Dagur - 21.04.1939, Blaðsíða 1

DAGUR
kernur 'ií á hvetjum
'fimmtuíkgi Kostar
kr. 6.00 ,'ug. Gjaldk.
Árni JAhaimsson ■
Kaupfét. Eyfirðinga.
Gjaldd. fyrir 1. jútí.
AFGREIÐSLAN
er hjá Jóni Þ. Þór,
Norðurgötu 3. Tnl-
sími 112. Uppsögn,
hundin v.ið nramót, só
Uomin til afgreiöslu-
fríánns fyr r 1. des.

• >« » « ♦ ♦ • > ■»-
XXII. árg. j

Akureyri 21. apríl 1939.
16. tbl.
Sledilegs sumárs
óskar Dagur öllum lesendum
sinum nœr og fjœr og þakkar
þeim hinn liöna vetur.
1. gr.
Sölugengi erlends gjaldeyris
skal vera kr. 27.00 — tuttugu ög
sjö krónur — hvert sterlingspund
(£), og annarar erlendrar myntar
í samræmi við það.
2. gr.
Skipa skal þriggja manna nefnd,
einn eftir tilnefningu hæstaréttar,
og sé hann formaður, en hina tvo
eftir tilnefningu Alþýðusambands
íslands og Vinnuveitendafélags
íslands. — Nefnd þessi skal gera
yftrlit yfir framfærslukostnað í'
Reykjavík 1. dag hvers mánaðar
frá ársbyrjun 1939, í apríl þó 11. í
stað 1. dag mánaðarins, eftir
grundvallarreglum, sem nefndin
setur, að fengnum tillögum hag-
stofu íslands. Komi í ljós, að
meðaltalsframfærslukostnaður í
Reykjavík mánuðina apríl—júni
1939 hafi hækkað um meira en
5% — fimm af hundraði — miðað
við meðaltalsframfærslukostnað
mánuðina janúar—marz 1939,
skal kaupgjald ófaglærðs verka-
fólks og sjómanna hækka frá 1.
júlí 1939 sem nemur helmingi
þeirrar hækkunar á framfærslu-
kostnaði, sem orðið hefir, ef
hækkunin nemur ekki yfir 1Ö%,
en 2/3 af því, sem hækkunin kann
að vera yfir 10%. Broti, sem eigi
nær einum af hundraði, skal
sleppt við þennan útreikning. Á
sama hátt skal reikna út meðal-
tals framfærslukostnað mánuðina
julí—-desember 1939, og skal þá
kaupgjaldið hækka frá 1. jan. 1940
eftir sömu reglu, miðað við meðal
framf ær slukostn að janúar—marz
1939, Gildir það kaup til 1. apríl
1940 og áfram sem samningur
milli atvinnurekenda og stéttar-
félaga. Vilji annar hvor aðili hafa
kaup ósamningsbimdið frá 1. apríl
1940, skal hann hafa sagt upp með
tveggja mánaða fyrirvara, en eftir
þann tíma verður uppsagnarfrest-
ur þrír mánuðir. Kaupgjald fást-
ráðinna fjölskyldumanna, enda
þótt iðnlærðh- séu, sem hafa
minna en 300 kr. kaup á mánuði,
eða sem svarar 3600 króna árs-
tekjum í Reykjavík og tilsvarandi
lægra annarstaðar á landinu, skal
hækka eftir sömu reglum og
kaupgjald ófaglærðs verkafólks og
sjómanna sajnkvsemf .þessari
stakar reglui' um framkvæmd
þessa ákvæðis..
Við ákvörðun kaups samkvæmt
þessari grein skal sleppt broti úr
eyri, ef það nær ekki hálfum, en
annai’s hækkað í heilan eyri.
Kostnaður við nefnd þessa, þar
á meðal þóknun til nefndarmanna,
greiðist úr ríkissjóði, eftir ákvörð-
un ráðhei'ra.
3. gr.
Kaup það, sem gi'eitt er við
gildistöku - laga þessara, hvort
heldur það er greitt samkvæmt
gildandi samningum milli stéttar-
félaga og vinnuveitenda eða sam-
kvæmt kauptöxtum, skal óbreytt
standa til 1. apríl 1940, með þeim
undantekningum, sem um getui’ í
2. gr. Gildir þetta jafnt þó að í
samningum séu ákvæði um kaup-
gjaldsbreytingar vegna hækkunar
eða lækkunar á framfærslukostn-
aði eða gengi. Á sama tíma er
óheimilt að hækka kaup fastra
starfsmanna við fyrirtæki ein-
staklinga, félaga, ríkis, bæjar- og
sveitarfélaga, nema ákveðið sé í
lögum eða það falli undir ákvæði
2. gr.
4. gr.
Útgerðarfyrirtækjum er skylt
að ráða sjómenn gegn hluta af
afla í stað fastálcveðins kaup-
gjalds, ef þeir óska þess, og skal
þá um fyrirkomulag hlutaskipt-
anna farið eftir þeim reglum, sem
að undanförnu hafa gilt á viðkom-
andi útgerðarstað, nema sam-
komulag verði um annan grund-
völl hlutaskiptanna.
Hlutarmönnum, sem gert hafa
samning um sölu á hlut sínum
fyrir ákveðið verð í íslenzkum
krónum, er heimilt innan hálfs-
mánaðar frá gildistöku laga þess-
ara að ákveða um þann fisk, er
þeir hafa eigi látið af hendi þegar
login ganga í gildi, að hann skuli,
í stað hins samningsbtmdna verðs,
gi’eiddm’ með því verði, er fyrir
hann fæst fob, að frádregnum
þeim verkunarkostnaði og öðrum
kostnaði, er á hann fellur frá því
hlutarmaður afhendir hann. Þó
skal verðið ekki vera lægra en
það, sem upphaflega hefir verið
ingur um það, hvaða verð hlutar-
manni beri, sker Félagsdómur úr.
Fi’á 1. jan. 1940 skulu aflaverð-
laun til yfirmanna á togurum, ef
um það launafyrirkomulag er að
ræða, reiknast af verðmæti aflans,
að frádregnu verði fyrir kol og
veiðarfæri, sem skipin nota.
5. gr.
llm verðlag á kindakjöti og
mjólk á innlendum markaði skulu
gilda sömu reglur og um kaup-
gjald verkamanna og sjómanna
samkv. 2. og 3. gr., miðað við
verðlag á sama tíma árið 1938 og
1939. Heimilt er að fella niður
verðjöfnunargjald af kjöti samkv.
1. nr. 2 9. jan. 1935, eða breyta á-
kvæðum um það, um eitt ár í
senn.
6. gr.
Útlánsvexti í bönkum og öðrum
lánsstofnunum má ekki hækka til
1. jan. 1940.
7. gr.
Á tímabilinu til 14. maí 1940 er
óheimilt að hækka leigu eftir hús
og aðrar fasteignir fi'á því, sem
goldið og umsamið er þegar lög
þessi öðlast gildi. Ennfremur er
leigusala á sama tíma óheimilt að
segja upp leigusamningum um
husnæði, nema hann þurfi á því
að halda fyrir sjálfan sig eða
vandamenn sína, enda hafi leigu-
taki haldið samninga.
í Reykjavík skal skipa þriggja
manna nefnd, sem hafi eftirlit
með því, að ákvæðum þessarar
greinar sé fylgt, og úrskurði um
allan ágreining, sem út af þeim
kann að rísa milli leigutaka og
leigusala. Skylt er að leggja fyrir
þessa nefnd til samþykktar alla
leigumála, sem gerðir eru eftir að
lög þessi öðlast gildi. Skal nefnd-
in gæta þess, að leiga sé ekki
ákveðin hærri en sambærilegt er
við eldri leigusamninga, að dómi
néfndarinnar, og hefii' hún vald
til að ákveða upphæð leigunnar,
ef þörf gerist,- Ennfremur skal
Nefnd þessi skal þannig skipuð,
að ríkisstjórnin tilnefni tvo nefnd-
armenn, en hæstii’éttur þann
þriðja, og sé hann formaður.
Kostnaður við nefndina greiðist
úr ríkissjóði;
Utan Reykjavíkur skulu fast-
eignamatsnefndir gegna þeim
störfum, sem um getur í þessari
grein.
8. gr.
Ríkisstjórnjnni er heimilt, ef
þurfa þykir, að setja með reglu-
gerðum nánari fyrirmæli um
framkvæmd þeirra mála, er í lög-
um þessum getur.
9. gr.
Brot gegn lögum þessum og
reglugerðum, settum samkvæmt
þeim, varða sektum allt að 10000
kr., og skulu sektir renna í ríkis-
sjóð. Mál út af slíkum brotum
skulu sæta meðferð almennra lög-
reglumála.
10. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Kennarasamtökin í landinu eiga
50 ái’a afmæli nú í vor. í sam-
bandi við þessi merkilegu tíma-
mót í sögu íslenzkrar menningar,
sneri Dagur sér til Snorra skóla-
stjóra Sigfússonar og spurði hami
frétta af þessu afmæli og hvemig
þess yrði minnzt.
Honum segist svo frá:
Hið íslenzka kennarafélag' var
stofnað í Reykjavík árið 1889 fyr-
ir forgöngu Jóns Þórarinssonar
síðar fræðslumálastjóra. Samtökin
eru því 50 ára nú. Hið íslenzka
kemiarafélag var ekki félag bama-
kennara eingöngu, heldur voru
þar ýmsir kennarar úr t. d.
Latínuskólanum. Samt lítur barna-
kennarastéttin svo á, að Samband
ísl. barnakennara sé sá eiginlegi
arftaki þessa félags og fyrir því
hefir það ákveðið að re/na a§
ákveðið í samningum, Rísi ágrein- nefndin meta leigu fyrir ný