Dagur - 13.11.1934, Blaðsíða 2

358
DAGUR
131. tbl.
Leyndarmál íhaldsins.
»Máttarstólpar« ihaldsins eru bœði hrœdd-
ir og reiðir af þvi að sfcipulagsnefnd er
falið að athuga atvinnrekstur þeirra. —
Hvað er að óttast?
Hinn 29. ágúst sl. skipaði rík-
isstjórnin 5 manna nefnd, »til að
gera tillögur og áætlanir um auk-
inn atvinnui'ekstur, framkvæmdir
og framleiðslu í landinu, svo og
aukna sölu afurða utan- og inn-
aniands...«
Nefnd þessi hefir veiúð kölluð
skipulagsnefnd.
Þegar litið er til verkefnis
þessarar nefndar, hefði mátt ætla
að fáir eða engir hefðu orðið til
aðfjandskapast við störfum henn-
ar. Aukinn atvinnurekstur, aukn-
ar framkvæmdir og framleiðsla
veginn ráð á að eyða til persónu-
þarfa tugum þúsunda árlega og
búa í stórbyggingum, sem kosta
jafnvel 100 þús. kr. Almenningur
veit og, að það er hann, eða þjóð-
in í heild, sem hefir lánað þessum
mönnum rekstrarféð og að af því
hafa tapazt tugir milljóna. Það
er því alls ekki ósanngjarnt, þó
að almenningur óski að fá ljósa
og rétta hugmynd um allar ústæð-
iur þessara skuldunauta sinna og
láti eins og vind um eyrun þjóta
skelfingaróp málgagna íhaldsins
jút af þessari rannsókn.
og aukin sala afurða eru einmitt j Málgögn íhaldsins hafa auðsjá-
þau atriði í þjóðlífi okkar, semf’ pnlega leitað að hinum sterkustu
mest á ríður. Allt þetta miðar aðVéökvæðisorðum yfir þessa athug-
því að tryggja afkomu manna ogffpn og rannsókn á atvinnurekstri
bæta kjör þeirra.
Þó er það svo, að til eru menn
með svo undarlegri náttúru, að
þeir eru öskugráir af reiði út af
þessari nefndarskipun og verk-
efni hennar.
Það eru ýmsir leiðandi menn í-
haldsflokksins, stórútgerðarmenn,
kaupsýslumenn o. fl., sem haga
sér svona ámáttlega. Það eru
»máttarstólpar« íhaldsins, sem
sýnast vera dauðskelkaðir út af
því, að nú eigi að fara að athuga
um atvinnurekstur þeirra. Hvað
hafa þessir menn að óttast?
Hvers vegna eru þeir fullir af
kvíða og óró?
Lítum til stórútgerðarmanna,
Ekki er beinlínis hreystilegt
hljóðið í þeim yfir blómgun at-
vinnuvegar þeirra. ólafur Thors
hefir hvað eftir annað barmað
sér sáran yfir því, hvað sá at-
vinnuvegur væri hörmulega
staddur. Eftir hans frásögn gef-
ur stórútgerðin ekki annað en
tap í aðra hönd og það er aðeins
af fórnarlund í garð verkamanna,
að útgerðarmennirnir láta ekki
skip sín standa ósnert og hreyf-
ingarlaus á landi eða binda þau
við hafnargarðinn. Þetta er ófög-
ur lýsing, en ef hún er rétt, hvers
vegna má þá ekki skipulagsnefnd-
in kynnast af athugun og rann-
sókn þessum hrörnandi atvinnu-
vegi, ef ske kynni að það opnaði
augu allra landsmanna fyrir því,
að nauðsyn væri á að rétta út-
gerðinni á einhvern hátt hjálpar-
hönd?
skjólstæðinga þeirra. í því efni
befir Morgunbl. talað um »leynd-
armál«, sem alþjóð megi ekki fá
vitneskju um og ekki megi koma
fram í dagsljósið. Hvaða »leynd-
armál« eru þetta, sem íhaldið tel-
ur sér brýna þörf á að varðveita
svona trúlega?
Auðvitað getur ekki hjá þvi
farið, að þetta hræðsluskraf Mbl.
um »leyndarmál« íhaldsins í sam-
bandi við störf skipulagsnefndar
hlýtur að espa forvitni almenn-
ings og löngun eftir að fá að vita
hið sanna og fá »leyndarmálin«
fram. Sú sannleiksleit á líka að
sjálfsögðu hinn fyllsta rétt á sér.
En það, sem Mbl. finnst þó að
taki út yfir allan þjófabálk, er
þetta, að »það varðar sektum« að
gefa »ranga skýrslu« um hin
ýmsu atvinnufyrirtæki. Sam-
kvæmt þessu hefði athugunin á
Heimitisiðnaðarfélag
Norðurlands.
Það er margra góðra manna á-
lit, að ekkert dragi eins mikið úr
atvinnuleysinu og aukinn heim-
ilisiðnaður og iðnfræðsla. Allar
þjóðir keppast við það að auka
heimibsiðnað sinn og bæta. Eru
framfarir frændþjóðanna á því
sviði mjög miklar og' þykjast
ir.enn geta bent á að atvinnuleys-
ið hafi stórum minnkað vegna
þeirra.
Það er alveg óskiljanlegt, hvað
málgögn íhaldsins þola það illa,
að skipulagsnefndinni hefir verið
boðið að athuga meðal annars
þenna atvinnurekstur og fram-
kvæma rannsókn á þessum mál-
um. Almenningi er vorkunn, þó
að þessi skelfing íhaldsmanna við
rannsóknina veki þann grun, að
hér sé ekki allt með felldu. Hann
veit það, að þrátt fyrir hið mikla
tap, er ólafur Thors segir, að ut-
gerðarmenn verði að þola, þá
háfa þó sumir -þeirra einhvem-
Hér á Akureyri starfaði fyrir
nokkt'um árum fjörugt heimdis-
iðnaðarfélag. En starfsemi þess
lell niður fyrir 10 árum, vegna
ýmisra örðugleika, og hefir ekki
verið tekin upp aftur, þar til nú,
að Samband Norðlenzkra kvenna
gekkst fyrir því að stofna nýtt
Heimilisiðnaðarfélag Norðui’-
lands. Fæðingardagur þess er 7.
okt, sl. og stofnendurnir 55.
Flestir héðan af Akureyri, en
nokkrir úr nærsveitunum. Síðan
hafa nokkrir bætzt í hópinn,
Sltíði 09 Skíðasleða
(sparksleða) af ýmsum stœrðum,
fengum við nú með e. s. Nova.
Kaupfékig Eyfirðinga.
Járn- og glervörudeildin.
|| mjög fjölbreytt úrval.
Verðið lægra en þekkst liefir liér áður. HH
Aipakkaskeiðar kosta til dæmis aðeins kr. 0.40 stykklð.
— gaflar - - — - - o.40 -
- teskeiðar - - - — - 0 25 —
Kaupfélag Eyfirðinga.
Járn- og glervörudeildin.
atvinnufyrirtækjum íhaldsmanna
ekki verið jafn voðaleg í augum
þeirra, ef þeir hefðu að ósekj.i
mátt gefa ranga skýrslu um þau.
Sé það rétt, sem ól. Thors og
fleiri stóratvinnurekendur halda
fram, að þeir geri ekki annað en
tapa á atvinnurekstrinum, þá er
full ástæða til ýtarlegrar rann-
sóknar þeirra mála, því á annan
hátt verður ekki úr þessu bætt.
Fyrsta skilyrðið fyrir því, að
mein verði læknað, er að grafast
fyrir orsök þess.
Og sé það einnig rétt, sem Mbl.
virðist halda fram og hræðast, að
athugunin leiði í ljós »leyndar-
mák, sem íhaldinu komi illa að
opinber verði, þá er tvöföld á-
stæða til ýtarlegrar rannsóknar.
í lögum félagsins er þessi til-
gangur ákveðinn:
a. að hvetja menn til þess að
gera sjálfir sem flesta þá muni,
er að gagni og prýði mega verða
i daglegu lífi, svo að eigi þurfi
að sækja þá til útlanda.
b. að kenna mönnum að sníða
þá sem mest eftir íslenzkum fyr-
irmyndum og vanda svo alla gerð
þeirra, að þeir verði sem beztir
og smekklegastir.
c. að stuðla að því, að heimilis-
iðnaðurinn verði sem arðvænleg-
astur.
Á stofnfundi var þessi stjói*n
kosin:
Frú Elísabet Friðriksdóttir,
formaður.
Frú Helena Lindal, ritari.
Jón Jónatansson, gjaldkeri.
Frú Magnúsína Kristjánsdóttir
og Sveinbjörn Jónsson, meðstjórn-
endur.
Félagið hefir sótt um upptöku
í Heimilisiðnaðarsamband íslands
og ákveðið þessa starfsemi í vet-
ur:
1. Saumanámskeið fyrir ein-
yrkjakonur fyrir jólin. Sé þátt-
til sölu með tæki*
færisverði.
Upplýsingar Spítalaveg 19.
Auglýsing.
Á hausthreppaskilum Svarf-
aðardalshr. 20. okt, s. 1. var
selt óskilatryppi, jörp hryssa,
3ja vetra, mark: tvírifað í heilt
hægra. Alheilt vinstra. Réttur
eigandi gefi sig fram við hrepp-
stjóra Svarfaðardalshr. og greiði
áfallinn kostnað.
Tjörn 27. okt. 1934,
Hreppstjórinn i Svarfaðard.hr.
takendum kennt og hjálpað til að
sníða barnaföt og kvenfatnað,
laga til og sauma um gamlan
l'atnað. Þátttakendur greiði mjög
lágt kennslugjald.
2. Vefnaðarkennslukona styrkt
til þess að taka 3 stúlkur til náms
í þrjá mánuði, gegn því að hun
taki lágt kennslugjald af nemend-
unum.
3. Ákveðið að halda tvö sauma-
námsskeið fyrir ungar stúlkur
eftir nýánð, 3 mánuði hvort. —
Kennsla 3 klst. daglega. Þátttak-
endur greiði aðeins kr. 10.00
kennslngjald á mánuði.
Til þesstrar starfsemi þarf ná-
iitið fé og er von um einhvern
styrk frá rikinu. En æskilegt er,
að sem allra flestir styðji félags-
skapinn með því að gerast félag-
ar. Árstillagið er aðeins 2 krónur
og æfitillagið 10 kr. En safnast
þegar saman kemur, og »kornið
fyllir mælirinn«. Með samtökum
getum við komið heimilisiðnaði
okkar í eins gott horf og Svíar
og Finnar. S.
Ritstjóri Ingimar Eydal.
Fréttaritstjóri
Sigfás Halldórs frá Höfnum
PrentsmiÖja Odds Björnssonar,