Alþýðublaðið - 01.06.1968, Side 6

6
(*•*. W ff' * (i w
..ihm'n Hvltasunnublað

lokið
Ólafúr Jónsson rilar nm
lelkhúsin á liðnum vetri
^að er margt líkt með skyld-
um, Leikfélagi Reykjavíkur og
Þjóðleikhúsinu, nú síðast afleit
mistök beggja leikhúsa með
„kassastykki“ sín undir vorið.
Þjóðleikhúsið sýndi amerískan
hlátursleik af allra óverulegasta
tagi þannig lagaðri sýningu að
mistókst að mestu að vekja hlát-
ur. Tiltæki Leikfélags Reykjavík
ur, að vekja upp hálfþrítugan
farsa úr Fjalakettinum, var á-
líka misráðið og líklega enn ó-
skemmtilegra; það kann þó að
vera til þess fallið að færa nær
réttu lagi hugmyndir manna um
„gullöld" reykvískrar revíu og
skopleikja í fyrri daga. Ætli
Ijómi þeirra hafi ekki einkum
stafað af fáeinum afburða-skop-
leikurum sem þá voru uppi á ís
lenzku leiksviði, en enginn jafn
ast nú á við né á lengur sam-
bærileg ítök í áhorfendum? Þar
fyrir kynni að vera vert að taka
saman einhverskonar syrpu, sam
fellda dagskrá fyrir leiksvið,
með efni úr fornum revíum og
gamanleikjum sem helzt þætti
vænlegt til ánægju og fróðleiks
enn í dag. Það kynni að vera
vert, — en ekki væri mikið að
sækja að því tagi í Leynimel 13.
£n leikhúsin líkjast ekki ein
asta að því leyti sem miður fer.
Oft og einatt velja þau sér, eða
þeim veljast mjög sambærileg,
hliðstæð viðfangsefni — þó ekki
sé um að ræða neina beina sam-
keppni þeirra í milli sem líka
ber við, Beztu sýningar leikhús-
anna í vor tefldu báðar fram mik
iihæfum, vaxandi leikkonum í
veigamiklum hlutverkum, leikj-
um sem beinlínis fjalla um kon
ur, sálfræði og siðfræði þeirra og
stöðu kvenna í samfélaginu;
Hedda Gabler og Vér morðingj
ar voru líka að líkindum beztu
verk leikhúsanna í vetur. Helga
Bachmann vann að mínu viti sinn
mesta leiksigur til þessa í hlut
verki Heddu, tókst lýsing henn
ar til meiri hlítar en Höllu í
fyrra í Fjalla-Eyvindi, hennar
helzta hlutverk á undan þessu;
Helga kom ennfremur fyrir í vet
ur í veigamiklu hlutverki í hinu
nýja leikriti Jökuls Jakobssonar.
Enn meira var lagt á Krist-
björgu Kjeld í Þjóðleikhúsinu.
Og að mínu viti vann hún sam-
bærilegan frama í hlutverki
Normu í Vér morðingjar sem
var furðu snjöll og þrótímikil
kvenlýsing, og einkar næmlega
gerð. Kristbjörg kom fyrir í
tveimur stórum hlutverkum öðr
um í vetur sem hún leysti af
hendi með sóma, einkum þó Ví
ólu í Þrettándakvöldi; það sem
kann að hafa þótt aðfinnsluvert
við það hlutverk og við Stein-
unni í Galdra Lofti má hafa ver
ið að kenna tvídægri og blend-
inni leikstjórn ekki síður en
frammistöðu leilckonunnar. Vér
morðingjar og Hedda Gabler
verða mér minnisstæðastar, svip
mestar leiksýningar frá vetr-
inum, og þær nutu tvímælalaust
vönduðustu leikstjórnar vetrar-
ins, hvor í sínu húsinu, þeirra
Benedikts Árnasonar og Sveins
Einarssonar.
J^jannfall hefur orðið í leikhús-
unum í vetur, Haraldur Björns-
son, Lárus Pálsson og Helga Val-
týsdóttir hurfu af sviðinu og
varð skammt í milli þeirra. Har
aldur var að vísu orðinn aldrað
ur maður og farinn að kröftum
hin seinni ár, en hann lék fram
á sína síðustu stund, bókstaflega
talað, og frá seinni árum hans í
Iðnó er ýmislegt minnisstætt; ég
nefni af handahófi hlutverk borg
arstjórans í Heimsókninni eftir
Diirrenmatt. Lárus Pálsson var
ekki gamall maður og virtist nú
í þann veginn að færast í fang
stærri verkefni á leiksviðinu en
um langt skeið. Skammt er að
minnast stjörnuleiks hans í
Jeppa á Fjalli í fyrra sem hann
var sæmdur silfurlampa leikdóm
enda fyrir, seint og um síðir; og
frá seinni árum hans mætti
nefna mörg „minni“ hlutverk
sem hann gerði einkar eftirminni
leg skil, Jakob Engstrand í Afíur
göngum, Pólóníus, svo eitthvað
sé nefnt. Og Helga Valtýsdóttir
hvarf á braut í blóma lífsins með
nokkur helztu hlutverk sín
skammt að baki. Þorsteinn Ö.
Stephensen minnist Helgu í leik
skrá Leikfélagsins, grein sem er
miklu meira verð en gerist um
eftirmæli, og segir þar meðal
annars:
„Engum leikara hygg ég að sé
meiri vandi á herðar lagður en
þeim sem ár eftir ár á að leita að
og finna í hlutverkum sínum
hina fíngerðustu þætti skapgerð
ar, undir hrjúfu og sviplíku yfir-
bragði, og láta þessa þætti birt
ast með svo skýrum innri drátt-
um að hér sé án alls efa komin
ný og gerólík manneskja hinum
fyrri. Þetta krefst í senn strang
ari vinnu, skarpari skilnings og
auðugra ímyndunarafls en þau
verkefni sem eru af augljósari
þáttum ofin. Slík þraut var
Helgu oftar boðin en öðrum leik
konum okkar sem kunnugt er.
Var unun að sjá hvernig hún ag
aði og fágaði listgáfu sína x
hverri slíkri raun.“
Ennfremur segir Þorsteinn;