Dagur - 24.09.1923, Blaðsíða 2

146
DAQUR
40. tbl.
#
^varp
til kjósenda í J^orðurmúlásýslu.
heiðruðu Norðmýlingar!
íJegar eg kom heim af þingi á s. 1.
vori, stóð þannig á fyrir mér, að
eg gat ekki farið austur til ykkar til
þess að halda leiðarþing. Voru orsak-
irnar þær, að eg hafði nýkeypt hús
Sigurðar heitins Sigurðssonar, bóksala
og tók eg jafnframt við bóka- og rit-
fangaverzlun hans. En það tók nokk-
urn tíraa fyrir mér að veita þessu
móttöku.
Af því að eg hefi hér talsvert mikl-
um störfum að gegna, og mér fanst
eg ekki eiga heimangengt, þá hafði eg
ætlað mér að hætta við þing-
mensku. En mér bárust ítrekaðar á-
áskoranir um að halda henni áfram,
bæði frá ýmsum ykkar og eins frá
miðstjórn Framsóknarflokksins og
mörgum flokksbræðrum mínum, er
setið hafa með mér á þingi s. 1. ár.
Fór svo að eg afréði að senda fram-
boð, en get því miður ekki komið
austur í haust til fundarhalda. En fari
svo að eg verði kosinn, þá mun eg
að jafnaði eftirleiðis halda fundi á
vorin.
Eg veit að flestum ykkar eru kunn-
ar skoðanir mínar á helztu landsmál-
um, en þó vil eg nú fara nokkrum
orðutn um þingflokkana og hin helstu
dagskrármál þjóðarinnar.
Flokkar.
Er nauðsynlegt að þingmenn skipi
sér í flokka? Stefnuleysi síðustu þinga
á rót sína í flokkaglundroðanum.
En flest það, sem með réttu má
víta hin síðustu Alþing fyrir, kem-
ur af stefnuleysi því, sem hefir verið
einkenni á þeim. Pingið hefir verið
sem stýrislaust fley, er rekið heiir í
ýmsar áttir. Fjöldi þingmanna hefir
ekki verið í neinum flokki. Er þó
fyrirkomulag þingsins þannig, að nauð-
syn ber til þess að þingmenn teljist
til einhvers flokks. Verða flokksleys-
ingjarnir því að vera í bandalagi við
einhvern flokk, eða innbyrðis banda-
lagi — kosningabandalagi — ella eiga
þeir á hættu að verða ekki kosnir í
neina nefnd í þinginu og verða al-
gerlega utanveltu við aðal þingstörfin.
Hafa margir þeirra hringlað á milli
flokkanna, Sumir þeirra hafa boðið
fleiri en einum flokki bandalag í sama
skifti og sett ýms skilyrði, svo sem að
verða kosnir í helztu nefndir þingsins,
hafa þeir svo tekið bezta boðinu. Þess
ur með stefnu flokksins né þing-
mann kjördæmisins eins og ráöa
má af áöurnefndum yfirlýsingum
hans og telur sig eiga erindi á þing
sem endutbótamann í þjóðmálum.
Óþarft er aö taka það fram, að
með þessu er þá Sigurður og styöj-
endur hans orðnir berir að mót-
stöðu við flokkinn og að flokknum
er nauðugur einn kostur, að ganga
eru dæmi að þingmaður hefir í þing-
byrjun boðið sig öllum flokkum þings-
ins! Þegar þessir þingm. tala við
kjósendur heima í kjördæmum, þykjast
þeir vilja vera svo sjálfstæðir, að þeir
vilji ekki binda sig neinum flokksbönd-
um. Þeir segjast heldur ekki bera á-
byrgð á neinum gerðum þingsins, þar
sem þeir séu ekki í neinum flokki.
En með þessu sanna þeir, hvaða hætta
þinginu og þjóðinni stafar af flokks-
glundroðanum. Meiri hluti þingsins
á með réttu að bera ábyrgð á gerð-
um þess. En þegar enginn flokkur er
í meiri hluta, þá þykist enginn flokk-
ur geta borið ábyrgð á því, sem
samþykt er í þinginu. Fað hefir oft
borið við um fjármál og önnur stór-
mál þingsins, að utanflokkamennirnir
hafa ráðið úrslitum þeirra, en þau úr-
slit hafa venjulega orðið handahófsúr-
slit samtakalausra manna, manna, sem
ekki þykjast bera neina ábyrgð á því
sem þingið gerir.
Pað má enginn skilja orð mín svo
að eg vilji gera öll mál að flokks-
málum, heldur þau, sem mest
varðar fyrir þjóðina hver úrslit fá
og þar tel eg fjárlögin fyrst og fremst.
Eg álít að fjárlögin þurfi að vera
hreint flokksmál á hverju þingi. Flokk-
arnir ættu að útkljá innbyrðis hvern
einasta lið þeirra á flokksfundum. Pá
væri hægt fyrir þjóðina að krefja
meiri hluta þíngsins ábyrgðar á fjár-
lögunum. Engin stjórn ætti heldur að
taka við öðrum fjárlögum en þeim
sem hún er samþykk, fjárlögin ættu
að vera aðalmál hverrar landsstjórnar.
Einstaka menn halda að þingmenn
geti ekki haldið sjálfstæði sínu að
fullu, ef þeir beygi sig fyrir flokksvilja.
Flokksleysingjarnir hafa útbreitt þessa
skoðun. í hinu daglega lífi, verða
menn einlægt að slá meira og minna
af því, sem menn helzt vilja. í við-
skiftum verða menn að slá af hver
íyrir öðrum og geta þó báðir aðilar
orðið ánægðir. Sama lögmál verður
að ríkja um þingmál. Til þess að
koma einhverju fram af því, sem
menn vilja koma fram, verða menn
að slá af fyllstu kröfum. Flokksskoð-
un er nokkursskonar samnefnari af
skoðunum allra flokksmanna.
Nú er svo komið að nærfelt helm-
ingur þingmanna teljast ekki vera í
neinum flokki. Aðeins einn flokkur
þingsins — Framsóknarflokkurinn —
hefir á síðustu þingum komið fram,
hiklaust á móti þeim og forða þeirri
smán og þeim ósigri, að Ingólfur
verði feldur írá kosningu.
Dagur væntir þess að þeir 800
kjósendur, sem við síðustu kosning-
ar fylktu sér undir merki flokksins,
láti sig ekki vanta við kjörborðin
næst, til þess að bjarga málefni
hans.
sem heilsteyptur flokkur, en aðeins
rúmur V3 þingm. hefir verið í honum,
Nokkrir menn hafa reynt að halda
Sjálfstæðisflokknum uppi, en sá flokkur
hefir verið mjög skiftur í mörgum
aðalmálum seinustu þinga. Einn þm.
telst til jafnaðarmanna. Sá helmingur
þingsins, sem ekki er í neinum flokki,
virðist ekki halda fram, eða viðurkenna
neinar stefnur. Fað er þeirra sameigiii-
lega einkenni. Og á síðustu þing-
um hafa- þeir verið samtaka um, að
standa móti umbóta- og viðreisnartil-
raunum Framsóknarflokksins.
Þeir frambjóðendur, sem nú eru í
kjöri og sem ekki bjóða sig fram,
sem Framsóknarflokksmenn eða jafn-
aðarmenn, teljast ekki til neins flokks.
Pað eitt ætti að vera nægilegt til að
fella þá. Með framboði mínu, vil eg
gefa kjósendum kost á, að eg ásamt
flokksbræðrum minum, reyni að mynda
meirihluta í þingi, sem vilji bera á-
byrgð á gerðum sínum og stefna, að
settu takmarki, en það takmark er, að
gera þjóðina efnalega sjálfstæðs. Og
vil eg þá næst minnast með nokkrum
orðum á
Fjármálin.
Eg þarf ekki að útskýra, hvað fjár-
hag þjóðarinnar er nú illa komið. Öll-
um er það kunnugt. Og allir eru sam-
mála um, að það þurfi að endurreisa
hann. En menn greinir á um leiðir.
Sumir vilja algerða kyrstöðu á fram-
kvæmdum, hætta við brúa og vega-
gerðir og símalagningar, hætta við að
styrkja Búnaðarfélag íslands. jafnvel
kosta engu til strandferða, loka skól-
unum o. s. frv. Pessa stefnu tel eg
ekki heppilega. Að vísu verðum við
að vera smástígári en áður, hvað slíkar
framkvæmdir snertir og í bili verður
að hætta við ýmsar nauðsynlegar fram-
kvæmdir. En eg er ekki á því, að
þessi stefna leiði þjóðina til sigurs í
baráttunni fyrir tilverunni. Eg tel ekki
rétt að hætta við að leggja fé, til þess,
sem gerir þjóðina færari til að bjarga
sér, eða til þess, sem skapar henni
framleiðslumöguleika. Mér er ljóst, að
jarðræktarlögin, sem samþykt voru á
síðasta þingi og sem Framsóknarflokk-
urinn stóð óskiftur um, að koma í
gegnum þingið, eru útgjaldabyrði
fyrir ríkissjóð. En þau eiga að verða,
til þess að framieiðsian aukist svo í
landinu, að fyrir hverja krónu, sem
ríkissjóður leggur út þeirra vegna, þá
græði landsmenn margar krónur og
verði færari en áður, til að greiöa
ríkissjóði skatta sína.
Nokkuð fé má spara með því, að
leggja niður einstaka stofnanir og em-
bætti, sem settar hafa verið á stofn á
seinustu árum í Reykjavík. Við Lárus
í Klaustri reyndum á seinasta þingi,
að koma því í gegn, að mæli- og
vogartækjastonunin væri niður lögð.
Við komum málinu í gegnum neðri
deild, en efri deild svæfði það. Pessi
stofnun mun þó ein allra óþarfasta
stofnun í landinu.
Núverandi forsætisráðherra reyndi á
síðasta þingi, að fækka sýslumanna-
embættum; fylgdi Framsóknarflokkur-
inn honum þar að málum, en varð í
minnihluta. Sama var að segja um
sameiningu þjóðskjalavarðar- og lands-
bókavarðarembættisins.
Pær leiðir, sera eg álít að sjálfsagð-
astar séu til að bjarga við fjárhag
þjóðarinnar eru: Að Alþingi stuðli að
að aukinni framleiðslu, eins og gert
er með jarðræktarlögunum, að reynt
sé að útvega og bæta markaði fyrir
íslenzkar afurður og að bannað sé að
flytja frá útlöndum allan þann varning,
sem við getum án verið. Baráttan um
að hefta innflutning á útlendum varn-
ingi, hefir staðið innan þingsins undan-
farandi ár, eins og kunnugt er. Fram-
sóknarflokkurinn hefir viljað hefta inn-
flutninginn, en flokksleysingjarnir og
flestir sjálfstæðisflokksmenn, hafa staðið
á móti.
Pað hefir verið sannað með tölum,
að við getum takmarkað innflutning
svo, að það gæti sparað landsmönn-
um margar milljónir króna á ári. Inn-
flutningsbönn á öllu því, sem við
getum án verið, hefðu átt að vera
lögleidd þegar í stríðsbyrjun, þá myndi
fjárhagur þjóðarinnar hafa verið alt
annar, en hann er nú. En betra er
seint en aldrei. Eg tel rétt, að næsta
þing lögleiði bann á öllum þeim varn-
ingi, sem við getum verið án og það
mun gera það, ef Framsóknarflokks-
menn verða í meirihluta. Margir eru
á móti innflutningsbanni, af þeirri á-
stæðu, að menn geti neitað sér um
kaup á þeim varningi, sem þeir geti
verið án. En nú er það vitanlegt, að
þótt bændur og hinir ráðsettari menn
þjóðfélagsins kaupi flestir aðeins það,
sem þeir nauðsynlega þurfa með, þá
eyðir fjöldi manna miklu fé í kaup á
allskonar miðurþörfum útlendum varn-
ingi. Eyðsla þeirra hefir áhrif á efna-
hag allrar þjóðarinnar. ,Vegna hins
mikla innflutnings, er gengi íslenzku
krónunnar svo lágt, sem það er. Hver
maður og hver kona í landinu súpa
seyðið af lággenginu, jafnt þeir ráð-
sömu, sem þeir óráðsömu. Þessvegna
verður með lögum, að hefta innflutn-
inginn. Ekki með neinum kákinnflutn-
ingshöftum, sem gefi nefnd óskorað
vald til að Ieyfa og banna það sem
inn er flutt, heldur lögum um algert
bann á öllum þeim vörum, sem vér
getum verið án. Innflutningur á korn-
vörum, kolum, salti og öðrum óhjá-
kvæmilegum nauðsynjavörum á að
vera algerlega óheftur. Komistslík lög
á og verði þeim fylgt rækilega, þá
réttir þjóðina við efnalega á fáum ár-
um. Petta mál tel eg stærsta mál
næsta þings.
Alþingj.
Kostnaðurinn við að halda Alþingi
á hverju ári í nær því þrjá mánuði, er
mikill. Er því nauðsyn, að leita að
leið, til að minka þann kostnað. Tel
eg sjálfsagt, að horfið sé að því, að
halda þing aðeins annað hvort ár. Á
seinasta þingi kom fram frv. um ýmsar
breytingar á stjórnarskránni. Var ein
breytingin um þing annað hvort ár.
Framsóknarflokkurinn fylgdi þeirri
breytingu óskiftur, en flokksleysingj-
arnir komu með margskonar breyt-
ingar, sem gerði það aö verkum, að
frv. var orðið svo óaðgengilegt, að
það var felt. Verði Framsóknarflokkur-
inn í meirihluta, þá nær þetta frarn-