Dagur - 21.07.1938, Blaðsíða 3

32. tbl.
DAGUR
131
NÝJA-BÍÓ
Föstudags-, laugardags- og
sunnudagskvöld kl. 9:
Viktoría.
)5ýzk tal- og hljómmynd i
10 þáttum, tekin eftir hinni
heimsfrægu ástarsögu
Knut Hamsuns.
Aðalhlutverkin leika:
Luise Ullrich
Og
Mathias Wiemann.
Flestir munu hafa lesið
þessa frægu ástarsögu ann-
aðhvort á írummálinu, eða
í snilldarþýðingu Jóns Sig-
urðssonar frá Kaldaðarnesi.
Það hefir verið sagt um síð-
asta kafla Viktoríu, að það
sé eitthvað það fegursta
sem skrifað hefir verið um
ást i heimsbókmenntunum.
Það orkar ekki tvímælis, að
það hefir verið vandasamt
verk, að ná þeim ljóma
angurblíðu og yndisþokka,
sem hvílir yfir sögunni á
kvikmynd — en það munu
áhorfendur geta dæmt sjálf-
ir — en myndin hefir fai'ið
sigurför, eins og sagan, um
hinn menntaða heim. —
Luise Ullrich er sú eina
kvikmyndastjarna, er dvalið
hefir hér á Iandi um tima
— hún leikur hið vanda-
sama hlutverk Viktoríu af
ógleymanlegri snilld.
örorkutryggingar. Auk þess var
samþykkt að láta fara fram rann-
sókn á því, hvernig bezt yrði
komið fyrir tryggingum fyrir alla
■ starfsmenn sambandsfélaganna.
Úr iStjórn S. í. S. gengu Björn
Kristjánsson á Kópaskeri og Jón
ívarsson í Hornafirði. Voru þeir
báðir endurkosnir. Varaformaður
Sambandsins var kosinn Vilhjálm-
ur Þór. Varameðstjórnendur voru
endurkosnir þeir Skúli Guð-
mundsson atvinnumálaráðherra
og Jón Þorleifsson í Búðardal.
Endurskoðandi var endurkosinn
Tryggvi Ólafsson. Varaendurskoð-
endur: Guðbrandur Magnússon og
Jón Hannesson.
í lok fundarins afhenti formað-
ur Sambandsins, Einar Árnason,
Hallormsstaðaskóla 3000 kr. gjöf
frá Sambandinu, sem forráða-
menn skólans skyldu hafa frjáls-
an umráðarétt yfir.
Gunnlaugur Danielsson, til licimilis i
Strandgötu 9 liér í bæ, varð sjötugur að
aldri 20. þ. m.
/. O. G. T. Sameiginlegur fundur hjá
stúkunum á Akureyri Miðvikudaginn 27.
júlí 1938 í Skjaldborg, kl. 8% e. h. —
Félagar! Mætið stundvíslega.
Skáld og
skáldskapur.
i.
Eitt, sem einkennir íslendinga
einna mest er það, hve afkasta-
miklir þeir eru til allra ritstarfa,
og hve margir þeirra fást við ein-
hverskonar ritstörf og skáldskap i
bundnu og óbundnu máli.
Á þetta jafnt við um fólk allra
stétta. Eljusami erfiðismaðurinn
og önnum kafna erfiðiskonan hafa
löngum tekið sér sæti á Braga-
bekk, og skiþað það með sæmd
og prýði.
Ég nefni aðeins þrjú nöfn: Guð-
mundur Friðjónsson, Kristín Sig-
fúsdóttir, Hulda. Gaman væri þó
að nefna miklu fleiri slík nöfn,
en rúmið leyfir það ekki í stuttri
blaðagrein. Ég nefni þessi þrjú
skáld, vegna þess að þau hafa
verið afkastamest, og mér finnst
þau gnæfa hæst yfir þann hóp al-
þýðufólks, sem kvatt hefir sér
hljóðs á síðustu árum. Það sem í
eftirfarandi línum verður um
skáld þessi sagt, veit ég að vel
getur líka átt við mörg önnur svo-
nefnd alþýðuskáld, sem eigi eru
nafngreind hér, enda er því líka
ætlað að ná til þeirra.
II.
Sá, sem þekkir til nokkurrar
hlítar einyrkjastörf í sveit, veit og
skilur, að bóndinn á Sandi og hús-
freyjan frá Kálfagerði muni oft
hafa átt ærið langan og erfiðan
vinnudag. Er það mjög að vonum.
Bæði áttu þau stóran hóp barna,
og hin fyrri búskaparár að minsta
kosti við fremur þröngan hag að
búa. En við endi hins stranga
vinnudags, tóku þau sér penna í
hönd — gáfu ímyndunaraflinu
lausan tauminn — og rituðu bæk-
ur. Meðan aðrir sváfu og nutu
hvíldar, vöktu þau og miðluðu
þjóð sinni af auðlegð andans.
Ekki er fjarri mér að ætla, að
fyrir muni það hafa komið að þau
hafi ekki lagt frá sér pennann
fyrri heldur en dagur rann.
Hún er sterk þessi þrá, sem
dregur og seiðir hugann. Ég full-
yrði, að í hverri einustu byggð
þessa lands eru fleiri eða færri,
karlar og konur, sem eiga þessa
þrá í ríkum mæli — brenna af
löngun til ritstarfa. Þetta fólk
skilur hvers vegna Kristín Sigfús-
dóttir og Guðmundur Friðjónsson
settust niður og skrifuðu bækur, í
stað þess að hvílast eftir unnið
dagsverk.
III.
Þriðja skáldið, Hulda, sem nefnt
var í upphafi þessa máls, hefir að
því leyti þá sérstöðu, að hún hefir
aldrei verið húsfreyja í sveit. En
þrátt fyrir það á hún þó á marg-
an hátt sammerkt við Kristínu
Sigfúsdóttur og Guðmund Frið-
jónsson. Og eigi dylst mér, að oft
hefir hún vakað, ort og skrifað
meðan aðrir sváfu. Hulda á líka
sinn bróðurpart af því, er ég með
línum þessum vildi segja, en ég
t
Það tilkynnist ættingjum og vinum, að konan mín,
Krisljana Hallgrímsdóltir,
andaðist á sjúkrahúsi Akureyrar miðvikudaginn 20. þ. m.
Þorvaldur Helgason.
Það tilkynnist vinum og vandamönnum, að móðir okkar,
Si^urrós Sigurðardóítir, andaðist 15. júlí. —
Jarðarförin fer fram að heimili hennar, Reykjarhóli í Skaga-
firði, laugardaginn 30. júlí.
Slgríður Tr|ámann§dóttir. Sigrún
Irjámannsdóttir. Guðmundur Trjámannsson.
Pað tilkynnist vinum og vandamönnum, að konan mín
og móðir okkar, Sigurhanna Kristfónsdóttir,
andaðist á sjúkrahúsi Akureyrar þriðjudaginn 19. þ. m. —
Verður jarðsett að Möðruvöllum í Hörgárdal þriðjudaginn
26. þ. m. kl. 1 e. h.
Jóhann Björnsson. Sigurlaug Jóhannsdóltir.
Steingerður I. Jólmnnsalóttir.
Jarðarför Kristfönu Vigfúsdóttur fer fram
þriðjudaginn 26. þ. m. kl. 1. e. h. frá kirkjunni.
Aðstandendur.
I
Jarðarför móður minnar, þórcyfar Jónsdóttur,
sem andaðist á heimili sínu, Auðbrekku í Hörgárdal, 15.
þ. m., fer fram frá Möðruvallakirkju sunnudaginn 24. þ.
m. kl. 11 f. h.
Anna Einarsdóttir.
get hennar sérstaklega af ástæð-
um, er nú skal greina. Árið 1936
kom út í Reykjavík, eftir skáld-
konuna Huldu, saga, er nefndist
„Dalafólk". Vil ég minnast hér á
sögu þessa, en þau ummæli mín
ber alls ekki að skoða sem ritdóm.
Margar bækur koma út í landinu
á hverju ári. Eru þær að vonum
mjög ólíkar að efni og misjafnar
að gæðum. Nú mun fjárhag lestr-
arfélaga út um land víðast þann
veg háttað, að þau geta ekki keypt
nema mjög lítinn hluta þeirra
bóka, er út koma. Fæstir einstak-
lingar munu heldur svo efnum
búnir, að þeir geti keypt bækur
svo teljandi sé, þar sem verðlag
bóka er svo hátt, sem raun ber
vitni. Ríður því mjög á að það,
sem keypt er, sé vel valið. Skipt-
ast rnenn auðvitað, þar sem ann-
arstaðar, í flokka, og deila um
það, hvað beri að velja og hverju
að hafna. En hvað sem öllum slík-
um deilum líður, þá er það naum-
ast vansalaust, ef Dalafólk Huldu
vantar í bókaskáp nokkurs lestr-
arfélags á landinu.
Þessi sveitasaga skáldkonunnar
er að mínum dómi ekki einungis
bezta, heldur langbezta bók þeirr-
ar greinar skáldskapar, er út hef-
ir komið á síðustu árum. Hún á
brýnt erindi til allra, og verð-
skuldar því að vera keypt umfram
aðrar bækur og lesin með athygli-
Bókin „Dalafólk“ hefir að geyma
svo geysimikinn auð djúpra og
háleitra hugsana, göfugra og
heitra tilfinninga, fagurra og lær-
dómsríkra orða og svo ríka og
innilega samúð með öllu, sem lif-
ir og hrærist, að slíks munu finn-
ast fá dæmi. Sagan er öll þrungin
af frábærlega góðum sálarlífs- og
náttúrulýsingum. Lesandinn hlýt-
ur að finna angan vors og gróðr-
ar grænna, limaríkra trjáa, eygja
blámóðu fagurra fjalla, heyra
seiðandi nið kristallstærra, hrynj-
andi fossa. — Og hann finnur
meira. Skáldkonan lýsir svo af-
burðavel ástinni, gleðinni, sorg-
inni, söknuðinum, — skyggnist
svo djúpt inn í leyndustu fylgsn-
in hjartnanna og leitar að hinu
dýra gulli, sem þar er geymt, og
hún finnur það allsstaðar, —•
kannar og skýrir svo aðdáanlega
vel óradýpt viðkvæmustu og helg-
ustu tilfinninga, að lesandinn
hlýtur að finna heitan hjartslátt
göfugra sálna læsast um hverja
taug og inn að innstu hjartarót-
um.
Það hefir verið of hljótt um
þessa góðu bók. Þótt fáeinir rit-
dómar hafi birtzt pm hana í blöð-
um og tímaritum, þá hefir enginn
þeirra, er ég hefi séð, verið eins
ítarlegur og vera ætti.
Mig undrar það, hve fáir af
hinum mjög mörgu ritsnjöllu ís-
lendingum hafa fundið hvöt hjá-
sér til þess að minnast þessarar
bókar og vekja athygli á henni,
ekki sízt þegar jafn merkur og
mikilvirkur höfundur og Hulda
er, á í hlut, — og einnig þegar
þess er gætt, að Dalafólk er fyrsta
langa skáldsagan frá hendi þessa
höfundar.
Ég vil því spyrja:
Hvað veldur slíkri þögn?
Kemur hún til af því að efnis-
meðferð og allur andi bókarinnar
stingur svo greinilega í stúf við