Dagur - 03.08.1933, Page 3

30. tbl.
DAGUR
125
mun einstakt í sinni röð á hinum
síðari timum. Pá er >Ferð Jóns
blinda yfir Öxnadalsheiði« einkar
læsileg saga. Alls eru sðgurnar í
þessu befti 20 talsins ðg auk þess
ein gömul þula.
Nýjar Kvöldvökur, 4-6 hefti
þ. á., eru og komnar út. Pær hefj-
ast á sögu eftir Davið Stefánsson,
og nefnist hún >Vargurt. Næst er
þýðing eftir Jakob Ó. Pétursson:
»Pegar syringarnir blómgast*. Pá
kemur niðuriag sögunnar: >Og hann
sveif yfir sæ*. Pá framhald Fnjósk-
dælasögu S gurðar Bjarnasonar; þá
»mo1din ilmar<, kvæði eftir Helga
Valtýsson; þá ritdómar eftir B. K.;
þá framhald af sögu >Ugluspegils<
og loks >Munaðarlausa stúlkan<,
þjóðsaga, færð i letur af Baldvin
Jónatanssyni,
Ndttúrufrœðingurinn, 5.-6,
örk 1933. Efnisyfirlitið er að þessu
sinni sem hér segir: Útverðir fsiands,
eftir Dr. Bjarna Sæmundsson. ÁStra
líusvertingjar, eftir Árna Friðriksson.
Selur hlýöir messu, eftir Pil Bjarna-
son. Nokkur orö um grágæsir og hels-
ingja, eftir Magnús Björnsson. Vatna
búar, eftir Pórodd Guðmundsson.
Nokkur oið um skeljalögin I Fossvogi,
eftír Jóhannes Áskelsson. Gróöur-
rannsókn íslands, eftir steindór Stein-
dórsson. Viöaukar við rilskrá G. G.
Bárðarsonar. Rit um islenzka náttúrufræöi.
Samtíningur. Ýmsar myndir eru í rit-
inu. —,
Samvinnan, í. h. 1933. Efni
ritsins er á þessa leið: Robert
Owen, eftir Guðlaug Rósinkrans
(2 myndir). Njf viðfangsefni, eftir
Jónas Jónsson. Alþjóðasamband
samvinnumanna, eftir Pórarin Pór-
arinsson. Kennslubú, eftir Jónas
Jónsson (mynd). Samvinna og
kommúnismi, eftir Jónas Jónsson.
Byggingar, eftir Jónas Jónsson
(6 myndir) Forstöðumenn sam-
vinnufélaganna (5 myndir). Fréttir.
q ^
Þorsteinn Þorsteinsson.
Þetta ei*u nú ekki eftirmæli
eftir Þorstein, heldur eiga þessar
fáu línur að vekja athygli á hon-
um í sambandi við það starf, er
hann nú er að vinna fyrir Akur-
eyrarbæ. Laugarleiðsluna ofan
frá Glerárgili niður að sundþró
bæjarins. Þegar byrjað var að
grafa við uppsprettur hennar
haustið 1931, var Þorsteinn þar
verkstjóri eins og hann er nú við
að leggja leiðsluna. Það kom
fljótt í ljós, þegar farið var að
róta við lindunum, sem margar
sýndust litlar, að vatnið jókst. En
því meir sem vatnið jókst við að
grafa og sprengja frá vatnsæð-
unum, óx þó ákafi Þorsteins enn
meir, að ná ennþá meira vatni.
Við athugun á legu bergsprungn-
anna þóttist Þorsteinn geta ráðið
að innar í berginu mundi vera
hægt að sameina smærri æðarnar,
og hann framkvæmdi það, með
því að rífa og sprengja bergið í
burt. Og von hans rættist, því að
vatnið varð bæði meira og heit-
ara. f aðalæðinni hitnaði það t. d.
úr 49° í 53° C., og í smærri æð-
unum hitnaði það þó enn þá
meira tiltölulega, vegna þess hve
lítið þær voru heitar áður. Áður
en byrjað var að grafa í gilinu,
var samanlagt vatnsmagn allra
æðanna eigi meira en rúml. 1 /2
lítri á sek., þegar Þorsteinn hætti
að vinna þar, var það 3,6 lítrar
á sek, eða hafði aukizt um meira
en helming. Þessi góði árangur
varð til þess, að nú efaðist eng-
inn lengur um það, að laugarnar
gætu fullkomlega hitað sundþró
bæjarins bæði vetur og sumar.
Nú í sumar er verið að leíða
þetta heita vatn frá Glerárgil'nu
niður að bænum. Höskuldur Bald-
vinsson, verkfræðingur, tók að
sér í akkorðsvinnu efsta hluta
leiðslunnar, sem lögð er yfir
Glerána og niður gilbarminn að
norðan. En aðalhluta leiðslunnar,
eða sem næst 2700 m., tóku ýms
félög og áhugamenn að sér að
vinna með frjálsum fjár- eða
vinnugjöfum. Þorsteinn Þor-
steinsson var þá aftur ráðinn
verkstjóri. Það eru nú sem næst
2 mánuðir síðan byrjað var á
verkinu, enda er því nú svo vel á
veg komið, að um aðra helgi
mætti vona að lagning pípanna
verði lokið og heita vatnið þar
með leitt alla leið að sundþró bæj-
arins, en þó því aðeins að góð
þátttaka verði í vinnunni það sem
eftir er af þessari viku og þá
næstu. Það er mikið verk, seni
þegar hefir verið unnið, við að
búa undir leiðsluna — fleiri
hundruð dagsverlí. Það er leikur
einn að vera verkstjóri með flokk
manna, sem stöðugt gengur að
sama verkinu. Hitt er erfiðara að
eiga að framkvæma erfitt verk
með vinnu, sem unnin er af stöð-
ugt nýjum mönnum og það oft
stund og stund á kvöldin. En við
þau skilyrði hefir Þorsteinn
framkvæmt þetta verk, og þó af
hirini mestu vandvirkni. Aðeins
einn maður hefir alla dagana
unnið með honum. Verk það, sem
Þorsteinn hefir tekið að sér að
framkvæma, er óefað eitt hið
þarfasta, sem unnið hefir verið
fyrir þenna bæ. Það mun efla
íþróttalíf bæjarbúa, eigi aðeins
hvað sundkunnáttu snertir, held-
ur einnig aðrar íþróttir í sam-
bandi við hana. Og líkur eru til
þess að það muni síðar verða til
þess að bjarga einhverjum mönn-
um frá drukknun. Eflaust verður
Þorsteini þakkað vel unnið starf,
þegar hann hefir lokið verki sínu.
En það, sem ég vildi með línum
þessum, er að benda bæjarbúum
á það, að bezt verður honum
þakkað hans góða starf og fórn-
fýsi fyrir verk þetta með því að
styðja hann drengilega við fram-
kvæmd þess. Þorstein vantar
aldrei á vinnustaðinn. Hann er
þar fyrstur á morgnana, og hann
er þar á hverju kvöldi kl. 8, hafi
hann von um hjálp eins einasta
manns, þótt ekki sé nema einnar
ldukkustundar tíma, —
Akureyringar! Sýnið það í
verkinu, að þið kunnið að meta
fórnfýsi þessa manns með því að
koma upp eftir og vinna við
leiðsluna eina kvöldstund eða
sunnudag, og þeir sem eru betur
efnum búnir með því að láta
vinna dagsverk fyrir sig eða gefa
peninga til verksins.
K.
-----o--
Lög
um Kreppulánasjóð.
1. gr.
Á tímabilinu frá 1. júlí 1933 til
31. des. 1942 leggur ríkissjóður
fram allt að 2,5 milj. kr. til sér-
stakrar lánsstofnunar, er nefnist
Kreppvlánasjóður. Skulu árlegar
vaxtagreiðslur Búnaðarbanka is-
lands, þar með taldar vaxta-
greiðslur Ræktunarsjóðs og veð-
deildar bankans, ganga upp í of-
annefnt framlag ríkissjóðs, sem
er vaxtalaust stofnfé Kreppulána-
sjóðs.
2. gr.
Til viöbótar ofangreindu stofn-
fé skal útvega Kreppulánasjóði
starfsfé með útgáfu handhafa-
skuldabréfa. Skulu þau gefin út
af stjórn sjóðsins, og má fjárhæð
þeirra nema allt að 9 milj. kr.
Trygging fyrir skuldabréfunum
skal vera:
1. Stofnfé sjóðsins.
2. Skuldabréf þau, er sjóðurinn
fær frá lántakendum.
3. Ábyrgð ríkissjóðs.
Vextir af bréfunum skulu vera
4,5% á ári. Þau skulu gefin út í
einum flokki, og skal innleysa
eigi minna en V« hluta þeirra á
ári hverju, í fyrsta sinn 1935.
Fjármálaráðherra gefur fyrir-
mæli um sjóðinn, og skal þar nán-
ar kveðið á um gerð bréfanna,
fjárhæð þeirra, greiðslu vaxta,
innlausn þeirra og annað, er
þurfa þykir.
Færi svo, að reiðufé Kreppu-
lánasjóðs reyndist eigi nægjan-
legt til að greiða skuldbindingar
hans, skal ríkissjóður leggja fram
það, sem á vantar, og skulu þá
þau framlög síðar endurgreiðast
af eignum sjóösins, ef þær
hrökkva til.
3. gr.
Skuldabréf Kreppulánasj óðs
skulu með nafnverði vera gildur
gjaldeyrir til greiðslu á skuldum
eldri en frá 1. jan. 1933, að svo
miklu leyti sem þær eru ekki
tryggðar með fasteignaveði eða
handveði, svo sem nánar er fyrir
mælt í lögum þessum. Sama gild-
ir um greiðslu á víxlum, sem
gefnir hafa verið út eftir 1. jan.
1933, ef skuldin upphaflega hefir
verið stofnuð fyrir þann tíma.
4. gr.
Fé sjóðsins skal varið til ián-
veitinga handa bændum og öðr-
um, er reka landbúnað sem aðal-
atvinnuveg, með þeim nánari
skilyrðum, er í lögum þessum
greinir. Ennfremur er heimilt að
lána fé úr sjóðnum ábúendum
smábýla við kaupstaði og lcaup-
tún, enda sé um stærð býlis full-
Myndastofan
Gránufélagsgötu 21 er opin alla
daga frá kl. 10 — 6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
nægt ákvæðum 57. gr. laga nr.
31. 1929.
Lán og greiðslur úr sjóðnum
fara fram sumpart í reiðufé,
sumpart í skuldabréfum Kreppu-
lánasjóðs, eftir nánari ákvöröun
stjórnar sjóðsins.
5. gr.
Skilyrði fyrir lánveitingum úr
sjóðnum eru þessi:
1. Að umsækjandi reki land-
búnað sem aðalatvinnuveg.
2. Að hann hafi þann bústofn,
sem að áliti sjóðstjórnarinnar er
nægilegur til framfærslu fjöl-
skyidu hans samhliða öðrum
tekjuvonum.
3. Að skuldir hans í hlutfalli
við eignir séu svo miklar, að sjóð-
stjórnin telji honum ókleift að
standa við skuldbindingar sínar
eða reka bú sitt á heilbrigðum
grundvelli. Við mat á því skal
tekið sérstakt tillit til, hvort eign-
irnar eru arðberandi eða óarðber-
andi (t. d. hús á jörðu).
4. Að umsækjandi að dómi
sj óðstj órnarinnar sé vel hæfur til
að reka landbúnað.
5. Að hann geti sett þá trygg-
ingu fyrir láninu, er sjóðstjórn-
in tekur gilda, enda séu lán þessi
ásamt skuldum þeim, sem samið
er um samkvæmt 12. gr., for-
gangsskuldir næst á eftir þeim
forgangskröfum, sem nú eru f
lögum.
6. Að hann geti að dómi sjóð-
stjórnarinnar staðið undir árleg-
um greiðslum af lánum sínum, er
hann hefir fengið stuðning sam-
kvæmt lögum þessum, samhliða
heilbrigðum búrekstri.
6. gr.
Til aðstoðar sjóðstjórninni um
að afla gagna til ákvarðana um
lánveitingar skal skipa þriggja
manna nefnd i hverri sýslu. Skal
einn skipaður af sjóðstjórninni,
annar af hlutaðeigandi sýslu-
nefnd, en atvinnumálaráðherra
skipar formann nefndarinnar.
Sýslunefnd ákveður, hver skuli
vera þóknun til nefndarmanna
fyrir störf þeirra. Skal greiða til
hvers 5 kr. á dag upp í dagkaup
og ferðakostnað úr Kreppulána-
sjóði, en sýslusjóður skal greiða
þann kostnað, er verður fram yf-
ir það.
7. gr.
Umsóknir um lán úr Kreppu-
lánasjóði, stílaðar til sjóðstjórn-
arinnar, skulu sendar hlutaðeig-
andi héraðsnefnd, sem afgreiðir
þær þegar til sjóðstjórnarinnar
með rökstuddri umsögn um, hvort
hún telji, að umsækjendur geti
komið til greina um lánveiting.
Ennfremur skal héraðsnefnd út-
vega og senda sjóðstjórninni eft-
irfarandi gögn svo fljótt sem
verða má:
(Framh.).