Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.1994, Síða 28

40
FIMMTUDAGUR 6. JANÚAR 1994
Menning____________________________
Fyrsta íslenska barna-
bókin á grænlensku
- Ömmustelpa Armanns Kr. Einarssonar heitir Emutannguaq í grænlensku þýðingunni
Bókaútgáfa er ekki mikil á Græn-
landi enda landið fámennt og fólkið
dreift. Það þykir því tíðindum sæta
að íslensk bamabók skuli hafa verið
þýdd á grænlensku og gefin út. Bók
þessi er Ömmustelpa eftir Ármann
Kr. Einarsson sem kom út hér á landi
1977 og fékk verðlaun Fræðsluráðs
Reykjavíkur árið eftir sem besta
frumsamda bamabókin.
Ömmustelpa eða Ernutannguaq,
eins og sagan heitir á grænlensku,
sem er framandi tungumál fyrir okk-
ur íslendinga, er að nokkru leyti
byggð á dagbók höfundarins um
tímabil á þroskaferli ungrar dóttur-
dóttur hans. í bókinni leiðir Ármann
lesandann inn í heim bamsins þar
sem allt er nýtt, undur og ævintýri
bíða svo að segja við hvert fótmál og
ímyndun hugans em engin takmörk
sett. í stuttu spjalli var Ármann
spurður um aðdraganda þess að
Ómmustelpa hefur nú komið út á
grænlensku.
„Það var töluvert langur aðdrag-
andi að útkomu bókarinnar. Ég fór
til Grænlands 1982 á hátíð norrænna
manna í búsetu á Grænlandi. Þar
kynntist ég grænlenskri konu, Bene-
dikte Thorsteinsson, sem gift er ís-
eyjum
Á flóröa tug íslenskra hstamanna
tók þátt í tveimur samhliöa listahá-
tíðum sem haldnar voru í London
og Colchester í Essex í desember-
mánuði. Lundúnahátiðin bar yfir-
skriftina Winter Tales en hátíðin í
Colchester var helguð list þeirra
þjóða er byggja eyjamar í Norður-
Atlantshafi með sérstakri áherslu á
verk íslenskra hstamanna.
Listamenn úr velflestum listgrein-
um tóku þátt í hátíðinni og var tón-
skáldið og sehóleikarinn Hafhði
Hahgrímsson sérstakt gestatónskáld
Essex-hátíðarinnar og dvaldi þar
meðan á henni stóð og voru nær ein-
göngu flutt tónverk eftir hann á ein-
um tónleikum. Þá kom Hafliði einxúg
fram í Lundúnum. Annars var ís-
lensk hst mjög áberandi á þessum
tveimur hátíðum, myndhstarsýning-
ar á málverkum og ljósmyndum,
djass, þjóðlög, klassísk tónlist og
ljóðalestur, svo að eitthvað sé nefnt.
Þijár íslenskar kvikmyndir voru
sýndar í tengslum við hátíðarnar,
Sódóma Reykjavík, Böm náttúmnn-
ar og Karlakórinn Hekla, og hlutu
myndimar góðar viðtökur áhorf-
enda. Þá má geta þess að þekktastí
íslendingurinn á Bretlandseyjum,
Magnús Magnússon, flutti mynd-
skreyttan fyrirlestur um íslensku
fomsögumar 'en hann opnaði jafn-
framt sýningar íslenskra myndhst-
armanna í Minories sýningarsalnum
og University Gahery í Colchester.
Listamönnunum og sýningum
þeirra vom gerð góð skil í breskum
fjölmiðlum og var meðal annars í
desemberbyijun sýndur þáttur um
ísland í breska sjónvarpinu þar sem
landi og þjóð var hælt í hástert. Inn
í þáttinn var fléttað viðtölum við ís-
lensk skáld og tónhstarmenn. Á
þessu ári em fyrirhugaðar fjölmarg-
ar heimsóknir íslenskra htamanna
til Bretlandseyja, meðal annars f
tengslum við afmæli lýðveldisins og
útgáfu á íslenskum rit- og tónverk-
um. -HK
Ármann Kr. Einarsson ásamt
ömmustelpunni sinni, Guðrúnu Evu.
Myndin er tekin um það leyti sem
Ömmustelpa kom út fyrir rúmum
fimmtán árum.
lendingi. Hún hafði lært íslensku
enda hafði hún og eiginmaður henn-
ar, Guðmundur Þorsteinsson, búið í
Ámnvnn Kr. íifnarsson
Emutannguaq
Þannig litur bókakápan út. Eins og
sjá má er Ömmustelpan orðin
grænlensk í útliti en grænlenskur
teiknari var fenginn til að mynd-
skreyta bókina þar sem ömmustelp-
an, eins og hún er teiknuð i íslensku
bókinni, þótti ekki nógu grænlensk.
nokkur ár í Reykjavík og hún meðal
annars unnið um tíma í Norræna
húsinu. í samtölum okkar kom upp
sú hugmynd að skemmtilegt væri að
einhver bóka minna kæmi út á græn-
lensku. Benedikta tók að sér aö þýða
Ömmustölpu en málið er síðan búið
að vera alian þennan tima í undir-
búningi. Það er erfitt að gefa út bæk-
ur hér á landi en það er mun erfiö-
ara að gefa út bók í fámenninu á
Grænlandi og er Ömmustelpa gefin
út með styrk frá norræna þýðingar-
sjóðnum."
Ármann sagði að þetta væri ekki
fyrsta erlenda útgáfan af Ömmu-
stelpu. Bókin hefði verið gefin áður
út á norsku. Hér á landi hefði hún
lengi verið ófáanleg og fengi hann
stundum upphringingar frá fólki
sem væri að spyrja hvar það geti
nálgast bókina.
Á löngum rithöfundarferh hafa
komið út fjörutíu bækur eftir Ár-
mann Kr. Einársson, síðast Grallara-
líf í Grænagerði. Aðspurður sagðist
Ármann vera meö nýja bók í smíðum
en það er fleira á döfinni; verið er
að gera heimildarmynd um Armann,
líf hans og ritstörf og í undirbúningi
er sjónvarpssería sem byggð er á
bókunum um Árna í Hraunkotí.
-HK
DV
Gnægta-
bruniiurinn
Gnægtabrunnurinn er sam-
vinnuverkefni 22 hstamaima sem
vinna með myndbönd, gjöminga
og hljóö/tónlist. Listamenn þessir
verða með uppákomur á Bíó-
bamum á næstunni þar sem á
hverju kvöldi má búast við að
reka augun í nýstárlegt myndefni
öh þriðjudags-, fimmtudags- og
laugardagskvöld til og með 5. fe-
brúar næstkomandi. Einnig má
búast viö óvenjulegum uppátækj-
um í tengslum viö sýningartjöld
staðarins þegar liða fer á mánuð-
inn, Dagskrá þessi er nánast
hugsuð sem tilraunastofa þar
sem kannaðir veröa ýmsir mögu-
leikar með samveru við mynd-
band, varpað á tjöld þar sem
menn em saman komnir fyrst og
fremst til að skemmta sér.
Jazzkvarteft
Reykjavíkurleikur
áRonnieScott’s
Einhver frægastí djassklúbbur
á Bretlandseyjum og sjálfsagt
einnig einn þekktasti í heiminum
er Ronnie Scott’s í London. Þar
hafa öll stórstimi djassins komið
fram og margur stórviðburður-
inn átt sér stað. Það er þvi mikill
heiður að fá að leika þar og sá
heiður hefur nú fahið í skaut
Jazzkvartett Reykjavíkur sem
hefur verið ráðinn th að leika í
klúbbnum í eina viku, 7.-14. fe-
brúar næstkomandi, í kjölfar
góðrar frammistöðu á tónleikum
kvartettsins í Lauderdal House í
London en þar lék með honum
breski trompetleikarinn Guy
Barker og var leikinn íslenskur
og bandarískur djass. Jazzkvart-
ett Reykjavíkur skipa þeir Sig-
urður Flosason, Eyþór Gunnars-
son, Tómas R. Einarsson og Einar
Valur Schevíng.
Strandhögg
íslenskra
listamanna
á Bretlands-
Arnar Jónsson, Guörún Þ. Stephensen, Jóhanna Jónas og Jón Stefán Kristjánsson. Þau frumfluttu á mánudags-
kvöld hljóðskúlptúr eftir Magnús Pálsson. DV-mynd BG
Leikhúskj allarinn:
Menningarlegar uppákomur
á mánudagskvöldum
Síðasthðið mánudagskvöld var
frumfluttur í Leikhúskjaharanum
hljóðskúlptúr eftir Magnús Pálsson.
Flytjendurnir vora fjórir, leikaramir
Arnar Jónsson, Jóhanna Jónas, Guð-
rún Þ. Stephensen og Jón Stefán
Kristjánsson. Var þetta fyrsta hsta-
kvöldið af mörgum sem fyrirhuguð
em í Leikhúskjaharanum. Um er að
ræða endurvakningu á Listaklúbbi
sem starfræktur var í Þjóðleikhús-
kjallaranum 1956. Það var Jón Leifs
tónskáld sem stóð fyrir stofnun
Listamannaklúbbsins.
Klúbbur þessi var eingöngu ætlað-
ur hstamönnum og skyldi hann
standa fyrir uppákomum af ýmsu
tagi og vera vettvangur þar sem hsta-
menn hefðu tök á að hittast og ræða
mál er vörðuðu list þeirra. Jón Leifs
hafði kynnst hstmenningu Evr-
ópubúa og dreymdi um að upphefja
umfjöllun um hstir í anda þeirra.
Listaklúbbur þessi varð ekki langlíf-
ur í Leikhúskjaharanum en starfaði
i tvö ár í Naustinu.
Hinn endurvakti Listaklúbbur
verður í nokkuð breyttri mynd, með-
al annars verður hann opinn öhum
og er markmiöið að standa fyrir
menningarlegum uppákomum á
mánudagskvöldum og skapa vett-
vang fyrir hstamenn og hst þeirra í
sem fjölbreyttastri mynd.
Þegar er komin dagskrá fyrir
næstu fjóra mánudaga. 10. janúar er
Ljóðleikhúsið með dagskrá. Meöal
þeirra sem koma fram era Birgir
Svan Símonarson, Finnur Torfi
Hjörleifsson, Kristín Ómarsdóttir,
Vigdís Grímsdóttir og Þórunn
Magnea Magnúsdóttir. Mánudaginn
17. janúar verður þýðingarkvöld.
Lesið verður úr óbirtum þýðingum.
Ástráður Eysteinsson og Eysteinn
Þorvaldsson lesa úr þýðingu sinni á
Kafka, Ingibjörg Haraldsdóttir les úr
þýðingu sinni á Tvífaranum eftir
Dostojevski, Baldur Óskarsson les
ljóðaþýðingar og Sigurðar A. Magn-
ússon les úr Söngnum um sjálfan
mig eftír Walt Whitman. 25. janúar
verður dagskrá tileinkuð Anton
Tsjekhov í umsjón Ásdísar Þórhahs-
dóttur og 31. janúar verður dagskrá
sem tileinkuð er sýningu íslensku
óperunnaráEvgeniÓnegin. -HK
Breyting á
fyrirhuguðum
tónleikum
Fyrstu tónleikar Sinfóníu-
hljómsveitar íslands á nýju ári
eru í kvöld. Breyting verður á
fyrirhugaðri dagskrá. Píanóleik-
arinn Alexeii Lubimov, sem ráð-
gert var að léki á tónleikum þess-
um, forfallaðist á síðustu stundu
en lánið lék við hljómsveitina og
hingað fékkst finnski píanóleik-
arinn Olli Mustonen. Mustonen
þykir meðal allra áhugaverðustu
píanóleikara. Frábær tækni og
sérstæö túlkun hefur hehlað tón-
leikagestí um heim ahan en Mus-
tonen hefur leikið meö mörgum
af þekktustu Sinfóniuhljómsveit-
um og meöal annars undir stjórn
hljómsveitarstjóra á borö við As-
hkenazy og Barenboim. Mun
Mustonen leika 3. píanókonsert
Sachmaninoffs en auk konserts-
ins verður flutt á tónleikunum í
kvöld Sinfónía m’. 3 eftir Anton
Bruckner.
Karlafræðarinn
janúarbók
Karlafræðarinn, karlmenn
undir beltisstað, er janúarbók
Máls og menningar. Bókin, sem
er eftir breska lækninn Kenneth
Purvis, varpar upp spurningum
sem karlmenn hafa löngum veriö
tregir th að spyija, spuminga
sem varða karlmennskutákn
þeirra: kynfærin. Karlafræðar-
inn svarar mörgum spurningum
sem sjaldan koma upp á yfirborð-
iö auk þess sem í bókinni er fjall-
að um kynfæri mannsins, goð-
sagnir, kynhvöt, sjúkdóma og
frjósemi, svo að eitthvaö sé nefht.
Höfundurinn er læknir en hefur
jafhframt háskólagráðu í lífefna-
og lífeðlisfræði. Undanfarin ár
hefur hann einbeitt sér aö karla-
lækningum.