Dagur - 28.03.1935, Blaðsíða 2

52
DAGUR
13. tbl.
Skaffgreiðslur
samvinqu- og ijlufaféiaga.
Hr. yfirskattanefndarmaður
Alfreð Jónasson skrifar i næst-
síðasta »íslending« langa grein,
þar sem hann ber saman skatt-
greiðslur K. E. A. og einhvers í-
myndaðs hlutafélags. Þar eð í
grein þessari er haldið fram gíf-
urlegum staðleysum, sem mér
finnst mjög svo athugavert að
yfirskattanefndarmaður láti frá
sér, mað'ur, sem á að vera til leið-
beiningar handa skattanefndum
Akureyrar og Eyjafjarðarsýslu,
finnst mér full ástæða til að leið-
rétta ýmislegt af grófgerðustu og
fáránlegustu villum greinar þess-
arar.
Höfundur getur þess fyrst í
samanburði sínum, að hreinar,
skattskyldar eignir K. E. A. 1.
jan. 1933 hafi verið 313 þús. kr.,
1. jan. 1934 687 þús. kr., hreinar
skattskyldar tekjur -ái’ið 1933 160
þús. kr. Mismunur á tekjum og
eignaaukningu 214 þús. kr. Raun-
verulegur gróði K. E. A. þetta ár
hafi því numið 374 þús. kr. Held-
ur höf. því svo fram, að skatt-
skyldar tekjur félagsins hafi
numið 374 þús. kr., en ekki 160
þús. eins og félagið taldi fram.
Er ekki hægt að skilja »tón« höf.
bæði í þessari og öðrum greinum
í »isl.« öðruvísi, en að hér sé um
stórfengleg skattsvik að ræða.
Hvernig getur yfirskattanefndar-
maður leyft sér að halda slíku
fram í opinberu blaði? Veit hann
ekki, að honum ber skylda til,
samkv. embættisheiti sínu, sem
ég geri ráð fyrir að hann hafi
unnið, að kæra til yfirboðara
sinna, ef hann kemst að sliku?
Veit hann ekki, að hann með
dylgjum þessum er að drótta em-
bættisafbrotum bæði að skatta-
nefnd Akureyrar, ríkisskatta-
nefnd og fyrrverandi og núver-
andi bæjarfógetum á Akureyri?
Það vill nú svo til, að ég átti
nokkurn þátt í samningu skatt-
skýrslu K. E. A. fyrir árið 1933
og finnst mér því slík ábyrgðar-
laus skrif höggvi allnærri mér,
Ennfremur geri ég ráð fyrir, að
hr. cand. jur. Einar Bjamason,
sem var í fyrra skipaður endur-
skoðandi af ríkisstjórninni til að-
stoðar skattanefndar Akureyrar,
sé lítið hrifinn af slíkum árásum
á starf hans.
Ég vil nú benda höf. á, að eigna-
áukning þarf ekki að stafa af
tekjum, smbr. 9. gr. skattalag-
anna. Það er lítt fyrirgefanlegt
af yfirskattanefndarmanni að
vita ekki þetta, og ófyrirgefwn-
legt að halda einhverju fram
gegn betri vitund. Hr. Alfreð
Jónasson verður að gera það upp
við sjálfan sig, af hvorri orsök-
inni staðleysur hans stafa. Ég
álít mér ekki heimilt, að 1 svo
stöddu, að sundurliða eignaaukn-
ingu K. E. A. Aðeins vil ég benda
á nokkur atriði, sem eignaaukn-
ingin gföii sfaf^ð af; Ef ska,tt->
greiðandi kaupii’ fasteign undir
fasteignamatsverði, er mismunur
á kaupverði og matsverði ekki
tekjuskattsskyld eignaaukning.
Sama gildir um verðbréf. Annað
atriði getur einnig haft feikna-
mikil áhrif á skattskyldar eignir.
Það er orðin venja, að fyrirtæki,
sem eiga mikið af útistandandi
skuldum, meira og mínna óviss-
um, þurfa ekki að telja þær með
nafnverði til skatts. Skattanefnd-
ir skera úr slíku mati. Ég vil
taka dæmi til glöggvunar: Fyrir-
tæki á útistandandi 1.5 millj. Af-
koma manna er ill og innheimta
óviss. Skattanefnd felst á að
meta skuldirnar með 70% nafn-
verði. Afskrift til eigna nemur
því 450 þús. kr. Næsta ár: úti-
standandi skuldir hafa lækkað of-
an í 800 þús. kr. Þ. e. a. s. skuld-
irnar hafa breytzt í önnur verð-
mæti, t. d. tryggða víxla, vöru-
birgðir o. s. frv. Þetta ár leyfir
skattanefnd ennþá 30% afskrift
af skuldum til eigna, og nemur
því afskriftin ekki nema 240 þús.
kr. Á útistandandi skuldum kem-
ur því fram 210 þús. kr. eigna-
aukning. Engum manni og allra
sízt yfirskattanefndarmanni
nrundi detta í hug að telja slíkan
matsmismun til skattskyldra
tekna, nema Alfreð yfirskatta-
nefndarmanni.
Hér er því bersýnilega kippt i
burtu grundvelli þeim, sem Al-
freð byggir á, er hann fer að
reikna út skattinn fyrir sam-
vinnu- og hlutafélag. Við verðum
því að ganga út frá, að tekjumar
séu jafnar hjá báðum fyrirtækj-
unum, 160 þús. kr. Áður en ég
fer lengra, verður að geta þess,
að ný skattalög gengu í gildi með
árinu 1935. Má því ekki rugla
saman ákvæðum eldri og yngri
laga, eins og Alfreð hefir gert í
greinum sínum. .
Þar eð Alfreð skrifar mjög svo
villandi um lögleyfðan tekjufrá-
drátt samvinnufélaga og hlutafé-
laga, vil ég benda hér á helztu á-
kvæði eldri og yngri laganna.
Samkv. eldri lögunum gátu hluta-
félög dregið frá skattskyldum
tekjum sínum 4% af hlutafé og
% af því, sem þá var eftir, ef
tekjuafgangur var lagður í vara-
sjóð. Hlutafélag með 1 millj. kr,
hlutafé og 700 þús. kr. varasjóð
og 160 þús. kr. tekjur hefði orðið
að greíða tekjuskatt (eignaskatt-
ur er eins og hjá samvinnufélög-
um) eftir þessum reglum: Frá-
dráttur: 4% til hluthafa = 40
þús. kr. Afgangurinn 120 þús.
lagður í varasjóð, þar af /3 skatt-
frjáls == 40 þús. Afgangur: skatt-
skyldar tekjur 80 þús., sem ekki
nær 5% af samanlögðu hlutafé og
varasjóði og þarf því ekki að
greiða hærri skatt af tekjunum
en 6300.00 kr. Eftir eldri lögun-
um fengu samvinnufélögin ekki
nð draga neítt frá skattskýldúm
tekjum, heldur er bæði lögboðið
og ólögboðið varasjóðstillag og
vextir af eigin sjóðum skattskylt.
Samvinnufélag með sömu tekjum
og ofangreint hlutafélag hefði
orðið að greiða kr. 9600.00 í
tekjuskatt. Tekjuskatturinn var
því mun hærri hjá samvinnufé-
lagi en hlutafélagi, sem varði þó
ekki nema nokkru af gróða sín-
um til eignaaukningar.
Alfreð gerir samanburð sinn
samkv. nýju skattalögunum, en
byggir hann á hinum mestu
blekkingum og skilningsleysi. Fer
hann þar aftur inn á eignaaukn-
ingu K. E. A. og slær þar aftur
föstu að skattskyldar tekjur hafi
verið 374 þús. kr., en áætlar
tekjur af utanfélagsverzlun 74
þús. kr., sem hann dregur frá
tekjunum, eins og þær tekjur
væru undanþegnar tekjuskatti,
sem vitanlega er alrangt. Frá
þeim 300 þús. sem þá eru eftir,
dregur hann svo hálft varasjóðs-
tillag 22.5 þús., sem leyft er sam-
kvæmt nýju lögunum, og er þá
eftir 278.5 þús. skattskyldar tekj-
ur. Reiknar hann svo út tekju-
skattinn fyrir K. E. A. og kveð-
ur hann vera kr. 12.800. Rétt
reiknaður skattur af þessum tekj-
um er kr. 22.280.00 og skakkar
hér miklu. í sambandi við út-
reikninga sína furðar Alfreð sig
á, að fé það, sem greitt er i stofn-
sjóði félagsmanna og vextir af
stofnsjóði skuli ekki teljast til
skattskyldra tekna. Það hefir
margoft verið sýnt fram á, að út-
hlutaður arður til félagsmanna
er í eðli sínu sama og afsláttur
sá, er fjöldi kaupmanna gefur
viðskiptamönnum sínum af út-
tekt þeirra. Afsláttur sá lækkar
ágóða kaupmannsins og mér er
ekki kunnugt um, að nokkur
skattanefnd færi fram á, að kaup-
menn teldu það til tekna sinna,
sem þeir slá af reikningum við-
skiptamanna. Þótt Kaupfélagið
leggi nokkuð af úthlutuðum arði
á bók, sem hljóðar á nafn við-
skiptamanns, og greiði honum
vexti af þeirri inneign, breytir
engu um skattskylduna. Þótt ein-
hver kaupmaður tæki upp á að
fá viðskiptamann til að láta
standa inni hjá sér á vöxtum af-
slátt, sem hann fengi af vöruút-
tekt, mundi engin skattanefnd
sjá neitt athugavert við það, enda
er mér kunnugt um, að minnsta
kosti eitt fyrirtæki í bænum ger-
ir svipað. Það er heldur engin
sanngirni í því, að bera saman
innborgað hlutaíé og stofnsjóði.
Hlutafé er lagt i fyrirtæki til að
fá vexti af fénu og það hærri
vexti en hægt er að fá í bönkum
eða sparisjóðum, enda áskilja
skattalögin, að hluthafarnir fái
vexti af fé sínu, nú 5%, án þess
að skattur sé lagður á þá í fyrir-
tækinu. Stofnsjóðir aftur á móti
geta aldrei fengið neina hlutdeild
í gróða samvinnufélaga.
Ég skal nú sýna fram á, hvað
hlutafélag með 160 þús. kr. tekj-
ur og 1 milj. kr. hlutafé þyrfti að
greiða í tekjuskatt samkvæmt
nýju lögunum: Frádrag 5% af
hlutafé = 50 þús. Afgangxn’ 110
þús. lagður í varasjóð, þar af
50% skattfrjálst = 55 þús. Af-
gangur: skattskyldar tekjur 55
þús. Tekjuskattur af því 15.200.
— Alfreð gat pínt tekjuskattinn
hjá samskonar hlutafélagi upp í
57.200. Munar hér því réttum 42
þúsundum, sem Alfreð vildi
reyna með vitlausu tekjumati, að
að hafa út úr þessu blómlega
hlutafélagi! Samvinnufélag þarf
að greiða af 160 þús. kr tekjum
12.800 kr. eða 2400 kr. minna.
Samandregið líta því blekking-
ar eða reikningsskekkjur Alfreðs
þannig út: Eignaaukning, sem
ekki stafar af tekjum, telur haxm
sem skattskyldar tekjur, en reikn-
ar þó ekki tekjuskatt af þeim,
þegar hann vill sýna lesendum
blaðs síns, hvað samvinnufé-
lög þurfi að greiða í skatt. Er
hann aftur á móti reiknar út
skattinn fyrir hlutafélag, segir
hann, að hlutafélög verði að
greiða tekjuskatt af eig-naaukn-
ingu, sem ekki stafa af tekjum,
og fær skattinn með því móti til
þess að vera H-íOO kr. hærri
heldur en hjá K. E. A. og er það
um U2.000 kr. of hátt reiknað. —
En eins og ég hefi bent á, segír
Alfreð það vísvitandi eða af van~
þelckingu ósatt, sem hann segir
um tekjuskattsskyldu eignaaukn-
ingar hjá samvinnu- eða hlutafé-
lagi, og þess vegna er hin ská-
letraða niðurstaða hans ramm-
skökk. Hin rétta niðurstaða er,
að eftir skattalögunum, sem giltu
til áramóta, þurfti K. E. A. að
greiða 5000 kr. hærri tekjuskatt
■RimHnnnffHfiifnH
— nýtilbúið — inniheldur aðeins ilm-
andi kaffibæti, ekkert vatn, Þess vegna
er Freyju-kaffIbætisduftið drýgst og bezt
og þó ódýrara en kaffibætir í stöngum,
Notið það bezta, sem unnið er í landimr
^•fffiTiyirrffTimiMl