Dagur - 03.07.1918, Page 3

DAGUR.
43
Fáein orð um
Tjörnesnámuna.
íslendingur flytur 31. f. m. langa
og merkilega grein um Tjörnes-
námuna. Rar er sögð allgreinilega
saga námunnar frá upphafi til 9.
marz s. 1., og virðist hún, í fljótu
bragði, vera nákvæm og áreiðanleg,
og munu þeir sem málinu eru ó-
kunnugir, vera bæði hryggir og
reiðir yfir því að landið skuli hafa
tapað á rekstri námunnar, yfir
hundrað þúsund krónum. — í þess-
ari fyrnefndu grein — er leitast við
að sýna sem greinilegast hvernig
andstæðingar stjórnarinnar líta á
málið —■ er einhver kuldarýgur til
verkstjóra og verkamanna, sem mun
stafa af ókunnug-leika. Par stendur
t. d. að húsið sem bygt var við
námutja, sje með torfveggjum. En
sannleikurinn er, að húsið er ein-
göngu reist úr timbri.
Ró að Iandið hafi tapað — á
pappírnum — rúml. hundrað þús.
kr. á rekstri námunnar, þá er það
ekki svo mikið,- borið saman við
það, sem hefot’ orðið, ef engin kol
hefði verið tekin upp úr námum
þessum.
í fyrra vor, — þegar byrjað var
að vinna í námunni, — var fyrir-
sjáanlegt að eldsneytisskortur mundi
verða stórkostlegur, ef ekki yrði
bætt úr því, annaðhvort með því
að kaupa útlend kol á kr. 300,00
smálestina, eða vinna kol hjer á
landi, og mun engum blandast hug-
ur um að heppilegri leiðin hafi
verið valin, og á stjórnin miklar
þakkir skilið fyrir framtakssemi og
dugnað í þessu máli.
Ef hin leiðin hefði verið farin,
og landið keypt útlend kol — (sem
ef til vill hefðu ekki fengist), mundi
tapið hafa orðið nokkuð meira. Jeg
áætla að ein smálest af útlendum
kolum jafngildi tveimur smál. af
Tjörneskolum, og hefði því þurft
að kaupa 743^2 smál. af útl. kol-
um, á mót því sem upp hefir ver-
ið tekið í námunni, og hefði kost-
að kr. 223,050,00. Verð hinna upp-
teknu kola kr. 52,045,00 dregst
hjer frá, og verður þá mismunur-
inn kr. 171,004,99, eða kr. 68,
843,16 meiri en tapið á rekstri nám-
unnar, sem er taliðkr. 102,161,83.
Að þessu athuguðu, sjestað stjórn-
in hefir gert það heppiiegasta sem
hún .gat í þessu máli, og tapið er
hreint ekkert, þar eð engir pening-
ar hafa farið út úr landinu, sem
orðið hefði ef hin leiðin hefði ver-
ið farin.
Fyrir nokkru síðan sendi vega-
málastj. G. G. Zöega hingað sænsk-
an námuverkstjóra, Alf. Olsen að
nafni, og segir íslendingur að hann
eigi »að koma fullu lagi á alla
vinnuna«. Lítið gagn virðist vera
að stjórn hans, því mikið minna
hefir verið tekið upp af kolum, síð-
an hann fór að láta vinna með sínu
sænska vinnulagi, en áður var. Jón-
as Þorsteinss., sem verið hefir verk-
stjóri við námuna frá því fyrsta,
hefir sýnt sjerstakan dugnað og á-
huga á því að láta verkið ganga
sem best. Undir hans stjórn voru
teknar upp 49 smál. á hálfum mán-
uði. En næsta hálfan mán. tóku
jafnmargir menn upp 26 sinál. með
aðferðinni, sem þessi nýji verkstj.
er að kenna verkamönnum. Sú að-
ferð er bæði óþokkaleg, heilsuspill-
andi og alveg óviðeigandi hjer á
landi og væri því óskandi, að hinn
háttvirti vegamálastj. sendi hann heim
til sín sein fyrst, til þess að landið
þurfi ekki að kasta út þeim kr.
500,00 sem honum eru borgaðar
mánaðarlega fyrir ekkert.
Ritað 15. júní 1918.
Ö.
* * *
*
Dagur hefur verið beðinn fyrir
ofanritaða grein um Tjörnnesnám-
una til birtingar — Hún erskrifuð
af manni stöddum þar norður frá,
gagnkunnugum öllum vinnubrögð-
um og verkstjórn í námunni.
Ekki er ástæða til þess að efast
um að það sje rjett sem maðurinn
telcur fram, að seinna gangi að vinna
lcolin með hinni nýju vinnuaðferð
og undir nýrri verkstjórn, en áður.
En einkennilega kemur það fyrir.
Vera má að því sje um að kenna,
að verkamennirnir sjeu þessari nýju
vinnuaðferð óvanir, lcunni ekki
tökin á hinum nýju verkfærum, og
að þau séu eklci reynd til hlýtar.
Þá getur það verið skiljanlegt að
minna vinnist í byrjun.
Andstæðingaþlöð stjórnarinnar
hafa að undanförnu mikið um Tjörn-
esnámuna rausað, og brígslað stjórn-
inni um slælegt eftirlit með nám-
unni, um hneykslanleg vinnubrögð,
hneykslanlega verkstjórn o. s. frv.
En reynist það rétt sem maður-
inn heldur fratn að minna vinnist
af kolunum undir stjórn þessa nýja
verkstjóra, sem fengið hefur sjer-
staka æfingu í því að vinna þetta
verk, og hefur að sjálfsögðu meiri
og betri verkfæri, en áður voru
notuð, þá verður óhætt að segja
að alt þetta fjas blaðanna sje stœrsta
hneykslið.
En vonandi kernur það ekki fyrir.
Aðalfundur
Ræktunarfjelags Norðurlands
var haldinn að Skinnastað í Öx-
arfirði 21.—22. f. m. Voru þar 30
fulltrúar mættir. Fundarstjóri var
Benedikt bóndi Kristjánssoji á Rverá.
Umræður voru fjörugar báða dag-
ana. Ársarður fjel. var 2766,90. En
hrein eign við árslok talin 57,137,76.
Var hagur af rekstri tilraunastöðvar-
innar á Akureyri á þessu ári í fyrsta
skifti síðan byrjað var á rekstri
hennar.
Að fundarmálum loknum voru
fluttir 5 fyrirlestrar.
Pessir menn fluttu erindi:
S. Sigurðs. skólastj. Hólum: Jarðrækt.
Einar Jósefs. Vatnsl.: Nýjar stefnur.
L. Rögnvalds. Hlíðarenda: Vatnið.
Kr. Jónsson Nesi: Búsathuganir.
Sig. BaldvinS. Akureyri: Heimasiðir.
Að fyrirlestrum loknum voru og
nokkur erindi flutt. Skemti Indriði
Porkelsson á Fjalli með sinni al-