Dagur - 22.02.1934, Blaðsíða 3

M. tbl.
DAGUR
55
Undanfarin ár, og fram á
þennan dag, hefir verið hið mesta
ósamræmi í kaupgreiðslu við
vegavinnu hér á landi.
Bæirnir hafa borgað hæst
kaup, ríkið næst og sveitirnar
iægst. En ósamræmið í þessu máli
innan sveitanna tekur þó út yfir
og er ill-viðunandi og skal hér í
stuttu máli athuguð kaupgreiðsla
við vegavinnu hér í Eyjafjarðar-
sýslu síðustu tvö árin.
Fyrst og fremst hefir fjöldi
bænda hallazt mjög að því að
lækka vegaskattinn og komið
fram með tillögur í þá átt; en
þegar farið var að vinna, hafa
þeir sömu menn viljað fá sem
bezt kaup fyrir vinnu sína og
manna sinna, eins og eðlilegt er,
og verið sáróánægðir með það
kaup, er borgað hefir verið, og
haldið mjög niðri af hlutaðeig-
andi sýslunefnd og hreppsnefnd-
um. Hvernig á nú að samræma
það, að lækka að miklum mun
fjárveitingar til veganna, hækka
kaup vinnendanna, og fullnægja
samt vegaþörfinni, bæði með ný-
byggingar og viðhald, eins og
krafist er og fyllsta þörf er á?
Og viðhald veganna, eitt út af
fyrir sig, hlýtur að verða mjög
kostnaðarsamt, ef bifreiðaumferð
á að haldast óhindruð um vegina
allan ársins hring, hvernig sem
vegirnir eru, eins og nú á sér
stað.
Væri nú ekki hyggilegra fyrir
sveitirnar að leggja á sig vega-
skattinn, 6 af þúsundi, eins og
hann hefir verið hér í sýslu und-
anfarin ár, samræma og hækka
vegavinnukaupið, einmitt til þess
að fá meira fé til veganna, meiri
og betri atvinnu og meiri vegi?
Sannarlega veitti bændum ekki
af því, — eins og nú standa sakir
— því það eru þeir, og menn
þeirra nær því eingöngu, sem
vinna að vegum sveitanna, —
sýsluvegum og hreppavegum—og
nokkrir af þeim komast einnig aö
þjóðvegavinnunni.
Eftir því, sem eg veit bezt, hef-
ir vegavinna verið borguð þessi
ár eins og hér segir:
öngulstaðahreppur ... kr. 6.00
Saurbæjarhreppur......— 6.00
Hrafnagilshreppur ... — 6.00
Akureyri ................— 12.25
Glæsib.hr. (Lögm.hl.v.) — 7.00
Glæsib.hr. (aðrir vegir) — 6.00
öxnadalshreppur .........— 6.00
Skriðuhreppur ...........— 6.00
Arnarnesshreppur ....... — 6.00
Árskógshreppur ..........— 6.00
Hríseyjarhreppur ....... — 7.50
Svarfaðardalshr..........— 6.00
Ólafsfjarðarhreppur ... — 7.50
Grímseyjarhreppur ... — 6.00
Siglufjörður ............— 12.25
Þetta er nú samræmið, eða öllu
heldur ósami’æmið, sem eyfirskir
verkamenn hafa átt við að búa
við vegavinnu. Og árið 1932 var
í sumum hi’eppunum unnið fyrir
kr. 5.00.
Hver er ástæða fyrir því, að
boi’ga kr. 7.00 við Lögmannshlíð-
arveg, en við aðra vegi í hreppn-
um aðeins kr. 6,00?
Hver er ástæða fyrir því að
borga kr. 7.50 við vegavinnu í
Hrísey, og ólafsfirði, en aðeins
kr. 6.00 í Árskógshi’eppi og
Svarfaðardal?
Hver er ástæða fyrir því, að
verkamenn sveitanna — bændurn-
ir — fá ekki sama kaup fyrir
vinnu sína, hvort sem þeir eru
búsettir í sama hreppi, eða öðrum
hreppum sýslunnar? Er ekki kom-
inn tími til að athuga þetta mál
og lagfæra ? Z.
lags Mýrahrepps 9. jan. 1934,
lýsir yfir því, að gefnu tilefni, að
félagið er fylgjandi stefnuskrá
Framsóknarflokksins og telur all-
an klofning úr flokknum málstað
hans og sveitanna stórhættulegan
og stefna að auknum sigurvonum
fyrir aðalandstöðuflokk Fram-
sóknarmanna, Sjálfstæðismenn«.
2. »Fundurinn beinir því til
miðstj órnar Framsóknarflokksins
til íhugunar, hvoi't ekki muni á-
stæða til að kalla saman flokks-
þing nú í vetur, til að taka af-
stöðu um atvik þau, er gerðust
innan flokksins í sl. desembei’-
mánuði og vinna eindregið að því,
að sem minnst tjón hljótist af«.
Báðar tillögurnar voru sam-
þykktar í einu hljóði.
Á aðalfundi Framsóknarfélags
Skagfirðinga, sem haldinn var að
Varmahlíð laugard. 27. f. m. voru
meðal annars samþykktar eftir-
farandi ályktanir:
1. »Með því að aðalfundur
Framsóknai’félags Skagfirðinga
lítur svo á, að umbótaflokkunum
hafi á síðasta þingi tekizt að ná
grundvelli til nýrrar stjórnar-
myndunar þannig, að vel hafi við
mátt una af hálfu Framsóknar-
flokksins, verður það að teljast
óvei'jandi, að tveir af þingmönn-
um flokksins skyldu láta hafa sig
til þess að koma í veg fyrir það,
er á reyndi, að flokkurinn fengi
losnað við hina óeðlilegu niður-
lægingu, tengslin við íhaldsflokk-
inn, og ályktar því fundurinn að
lýsa fullu og óskoruðu samþykki
á bi’ottvikningu þessara tveggja
manna úr flokknum«. — Tillagan
samþykkt með öllum greiddum at-
kvæðum gegn einu.
2. »Aðalfundur Fi’amsóknai’fé-
lags Skagfirðinga lýsir fullkom-
inni vanþóknun sinni á stofnun
hins svonefnda Bændaflokks. Tel-
ur fundui’inn, að sá flokkur eigi
engan pólitískan tilverurétt, þar
sem hann virðist ætla að tileinka
sér aðeins nokkurn hluta af
stefnuskrármálum Fi’amsóknar-
flokksins, án þess hinsvegar að
hafa nokkur þau mál á stefnuskrá
sinni, er Framsóknarflokkurinn
eigi berst fyrir«. — Tillagan sam-
þykkt með öllum atkvæðum.
Á fundinum voru mættir full-
ti’úar úr öllum sveitum Skaga-
fjarðarsýslu, nema Fljótum.
Fundarmenn voru um 70.
PÁLL JÓNSSON,
bóndi á Uppsölum.
Fæddur .7. des. 1865. — Dáinn á* gamlaái’skvöld 1933.
Eg man þig, Páll, frá minnar æskudögum,
hve marga glaða stund við lifðum þá.
Við þekktum ekki neitt í lífsins lögum,
en ljómi morguns vakti okkar brá.
Og þó að drypi dögg á okkar vanga,
hvarf dropinn tára fljótt, — og gleðin skein.
Við vissum ei, að var til sorgarganga,
en vorum eins og lítill fugl á grein.
Það breyttist margt, er burt leið æskustundin,
þá böl og stríð við líka þekktum hér.
En sarnt var ætíð glöð og létt þín lundin,
þú leizt í trú til guðs. — Hann var hjá þéi*.
Þar fannstu styrk og stoð á lífsins vegi,
þú studdur varst af kærleiksríkri hönd,
og alltaf sást þú brún af björtum degi,
hún benti þér á ókunn dýrðarlönd.
Þú vai’st svo hógvær, hugdjai'fur og stilltur
og hræddist ekki tímans lúðurhljóm.
Þú vissir, — aldarandi, sem er spilltur,
hann á sín takmörk, fær sinn skapadóm.
Þinn verkahringur var svo góður talinn,
þú vamxst með trúleik fram á æfihaust,
þú bættir landið, býggðir vel Uppsalinn,
svo búmannsverk þín standa föst og traust.
En héðan burt þú farinn ert í friði,
þér fylgja þakkir ástvinanna heim.
Hjá Ijóssins anda lífs á æðra sviði
þú laugar þig í himins bláa geim.
Svo kveðjum við þig klökk í hjarta, vinur,
með kærleiksorðum, — fyrir drengskap þinn.
Þú verður aftur æskuvorsins hlynur,
þinn andi hefur fundið bústað sinn.
Jóh. Þórðarson.
Verðmœtir demantar.
Fregn frá Suður-Afríku herm-
ir, að nálægt bænum Elandsfon-
tein, hafi fundizt tveir afar stóf-
ir demantar, annar 500, en hinn
726 karöt á þyngd. En eitt karat
er 200 milligrömm. Finnandinn
hefir hafnað l'/2 milljón króna
boði fyrir báða demantana.
Fregnin segir ennfremur, að á-
litið sé, að stærri steinninn sé
hluti af Cullinan-demantinum
fi’æga, er fannst á þessum slóð-
um fyrir 29 árum síðan. Þóttust
menn þá sjá, að brotflötur væri
á steininum og að hann mundi
upprunalega hafa verið enn
stærri, en þó var sá hluti er
fannst, langstærsti demantur, er
sögur fara af. Hafa menn síðan
eytt þúsundum sterlingspunda í
leit að hinum helmingnum, er nú
er loks talið að fundizt hafi.
Cullinan-demaixturinn var 3024
karöt, þ. e. a. s. 605 grömm, eða
1,2 pund á þyngd. Gaf Transvaal-
stjórnin hann Játvarði konungi 7.
á 66. afmælisdegi haixs 1907. Lét
hann senda steininn til Amster-
dam, þar sem allir stæi’stu dem-
antar eru slípaðir, og var honum
skift þar í tvo mjög stóra og sjö
minni slípaða demanta. Himx
stærsti af demöntum þessum var
nefndur »Afríkustjarnan«, og
greyptur í veldissprota Bretakon-
ungs, en sá næst stærsti í kórónu
hans. Ekkert fast verðlag er á de-
möntum, en venjulega er hvert
karat metið 3—400 króna virði.
Þó hafa þjóðhöfðingjar og auð-
bubbar greitt langt um hærra
verð, en sem því svari, fyrir stóra
demanta, enda er hvert karat
metið því hærra, sem steinninn
er stærri. Þannig greiddi Orloff,
í’ússneskur fursti, rúmlega kr.
1,500,000 fyrir demant þann, er
síðan hefir verið við hann kennd-
ur og kallaður Orloff-demantur-
inn„ en hann vegur 194% karöt,
en þá gi’eiddi Orloff um 7700
krónur fyrir kai'at hvert. — Þess-
um steiixi stálu franskir hermenn
úr indversku musteri, þar sem
hann hafði verið settur sem auga
í líkneskju guðsins Brahma.
* * *
Síðari fregnir herma, að finn-
andinn hafi loks selt báða hina
íxýfundixu demanta unxboðsmanni
demantsnámuhringsins í Suður-
Afríku, Sir Emest Oppenheim,
fyrir 2.183.000 krónur. Demant-
ana fann negrapiltur, sem er
vimxumaður hjá bónda einum,
Jakobus Jonkher, í Elandsfontein.
Samkvæmt lögum, rennur allt
andvirðið til bóndans, sem jörð-
ina á, þar sem steinarnir fund-
ust, en bóndi þessi ætlar að vera
svo veglyndur, að veita piltinum
að launum æfilangt fæði og hús-
næði hjá sérl