Dagur - 12.10.1933, Blaðsíða 2

164
DAGUE
41. tbl.
S JMyjar posfulins- 3
jg leir- og glervörur •§
komu nú með Dettifossi. — Postulíns-kaffistell ®Jfi|
með íslenzkum landslagsmyndum. — Komið og fSg
lítið á úrvalið. — Aldrei hefir það verið meira Jgj
m&m eða fallegra.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Járn- og glervörudeildin.
amumuiMHnatBa
JÖRÐ.
Myndastofan
Oránufélagsgötu 21 er opin aila
daga frá ki. 10—6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
ómðgulegt er að mæia á móti. —
Það sjá ailir, að það eru engar smá-
ræðisupphæðir, sem fara frambjá
rikissjóði með þvi sieifariagi, sem
rikir um toligæzlu og lðggæzlu —
og menn verða líka að verða þess
minnugir, að jafnvel þó mest sé
smygiað af áfengi og það smygl
geri þjóðinni mestan bæði beinan
og óbeinan skaða, þá er hér um
miklu fleira að ræða, og hefir áður
verið bent á t. d. tóbakið.
Fram úr þessu verða stjórnarvöld-
in að ráða, oy pað talailausl, áður en
meiri vandræði hljótast af. — Og
ráðið er einfalt*
flukið eltirlit ð vegum og fullkomið vald
löggæzlumanna til að rannsaka öll farartæki
- og fullkomið tolleftirlit meðfram öllum
ströndum landsins.
Fr. Asmundsson Brekkan.
Sjálfskaparvíti.
Hryllilegt er að hugsa til þess,
að enn þann dag í dag skuli sulla-
veikir sjúklingar þjást og deyja
bæði á sjúkrahúsum og f heimahús-
um á íslandi.
Petta er að kenna óíyrirgeíanlegrí
vanrækslu á hirðingu hunda. Hundaeig-
endur, baðið og hreinsið hundana regluiega!
Látið engan einasta tlækingshund sleppa.
Hreinsið og baðið hundana tvisvar
á ári. Látið aðeins mjðg trúverðuga
menn framkvæma verkið og gleymið
ekki hve mikið veltur á þvl að vel
sé sótlhreinsað, saurinn brenndur og sér-
stakt skýli notað til hundahreinsun-
arinnar. Par að auki á að baða alla
hunda mánaðarlega hreinlætisbaði
(creolínbaði) og siðast, en ekki sízt,
gæta þeirra vandlega i sláturtíð, áminna
alla, konur sem karia, að fara var-
lega með sulli og mein, b'renna þcð
á báli og loka bundana úti frá öll-
um hráa.
Upprætið þjóðarsmán, sullaveik-
ina. Hefjist handa nú pegar.
Læknir.
RÚN 593310178 - SkkV.
Listi í □ og hjá S:, M/.
Dánardægur. Á föstudaginn var andað-
ist að heimili sínu hér i bæ, Dóm-
hildur Ármannsdóttir, Tómassonar öku-
manns, eftir örstutta Iegu í lungnabólgu.
Hún var aðelns 16 ám að tidri.
(Framb.).
Pað kennir svo margra grasa í
lesmáli s-JARÐAR«, að sá rrætti
kallast andlegur þorskur, sem ekki
fyndi þar sitthvað girniiegt tii fróð-
leiks.
Ekki skrifa eg um >Jðrð< af þvl
að mér hafi þótt gaman að ðllu
eða sé ritstjóranum I öllu samdóma,
— en mér þykir afar vænt um hans
sprettharða góða vilja og vakandi
áhuga á að umbæta vorn syndum-
glaða og sorgumhlaðna heim.
Hann er sihugsandi, jafnt um hið
líkamlega sem hið andlega upp-
eldi lýðsins. Honum er jafn um-
hugað um hollustu þess, sem sé
f magann látiðj og þad, er sálunni
skal ætlað.
í hinni siframhaldandi, löngu hug-
vekju frá fyrri heftum: Útsýn krist-
ins nútfmamanns yfir samtfð sfna,
tekur hann nú til athugunar Fram-
tíð K'rkjunnar og Nútímamenning-
una. Par næst ritar hann ail skorin-
orða grein, um fræðslukerfi vort,
og vill bylta þar mörgu um, svo
til batnaðar horfi; f öllu falli svo,
að ekki komi heim um íslenzku
skólana það, sem Bernard Shaw
segir um ensku skólana (sjá bls.
114), >að þeir framleiði fólk, sem
sé algjörlega óhæft til að öðlast
þekkingu, siðferðislega spillt og
andlegir daufingjar; en það kómi
til af þvf, að skólavistin sé fang-
elsisvist, og foreldrarnir kjósi hana
þó heldur, en að láta krakkagreyin
vera á götunni.c Pá eru margar
smærri greinar og nægir að nefna
nokkrar til að sýna, hve margt
prestur lætur sér annt um, eins og
t. d. Trúin á verðleika Krists; Skip-
un máltfða í sveit; Synd og náð;
Óhollusta hvlts hveitis; Stjórnmála-
menn; Kunna lærisveinar Krists að
deyja; Skipun máltiða f kaupstað;
Hrækt á Kristsmynd; Tóbak, kaffi,
vfn og dans.
Svo eg taki munn og maga til
athugunar fyrst (og geymi sálina
þangað tii seinna), tel eg það Iofs-
vert af presti, að brýna sem mest
fyrir fólki hollustu grænmetis óg
garðaávaxta, og eg fyrir mitt ieyti
væri vel til með að lifa um tíma
éftir matarseðfi hans; en til lengdsr
þó varla, án þess að fara að langa
í fleira eða blóta á laun. Og eg
vil minna prest á ritningarorðin ~
>verið ekki hugsjúkir út af þvl, sem
þér etið og drekkið* íokkarQósen-
landi, þar sem smjðrið drýpur af
stráunum og borðin svigna í hverju
koti, undan ágætustu réttum, er
svo mikið af fjörefnisrikri fæðu, að
lftil hætta er búin heilsunni, i venjll-
legu árferöi. Annað mál er, ef hall-
æri steðjar að, en þá duga engar
hugvekjur, heldur aðeins hallæris-
kreppulán og nóg af gjafakorni og
kjðti og fiski á borðin. Pessvegna
munu fáir fást, nú sem stendur, tii
þess að borða t. d. lýsisbræðing
daglega. Eg man eftir hvað mér
þótti það andstyggilegt óraeti, þeg-
ar eg var krakki, og var mér þó
sagt, að eg yrði s t e r k u r, ef eg
æti bræðinginn! En víst mun bræð-
ingur vera hreint lostæti í kuldurn
og feitmetisskorti, engu siður en
stígvélaáburðurinn, sem Nansen seg-
ir frá, að þeir félagar hafi gætt sér
á, uppi á Orænlandsjöklum, þegar
annað feitmeti var uppetið.
Um bollustu hráætis og ýmsar
nýungar fjörefnafræðinnar eru lærðir
menn ekki enn á eitt sáttir. Er því
varla tfraabært enn, að slá nokkru
föstu þar um, en þeir sem vilja
hafa sig til þess, geta prófað sitt
af hverju á sjálfum sér, þó
þeir eigi á hættu, að ef til vill
hlaupi á þá.
Pað eru margar mikilvægar til-
raunir 1 gangi viða erlendis til að
finna hvað sé hollast mataræði bæði
handa mönnum.og skepnum og er
þá prófað vandlega innihald mat-
væla af fjðrefnum, og hvernig tak-
ast megi að einangra þau og geyma
sem lengst. Margt bendir til, að
bráðlega megi takast að handsama
8V0 rækiiega hin sérstöku vitamín,
sem Hkaminn þarfnast, að auðgjört
verði, að blanda þeim f hvaða mat
sem er. Tilraunir af þessu tagi hefir
t. d. hinn frægi landi vor, dr. Sfcúli
Gllðjónsson Í Kaupmannahöfn með
hðndum. Verður fróðlegt að heyra
um niðurstðður hans. Pað er trú-
legt, að áður en langt um llður,
verði á matborði hverrar fjðlskyldu
talið eins nauðsynlegt að þar standi
2—3 glös með fjörefnadufti eða
safa til að láta út á matinn eins og
nú er talið sjálfsagt að hafa salt
{ grautinn.
Oott væri ef nú takast mætti, að
gefa sálinni jafnframt inn fyrsta flokks
andlegt fóður og það heizt fjörvi
þrungið ódáinsfæði.
Pað er nú einmitt þetta, sem sfra
Bjðrn beldur að takast megi og
segir hann, að kirkjan hafi nóg af
sliku og hann trúir þvf, að hún
eigi bráðum að verða sönn lifstofn-
un mannkynsins. En alit er þetta kom-
ið undir prestunum, segir hann, að
þeir hafi sig meira frammi en áðun
Ástandið er hörmulegt, eins og er,
björðin tvlstruð, kirkjurnar hálftómar
eða galtómar, guðsorð svo að segja
útlægt á heimiium. Kirkjan hefir ekki
þekkt sína kðllun, ekki fylgzt með
tímanum, verið dauf og afskiftalftil
af framförum hins nýja tfma, þess-
um óðfluga framfðrum, sem bafa
svo að segja tðfrað fram ótal hnoss
og gæði, guðdómleg gæði, ef rétt
eru hagnýtt, en sem sýnast ætla að
verða oss hefndargjðf og hreint
og beint til glötunar af því
heimur vor er ekki nógu þroskað-
ur, þi e. ekki nógu kristinn til að
kunna með þau að fara.
Flugurnar og fiðrildin fljúga beint
í birtuna og ylinn og brenna sig f
loganum. Eins fer mönnunum og
mannanna dætrum.
Sfra Björn er þó trúaður á, að
takast megi að smala björðinni
á ný, koma henni inn f kirkjurnar
og innræta henni svipaðan rétttrún-
að og áður, m. ö. o. svo nefndan
lifandi kristindóm, með góðri kírkju-
sókn, húslestrum og bænasamkom-
um, með trú á endurlausn og sálu-
hjálp. Hann leggur mikla áherzlu
á Jesútrúna, likt og flestir trúboðar
gjöra og það svo að manni finnst
Jesú véra orðinn aöalguöinn, en föð-
urins gæta miklu minna. Vera kynni
að eghafi í þessurn efnum misskil-
ið sira Bjðrn og bið eg hann þá
innilega afsökunar.
Eg fyrir mitt leyti er vantrúaður
á, að takast megi að fá hvlta menn,
sem þegar eru fallnir frá gömlum
rétttrúnaði, til að taka aftur inn og
melta sér til uppbyggingar hinar
gömlu kreddukenningar (um frjáls-
an vilja, syndafall, syndaflóð, jóm-
frúfæðingu, sonarfórn, endurlausn
o. fl.). Enda virðist reynslan sýna,
að afarilla gangi að kristna hinn
svonefnda kristna heim. Pað frétt-
ist stundum um vakningu hér og
hvar á litlum svæðum, en það er
aðeins um stundarsakir sem Ijósið
Iogar og hitinn helzt. Hins vegar
virðist mðrgum trúboðum ganga
furðu vel að kristna (a. m. k. f
orði kveðnu) ýmsar blðkkuþjóðir.
Eg átti I sumar tal við enskan
háttsettan foringja úr Hjálpræðis-
hernum. Hann var nýkominn úr
eftirlitsferð sunnan úr Afrfku og lét
mjög vel yfir, hve vel gengi að
snúa svertingjum til réttrar trúar.
Eg fékk þó það hugboð af frásðgn
hans, að það væri allra mest við-
höfn guðsþjónustunnar og söngs-
ins og laglegir hvitir menn f snotr-
um einkennisbúningum og svo her-
mennskutilhögunin og skrúðgöng-
urnar með básúnublæstri og bumbu-
slætti, sem hrifi hin barnslegu bjðrtu,
engu siður en Síðu Hall í tjaldinu
Pangbrands á Pváttá. Eg stakk upp
á þvf f spaugi, hvort ekki væri trú-
legast, að Afríka yrði bráðum al-
kristin, meðan Evrópa hinsvegar af-
kristnaðist, svo að segja aigjðrlega.
Hann brosti við, hálfvandræðalega
og mælti ekki um, því honum
fannst víst þetta vera hvatvíslega
talað, eða eins og frá sjónarmiði
illa kristins veraldarmanns, eða
hreint og beint >Útsýn beiðins
manns yfir samtið sína*. Og sam-
talið slitnaði, þvi að dögurðarklukk-
an hringdi hvellt og kallaði okkur
til snæðings niður f matsalinn á
Dettifossi, en þar snerist hugur
okkar allur að veraldarinnar gæðum
og vandanum þeiro, að velja rétti-
léga miili hinna mörgu krása, er á
borð voru bornar.
Hér er vist ástæða til að hinkra
við eitt augnablik og spyrja: Hvort
ber að telja undirritaðan — og svona
upp og niður fólk flest, sera trúir
nú orðið Htið gðmlu kreddunum og
sækir lítið eða ekki kirkju — til
heiðingja? Sumir presta mundu
segja já, en sfra Björn held eg þó
ékki og alls efcki faðir hans, Oddur,
eins og bráðum skal sýnt verða.