Dagblaðið Vísir - DV - 31.07.1992, Blaðsíða 4

40
FÖSTUDAGUR 31. JÚLÍ 1992.
Bflar
__________________DV
Til umhugsunar fyrir ökumenn mestu ferðahelgi ársins:
Hugsið um hraða bíls-
ins í metrum á sekúndu
Yílrleitt hugsa menn um ökuhrað-
ann í kílómetrum á klukkustund en
öðru hvoru, einkum þegar umferð
■ ermikileinsogumverslunarmanna-
helgi, er hollt að hugsa hraðann í
metrum á sekúndu. það er ekki held-
ur erfitt að umreikna hraðann á
þennan hátt því að í einum kílómetra
eru 1.000 metrar og það eru 3.600 sek-
úndur í einni klukkustund. 80 kíló-
metra hraði á klukkustund eru því
80.000 metrar deildt með 3.600 sem
gefur okkur 22,22 metra á sekúndu.
Ef ökumaðurinn lítur í fjórar sek-
úndur af veginum á áttatíu kílómetra
hraða, til þess að stilla útvarpiö eða
bara horfa á eitthvað út um hliðar-
gluggann, sem vakið hefur athygli
einhvers í bílnum, þá hefur bíllinn á
sama tíma rúllað „blindandi“ rétt
tæpa níutíu metra eftir veginum.
Þegar umferðarsérfræðingar fjalla
mn umferð og ökuhraða tala þeir
jafnt um km/klst. og m/sek. Þegar
hins vegar er verið að fjalla á vís-
indalegan hátt um hemlun og heml-
imarvegalengdir þá er yfirleitt að-
eins rætt um metra á sekúndu.
Hraðaminnkun er metin eftir því hve
marga metra á sekúndu hún er á
hverri sekúndu. þetta hefur í för með
sér merkilega formúlu, m/s2, sem
þýðir í raun að hraðinn minnkar sem
nemur 8 m/s á hverri sekúndu á
meðan hemlun stendur. Þetta er að
sjálfsögðu hægt að reikna yfir í kíló-
metra á klukkustimd sem svarar til
28,8 km/klst. á hverri sekúndu.
Óvarkámi
getur kostað sitt
Ef við ímyndum okkur bílalest sem
ekur á 60 kílómetra hraöa á klukku-
stund eða sem nemur 16,6 m/s. Við
lítum nánar á tvo bíla, A, sem ekur
fremstur og B, sem ekur um það bil
fjórum bíilengdum á eftir honum,
—eða sem svarar 16 metrum.
Á sömu stundu og ökumaður bfis
B lítur út um hliðargluggann þá stíg-
ur ökumaður A á hemlana, því að
eitthvað birtist á veginum fyrir fram-
an. Ökumaður A stígur jafnt á heml-
ana þannig að hann dregur til þess
að gera rólega úr ferðinni en snögg-
hemlar ekki. Hemlunarvegalengd A
verður því 25 metar á um 3 sekúnd-
um, sem þýðir hraðaminnkun sem
nemur 5,5 metrum á hverri sekúndu
(5,5m/2)
Ökumaður B lítur af veginum í eina
sekúndu en það iíður hélf sekúnda
til viðbótar þar til hann bregður rétt
við og stígur á hemlana. Gefum okk-
ur að B hemli á nákvæmlega sama
hátt og A, sem á fyrstu sekúndunni
eftir að hann steig á hemlana hefur
ekið 13,8 metra og á næstu hálfu sek-
úndu 5 metra tii viðbótar en B hefur
á sama tíma ekið 25 metra (16,6 +
8,4). Bilið á milli bílanna hefur nú
styst niður í 9,8 metra og það er þá
sem ökumaður B stígur á hemlana.
Ökumanni A tekst að stöðva sinn bíl
eftir 6,2 metra til viðbótar, en öku-
maður B hefur því 9,8 + 6,2 eða 16
metra til að stöðva sinn bfi á í stað
25 metra sem hann hefði þurft og það
þýðir aftanákeyrslu.
B hefði tekist að stöðva sinn bíl ef
aðstæður hefðu verið fullkomnar.
Yfirborð vegarins hefði verið svo
gott að 90% af heildarþyngd bfisins
hefði nýst sem hemlunarkraftur.
Reyndin er hins vegar sú að þessar
aðstæður eru nánast aldrei fyrir
hendi og líklegra að á þessum til þess
að gera hæga hraða heföi B ekið á
eftir A og aðeins haft þrjár bfilengdir
á mifii bílanna sem hefði þýtt að
hann hefði eftir sem áður vantað 4
metra til að ná að stöðva bílinn í tíma.
Það er því mikil ástæða til að undir-
strika það að bfistjórar hafi augun á
veginum og gott bil á milli bíla.
Enn verra
í bleytu og hálku
Þetta dæmi um A og B hefði litið
enn verr út í bleytu og á hálum vegi.
Þá hefði ökumaður B sennilega stigið
of harkalega á hemlana og hjólin
læst sem hefði þýtt miklu lengri
stöðvunarvegalengd. Ef A tækist á
hálum vegi að stöðva sinn bíl á 60
metrum þá gæti bíll B með læst fram-
hjól runnið 90 metra sem hefði þýtt
að B hefði rekist á A af þó nokkru afli.
Sekúndur
sem skipta máli
Um þessa helgi verða langar bíla-
lestir um þjóðvegi landsins. Allt of
algengt er að sjá bfiana þeysa á 90
kílómetra hraða með 20 metra milli-
bili eftir þjóðveginum í nágrenni
Reykjavíkur. Ef við miðum við út-
reikninginn hér að framan þá sjá
allir í hvaða hættu ökumenn eru að
setja sjálfa sig og aöra með slíkum
akstri. Ef dregið er úr hraðanum
þannig að millibilið fer upp í um 50
metra þá er búið að auka öryggið
verulega en tíminn, sem fer í það að
aka austur fyrir fjall eða upp í Borg-
arfjörð, eykst aðeins um nokkrar
sekúndur og það eru sekúndur sem
geta skipt sköpum ef eitthvað kemur
upp á.
Rannsóknir hafa sýnt fram á að
ökumaður, sem er virkilega með
hugann við aksturinn, nær fullu við-
bragði á um hálfri sekúndu en ef
hann eða hún er með hugann við
eitthvað annað þá geta liðið allt að
tvær sekúndur þar tfi fullu viðbragði
er náð og á sama tíma er bfilinn bú-
inn að fara ansi marga metra.
Það er þvi vel við hæfi að hafa það
í huga að meta aksturshraðann í
metrum á sekúndu næst þegar lagt
er í ökuferð.
-JR Byggt á BT Bilen
Of stutt bil á millí bíla í hröðum þjóðvegaakstri getur auðveldlega orsakað slys ef full aðgát er ekki viðhöfð. Einn-
ar sekúndu andvaraleysi getur reynst dýrkeypt. Hvernig væri því að lengja aðeins bilið á milli bíla á þessari
miklu ferðahelgi og auka þannig öryggi allra I umferðinni?

Skop......
Geymsluásf.
Sáhefuralífc
ErÞettaást?.
Twerhaettul^
Húemlger^í
Hófuðstaí
Nálagarðt
EJdrtkonu
Hugsuni4
HvirflJbyJ
Mataraef T,
Að fang, 11
BesUv^p
HvaðwlÉÍ
SS5
Skop.........
Geynisluást...-
SáheluraUt5*1
Erþettaást?...
Tvaer haettuleg
Hvemlgerhaei
Höfuðstaðurs
Nálagarðurtnr
Eldrlkonur. J
Hugsun i orð|
HvirfllbYlur .|
Matarzeðl se|
Að fanga Qát|
Bestlvinurp
Hvaðvetetil
Hellsubóttó|
; ; Grisinnse||
| Skllningaj|
Hvemig igd
Pehúerug
Hvaðvit®
Krosstó^
BjörgurM
Maðurgll
Það s
..HúsA
WtnisS
I W«reS
LausíÉstl
SV-oP
\uást
^^irafltsem
^íítót?...
Sáf,
Oítr

íSSStt;
Xu8s:“y..*úfich..~-

HeflsubóW*
Gósinn^
Hvernlfl*®

Bjórflun
Þa&se
Vttnts

Lausu
“ðWía
r°t*nn?ástashnrri*rt't'
\’r

Vflnn

^rd

*36
i *—
EITTHVAD FYRIR ALLA!
NYTT
HEFTI
Á NÆSTA SÖLUSTAÐ
EÐA í ÁSKRIFT
í SÍMA 91-63 27 00