Dagur - 08.01.1931, Blaðsíða 2

2
DAGUB
1. tbl.
mmmmmtmm-m
idýrasla og handhæyasta
efni til innanþiljunar er
„MASOHITE",
Fæst nú af öllum tegundum. Fjölbreytt úrval í öllum
byggingavörum
ávalt fyrirliggjandi. Pantanir afgreiddar
um land alit gegn eftirkröfu.
Kaupfélag Eyfírðinga.
Byggingavörudeildin.
ÍliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilS
Annað bréf
til
sr. Gunnars Benediktssonar.
i.
Enn verð eg, vökumaður, að verpa
á þig nokkrum orðum. Pykir mér
að vísu illt, ef eg trufla predikunar-
gerð þina, skáldsagnaiðju eða smíöi
annarra »andlegra hluta«, er þú ræðir
um í bréfinu til mín frá 13. des. s.l.
En sú er bót í máli, að eg veit,
að vakan í Saurbæ er löng. Verka-
maðurinn i þjónustu heilagrar kirkju
gengur ekki til hvíldar þótt kvöldið
þrjóti og nóttin fari í hönd. Hitt er
mér gleði, aö vera valdur að því,
að breytt er um vðkuefni.
Áður var þér heift i huga og
harmur í geði. Nú ert þú glaður,
bljúgur og bliður, eins og góðu og
litlu guðsbarni samir.
Áður varst þú gunnreifur víkingur,
beitst í skjaldarrendurnar og jóst
menn og mál auri og óhróðri.
Nú ert þú auðmjúkur þjónn kristi-
legrar kirkju.
Með þolinmæði krjúpandi þjóns-
iundar tekur þú á móti svipuHöggum
þungra ádeilna og biður um fleiri.
Pó er bréf þitt bardagasaga. í
salarkynnum sálar þinnar hefir verið
háður einkennilegur hráskinnsleikur.
Presturinn og kommúnistinn hafa
togazt á. Leiknum er lokið í bráð.
Klerkurinn »tungumjúkur og hugar-
háll«, hefir orðið drýgri á skeklinum.
Pú beygir þig í auðmýkt og ávarpar
mig: elsku vinur. Mælir þú af al-
hug? Hefir þér, á þessum fáu dög-
um, sem iiðu milli greina þínna í
Verkamanninum, runnið svo í merg
og blóð fyrirgefningar—og bróður-
þelið, er móta á starf það, er þér
hefir virzt þú kjörinn að gegna?
Eða telur kennimaðurinn og rithöf-
undurinn í Saurbæ dýrustu hugtök
norrænnar tungu í fölskum smá-
skildingum ?
II.
Oóðlátlega hræsni þina geld eg
fullkominni hreinskilni. Pú ert i
vandræðum. Meginhluti bréfs þíns
eru hræðslugæði. Pú hefir hafið ill-
viga, órökstudda árás á Menntaskól-
ann á Akureyri og þá, sem við
hann starfa. í fávislegum metnaði,
sem reyndar áður hefir einkennt
skrif þ(n, gerist þú dómari um störf
ogembættisrækslusamborgaraþinna.
Pú gleymir gersamlegakenningunum
um réttlæti og bræðralag, sem þú
um nokkurt skeið hefir þegið fé
fyrir að flytja, hallar málunum til
hins verra, svo að undrun sætir, og
dæmir harða dóma. Pu getur ekki
staðið við fullyrðingar þínar. Fyrir
alþjóð ertu ber að óhæfilegum
rangfærslum. Embættissaga sjálfs
þín er raunasaga aumingjans, sem
nlltaf er að tapa. f vökunum þinum
löngu undanfarið virðist hafa birt
um þessar staðreyndir.. Pú sérð nú,
að of langt var gengið. »Langþol
íslenzkrar Iundar« getur þrotið. Pví
fer þú nú undan i flæmingi og
reynir að breiða gatslitna ábreiðu
glettni og vinmála yfir róg þitt og
lastmæli. Petta er hyggilegt. Pér
verður fremur hlíft, ef þú berð þig
nógu aumingjalega. En þvi miður
yrkir skáldið í Saurbæ hér næsta
ófrumlega skáldsögu. Undanhald
þitt er á þrauttroðinni slóð. Hún
er mörkuð djúpum heigulssporum
allra alda.
III.
Pú segist geta unnið þess dýran
eið, að þig hafi ekki sviðið undan
einu einasta orði í bréfi mínu. Eg
er efagjarn og lítill trúmaður. Ef
þú ert jafn mikill vinur minn og
þú þykist vera, þá gefðu mér trúna.
Birtu eið þinn i næsta Verkamanni.
Mundu ekki dýrir, prestslegir eið-
stafir þinir sama vel á drifhvítum
síðum Verkamannsins? í gleði minni
yfir vinarhug þínum skal eg heim
sækja þig þegar i stað. Eg skal
vaka með þér heilan sólarhring og
þola með þér súrt og sætt. Eg skal
hlusta á tvær predikanir hjá þér
sama daginn og visindalegar biblíu-
skýringar þínar liðlanga nóttina. Um
morguninn skal eg láta draga þig
og alla mjólkina þína til Akureyrar.
Ekki á mjólkurbílnum, sem þér er
svo tíðrætt um, heldur með »traktor«
nákvæmlega af sömugerðog þeim,
er þið, öreigarnir íslenzku, voruð í
fátækt ykkar að aura saman í handa
Rússum. Og hann skal knúður ekta
rússnesku benzíni.
IV.
Pú blandar Jesúm frá Nazaret
inn f deilu okkar. Pér hefir jafnan
verið fremur létt um að fara með
nafn hans. Ýmsir merkustu spek-
ingar seinni alda hafa varið árum
og æfi til rannsóknar á lífi hans og
starfi. Dýrsta snilli mannlegs anda
Jarðarför Arngríms Jónssonar, sem andaðist 5. þ. m., er
ákveðin fimtudaginn 15. þ. m. og hefst með húskveðju á heimili
hins látna kl. 11 f. h.
Adsiandendurnir.
Fundur
verður haldinn í Framsóknarfélagi ungra
manna, sunnudaginn 11 þ, m., kl, 1 e. h.,
í Skjaldborg. Flutt verður erindi um landkjöt og kjördæmaskipun.
Allir framsóknarmenn, eldri sem yngri, velkomnir á fundinn.
hefir jafnan átt þar við torráðnar
gátur að glíma. Svo djúpt hafa þær
verið ristar, rúnirnar um andann
mikla úr Austurvegi. Pú ert mikil-
virkur, sr. Ounnar, og djúpúðigur.
í fásinninu í Saurbæ ræður þú
auðveldlega á skömmum tíma þau
rök, er lærðustu mönnum og vitr-
ustu, með hinar beztu heímildir,
hefir vart enzt aldur til. »Uppreisn-
armaðurinn frá Nazaret* er auðsær
skarpskyggni þinni. Pú skrifar um
hann alllanga bók. Hann er velvilj-
aður maður, berst fyrir rétti smæi-
ingjans, en ber ekki gæfu til sigurs
í baráttunni við æðri stéttirnar f
föðurlandi sínu. Eg er ólærður og
fáfróður um hin dýpstu rök. 1 ein-
feldni minni gerist eg þó svo
djarfur, að ráðleggja þér að íhuga
þau nokkru gerr en hingað til, áður
en þú skrifar um þau næstu bók,
eða leitar æsingum þínum og upp-
reisnarvaðli styrks i nafni Krists.
V.
Préstlýsinguna í bréfi mfnu tekur
þú til þín. Segir þú, að hún eigi
við þig í öllum atriðúm. Pér fatast
eigi rökin, sr. Gunnar.
Hitt er gersamiega rangt, er þú
hefir tjáð mér í samtali, að uppgötv-
að hafi verið á heimili þinu, að
kari sá hinn svefnlausi, er eg ræði
um, sé faðir þinn. Við hann hefi
eg aldrei talað orð, né haft af hon-
um nokkur kynni. Mætti þér að
vísu vera það sjálfum vel kunnugt.
Saga sú, er eg sagði, gerðist áður
en eg hafði til Eyjafjarðar komið
eða heyrt þín getið. En því sagði
eg hana, að vökuraunir þínar og
karlsins runnu skoplega saman f
hug mér. Tek eg þetta fram hér,'
af því að hversu sem málum skipast
millum okkar nú eða framvegis, mun
eg aldrei blanda einkamálum þínum
eða fjölskyldu þinnar. í þau. Mun
og eigi efnisvant, þótt þeim sé sleppt.
VI.
Pér verður að vonum mjög tíð-
rætt um kirkjusókn. Pú segir, að
ekki sé von, að kirkjurnar séu sóttar
í slagviðrum og slæmu veðri. Pá
sitji menn auðvitað inni, og megi
gott kalia, ef presturinn ráðist til
farar. í góðu veðri sé ekki von
kirkjusóknar, Pá þurki bændur töður
Og unga fólkið fari í skemmtiferðir,
og þér »detti ekki f hug að taka
til þess«. Eg er hjartanlega sam-
mála, sr. Ounnar. Pað er alveg
sama hvort veðrið er vont eða gott.
Pað er engin von að sótt sé tii
þín kirkja.
Pú segir, að um starf þitt séutil
aðeins mjög ófullkomnar messu-
skýrslur. Pó skorar þú mjög fastlega
á mig að birta skýrslur þessar fyrir
1920 og eftir. Eg skil þig ósköp
vel. Pað er meira en von, að þú viijir,
að dómurinn um þig sé felldur eftir
skýrslum, sem eru »ekki nokkur
mælikvarði á starf prestsins«, svo
að notuð séu þín eigin orð.
Eg ætlaði þó að verða fúslega
við beiðni þinni. spurði þig
sjálfan, hvar slikra skýrslna væri að
leita. »Hjá prófasti«, sagðir þú. Eg
sneri mér þangað, en þekking þín
á svo veraldlegum hlutum sem
geymslustað messuskýrslna virðist
mjðg takmörkuð. Par voru engar
skýrslur frá þessum tíma. Að Ifk-
indum eru þær geymdar hjá bisk-
upi, ef þeim er saman haldið. En
suður eða að sunnan hafa eigi
fallið ferðir. Eg skal þó gera þér
nókkra úrlausn, er þér má betri
þykja en engin. Kunnugur maður
skýrslum þessum hefir tjáð mér, að
þú munir, fyrstu prestsár þín, jafnan
hafa talið um 60 messur á ári. Munu
þær eigi færri en helgir dagar ársins.
Viðurkenna sóknarbörn þín sjálfsagt
framtal þetta, og skal eg engar
brigður á það bera. En hvernig eru
messuskýrslur þfnar siðustu ár, sr.
Ounnar? Fara ekki tölurnar á þeim
ofurlítið lækkandi?
Pú hefir sjálfur beðið um rúm f
Degi fyrir messuskýrslur. Pví hefir
verið heitið. Sýndu nú svart á hvítu,
að þér farist hóflausar ádeilur á
embættisrækslu annarra manna.
Notuðu nú tækifærið og birtu
með breyttu letri messuskýrslurnar
í Saurbæjarprestakalli 1930.
VII.
Pú kallar mig ódreng af þvf að
egýfi sár Steinþórs Guðmundssónar,
er nú séu tekin að gróa. Pú eyðir
löngu máli til varnar honum, en
reynist honum enn lítill vinur f
raun. Vörn þinni lýkur með því, að
framferði hans hafi verið »mjög
vítavert og alveg óleyfilegt*, og
vaðall þinn um ódrengskap minn
í garð hans neyðir mig til frekari
skýringa. 1 fyrra haust var Stein-
þór rekinn frá barnaskólanum.
Hann bar sig báglega, og þú barðir
vesaidarlega lóminn fyrir hann í
Verkamanninum. Hann fékk nokkra
atvinnu við Menntaskólann. Hann
starfar með okkur heilan vetur. Mér
er ókunnugt um, að við, samkenn-
arar hans, höfum nokkuð á hluta
hans gert.
f vetur, 22. nóvember, birtist f
Verkamanninum nafnlaus níðgrein
um Menntaskólann á Akureyri. Par
er á mjög lúalegan hátt ráðist
persónulega á kennara skólans. Peir
eru taldir skoðanalausir ræflar, er
af hræðslu en eigi sannfæringu hafi
fylgt brottrekstri Ásgeirs Magnús-
sonar. Sama kvöldið og grein þessi
kom út, sat Steinþór Ouðmunds-
son boð skólans, sem vinur hans