Dagur - 20.02.1930, Blaðsíða 4

36
DAGUB
9. tbl.
nokkrum tíma til þess að vera hjá
börnunum og koma þeim ögn
áleiðis. Er mikils um vert, að þeim
sé kent að halda vel á pennastöng
og sitja sæmilega. Þegar börnin
koma í skólann, hættir mörgum
þeirra til þess að halda á stönginni
með kreptum hnefa og grúfa sig
yfir skriftina eða sitja öll skökk. Er
það vegna þess, að þau hafa vanist
því heima. En örðugra er að venja
þau af því, en að koma í veg
fyrir það í upphafi. Sjálfsagt er að
láta börnin fara að skrifa sjálfstætt
svo fljótt sem unt er. Þau verða
því venjulega fegin — þykir það
skemtilegra en forskriftin, Er gott
að láta þau fyrst skrifa upp úr
bókum vísur og smágreinar, en
síðan frá feigin brjósti. Er þá ekkert
eins heppilegt, eins og það, að
koma á bréfaskiftum milli barna.
Með því móti er oft hægt að vekja
áhuga hjá þeim, en ef þau vilja
í raun og veru skrifa hréf, komast
þau fljótt upp á það að semja og
segja frá án hjálpar. Og þegar börn
eru farin að skrifa þannig, er nauð-
synlegt að grípa hvert tækifæri til
þess að leiðbeina þeim við réttritun
og stafsetningu. En ekki skyldi
ætlast til mikils af þeim fyrst i stað,
heldur fara hægt af stað.
Þá er reikningurinn. Allir vita,
að hann er seinlærður. Til þess að
kenna hann, verja skólarnir mestum
tíma. En þau börn, sem ekkert
kunna að reikna, er þau koma i
skólann, geta alls ekki fullnægt
þeim kröfum, sem gerðar eru við
fullna^arpróf. Nú er það altítt, að
í skólann koma börn, sem ekki
kunna nema lítið eitt að leggja
saman og draga frá. Ef til vfll
geta þau lagt saman stór dæmi,
sem skrifuð eru á spjaldið íyrir
þau, en þegar þau eiga sjálf að
fara að skrifa upp og lesa úr töl-
um, kemur það upp, að þau skynja
ekkert i sætaskiftingu, sem er þó
undirstaða skriflegs reiknings. Þau
börn, sem ekki erú vel greind, eru
lengi að læra þetta og festa sér í
minni. Reikningsstundirnar í skól-
anum eru of dýrmætar, til þess að
eyða þeim í það. Það er heldur
ekkert þægilegt fyrir sveitakennara,
sem hefir ef til vill þrjár til fjórar
deildir í sama reikningstima, að
fást við börn, sem eru svo skamt
á veg komin, að þau geta ekki
hjálpariaust skrifað upp dæmi, er
hann les þeim fyrir. Það er því
bráðnauðsynlegt, að börnin kunni
undirstöðuatriðí reikningsins, þegar
þau koma í skólann. Æskilegt er,
að þau séu leikin í að fara með
og lesa úr tölum upp að milljón.
Margföldunartðfluna þurfa þau að
kunna og aðferðirnar við fjórar
höfuðgreinir reikningsins. Til þess
að kenna þeim þetta, þarf auðvitað
tíma, en þó vonum minni, ef
hyggilega er að farið. Sé um með-
algreind börn að ræða, má kenna
þeim mikið, með því að tala við
þau, láta þau reikna í huganum
og skrifa tölur á spjald eða miða.
Til þess þarf ekki ætið að eyða
sérstökum tíma. Tækifæri til þess
að láta börn reikna í huganum
gefast daglega. Ætti fullorðna fólkið
að vera vel vakandi í því efni. Það
kostar sjaidan annað en það, að
nenna að hugsa með barninu og
hafa dálitla þolinmæði. í sambandi
við slíkan hugareikning má ætíð
koma að margháttuðum fróðleik
öðrum, og er sjálfsagt að nota sér
þáð. Svo er háttað nú, að mörg
þeirra barna, er nú koma í skóla
10 ára gömul, hafa litla eða enga
hugmynd um skiftingu metrans,
þyngd eða mál. En það þyrfti þó
sannarlega ekki svo að vera. Á
flestum heimilum er til metramál.
Ekki ætti að vera örðugra að kenna
börnunúm að þekkja á þaðen t d.
klukkuna. Og er þau hafa lært það,
mundu þau fúslega fást til að mæla
og vega ýmsa hluti. En með
nokkrum skýringum frá þeim full-
orðnu, mundi það nægja, til að
festa í minni þeirra skiftingu metra-
kerfisins. Þessi kensla væri líka
verkleg að nokkru leyti, en það er
altaf bezta kenslan.
Þannig virðist mér auðvelt að
kenna börnunum talsvert í reikningi,
án mjög mikillar tímaeyðslu, ef
menn aðeins eru vakandi og grípa
tækifærin, sem bjóðast. En það er
líka fleira en reikningur, sem kenna
má með þeim hætti. Oft gefa dag-
legir viðburðir góð tækifæri til þess
að skýra fyrir börnunum ýmislegt
í eðlisfræði. Og jafnvel snúning
jarðar og lögun getur verið betra
að skýra fyrir einu eða tveimur
börnum undir berum himni, en
stórum hóp i skólastofunni. Sjálfsagt
er einnig að hjálpa börnunum til
að þekkja sem flest dýr og plöntun
Þá er einnig auðvelt að kenna
þeim vísur og lög, með því einu,
að syngja þær oft í áheyrn þeirra.
Og ekki eru það mikil útlát fyrir
þá, sem kunna
Það, sem -hér hefir verið sagt, á
einkum við sveitirnar. Flestar sveitir
hafa styttri skófatíma fyrir börnin en
kaupstaðirnir. En aftur á móti er þar
auðveldara að búa þau vel undir skól-
ann — veita þeim nægilega undirbún-
ingsfræðslu, ef annrikið á heimilunum
er ekki fram úr hófi mikið. Og
hvað sem því líður, verða heimilin
með einhverju móti að sjá ráð, til
þess að búa börnin vel undir
skólann—betur en nú tíðkast víða.
Ekki til þess að létta verki af skól-
unum, heldur hins, að þau geti
notið alls þess, er skólinn hefir að
bjóða. Ef heimafræðslunni heldur
áfram að hnigna, en skólarnir hjakka
í sama farinu með 8-12 vikna
kenslu á vetri, líður ekki á löngu
þar til er við sjáum ótvíræða
hrörnun alþýðumentunar í sveitum
íslands. En það má ekki verða.
Kröfurnar um vaxandi alþýðumentun
hækka stöðugt, og við getum ekki
látið, sem við heyrum þær ekki. —
Og viljum það ekki — viljum ekki
kyrstöðu eða hnignun í andlegri
menningu íslenzkrar alþýðu. Það sé
okkar helgasta áhugamál, að skila
þeirri kynslóð, er við fóstrum, betur
mannaðri, í hendur framtíðarinnar,
en við erum sjálf,.
Því verður það aldrei um of
brýnt fyrir foreldrum og öðrum
þeim, sem eru samvistum við börn,
að nota hvert tækifæri til þess að
fræða þau um það, sem nytsamt
er og gott. Kennari.
----O ' "
Skjaidvör tröllkona
verður sýnd í þinghúsinu við Pverá næstkomandi laugardags- og
sunnudagskvöld og byrjar kl. 8'fe e. h. bæði kvöldin.
Leikstjórnin.
AÐALFUIDUR
Sjúkrasamlags Akureyrar verður haldinn sunnu-
daginn 23. þ. m. í bæjarstjórnarsalnum og hefst
kl. r|2 e. m. — Dagskrá samkvæmt félagslögum.
Fastlega skorað á meðlimi að fjölmenna.
STJÓRNIN.
ALFA-LAVAL 1878—1928.
í 50 ár hafa ALFA-LAVAL skilvindur verið beztu og vönd-
uðustu skiivindurnar á heimsmarkaðinum.
ALFA-LAVAL verksmiðjurnar hafa altaf
verið á undan öðrum verksmiðjum með ný-
ungar og endurbætur, enda hafa Alfa-Laval
skilvindurnar hlotið yfir 1300 heiðursverðlaun
og fyrstu verðlaun, auk annara verðlauna.
Reynslan, sem fengin er við smíði á yfir
3,500,000 Alfa-Laval skilvindum, tryggir það
að A L F A-L A V A L verði framvegis öll-
um öðrum skilvindum fremri að gerð og
gæðum.
Mjólkurbú og bændur, sem vilja eignast vandaðar vélar til
mjólkurvinslu, kaupa hiklaust Alfa-Laval mjaltavélar, skilvindur,
strokka, smjörhnoðara og aðrar Alfa-Laval vélar.
Samband fsl. samvinnufélaga.
Á SÍÐASTLIÐNU HAUSTi var
mér undirrituðum dregið hvítt gimbr-
arlamb með mínu marki:
Biti aftan hægra, hálftaf framan
vinstra. — Lamb þetta á eg ekki,
og getur réttur eigandi vitjað and-
virðis þess til mín og greitt áfall-
inn kostnað.
Hólmgeir Jónatansson.
Flatey á. Skjálfanda.
ENSKU
REYKTÓBAK-
TEQUNDIRNAR
Richmond.
Waverley.
Qlasgow.
Capstan.
Garrick
eru góðkunnar meðal reykend-
anna um land alt.
í heildsölu hjá
Tóbaksverslun Islands.
II Rílfl ^skast 1 bilflutning á
I IL U U U mjólk úr samlagsdeild
Öngulsstaðahrepps, frá 31. marjj
n. k. til jafnlengdar næsta ár. Til-
boð séu komin til samlagsdeildar-
ráðsins fyrir 10. marz n. k.
Stórhamri 17. febr. 1930.
Bolli Sigtryggsson.
Elephant
CIQARETTUR
(Fíllinn)
eru Ijúffengar
og kaldar.
Mest reyktu cigarettur
hér á landi.
Ritstjórar:
Ingimar Eydal.
Gilsbakkaveg 6.
Friðrik Ásmundsson Brekkan.
Aðalstrœti 15. »
Prentsmiðja Odds Bjönuaonar.