Dagur - 30.08.1928, Page 1

DAOUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfélagi Eyfirð-
inga.
• ■•-• ««»«»»»« « • • •
Akureyri, 30. Agúst 1928.
• ••••••••••••••••••••
Afgreiðslan
er hjá Jóni Þ. Þór,
Norðurgötu 3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
38. tbl.
Af Arnarfelli. gömlu íslendingarnir, hetjuniar,
sem maður les um í sögum ykkar,
mundu vera ánægðar með hann
Innilega þökk fyrir auðsýnda hluttekningu við andlát og útför
dóttur okkar og systur.
Gaðný Kr. Björnsdóttir. Halldór Einarsson. Björn Halldórsson.
Nýlega var útlendingur á ferð
hér í bænum, sem hafði dvalið í
Reykjavík nokkra daga og kynst
þai nokkuð mönnum og málefn-
um. Þessi útlendingur er gáfaður
maður, mentaður og víðförull. í
föðurlandi sínu tekur hann mik-
inn þátt í stjórnmálum. Hann er
, ákveðinn íhaldsmaður þarlendur,
eu þó raunar framsækinn í at-
höfnum, hleypidómalaus og skarp-
skygn á öllum sviðum.
Við áttum langt tal saman um
íslenzka þjóðmálaflokka og stefn-
ur, ennfremur um ýmsa af þeim,
mönnum, sem nú eru í farar-
"broddi flokkanna. Hann hafði tal-
að við ýmsa mikilsháttar íhalds-
menn í höfuðstaðnum, og það sem
honum fanst mest sameiginlegt
með þeim, var þáð, hve ant þeim
virtist um að fræða hann um Jón-
as Jónsson dómsmálaráðherra,
stjórnmálaferil J. J. yfirleitt og
afskifti af ýmsum málum, fyr og
síðar. útlendingurinn komst við
þær samræður að þeirri niður-
stöðu, að meira en lítið hlyti að
vera í þann mann spunnið, sem
andstæðingunum væri svo gjarnt
að ræða um, ásetti sér því að taka
eftir J. J. og kynnast honum eftir
föngum og athuga sjálfstætt af-
skifti hans af ýmsum málum.
íslenzkir blaðaleséndur eru ekki
öðru efni vanari í blöðum síðustu
ára, öllum þorra þeirra, þegar
»Tíminn« og »Dagur« eru taldir
frá — en þersónulegum skömmum
og svívirðingum um J. J., þótt um
þvert bak hafi keyrt á því sviði,
síðan hann’tók við ráðherradómi í
fyrra. Mér finst því ekki úr vegi,
að birta útdrátt úr samtali mínu
við þenn$n gersamlega hlutlausa
útlending. Eg skrifa nú eftir
minni, því samtalið fór ekki fram
með það fyrir augum, að það »færi
í blöðin«, enda nefni eg ekki nafn
útíendingsins.
Og svo hefir hann orðið:
Ráðherramir. Eg talaði sama
og ekkert við forsætisráðherrann,
fékk ekki tækifæri til þess. —
Fjármálaráðherrann, hr. Magnús
Kristjánsson, býður hinn bezta
þokka. Ekki margmáll, en fylgir
því vel eftir, sem hann segir.
Engin óþarfa orð. Ákveðinn í
skoðunum, veitir skýr svör, hverri
spurningu. Prúður í látbragði, ó-
hvikull í sæti. Mun vera fastUr
fyrir í hvívetna. Mér fanst að
sem afkomanda sinn. Hann er arf-
taki goðanna. Góðgirnin og dreng-
lyndið skein út úr honum. Eg vildi
fá tækifæri til að kynnast honum
meira.
Dómsmálaráðherrann, hr. Jónas
Jónsson, hefir í látbragði sínu fast
snið þess manns, sem veit, að
hann er að koma fram fyrir hönd
þjóðar sinnar, og í öll þau skifti,
er eg sá hann, var hann klæddur
eins og við átti í hvert sinn.
Nauðsyn þess er íslendingum
.annars, að eg held, varla fyllilega
ljós. Þar verða nefnilega allar sið-
aðar þjóðir að vera lærisveinar
Frakka, eða verða að athlægi ella.
í viðmóti er dómsmálaráðherrann
ástúðlegur, kurteis og svo »form-
íastur«, að rnaður gæti hugsað sér'
hann alinn ‘ upp í utanríkisráðu-
neyti Frakka. Svo eðlilega og lát-
laust ferst honum. Þegar farið er
að tala við hann, kemur fljótt í
ljós að hann brennur af áhuga
fyrir framförum á íslandi og vel-
gengni þjóðarinnar í heild, allra
stétta jafnt. Áhuginn er svo mik-
ill, að hann í samræðunum hverf-
ur í skyndi, frá einu framfaramáli
að öðru. Og það er í stuttu máli
eini gallinn, sem eg varð var við í
framkomu þessa glæsilega þjóð-
málamanns. Annars undraðist eg
sérstaklega, hve frábærlega ráð-
herrann fylgdist með í öllum
hreyfingum í álfunni, í stjórnar-
farslegum skilningi, í verzlunar-
málum, á sviði bókmenta og lista
o. s. frv. Hann hlýtur að vera ó-
vanalega vel gáfaður maður og
gæddur miklu minni og starfsþoli.
Skipun embætta.. Mér fanst
gremjan gegn J. J. stafa mikið af
breytingum, sem hann hefði gert
á starfsmannaliði landsins hér og
þar. Eg veit ekki hve mikið hefir
kveðið að því, en hitt er víst, að
enginn umbótamaður í ráðherra-
sessi getur unað því, að starfs-
menn hans í opinberum störfum
séu hreinir andstæðingar hans og
berjist ef til vill gegn þeim um-
bótum, sem ráðherrann er að
reyna að koma á. En í fámenninu
á íslandi getur auðvitað orðið erf-
itt að skilja þetta.
»Skóla-lokunin«. Það sem mér
fanst einna barnalegast af því,
sem andstæðingar J. J. fundu hon-
um til foráttu, var sá gauragang-
ur, sem var gerður út af því, að
hann hafði ákveðið að takmarka
aðgang nemenda að Mentaskólan-
um í Reykjavík. Eg er nokkuð
kunnugur skólamálum í Skandina-
víu og veit að oft hefir verið grip-
ið til þess ráðs, af forráðamönnum
ýmsra skólastofnana, þegar sér-
stök ástæða hefir þótt til. Síðasta
dæmið, sem eg man eftir, er, að
kenslumálaráðuneytið danska hef-
ir takmarkað mikið aðgang að
»Polyteknisk Læreanstalt« íKaup-
mannahöfn og kom út opinber
auglýsing um það í Júní, að mig
minnir. Það er hörð andstæða
gegn núverandi vinstrimanna-
stjórn í Danmörku, bæði af hálfu
jafnaðarmanna og frjálslynda
flokksins þar, en ekki var slík
ráðstöfun notuð til ofsókna á
stjórnina. Blöð jafnaðarmanna og
eins »Politiken« skýrðu frá þess-
ari ákvörðun kenslumálaráðherr-
ans danska, um »lokun« »Polytek-
nisk Læreanstalt« alveg brátt á-
fram, án þess að finna að henni
með einu orði. — Eru ekki að
verða nógu margir hinir svo-
nefndu lærðu menn á fslandi eins
og á Norðurlöndum yfirleitt? Og
ej1 það þá ekki þörf ákvörðun og
holl, að öllu leyti, íslenzku þjóð-
inni' í heild, að gera ráðstöfun til
að draga úr ofvexti þeirrar stétt-
ar? Það sem ráðherra gerir þjóð-
arheildinni til gagns, svo öllum
sem vilja sjá, er auðsætt gagnið.
— Það telja hvorki dönsk, sænsk
né norsk blöð sæmilegt að leyfa
sér að nota til andófs gegn hlut-
aðeigandi stjórn, hvaða flokki sem
þau annars fylgja.
»Tervani«-máUð. Eg heyrði ekki
getið um neitt, sem mér fanst
bera eins vitni um víðsýni og
þroska J. J. sem þjóðmálamanns,
eins og það, er hann lét falla nið-
ur málið gegn enska tog?iranum
»Tervani«. Ekki vil eg mælá bót
yfirgangi enskra sjómanna við
strendur íslands. Þeir vita, að þeir
eru synir hinnar sterku þjóðar,
sem getur beitt hnefaréttinum, ef
hún vill. Valdhafar hennar eru að
vísu kunnir að því að virða rétt
hins veikari, þegar drengilega er
á honum haldið, en hinsvegar láta
þeir ógjarnan troða sér um tær,
t
Sveinn Sigurjónsson.
Eins og frá var skýrt í síðasta
blaði, andaðist hann 22. þ. m. Fyr-
ir nokkru síðanláhannþunga legu,
hrestist þó svo eftir þau veikindi,
að hann komst á fætur og varð að
nekkru starfhæfur, en náði aldrei
fullri heilsu aftur. Bar svo dauða
hans fremur skjótt að höndum.
Sveinn sálugi rak lengi kaup-
mensku héribæ, og um langt skeið
hefir hann setið í bæjarstjórn Ak-
ureyrar. Hann var vlnsæll maður,
glaðlyndur og jafnlyndur og hinn
bezti maður í umgengni. Hann
lætur eftir sig ekkju, tvær dætur
og fósturson. Hann var hálfsex-
tugur að aidri.
með vafasömum mála-búnaði. Því
er auðsætt, hve mjög áríðandi það
er, að íslenzk stjórnarvöld fitji
ekki upp á flutningi nokkurrar
sakar, í garð brezkra þegna, nema
því aðeins, að hún sé öldungis
vwfalaus. í þessu sambandi dáist
eg því að víðsýni J. J. og hinu
þroskaða hlutleysi hans, því ekki
hefir það verið honum sársauka-
laust, jafn eldheitur íslendingur
og hann er, að telja sig þurfa
þess, fyrir hönd þjóðar sinnar, að
láta málíð falla niður. En það var
hið eina rétta, að minni hyggju.
Af Arnarfelli. Eg hefi heyrt, að
einhversstaðar á íslandi, einhvers-
staðar uppi í öræfum, sé hátt fja.ll,
sem heiti Arnarfell. Af því fjalli
sé víðsýni mikið og fagurt í allar
áttir, og sá sé máttur f jallsins, að
hver, sem er kominn yfir rætur
þess, geri rétt í hverju máli. í
mínum augum stendur nú Jónas
Jónsson, dómsmálaráðherra fs-
lands, á Arnarfellstindi íslenzkra
þjóðmála, og eg vona, að gifta
hinnar íslenzku þjóðar sé svo ör-
ugg, að örlögin ætli honum þar
öndvegi um mörg ókomin ár, til
þess að halda vörð um sæmd og
velgengni þjóðar sinnar.
Jón Stefánsson.
)