Dagur - 23.07.1936, Blaðsíða 3

30. tbl.
DAGUR
127
3. Dregið nokkuð úr ýmsum
styrkjum.
A þessum ráðstöfunum öllum,
sem meiri hluti þingsins sam-
þykkti, sparaðist um 1 millj. sam-
tals, og hefðu þá að öllu óbreyttu
tekjur og útgjöld fjárlaganna fyr-
ir 1936 hvort um sig orðið um 14
millj. En þá var eftir að taka til-
lit til þeirra nýmæla, og annarra
sérstakra ráðstafana, sem þingið
1935 hafði með höndum og hlutu
að kosta veruleg útgjöld; má þar
til nefna vaxtalækkun landbúnað-
arins, skuldaskilasjóð smáútvegs-
manna og skaðabætur fyrir tjón
af ofviðri á Norðurlandi, sem sett
höfðu verið lög um á fyrra hluta
þingsins 1935. Þar við bættust svo
jþau stóru nýmæli, sem voru til
meðferðar á síðari hluta þingsins
þetta sama ár og ákveðið var af
meiri hlutanum að fram skyldu
ganga. Voru þar stærstu atriðin
nýbýlin og alþýðutryggingarnar,
sem til samans hlutu að kosta um
Vi milljón. En nánar tilgreint voru
þessi viðbótarútgjöld vegna ný-
mæla á þessa leið:
Til nýbýla og samvinnu-
bygginga kr. 160 þús.
— f óðurtrygginga í
sveitum — 15 —
— kartöfluverðlauna — 30 —
— mjólkurbúa .... — 75 —
— vaxtalækkunar
fasteignal. bænda — 75 —
— kjötfrystihúsa .. — 20 —
— að bæta ofviðris-
tjón — 60 —
— iðnlánasjóðs .... — 25 —
— skuldaskilasjóðs
smáútvegsmanna — 160 —
— að bæta bátatjón
1 Ólafsfirði — 15 —
— alþýðutrygginga — 300 —
Til þess að standast kostnað við
þessi nýju útgjöld (nál. 1 millj.)
ákváðu stjórnarflokkarnir að afla
nýrra tekjustofna. Þessir nýju
tekjustofnar eru tveir: Hátekju-
skattur og gjald á ýmsar erl. vör-
ur. Samtals er áætlað að þessir 2
tekjustofnar gefi af sér nálega 1
jmillj. kr. í ríkissjóðinn, og voru
þeir lögfestir aðeins fyrir árið
1936.
Meira en helmingur allra inn-
fluttra vara (miðað við verð) er
undanþeginn gjaldinu. Heyra þar
undir þær vörur, sem notaðar eru
beint til framleiðslu til lands og
sjávar og ennfremur nauðsynleg-
ustu tegundir kornvöru. Gjald-
skyldu vörunum er skipt í 4
jflokka og nemur gjaldið á 1. fl.
2%, á 2. fl. 5%, á 3. fl. 10% og á 4.
fl. 25% af innkaupsverði varanna,
kominna um borð í skip erlendis.
Sem dæmi má nefna, að á sykri,
sem er í 5% flokknum, nemur
gjaldið einum eyri á kg. og á kaffi
í sama flokki 3—4 aura á kg. En
gengisviðauki sá á kaffi og sykri,
sem áður var afnuminn eftir til-
lögum núverandi stjórnar, var fer-
falt hærri en þetta.
Aðalniðurstaðan í vinnubrögð-
um stjórnarflokkanna við af-
greiðslu fjárlaga fyrir árið 1936 er
þá sú, að með ýmiskonar ráðstöf-
unum hefir verið spöruð ein millj.
kr., sem nægir til að mæta þeim
ýhalla, sem orðið hefði á núgild-
andi fjárlögum með því útliti, sem
var um tekjur og gjöld ársins, en
án þess að leggja nokkuð til ný-,
.mæla þeirra, sem áður er ge'tið.
Hinsvegar hefir með nýjum tekju-
stofnum verið aflað upphæðar, er
'líka nemur einni milljón, til að
standa straum af nýmælunum.
Þannig tókst að halda fast við þá
stefnu núverandi fjármálaráð-
herra og flokks þess, er hann til-
heyrir, að fjárlögin skyldu vera án
greiðsluhalla, án þess að skera
niður verklegar framkvæmdir og
stuðning við atvinnuvegina.
Þegar svo var komið, var aðal-
upphæð fjárlaganna fyrir árið
1936 orðin rúmlega 15 millj. kr.
Ffdrhagsafkoma ríkissfóðs
árið 1935.
Á árinu 1935 hefir orðið rekst-
ursafgangur sem nemur 740 þús.
kr. Er þar mjög skipt um til hins
betra, því að undanfarin ár hafði
verið reksturshalli þannig, að
sambærilegur reksturshalli var ár-
ið 1932 1 millj. 541 þús., árið 1933
62 þús. og árið 1934 1 millj. 420
þús. kr. Rekstursniðurstaða ríkis-
sjóðs hefir því á árinu 1935 verið
hér um bil 2 millj. kr. betri en
næsta ár á undan.
Þegar hinsvegar er bætt við
rekstursútgjöldin þeim útgjöldum,
sem ríkið hefir á árinu 1935 varið
til afborgana af skuldum og eigna-
aukningar, kemur út 155 þús. kr.
greiðsluhalli. Má því segja að
greiðsluhallinn, sem áður var, hafi
svo að segja horfið á árinu. Er
þetta hagstæðasti greiðslujöfnuð-
ur ríkissjóðs um allmörg ár. Alls
hafa greiðslur ríkissjóðs á árinu
reynzt rúmlega 16 millj. kr. Til
samanburðar er það, að meðaltals-
greiðslur næstu 5 ára á undan
námu einmitt rúmlega 16 milljón-
um, og greiðslur ársins 1934 allt
að iy2 millj. kr. hærri. Kollvarpar
þetta með öllu frekjulegum full-
yrðingum stjórnarandstæðinga um
að útgjaldagreiðslur ríkissjóðs
hafi aldrei verið eins háar og síð-
an núverandi ríkisstjórn og flokk-
ar þeir, er hún styðst við, ráða og
bera ábyrgð á fjármálum ríkisins.
Rækjuvetksmiðja Ísaíjarðar.
Verksmiðjan tók til starfa 26.
júní. í henni vinna að staðaldri
um 35 stúlkur, 3 karlmenn og 3
unglingar. Vinnutími hefir oftast
orðið um 7—10 klst. Fyrir verk-
smiðjuna hefir til þessa aðeins
fiskað einn bátur, og hefir hann í
flestum sjóferðum fiskað 5—600
kg. en hæáf 1001 kg. Á bátnum
eru aðeins tveir menn, og hafa
þeir fengið alla veiði sína í Hest-
firði. Fyrstu 7 dagana, sem verk-
smiðjan starfaði, sauð hún niður
2571 kg. af rækjum og fengust úr
því 6750 dósir. Nú (15. júlí) hefir
verksmiðjan soðið niður ca. 17000
dósir.
Haldist svipaður afli, og fleiri
bátar verði teknir til veiðanna,
þarf að vinna í vaktaskiptum í
verksmiðjunni og mundu þá fá
þar vinnu tvöfalt til þrefalt fleira
fólk en að ofan greinir.
Fiskimálanefnd hefir lagt fram
nokkurt fé til stofnkostnaðar, en
ísafjarðarbær annast allan undir-
búning og framkvæmd. Tveir
Norðmenn, sem hér eru búsettir,
hófu sl. sumar rækjuveiðar, ' en
þeir gátu aðeins afsett lítið eitt af
afla sínum og hafa því búið við
mjög þröngan kost fjárhagslega,
vegna síns brautryðjendastarfs, nú
komið á annað ár. Nú hefir bær-
inn gert samning við þá um for-
gangsrétt til veiði fyrir verksmiðj-
una. Menn þessir heita O. G. Syre
og Simon Olsen.
Starfrækslu verksmiðjunnar
stjórna nú í samráði við fjárhags-
nefnd, tveir ungir menn, þeir Þor-
valdur Guðmundsson ráðunautur
fiskimálanefndar í niðursuðumál-
um og Tryggvi Jónsson niður-
suðumaður frá Akureyri. Hafa
þeir báðir lært niðursuðu erlendis
og virðast vera vel að sér í sinni
grein. Hafa rækjurnar þótt ágætar
og standa í engu að baki sænsk-
um og dönskum rækjum, sem hér
hafa verið hafðar til samanburð-
ar. Hafa Svíar, sem hér voru á
ferð, lokið á þær miklu lofsorði.
Hér í bænum (á ísafirði) hefir
þegar selst mikið af rækjum, og á
Siglufirði er hafin ör sala á þeim.
Þessi ísfirzka framleiðsla fæst í
heildsölu hjá Ólafsson & Bernhöft
og Sambandi ísl. samvinnufélaga,
(sem tekið hafa að sér að annast
dreifingu hennar í Reykjavík og
Hafnarfirði.
ísfirðingur.
Sambandsping U. M. F. I.
Niðurl.
4. Að koma á félagsbundinni
ræktunar- og landbúnaðarstarf-
semi drengja og stúlkna, líkri því
sem gerist í Bandaríkjunum, og
ýmsum löndum Evrópu, ef til þess
fæst stuðningur sá, sem um getur
í 1. og 2. lið þessarar samþykktar.
Sambandsþingið skorar á sam-
bandsstjórn og hin einstöku félög
U. M. F. I. að beita sér fyrir því,
að takast megi að skapa þjóðlegrl
og samræmdari stíl í húsgagna-
og húsagerð í sveitum landsins
heldur en nú er þar almennt að
finna.
7. Kjörorð U. M. F. í.
Þar sem stjórnmálaflokkur sá,
er nefnir sig „Þjóðernissinna“ hef-
ir tekið sér kjörorð U. M. F. I.:
„íslandi allt!“ lýsir sambandsþing-
ið yfir því, að ungmennafélögin
eiga ekkert skylt við nefndan
stjórnmálaflokk.
8. Friður og menning.
Sambandsþing U. M. F. I. 1936
skorar á allan æskulýð í landinu
til baráttu gegn einræði og stríði
og hvetur til öflugrar baráttu fyr-
ir lýðræði, persónulegu frelsi, friði
og menningu.
Stjórn sambandsins var öll end-
urkosin, en í henni sitja: Sam-
bandsstjóri: Aðalsteinn Sigmunds-
Hér með tilkynnist vinum og
vandamönnum, að dóttir min,
Ólína Margrét, andaðist 18. þ. m.
Jarðarförin er ákveðin sunnu-
daginn 26. þ. m. að Möðruvöllum
og hefst kl. 12 á hádegi.
Melgeröi 20. júlí 1936.
Randver Jóhannesson.
son, kennari, — ritari: Daníel
Agústínusson, kennari, og gjald-
keri: Rannveig Þorsteinsdóttir,
verzlunarmær.
Kristindómur
Og
kommúnismi.
Akureyri. Prentverk Odds
Björnssonar. MCMXXXVI.
Höfundur bókar þessarar, sem
út kom snemma á þessu sumri, er
síra Benjamín Kristjánsson, prest-
ur til Grundar- og Saurbæjar-
þinga í Eyjafirði. Er hann þegar
orðinn þjóðkunnur sem andríkur
kennimaður og ágætlega fær rit-
höfundur, en efni bókarinnar eru
nokkrar ritgerðir, sem að lang-
mestu leyti fjalla um kristindóm
og kommúnisma.
Eins og kunnugt er, hafa nokkr-
ir menn, sem til rithöfunda telj-
ast, tekið sér fyrir hendur að boða
íslenzkri alþýðu, það sem þeir
munu álíta að sé fagnaðareriridi
kommúnismans og samtímis hafa
þeir gengið allverulega í berhögg
við kirkju og kristindóm. Við
nokkra af þessum postulum
kommúnismans hefir Benjamín
Kristjánsson háð allsnarpa deilu,
og eðlilega haldið hiklaust fram
þeim yfirburðum, sem kirkja óg
kristindómur hafa yfir kommún-
ismann. Ritgerðir Benjamíns hafa
birzt 1 blöðum og tímaritum, en
eru nú komnar út í bókarformi.
Eiga nú allir auðveldara með að
kynna sér varnargögn síra B. K.
fyrir kirkju og kristindómi. Mér
þykir líklegt að þeir verði nokkuð
margir, sem lesa þessa bók og öðl-
ast við þann lestur bæði skemmt-
un og skilningsauka.
Við lifum á þeim tímum, sem
krefjast þess, að menn viti nokkur
deili á mönnum og málefnum
þeim, er snerta samtíð þeirra og
með því að lesa Kristindóm og
kommúnisma gefst þeim kostur á
að fræðast um eðli og tilgang
þeirra stefna, er bókin dregur
nafn af.
Rúmið leyfir ekki að tilfærðar
verði setningar og málsgreinar úr
bókinni, en í henni er mesti fjöldi
skarpra athugasemda, og yfirleitt
er stíll höfundarins þannig, að
hann hrífur menn með sér og opn-
ar þeim svið nýrra hugsana og
fróðleiks.
F. H. Berg.
Sllfurpúðurdós, merkt >Dóra< tap-
aðist á leiðinni frá Hjaltéyri til Akureyrar.
Skiiiit { verzlunina >Baldurshagi«,