Dagur - 27.04.1922, Qupperneq 1

DAGUR
kemur út á hverjum fiintudegi.
Kostar kr. 6.00 árg. Gjalddagi
fyrir 1. júlí. Innheimtuna annast
ritstjóri blaðsins.
AFGREIÐSLAN
er hjá Jóni I>. I>ór,
Norðurgötu 3. Talsími 112,
Uppsögn, hundin við áramót,
sé komin til afgreiðslttmanns
fyrir 1. des.
Akureyri, 27; apríl 1922.
17. blað.
V. ár.
i Þ-E-I-R S-E-M B-Y-G-G-J-A
íbuðarhús, verzlunarhús eða hvaða hús sem
er, þar sem hitunartæki þurfa, »miðsföðvar«-
vélar, ofna eða eldavélar, ættu að snúa
sér til undirritaðs.
Jón Stefánsson.
Talsími 94. '2fer Akureyri.
Kaflar úr bréfi
austan úr sveitum.
I. Meinleysi.
Pósturinn korainn — þessi lang-
þreyði gestur hér í fásinninu. Eg
vænti þess jafnan að hann opni dyrn-
ar út úr dalþrengslunum — gefi út-
sýni um veröldina, komi með nýtt
loft og Ijós inn f baðstofukytruna.
— En vonirnar vilja stundum bregð-
ast. Utsýnið dauft og dapurleg birt-
an úr dyrum, gusturinn fúll og kald-
ur frá blaðafréttum og rifrildi.....
Illa lízt mjer á þingstarfið — þing-
ið er hálfvolgt, huglaust og meinlaust.
En hvers er annars von ?
Þingið er eftirmynd alþýðunnar.
Góðlyndið, greiðasemin, bónþægðin —
eru góðir kostir sem við bændur eig-
um í rfkum mæli. En kostirnir eru
>ofan sævarhluti hvers Iundarfars< —
neðansjávar f »fari< okkar bænda
halda þessir kostir áfram niður á við
og verða að meingöllum — niður við
kjölinn — og er sú kjölfesta stund-
um svo þung að gang dregur af skip-
inu. — Góðlyndið er þar orðið að
meinteysi og heigulshætti, sem lfður
allan skollann og hvergi þorir að segja
meining sína, og greiðasemin að und-
irlægjuhætti, sem lætur traðka rétti
sínum.
»MeinIausir< bændur skapa eðlilega
þing með þessum einkennum. —
Æðsta persónugerfi þeirrar stefnu að
vilja gera »alt fyrir alla«, svo allir
verði ánægðir, hefir nú loks slept
landsstjórn og landsfjármálum. En
stefnan virðist rfkja enn í þinginu svo
ekki er víst að betra taki við. — —
— Greiðasemi þingsins og bónþægð-
in, meinleysið gerir allan sparnað ó-
mögulegan. Þar öll spor eru hálfstig-
in og hikandi, alstaðar bræddar sam-
aa ólfkar stefnur og skoðanir, allir
hræddir við að sigra alvég eða falla.
Láta sér nægja hálfa sigra — þing-
flokkarnir og þingið alt of hrætt, þing-
menn hvorir við annan, við kjósendur
við kaupmenn og S. í. S., Morgun-
blaðið og Tímann. — Enginn flokkur
hefir völd. Enginn meirihluti hetir á-
bytgðina. Enginn minnihluti stendur á
verði.
Eg gæti þolað að öilum fræðslu-
styrk væri kipt af alþýðunni i — 2 ár
og ekkert fé veitt til verklegra fram-
fara, jafnvel þó þetta ættu að vera
aðalgjöld fjárlaganna á venjulegum
tímum. En þá yrði þingið líka að sýna
sparnað í öðru og vilja f alvöru rétta
við landssjóðshag. Það verður að
hrynda af sér meinleysismollunni og
þora að skera niður bitlinga og óþörf
embætti. Fara svo langt sem dóm-
stólar leyfa í því að kippa laununum
af óþarfalimunum sem þá Iosna úr
embættum og fá frjálst starfsafl. Dýr-
tfðaruppbót embættismanna þarf einnig
að afnema, svo »höfðingjarnir« neyð-
ist til -að spara eins og alþýðan. —
En Ifklega verður nú þetta alt hálf-
gert eða miður hjá þinginu.
Ekki heyrist bankamálið nefnt í
blöðunum — rennur þingið þar þegj-
andi undan? — Og innflutningshöftin ?
Hafa þessir 300, er Reykjavfkur-kaup-
menn smöluðu, hrætt þingið frá að
gera róttækar ráðstafanir til innflutn-
ingshafta?
II. Spanarvín.
. . . Sárast er þó ef þingið
meinlausa bognar fyrir Spánverjum.
ísl. þjóðin hefir með meirihluta at-
kvæða samþykt þá siðferðisraun og
siðabót, að útrýma með lögum áfeng-
inu úr landinu. Þessi meirihluti hefir
fastan og öryggan grundvöll hjá al-
þýðu manna, en fjöldi efnamanna reyn-
ir að svlkja lögin og spilla þeim með
aðstoð sorans úr verzlunarstéttinni og
nokkurra óhlutvandra lækna og lyfsala.
Um þessi lög stendur barátta og hafa
kaupmannablöðin og stjórnin sálaða
staðið á móti þeim, og fagnað bverri
flugu, spanskri sem fslenskri, sem
stefndi gegn Iögunum.
Nú koma Spánverjar,' sem svarta
bera blettina frammi fyrir skuggsjá
sögunnar — og segja: »Ef þið ekki
ísl. afnemið bannlögin ykkar, segjum
við ykkur tollstrfð á hendur. Og J.
Magnússon og Morgunbl. hugsa:
»Bravó! nú skulu banulögin falla.« —
íslendingar hafa f þessu eina máli
verið forgangsþjóð. Augu alls heims-
ins stara á okkur. Miðaldaeftirlegan,
ofstopinn reíjótti meðal þjóðanna, Spán-
verjar f baráttu við íslendinga, sem
erlendar þjóðir hljóta að skoða sem
gáfaðan, göfugan og hugsjónarfkan
ungling á gelgjuskeiði. Atlir vita að
við getum varið okkur, ekki með stáli
né blýi, púðri né eiturgasi, fjárafla né
mannafla, heldur með siðferðisþreki,
staðfestu og sjálfsafneitun. Og vðrnitl
hefit alþjóðlega þýðingu.
Sjálfsagt virðist sumum peningaleg-
ur stundarhagur að láta undan Spán-
verjom. En slfkt er vafasamt.
Hugir annara þjóða standa með oss.
Albræðurnir í Noregi eru samherjar.
Hver undanlátsemi er svik við þá,
sem þeir geta krafið okkur til ábyrgð-
ar fyrir með sinni »tolllöggjöf«.
Stórbóndinn á Bretlandi stendur á
öndinni og horfir á leikinn, þar sem
hinn forni erfðafjandi berst við kot-
bóndann unga, sem er að byrja bú-
skap norðan og austan við túnið hjá
honum. Ekki er efi á hverjnm hugur
fylgir.
Ameríka, hin góða stjúpa 30 000
íslendinga, framtfðarheimsveldið gró-
anda, okkur á hægri hönd, sendir oss
hvatningarorð og býður styrk sinn.
Hvort mun hyggilegra að sigra eða
vfkja? Hvort mun okkur hentara, að
fylgja réttu máli, eftir óskum þessara
nágranna okkar og nánustu frænda,
þeirra þjóða sem mest eru vaxandi;
eða beygja okkur undir siðleysisok
hinnar spönsku miðaldakúgunar. —
En f raun og veru koma hér ekki
stundarhagsmunir til greina eða áttu
ekki að koma. Hér sjálfstæðismál á
ferðinni og metnaðarmál, sem er þús-
und sinnum meira virði en alt Vog-
Bjarna glingrið (s. s. sendiherrar, lög-
jafnaðarn., orður, hæstaréttarkápur
o. s. frv.
Hér kemur það til greina hvort við
f verki erum færir um að ráða hér
lögum eða við látum aðra heimta laga-
breytingar og skipa fyrir um lög, ella
bjóða afarkosti. Hér verðum við að
sýna heiminum f fyrsta sinni, hve öfl-
ugt sjálfstæði okkar er og þjóðarstað-
festa. — Meiður þjóðarinnar og sjálf-
stœði er í- veði.
Hundrað dæmi lýsa sem léiftur f
náttmyrkri sögunnar, þar göfug og
siðgóð smáþjóð hefir fórnað blóði sfnu
og stundarhag fyrir hugsjónina, f bar-
áttunni við stóra ofbeldisþjóð.
Forn dæmi ( þúsundatali kynda
frelsisvilja smáþjóðanna, alt frá þvf
Leonfdas féll f Laugaskarði og þar til
borgarstjórinn svalt í hel f Cork á
ítlandi. — Smáþjóðirnar einbeittar og
siðgóðar verða ekki drepnar með öllu
heimsins ofurefli, nema þær sjálfar
bogni og láti ginnast af gullnum eit-
urbikar siðlausrá óvina.
Ætlar þingið okkar að ginnast af
gullbikar Spánverja?
/■
Ath.
Eins og kaflar þessir bera með sér,
voru þeir skrifaðir nokkru áður en
þingi sleit.
ér með tilkynnist að faðir minn
INDRIÐI ÁSMUNDSSON,
andaðist á heimili sínu mið-
vikudaginn 21. april s. 1.
Jarðarförin er ákveðin föstudag-
inn 5. maí og hefst með húskveðju
á heimili hans kl. 10>/2 f. h:
Miðvik 25. apríl 1922.
Aðalsteinn Indriðason.
F r é 11 i r.
Gagnfraeðaskólinn efnirtil skémti-
samkomu laugardaginn 29. þ. m., f
leikfimissal skólans. Meðal annars tala
þar kennarar skólans, Brynleifur Tobias-
son og Guðmundur Bárðarson, og
söngflokkur skólans syngur.
Skemtanir hér f bæ hafa rekið
hver aðra. Á 2. páskadag sýndi Leik-
fimisfélag Akureyrar leikfimi í Sam-
komuhúsinu. Á miðvikudaginn sfðast-
an f vetri hélt hjúkrunarfélagið »Hlff«
skemtisamkomu og var einn liður
skemtiskrárinnar fyrirlestur, sem Stein-
grfmur Jónsson bæjarfógeti fiutti. Á
sumardaginn fyrsta hélt U. M. F. A.
sumarfagnaðarsamkomu, fór þar fram
leikur, söngur og skrautsýning. Loks
kom kvenfélagið »Framtiðin« á skemt-
un á Iaugardagskvöldið var, og var
þar bæði leikur, skrautsýning ogviki-
vakadansar. Skemtun þessi var svo
endurtekin á sunnudagskvöldið.
Dánardœgúr. Dáinn er nýlega
vestur f fljótum Hjálmar Jðnsson,
aldraður maður, er fyrir mörgum ár-
um var frammi í Eyjafirði og bjó um
eitt skeið á Ytra-Laugalandi.
Þá er og nýlega dáinn úr slagí
Indriði Ásmundsson t Miðvlk á Sval-
barðsströnd.
Heimilisiðnaðarútsala. Stórt skemti-
ferðaskip er væntanlegt til Reykja-
vfkur seint f júnf f sumar, með fjölda
farþega frá Amerfku. Heimilisiðnaðar-
félag íslands hefir f hyggju að hafa
dálitla útsölu f Rvfk fyrir þessa gesti
á meðan þeir dvelja þar, á fslenzkum
heimilisiðnaði. Þeir, sem vilja koma
einhverju f þessa útsölu, geta komið
því til formanns, ungfrú Frfðu Proppé
Vonarstræti 1. Reykjavfk, eða þá í
gegnum einhvern umboðsmann sinn
þar á staðnum, sem afhendi formanni
það og taki við þvf aftur eða andvirði
þess. — Varáð ér við að setja óað-
gengilegt verð á hluti, sem látnir verða
f útsöluna. — Félagið bætir 10O/0 við
verðið, tekur það fyrir söluna á því
er selst, 6n að öðru leyti eru aliir
munir teknir f útsöluna eigendum að
kostnaðarlausu.