alla venjulega stóriðju fyrir ís-
lenskar aðstæðm-. Hins vegar er
talið að ekki þýði að bjóða er-
lendum aðilum upp á annað en
lóð fyrir tvöfalt stærra álver
(400 þúsund tonn) og þá nær
lóðin langt suður fyrir Pálm-
holtslæk og það mun vera sú
lóð sem á að greiða atkvæði
um. Mér þykja það léleg vinnu-
brögð að kynna dreifingarspá
Öðru áfalli urðu stór-
iðjupostularnir fyrir
þegar Héraðsnefnd
fékk niðurstöðu
skoðanakönnunar um
afstöðu Eyfirðinga til
álvers í firðinum. Þar
kom fram að um
helmingur íbúanna er
andvígur byggingu ál-
vers.
fyrir helmingi minna álver en
það sem greidd verða atkvæði
um. Þetta er slæm kynning og
raunar blekking.
Öðru áfalli urðu stóriðju-
postularnir fyrir þegar Héraðs-
nefnd fékk niðurstöðu skoð-
anakönnunar um afstöðu Ey-
firðinga til álvers í firðinum.
Þar kom fram að um helming-
ur íbúanna er andvígur bygg-
ingu álvers. Þetta var ánægju-
leg niðurstaða og sýnir að Ey-
firðingar eru þátttakendur í
þeirri hugarfarsbreytingu sem
er að verða um víða veröld,
breytingu til umhverfisvænnar
hugsunar, langtímahugsunar í
stað skammtíma gróðahyggju.
f umhverfisstefnu Búnaðarsam-
bands Eyjafjarðar segir „að
búvöruframleiðsla í héraðinu
fari fram í óspilltu umhverfi."
Eflaust er hugmyndin að full-
vinnsla sjávarafurðanna verði
einnig undir umhverfisvænum
merkjum. Er álverslóðin á Dys-
nesi skref í þá átt? í skýrslu
Héraðsnefndar um atvinnuupp-
byggingu á Eyjafjarðarsvæðinu
segir: „Stefna ber að því að
Eyjafjarðarsvæðinu verði sköp-
uð ímynd sem vistvænt svæði
Beri Arnarneshrepps-
búar ekki gæfu til að
hafna álverslóðinni er
von til þess að í
framtíðinni muni
skynsamir Eyfirðingar
gera það fyrir þá.
matvælaiðnaðar og ferða-
ntennsku". Orðið álver felur í
sér neikvæða ímynd og það
kann að vera að það versta við
álver á Dysnesi sé ekki meng-
unin, heldur sú ímynd sem það
skapar svæðinu. Atkvæða-
greiðslan um álverslóðina á
Dysnesi er ekki bara mál eins
sveitarfélags, þetta er mál okk-
ar allra. Beri Arnarneshrepps-
búar ekki gæfu til að hafna ál-
verslóðinni er von til þess að í
framtíðinni muni skynsamir Ey-
firðingar gera það fyrir þá.
Minnumst þess að Kjósverjar og
Kjalnesingar vöknuðu upp við
vondan draum og of seint
varðandi Grundartangaálverið.
Hvers vegna vinstra blað?
Guðmundur Helgi
Þórðarson
fyrrv. heilsugœslulœknir
skrifar
egar Dagur-Tíminn gerði
samning við vinstri flokk-
ana um að blöð þeirra
hættu að koma út, en Dagur-
Tíminn yfirtæki með
einhverjum hætti hlutverk
þeirra, hljótum við að áh'ta að
Dagur-Tíminn hafi undirgengist
að túlka vinstri sjónarmið í
landsmálum, t.d. með hliðstæð-
um hætti og Morgunblaðið túlk-
ar sjónarmið hægri armsins.
Þetta voru jú vinstri flokkarnir
sem samið var við. Sighvatur
sagði líka að blaðið ætti að vera
með hjartað vinstra megin.
Því er haldið fram að ekki sé
lengur hægt að halda úti flokks-
blöðum, dagar þeirra séu liðnir.
Því til sönnunar er bent á örlög
vinstri blaðanna, sem nú eru
hætt að koma út, svo og erfið-
leika Tímans og Dags, eftir að
SÍS hrundi. Mönnum sést þá yf-
ir það að útbreiddasta blað
landsins er flokksblað og það
virðist síður en svo draga úr því
þróttinn. Morgunblaðið er mál-
gagn Sjálfstæðisflokksins. Það
er ekki talið gefið út af Sjálf-
stæðisflokknum en það er gefið
út af sjálfstæðismönnum og
hagar vinnubrögðum sínum í
samræmi við hagsmuni flokks-
ins.
Fullyrðingin um að dagar
fiokksblaðanna sé liðnir er því
röng. Það er tugga sem menn
japla á hugsunarlaust og án
þess að kafa dýpra í málið. Hins
Þessi blöð urðu því
að treysta eingöngu á
áskrifendur sína,
stuðningsmenn og
starfsmenn, sem allt
var eignalítið fólk
með lágar tekjur.
vegar má halda því fram að
tími vinstri flokksblaðanna sé
liðinn x' bili og það á sér sínar
orsakir.
Morgunblaðið hefur alla sína
tíð stuðst við eignastéttirnar í
landinu og hefur túlkað sjónar-
mið þeirra og gætt hagsmxma
þeirra. Eignastéttirnar hafa svo
verið í aðstöðu til að styðja blað
sitt dyggilega án þess að greiða
það úr eigin vasa. Þær ráða yfir
obbanum af fjámagni þjóðar-
innar og ílestum stærstu fyrir-
tækjunum og eru þanrng
drottnandi á auglýsingamark-
aðinum, en mér er sagt að aug-
lýsingatekjur skipti sköpum um
afkomu dagblaða. Þannig láta
eignastéttirnar almenning
greiða útgáfukostnað blaðs síns
eftir krókaleiðum.
Vinstri blöðin höfðu aldrei
aðgang að neinum peningalind-
um af þessu tagi. Þau voru mál-
gögn lágtekjufólksins, sem átti
engin fyrirtæki og hafði ekkert
að auglýsa og varð því að
greiða úr eigin vasa ef það vildi
styrkja málgögn sín. Þessi blöð
urðu því að treysta eingöngu á
áskrifendur sína, stuðnings-
menn og starfsmenn, sem allt
var eignalítið fólk með lágar
tekjur. Þetta gekk á meðan
trúnaður ríkti milli vinstri blað-
anna annars vegar og áskrif-
endanna hins vegar. Lesendur
keyptu blaðið á meðan það hélt
trúnað við málstað þeii’ra og
beitti sér fyrir jöfnuði í samfé-
laginu. Starfsmenn blaðanna
unnu svo störf sín af fórnfýsi
hugsjónamannsins og voru
lengst af jafn fátækir og það
fólk sem þeir unnu fyrir. Utgáfa
vinstri blaðanna hefur þannig
lengst af byggst á því að bæði
útgefendur og áskrifendur væru
Það er full þörf á að
skerpa baráttuna fýrir
jöfnuði. Stærsti flokk-
ur landsins og flokks-
blað hans, útbreidd-
asta blað landsins,
hafa þjóðfélagslega
mismunun beinlínis á
stefnuskrá sinni.
hugsjónamenn, og svo mun
verða áfram meðan þjóðin
skiptist í fátæka og ríka.
Samkvæmt míniun skilningi
heitir það vinstri stefna að beita
sér fyrir jöfnuðl í þjóðfélaginu.
Það hefur alla tíð verið megin-
inntak vinstri stefnu. Þegar
vinstri flokkarnir lögðu niður
málgögn sín og afhentu Degi-
Tímanum áskrifendalista sína,
hlýtur það að hafa verið í
trausti þess að Dagur-Tíminn
setti það ofarlega á sína stefnu-
skrá að beita sér fyrir þjóðfé-
lagslegxim jöfnuði. Án þess væri
þessi aðgerð út í hött. Því miður
eru svör ritstjóranna mestan
part í axarskaft þegar þeir eru
spurðir um þetta.
Það er full þörf á að skerpa
baráttuna fyrir jöfnuði. Stærsti
flokkur landsins og flokksblað
hans, útbreiddasta blað lands-
ins, hafa þjóðfélagslega mis-
munun beinlínis á stefnuskrá
sinni. Má þar nefna launakerfið,
skólakerfið, heilbrigðiskerfið og
íleira. Þessi barátta fyrir auknu
misrétti hefur borið árangur.
Jöfnuði hefur hrakað, og það er
von á meiru af því tagi. Mismun-
un þegnanna er talinn einn
helsti aflvaki athafnalífsins, eílir
samkeppnina. Ef Dagur-Tíminn
tekur hlutverk sitt alvarlega og
berst af heiðarleik og einurð fyr-
ir jöfnuði á íslandi þá óttast ég
ekki um framtíð hans. En til
þess dugar ekki fagmennskan
ein og sér. Hjartað þarf að vera
á réttum stað. Það þarf hugsjón.
Um leið og blaðið tekur við af
vinstri blöðunum, tekur það að
sér ákveðið hlutverk í þjóðmála-
baráttunni. Ef því hlutverki
verður ekki sinnt á viðunandi
hátt, er verið að plata.