Dagur - 02.09.1927, Blaðsíða 3

4
3T. Ibl.
DAGUR
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■'■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■BHBHBB»BHHBHBHHBHHBHt*ÍBHHHB|>iiJ
■ ■■
Ryels Verzlun
* ■■■
Nýjar vörur með e.s. „Goðafoss“:
■■■
Vetrarfrakkar, föt, dömu skinnkragar, uppslög og kragar 255
sérstakir, káputau, allskonar nærfatnaður, allskonar káputau,
fatatau, allskonar nærfatnaður, allskonar gramophonar og plöt-
ur margbreyttar, barna gramophonar, svuntur afaródýrar, mjög
ódýrar kaffiflöskur, handkoffort, skálar og ótal margt fleira.
Ennfremur er nýkomið: boldang af úrvalstegund, kjólatau
margar teg., skinn og vaxdúksdreglar, húfur, kaskeiti og dáta-
húfur og margt fl. Vörurnar beztar. — Verðtð lægst í bænum.
Baldvin Ryel.
■■■
■■■
■■■
■■■
■ ■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■ BU
■ ■■
■ ■■
■ ■■
■ ■■
■ ■■
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ «
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ^
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■»*
Myndastoían
Oránufélagsgötu 21 er opin alla daga
frá kli 10-6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
Óhætt er að fuilyrða, að hvað gæði
snertir, tekur
P ette
sukkuíaði
fram öllum öörum tegundum, sem
seldar eru hjer á landi.
Pette-sukkuiadi
er ^innig vafalaust ó d ý r ast
eftir gæðum.
Fæst altaf í
verzlunum á Akureyri.
— Þórai'inn Björnsson, einn af þeim,
er stundaði framhaldsnám hér í skólan-
um og tók stúdentspróf í vor syðra með
hárri I. einkunn, hefir fengið ríkissjóðs-
styrk til þess að leggja stund á latínu
og frönsku við Sorbonneháskólann í
París. Siglir hann með »Goðafossi«.
— Sumri hallar. Á laugardagsnótt
gerði hret, norðanafspyrnurok með úr-
felli og snjóaði til fjalla. Var versta
veður á laugardaginn, en veðrinu slotaði
um kveldið. Á sunnudaginn brá til sunn-
anáttar og hefir verið bezta veður síðan,
en rigning öðru hvoru.
— Mr. C. Jinrajadasa, er getið var
um í síðasta blaði, flutti erindi hér að
kveldi 27. þ. m. um hugsjónir guðspek-
innar. Mælti hann á enska tungu, «n
forseti guðspekideildarinnar hér, frú
Kristín Matthiasson, snaraði jafnóðum
á íslenzku. Var Mr. Jinrajadasa í aust-
urlenzkum búningi.
■— Amór Sigurjónsson, skólastjóri á
Laugum er staddur hér í bænum og fer
suður með »Novu«. Hefir hann verið
beðinn að koma suður til þess að vera
með í ráðum um fyrirkomulag skóla
þess, sem nú er í ráði að verði settur á
stofn á Suðurlandsundirlendinu.
— Síldarskipin hafa komið hlaðin
undanfarna daga inn til Siglufjarðar.
— Mikil taða. Af Hólatúnl í Hjalta-
dal fengust í sumar 1400 hestar.
SNEMMBÆR, ágæt kýr er til
sölu hjá undiiTÍtuðuxn.
Friöbjöm í Staðartungu.
Miösvetrarbær kýr er til sölu
nú þegar hjá
Árna Stefánssyni
Gránufélagsgötu 11.
— Á miðvikud.nótt lézt hér á spítalan-
um roskin kona, Jóhanna Sigfúsdóttir
(frá Rangárv.), hér úr bænum. Krabba-
mein varð henni að bana. Eftirlifandi
maður hennar heitir Sigurjón Björns-
son. Voru þau nýflutt í bæinn austan
af Húsavík.
— Varðskipið Óðinn hefir legið hér
inni nokkra daga. —
— Fulltrúafundur í Kaupfélagi Ey-
firðinga verður haldinn á sunnudaginn
kemur á skrifstofu féiagsins og hefst
kl. 10 árdegis. Á að ræða þar og taka
ákvarðanir um stofnun mjólkursamlags.
Hafa undanfarið verið haldnir fundir
í deildunum um þetta mál. Jónas Krist-
jánsson frá Víðirgerði hefir mætt á
þessum fundum, ásamt framkvæmdar-
stjóra félagsins.
— Deild Rauða Krossins hér ætlar að
halda hlutaveltu 4. þ. m. Er þess óskað,
að bæjarbúar styðji deildina í fjáröfl-
un þessari eftir megni.
— Koefoed Hansen skógræktarstjóri
hefir dvalið hér í bænum nokkra daga.
Kom að austan úr eftirlitsferð.
— Hjálpræðisherinn selur blóm í dag
til ágóða fyrir gistihússjóð sinn. Ættu
allir að kaupa blómin og styðja þann
veg gott starf.
— Kristján Kristjánsson söngvari frá
Seyðisfirði ætlar að syngja hér, kom
með »Novu«. Er hann sag'ður prýðilega
að sér í söngfræðum og raddmaður á-
gætur.
— »Goðafoss« og »Esja« komu í gær.
Meðal farþega á Goðaf. var Sigurður
Sigurðsson búnaðarmálastjóri. Skipið
flytur 165 hesta, er það tók á Sauðái'-
krók. Keypti Samb. ísl. samv.fél. þá.
Með skipinu fóru héðan Þórarinn
Björnsson stúdent, Dr. frk. Stoppel frá
Hamborg, er dvalið hefir hér lengi við
vísindalegar rannsóknir, og ungfrú
Brynja Hlíðar, sem fer til Þýzkalands
til vetrardvalar þar. »Goðafoss« og
»Esja« fðru í nótt.
— Elzta skóverzlun hér á landi, Lár-
usar Lúðvígssonar í Rvík, á fimtugsaf-
mæli í haust.
-------0------
Merkiskona látin.
Elísabet Siguröardóttir, ekkju-
frú í Nesi í Höfðahverfi, er ný-
lega látin, hálf-níræð að aldri. Var
hún ein hinna mörgu Möðrudals-
systra. Frú Elísabet sál. giftist
Einari Ásmundssyni alþm. í Nesi
árið 1868, en misti hann árið
1893. Þeim hjónum varð eigi
barna auðið, en tóku sér í dóttur
stað Valgerði sem síðar átti Vil-
hjálm bónda í Nesi. Og hjá þeim
dvaldi frú Elísabet í elli sinni.
-------0-------
Ameriskt réttarfar.
ítalirnir Sacco og Vanzetti, er mikið
liefir verið talað um í blöðum alls hins
mentaða heims undanfarið, voru teknir
af lífi aðfaranótt' 23. f. m. í Boston í
Bandaríkjunum; þrátt fyrir ítrekuð og
hörð mótmæli úr næi’ri því hverju
menningarlandi veraldar. 1 vikutímarit-
inu »The New Statesman«, sem þykir
eitt af merkustu tímaritum Englend-
inga, kom út mjög eftirtektarverð grein
mn þetta mál 13. f. m., og eru meginat-
riði hennar birt hér á eftir.
»The New Statesman« er frjálslynt
(liberal) tímarit.
Miðvikudaginn 10. ágúst átti að taka
þá Sacco og Vanzetti af lífi, en seint um
kveldið var þó horfið frá því og líflát-
inu frestað. í öllum menningarlöndum
heimsins höfðu orðið uppþot og áskor-
anir verið sendar til valdstjórnarinnar
í Massachusetts (en svo heitir ríki það,
er þeir félagar áttu heima í vestra) að
sýkna þá. S. og V. eða rannsaka málið
af nýju. í London þurfti jafnvel að
halda sterkan lögregluvörð um bústað
sendiherra Bandaríkjanna, svo miklar
voru æsingarnar. Hið undraverðasta í
öllu þessu máli er það, að Bandaríkja-
menn, auðvitað með nokkrum undan-
tekningum, virðast ekki þangað til
snemma í ágúst hafa gert sér grein
fyrir, að annað og' meira væri hér í húfi
en líf tveggja lítilsháttar útlendinga.
Það er eins og mentaða Bandaríkja-
jienn upp og ofan hafi jafnvel undrað,
hvíííkur gauragangur gat risið út af
þessu heima og erlendis.
»Það getur vel verið«, segja þeir, »að
þeir félagar séu ekki sekir um þenna
sérstaka glæp, en þeir hafa kannast við
að vera sósíalistar og þeir eru þó ein-
ungis ítalskir innflytjendur. Vissulega
er bezt, hvernig sem á alt er litið; að
vera laus við þá«.
En það er augljóst, að í sumar kom-
ust Bandaríkjamenn að raun um það, að
heimurinn lét sig miklu skifta mál þess-
ara umkomulausu, lítilsvirtu og eftir
skilningi Bandaríkjamanna einkisverðu
útlendinga. Allur þorri hugsandi manna
utan Bandaríkjanna álítur, að með líf-
láti Sacco og Vanzetti hafi Bandaríkja-
menn svívirt réttlætið og fleklcað skjöld
sinn svo mjög, að grátur heilla kynslóða
megni ekki að hreinsa hann — ekkert
nema gleymska aldanna fái afmáð
hann.
Þessir tveir menn sátu sjö ár í fang-
elsi, eitt ár áður en þeir voru dæmdir
og sex ár eftir það að þeir voru drnndir
139
til dauða í júlímánuði 1981. Aldrei í
sögu mannkynsins hefir það komið fyrir
áður, að nokkur maður hafi svo lengi
beðið með feldan dauðadóm yfir höfði
sér. Og þetta eitt út af fyrir sig mundi
vera álitin fullnægjandi ástæða á Eng-
landi-— ef tjlíkt furðulega og óvenju-
lega seinlæti um fullnægingu dóms ætti
sér stað þar — til þess að náða menn
eða sýkna að fullu'og öllu. Það eitt út
%
af fyrir sig, að þessi dráttur, sem á sér
ekkert fordæmi, hefir átt sér stað, hefði
átt að nægja, til þess að náða mennina.
Það er óhætt að taka svo til orða, að
af hverjum tíu óhlutdrægum mönnum
sem lesið hafa og kynt sér opinberar
skýrslur um málið, mundu níu hafa full-
komlega sannfærst um, að Sacco og
Vanzetti væru ekki einungis saklausir
af þeim glæp, sem þeir voru kærðir fyr-
ir, heldur liefðu þeir ekki getað haft
nokkra hugmynd um hann. Hinn tíundi
kynni að efast, en aldrei leyfa sér að
fara lengra en að segja: Hér er ekkert
hægt að fullyrða. í stuttu máli: Enginn
hleypidómalaus maður mundi geta talið
glæpinn sannaðan á þessa menn, eftir
þeim vitnisburðum, sem fyrir liggja.
Glæpurinn var fólginn í þvf, að fimm
menn í mótorvagni drápu mann um há-
dag, sem sendur hafði verið í banka eft-
ir 15 þúsundum dollara, stálu pening-
unum og óku á braut. Ekkert0fanst af
peningunum hjá Sacco og Vanzetti, og
á hvorugan þeirra var hægt að sanna,
þrátt fyrir tæmandi rannsóknir, nokk- /
urn þátt í glæpsamlegu atferli nokkurn-
tíma. Annar var skósmiður, hinn fisk-
sali. Báðir gengu að vinnu sinni að
venju áður en glæpurinn var framinn og
þangað til þeir voru teknir höndum.
Þeir báru það ekki með sér að vera
ósvífnir þorparar; og eigi varð sannað,
að þeir hefðu nokkurntíman lent í klóm
lögreglunnar, hvorki í Ameríku né á 1-
talíu.
Ef þeir væru sannir að sök, þá mundi
glæpur þessi vera talinn einstæður í
sakamálasögunni.
En þessir tveir menn áttu það sam-
eiginlegt, að þeir voru »rauðir«, og mál-
ið stóð yfir einmitt á þeim tíma, þegar
óttinn við »rauðu hættuna* stóð sem
hæst í Bandaríkjunum. Það er eigi fylli-
lega ljóst, hvernig skoðunum þeirra var
háttað. Þeir voru áreiðanlega ekki
Kommúnistar og heldur ekki, að því er
séð verður, Anarkistar. Þeir virðast
hafa aðhylst sósíalisma eða jafnaðar-
stefnu þá, sem sérstaklega er kend við
Tolstoy, að verkalýðurinn sé að vísu
kúgaður af auðvaldinu, en hafna beri þó
öllu ofbeldi. Þeirra helzti glæpur virðist
vera sá, að þeir álitu Ameríku engu
frjálsara heimkynni en sitt eigið fööur-
land, Italíu.
Hinir sakfeldu virtust ekki vera inni-
lega sannfærðir um óskeikult réttmæti
0
nokkurrar sérstakrar kenningar í þjóð-
félagsmálum.
Thayer dómari ávarpaði kviðdóminn
á þessa leið: »Herrar mínir! Þér hafið
heyrt skoðanir verjandanna. Eg skora á
yður að gera skyldu yðar, eins og hverj-
um amerískum borgara samir«.
Kviðdómurinn »gerði skyldu sína«,
samkvæmt áskoruninni og fann verjend-
urna sanna að sök um auðkennilegan