Dagur - 23.12.1926, Side 3

55. tbl.
DAGUR
209
GLEÐILEGr JOL!
FARSÆLT NÝTTÁR!
SIGrFÚS KLÍASSOX.
RAKARI.
Verzlunin Eyjafjörður
óskar öllum mönnum
gleðilegra jóla og góðs nýjárs.
Kristján Arnason.
E
g óska öllum viðskiftavinum minum fjær og nœr
GLEÐILEGRA fÓLA og góðs nýjárs.
Brynjólfur E. Stefánsson.
öreiga, hinir til að koma á alræði
harðstjóra. Niðurstöðulausar ádeilur á
þingræðið benda til annars hvors.
Næst er gerð grein fyrir stafsetningu
ritsins, og enn eru í ritinu nokkrir góðir
ritdómar eftir Ól. L., Sig. Nordal og
Guðm. Bárðarson.
Eins og vænta má er ritið alt mjög
læsilegt og vafalaust má telja, að frá
hendi sumra þessara manna komi góð-
ar ritgerðir um ýms efni. En hver
verður heildarárangurinn ? Pólitískir
andspyrnungar geta aldrei orkað sam-
eiginlegu átaki. Andstæðurnar deifa
allar eggjar og taka vind úr hverju
segli. Langmið verður ekkert. Ritið
verður, eins og flest önnur tímarit
okkar, safn af meira og minna læsi-
legum ritgerðum, sniðlaust og stefnu-
laust. Pó ekki bresti fylstu góðgirni,
er ekki unt að vænta pólitískra bjarg-
ráða úr þessari átt. Embættismenn og
skrifstofumenn Reykjavíkur eru með
litlum undantekningum slitnir úr líf-
rænu sambandi við þjóð sína og mál-
efni hennar. Og þó einhverjir þeirra
eigi, vegna yfirburða, ráð á lífslofti og
vorgróðri hugsjónamanna mun jafnan
fylgja fúalykt úr andlegum gröfum
höfuðstaðarins.
Hlín. Tíundi árgangur ritsins kom
út í sumar sem leið. í tilefni af því af-
mæli kom ritið út í stærra upplagi en
áður. Fremst í ritinu er einkarlaglegt
kvæði: Móðurníinning, og er höfundar
látið ógetið. Síðan koma fundargerðir
aðalfundar Samb. norðl. kvenna og 2.
landsfundar kvenna. Síðan kemur urm-
ull af ritgerðum hvaðanæfa og um
margvísleg efni. Þar eru Skýrslur frá
félögum, greinar um garðyrkju, skóg-
rækt, heilbrigðismál, heimilisiðnaðar-
riál, uppeldismál, merkiskonur o. m. fl.
Hlín kemur víða við og er stjórnað af
víðsýni, miklum áhuga og góðvilja Hall-
dóru Bjarnadóttur.
S í m s k e y t i.
Rvík, 22. des.
Símað er frá Berlín: Þýzka stjórnin
er fallin og er ekki talið líklegt að ný
stjórn verði mynduð fyrir miðjan jan-
úai-mánuð.
Hervaldsstjórn hefir verið mynduð i
Litauen.
Símað er frá London, að nú séu
framleidd 4% milljón tonn af kolum á
viku hverri. Vikuframleiðsla var, áður
en verkfallið hófst, 5% milljón tonn.
Um 850 þús. manna vinna nú í nám-
unum.
Japanskeisari er dáinn.
Þrír togarar, sem hafa legið inni, bú-
ast á veiðar.
F r é't t i r.
Hermína Sigurgeirsdóttir
fór til Khafnar á síðastliðnu hausti,
til þess að stunda þar nám í söngiist
og hljóðfæraslætti. Tók hún inntöku-
próf við Kg'l. Musik Konservatorium í
Kaupmannahöfn og stóðst það með
mikilli prýði. Prófþraut hennar var
»Beethovens Sonata«. Hefir hún þar
með fengið rétt til þriggja ára ókeypis
náms í skólanum. Verðleikar einir
veita þau hlunnindi. Um þau sækja
margir. En aðeins örfáir hinir allra
hæfustu hljóta og er Hermína fyrsti ís-
lendingurinn, sem vinnur þann heiður.
Taugaveiki
hefir nýlega gosið upp á Sauðár-
króki. Voru í gær lagstir um 20 manns
og bætast við sjúklingar daglega.
Barriaskólanum hefir verið breytt í
sjúkrahús. Veikin er talin þung. Upp-
tök hennar eru talin vera á Hóli í
Sæmundarhlíð, en þaðan hefir verið
seld mjólk í þorpið.
Senn koma jólin.
Er nú komið svo nærri jólunum, að
óhætt er að fara að hlakka til, og hugsa
fyrir því, að gera sjer og öðrmn þau
sem ánægjulegust.
Gott er til þess að vita, að flestir eru
þannig innrættir, að þeir hafa löngun
til þess að gleðja aðra. Oft hefi eg
orðið þess var, að bæði menn og konur
hafa með fyrirspurnum og á annan
hátt verið að leitast fyrir um, hvað
þeir gætu gert til þess að gleðja sjúk-
lingana hér á sjúkrahúsinu og' gera
þeim vistai-veruna hér sem ánægjuleg-
asta. Dettur mér í hug, í því sambandi
að benda þessum góðu mönnum á, að
hið varanlegasta og bezta, sem hægt
væri að gera, væri að styðja að því, að
viðhalda eða öllu fremur að koma upp
dálitlu bókasafni við sjúkrahúsið.
Fátt er betur fallið til þess að stytta
með tímann en lestur góðra bóka, og oft
eru hér sjúklingar, sem jafnmikið þrá
bækur til lestrar og þyrstir menn svala-
drykk.
Bókasafnið mætti styrkja eigi einasta
með beinum fjárframlögum eða pen-
ingagjöfum. Eigi fáir eiga bækur, sem
þeim verður lítið úr og nota lítið eftir
að hafa lesið þær einu sinni. Þær bækur
mundu óvíða betur niður komnar en
einmitt hér.
Minnist því sjúklinganna, þegar þér
farið með bækur, sem þér eruð í vafa
um, hvað þér eigið að gera við.
Tækifærið vil eg nota til þess að
þakka öllum ritstjórum blaðanna hér
fyrir send blöð á árinu, ennfremur útg.
Vísis, Tímans, Varðar, Templars og
frú Kristínu Sig'fúsdóttur fyrir bækur
sínar, sem hún hefir sent.
Lárus J. Rist.
Ferð til Tindastóls.
Pour vaincre il faut de l’audace,
et encore de l’audace.
Danton.
Þar sem er vilji er vegur.
Franska eggjanin og íslenzka máltækið
segja bæði hið sama, þó hvort mcð sínum
hætti. Fyrsta skilyrði fyrir sigri í stríði er
hugrekki; þó er kapp bezt með forsjá.
Eftirfylgjandi línur eiga að gera lesend-
um sínum ofurlitla grein fyrir starfi, sem
eg hefi leyst af hendi, að nokkru leyti
með þeim fjárstyrk, sem Alþingi hefir
leyft að greiða mér á þessu ári af almanna
fé, eins og á átta undanförnum árum, »til
þess að safna steina- og jarðtegundum og
rannsaka að hverju sé nýtt« (sjá Alþ.tíð-
indin f. árið 1917 og síðan). Einnig eiga
línur þessar að votta öllum þeim, sem á
einhvern hátt styrktu mig til framkvæmda
síðastliðið sumar, eins og á undanförnum
átta árum, og sem greíddu götu mína á
nýnefndri ferð, mitt innilegasta þakklæti
fyrir velvild sína, hjálpsemi og drenglund.
Styrkur sá, sem hér ræðir um, var fyrstu
tvö árin (1918 og 1919) 600 kr. á ári,
næstu fjögur árin, verstu dýrtíöarárin, 1200
kr. á ári, en síðan 1924 aðeins 800 kr. á
ári, krónan fallin í verði, en allar nauð-
synjavörur enn í háu verði.
Að eg fór ekki nefnda rannsóknarferð
fyr en í 24. viku sumars, var hvorki elli-
lasleika né vesalmensku, eða veikindum
að kenna, heldur féleysi og erfiðum kring-
umstæðum síðastliðið sumar. Eg hefi haft
betri heilsu um síðustu fjögur ár, en átta
árin þar á undan, þegar eg ferðaðist mest
um og kringum ísland. En þá átti eg
efnaða velvildarmenn, sem styrktu mig til
framkvæmda, eins mikið og meir en fjár-
veitinganefnd Alþingis; en þeirra nýtur
nú ekki lengur. Einar 800 kr. til 1200 kr.
endast ekki margar vikur, ef um fjöll og
heiðar skal fara, um mesta anna-tíma árs-
ins, með hest til reiðar og töskuhest til að
bera farangur og fundi, einnig hafa fylgd-
arsvein eða mann til aðstoðar. Kostnaður-
inn verður þá minst 40 til 50 kr. á dag,
eða 1200 til 1500 kr. á mánuði, — 800 kr.
endast þá aðeins 16 til 20 daga, og ekkert
eftir til að lifa af hina mánuði ársins, sé
leitarforingja goldið sem svarar 20 kr. á
dag, eins og lærðir smiðir hafa haft und-
anfarin ár. Hærri embættismönnum lands-
ins endast 800 kr. ekki meir en mánaðar-
tíma, sumum ekki nærri svo lengi.
Pingkostnaður þjóðarfulltrúa hefir um
síðustu 6 til 7 ár veríð qvart million kr.
á ári, eða 6000 kr. á hvern til jafnaðar,
og laun H. H. Eiríkssonar og fleiri lærðra
starfsmanna ríkisins hafa verið með dýr-
tíðaruppbót tífalt hærri en 800 krónur. —
í byrjun júlímánaðar fékk eg 600 kr. af
áðurnefndum styrk; en þegar í fyrstu viku
júlí gengu í garð hinar óvenjulegu rign-
ingar og ótíð, sem gerðu flesta fjailvegi
illfæra og vegaleysur ófærar og sem vör-
uðu fram í september mánuð. Pær og
heimiliskringumstæður hindruðu mig frá
að takast rannsóknarferð þá á hendur, og
meðan mesti annatíminn varaði; auk þess
þurfti eg að afljúka ýmsum nauðsynjastörf-
um hér. — Alt það umstang eyddi
september einnig fyrir mér. Fyrst í byrjun
október gat eg farið fyrirætlaða ferð.
Hinn 5. okt. s.l. tók eg mér dekkfar
með e.s. Nova héðan til Siglufjarðar.
Þaðan fór eg landveg, sem leið liggur
yfir Siglufjarðarskarð, til Reykjastrandar
við rætur Tindastóls. Fyrsta áfangaun yfir
skaröið um Hraunr yfir Miklavatn og til
Haganesvíkur; þá yfir Vestur-Fljótin og
vestur með ströndinni fram hjá Hroll-
leifshöfða og suður hina hagasælu Sléttu-
hlíð, þar sem stórbýlin Fell, Höfði og Bær
vekja athylgí hvers ferðamanns og bera
vott um dugnað þeirra, sem þar búa.
Bærinn Fell stendur beint austur af Málmey,
Hötði beint austur af Þórðarhöfða óg Bær
nærri beint austur af Drangey. Á alla
þessa bæi kom eg og fékk ágætar viðtökur,
þó ekki væri eg konunglega klæddur.
Safnaði eg nokkrum sýnishornum þaðan.
Gekk út að Þórðarhöfða til að skoða
bergtegundir hans og fl. og tók sýnisþorn af
þeim með mér.
í kauptúninu Hofsós reyndi eg 2 til 3 kl.
tíma að fá bát og menn til að ferja mig
yfir fjörðinn til bæjarins Reykir á Reykja-
strönd, um 18 km. vegar; en árangurslaust.
Allir voru önnum kafnir, sumir að slægja
nýveiddan fisk aðrir að pakka fisk, enn
aðrir við ýms búðarstörf og hausí-störf;
allir báru einhverju við. Veður var gott^
næstum hvítalogn þar og glaða sólskin.
Eg bauð 20 kr. hverjum, sem tæki mig
yfir fjörðinn. — »Nei, ómögulegt«. — 25 kr.
Sama svar. »Það er kvika hinumegin og
lending ili eða engin«. — Og satt var
það, kvika var hinumegin talsverð. Eg
sá glampa á boðföllin við strandarhamrana
hinumegin. — Eg varð að fara úr Hofsós
gangandi með föggur mínar á baki og
fyrir, þó aðeins til næsta bæjar. A kotbæ,
rétt fyrir sunnan Hofsós, fékk eg bæði
hest-og fylgd og hvorttveggja gott. Yngri
sonur bóndans fylgdi mér, hinn var lasinn
af kvefí. Drengurinn var ágætur, við riðum
alt hvað mátti og náðum Brimnesi litlu
eftir dagsset'ir. Þar fékk eg einnig góðar
viðtökur, og næsta morgun fékk eg hest
og fylgd sem leið liggur suður að Vatns-
leysu og þaðan yfir Héraðsvötnin og
Hegranes til Sauðárkróks. Þar skildi pilt-
urinn frá Brimnesi við mig, og vildi enga
borgun. Á Sauðárkróki átti eg einnig
kunningja; en sama annrikið þar og á
Hofsós og sama hestleysið. Eg varð að
ganga út að Meyarlandi, til að fá hest.
Þar fékk eg góðan hest og reið aleinn út
með rótum Tindastóls, langt fyrir ofan alla
bæi, og náði Reykjum, - þó ekki fylgdar-
laust — um kvöidið.
Næsta dag gekk Ásgrímur bóndi með
mér út með sjó og sýndi mér ýmislegt
markvert þar, einnig sýndi hann mér gjótu
þá, sem grafin hafði verið fyrir nokkrum
árum í Tindastói eftir kalksteini. — Frá
Reykjum fór eg seinni hluta dags til Sauð-
árkróks og skilaði hestinum þar. Næsta