Dagur - 18.04.1940, Blaðsíða 3

16. tbl.
D A G U R
65
Hér með tilkynnist að jarð-
arför Guðrúnar Sigurðardóttur,
Kambi, fer fram mánud. 22. apr.
að Munkaþverá kl. 12 á hád.
Aðstandendur.
Þökkum innilega auðsýnda
samúð og hluttekningu við
andlát og jarðarför Guðlaugar
Jónasdóttur frá Núpufelli.
Aðstandendur.
sýnt, að þau vilja blandast saman,
og áður en varir ,er allt komið í
einn hrærigraut. Eg hefi talið 8
afbrigði í sama pokanum. Þar
voru hvítar, rauðar, gular, bleikar
og' bláar kartöflur, stórar og smá-
ar. Þetta voru sölukartöflur.
Það er ekki góðverk að taka
slíkar kartöflur til sölumeðferðar
á sama tíma og reynt er að auka
neyzluna í landinu. Við verðum
að auka kartöfluræktina og vinna
þeim markað með því að selja að-
eins góðar, heilbrigðar og vel
flokkaðar kartöflur eftir stærð og
afbrigðum.
Við hlið kartöflunnar kemursvo
byggið. Aukin menning og bjart-
sýni, samfara hraða á flestum
sviðum frámkvæmda, ætti að
létta róðurinn fyrir framgangi
byggræktarinnar.
Það er að ljóma af nýrri korn-
ræktaröld eftir margra alda trú
leysi og vankunnáttu á þessu
sviði. Ný og betri verkfæri, til-
ingur yfirleitt hlýtur að ryðja úr
vegi þeirri aldagömlu ótrú, sem
fram að þessu hefir staðið korn-
yrkjunni og allri ræktun fyrir
þrifum.
Að vísu vitum við ekki, hvort
kornræktin er árviss hér um slóð-
ir. Það er jafnvel ekki líklegt að
svo sé. Jafnvel byggið getur
brugðizt. En eigum við samt að
rækta það? Þeirri spurningu svara
eg hiklaust játandi. Öll ræktun
getur brugðizt. Við verðum að
horfast í augu við þá staðreynd,
að kartöfluræktin er alls ekki ár-
viss hér á Norðurlandi, en samt
aukum við árlega ræktunina.
Grasræktin getur líka brugðizt að
meira að minna leyti. En það er
athyglisvert, að vorfrostin, sem
stundum eyðileggja kartöflugrös-
in á fyrsta vaxtarskeiðinu, gera
korninu ekki hið minnsta mein.
Ein frostnótt síðari hluta sumars
stöðvar vöxt kartaflanna, áður en
þær hafa náð sæmilegum þroska.
Kornið getur náð fullri stærð og
þroska, þótt það gaddfrjósi, áður
en það er slegið. Grómagn þess
getur að vísu minnkað.. En til
fóðurs er það jafngott. Kal í tún-
um hefir oft orðið alvarlegur
hnekkir í - búskapnum. Bygg og
hafrar geta gefið fulla uppskeru
í þeim sumrum, sem kartöflur og
gras bregðast. Aðalhættan er sú,
að meðalhiti sumarsins sé ekki
nægur fyrir kornið. En þó að
kornið þroskist ekki til fulls. er
hálmurinn með korninu á svo
gott fóður, að hann borgar að
miklu leyti ræktunarkostnaðinn.
Af hagnýtum tilraunum þess
opinbera og reynzlu þeirra
manna, sem þegar hafa hafizt
handa í kornrækt, má sjá, að hún
er ekkert hégómamál, en fyllilega
þess verð, að bændur geri tilraun.
Það er ekki til neins að berja
höfðinu við steininn og segja, að
bygg geti alls ekki þrifist hér —
því hér í Eyjafirði haí'a allmargir
bændur ræktað bygg, hafra og
rúg.
Hitt er annað mál og hverjum
manni ljóst, að það tekur nokkurn
tíma að gera þessa ræktun al-
menna. Kornyrkjustörfin þarf að
læra sérstaklega, en við sleppum
ekki við það, þótt við bíðum enn
um stund.
Grasræktinni hefir fleygt fram
á undanförnum árum. Túnin hafa
þanist út. Þúfnabanar og dráttar-
vélar hafa verið notaðar til stór-
virkra framkvæmda. Þetta hefir
verið einskonar gelgjuskeið í jarð-
rækt okkar. í mörgum tilfellum
hefir allan nauðsynlegan undir-
búning vantað, svo sem fram-
ræslu og forræktun, því vanalega
er grasfræinu sáð strax fyrsta ár.
Miðað við landsstærð og tilkostn-
að hafa nýræktirnar vonum minni
uppskeru.
Það er margsannað, að tún með
1—3 ára forræktun gefa af sér 5
—10 hestburðum meiri töðu fyrir
sama áburð en án forræktar.
í staðinn fyrir ofþenslu tún-
anna þarf að koma betri ræktun
og fjölbreyttari. í staðinn fyrir
dráttarvélar og umferðavinnu-
flokka þurfa bændurnir sjálfir að
framkvæma jarðræktarstörfin
með sínum eigin hestum. í stað-
inn fyrir einhliða grasrækt þurfa
á hverjum bæ að koma kartöflur,
bjrgg, belgjurtir og fleiri nytja-
jurtir í sáðskiftum við gras.
í staðinn fyrir fábrotin störf,
störf, sem stundum leiða til óbeit-
ar á landbúnaðinum, þurfa að
koma fjölbreytt jarðyrkjustörf,
sem tryggja afkomu hans og eru
samboðin þeirri stétt, sem vill og
á að vaxa og eflast og vera þess
megnug að skapa sín eigin kjör.
Erlingur Davíðsson.
§amkór R. Abrahams.
hefir undanfarið haldið 3 sam-
söngva fyrir fullu húsi tvö fyrri
kvöldin og þriðja við mjög góða
aðsókn. Þetta eitt sýnir að kórinn
hefir aflað sér almennra vinsælda.
Því verður og eigi neitað — af
nokkurri sanngirni, — að söngur
þessa kórs ber af öllum samsöng
hér í bæ fyrir margra hluta sakír.
Fyrst söngskráin; hún er kosta-
meiri en venja er til. í öðru og
þriðja lagi er meir vandað til
söngsins, raddirnar samfelldari og
fágaðri, og því áferðarfegurri, þótt
hér sé að nokkru leyti sama fólk-
miðstöðvar. En ekki tjáir um
fást nú.
að
í nágrenni Akureyrar er sæmi-
legt móland og sjálfsagt að vinna
það eins og auðið er.
Kaupfélag Eyfirðinga hefir tjáð
blaðinu, að móeltivél félagsins
muni verða starfrækt í allt sumar
og mórinn seldur neytendum við
KOSTNAÐARVERÐI. Vél þessi
getur unnið sem svarar 10 tonnum
af þurrum mó á dag. Æskilegt
væri að allir þeir, sem hafa í
hyggju að fá mó, en hafa ekki tök
á að vinna hann sjálfir, létu K. E.
A. vita um það. Er ekki nema
sjálfsagt og eðlilegt að K. E. A.
annist þessar framkvæmdir, þar
sem stór meiri hluti bæjar- og
byggðarbúa hefir trúað því fyrir
mestri verzlun sinni, enda ekki
séð að betur verði gert á annan
hátt.
Meðan á síðustu heimsstyrjöld
stóð voru nokkur kol unnin í
Hallbjarnarstaðanámum á Tjör-
nesi, en reyndust misjafnlega.
Engu að síður er sjálfsagt að
reyna þetta enn, ef þess er nokk-
ur kostur. K. E. A. hefir gert ráð-
stafanir til þess að fá sýnishorn af
þessum kolum til rannsóknar og
athugun fer fram á því hvað kosta
muni að vinna þau, og hvert sölu-
verð gæti orðið á þeim hér.
NÝTING KOLANNA.
Það er alkunnugt, að það er all
misjafnt hvernig heimilum helzt
á kolum til hitunar, þótt húsnæði
það, sem hita skal, sé svipað að
stærð. Veldur því margt. Skal það
fyrst telja, að ákaflega er misjafnt
hve mikillar hagsýni er gætt í
kyndingunni. Er til um þetta efni
ágætur bæklingur, eftir Gísla
Halldórsson verkfræðing, sem
komast ætti inn á hvert heimili.
Þá er það vitað, að tvöfalt gler í
gluggum er til mikilla bóta og
hiti helzt betur í stofum með slík-
um útbúnaði. Eitthvað er til aí
gluggagleri á staðnum og ættu
allir, sem tök hafa á, að búa sig
undir veturinn með því að koma
upp tvöföldum gluggum. Þá er
mikilsvert að ekki sé trekkur með
hurðum og gluggum, og nauðsyn-
legt að láta viðgerð fara fram, ef
svo er. Loks skal nefna miðstöðv-
arnar sjálfar. Sumar eru mestu
eyðsluhítir en aðrar sparneytnar.
Sjálfsagt er að láta fagfróða menn
athuga allar miðstöðvar til þess
að fyrirbyggja óþarfa eyðslu, ef
eitthvað skyldi vera í ólagi. Má í
því efni benda á Miðstöðvardeild
K. E. A. Þetta eru bendingar um
nokkuð það helzta. Því fyr, sem
þessar ráðstafanir eru gerðar, því
meiri líkur eru til að allir verði
yelbúnir til þess að mæta kulda
vetrarins, þegar hann kemur í
garð.
Þá er rafmagnið, sem sjálf-
sagt er að nota eftir því sem aflið
endist og mönnum reynist kleyft
með útvegun áhalda. Um þessar
mundir fara fram athuganir á
möguleikum til þess að smíða
tæki til hitunar með nætur-raf-
magni hér í bænum. Mun blaðið
láta lesendur fylgjast með því.
eftir því sem föng eru á. Vonandi
verður hægt að búa margar íbúðir
þessum tækjum fyrir næsta haust.
í koladýrtíðinni í síðustu heims-
styrjöld kvað Káinn um hið sí-
gilda þjóðráð:
Margur sveinn í meyjararma flýr,
á meðan kolin eru svona dýr!“
Svo margt er sinnið sem skinn-
ið. Vonandi ræðst hver og einn á
móti erfiðleikunum þar sem lík-
legast er til sigurvinninga.
□ Rún 59404247 - Frl.
I. O. O. F. = 1214199 =
KIRKJAN: Messað í Akureyr-
arkirkju n. k. sunnudag kl. 2 e. h.
Nýja-Bíó sýnir nú um helgina
ljómandi fallega kvikmjmd með
Shirley Temple í aðalhlutverkinu
sem heitir „Miss Ameríka".
ið, sem syngur í öðrum kórum. Þá
eru og yfirburðir söngstjórans
auðsæir. Loks má geta þess að
söngskráin er fjölbreyttari. Hér er
að verki maður með afbragðs
söngstjórnargáfu og þekkingu.
Það ríður baggamuninn.
Af lögum skal nefnt: „Keisari
nokkur mætur mann“, ágætlega
sungið, sérílagi síðasta daginn; þá
hið undurfagra lag Brahms „Örlög
manna“, dásamlega sungið, ekki
sízt bassasólóin; þá „Hans ok er
létt“ eftir Hándel með sóló og kór.
Sólóna söng ungfrú Sigríður Guð-
mundsdóttir ágæta vel, en með-
ferð kórsins hin bezta. Síðast var
sungið eftir Mozart „O, Isis und
Osiris“ fyrir bassasóló og karla-
kór. Þessa sönglistarperlu úr
Töfraflautunni“ söng hr. Guð-
mundur Gunnarsson framúrskar-
andi vel, þegar þess er gætt, að
hér mun hann fyrst hafa sungið
einsöng opinberlega. Röddin er o-
venju fögur basrödd, ágæt upp á
við, en tæplega nógu breið á
dýpstu tónum og að vöxtum eigi
meiri en í meðallagi, en hvort-
tveggja má auka mikið með þjálf-
un. Hann syngur beztan bas
þeirra, er ég hefi heyrt hér
nyrðra. Karlakór söng milt og eft-
irleik óvenju vel: samstilling og
hreimur skínandi. Af lögum Mo-
zarts var sálumessan nafnfræga
síðust og á kórinn þakkir skyldar
fyrir hversu vel hann söng þessa
töfrum þrungnu messu, svo vanda-
samt sem það verk þó er.
Þá voru og prýðilega sungin
Tindafjöll skjálfa“, „Gondolasöng-
ur“ Offenbachs og lag söngstjór-
ans „Svarkurinn“. Þetta lag fór að
mestu fyrir ofan garð og neðan
hjá mér, en í engu raskar það list-
rænu gildi þess, með því að ég er
alls ónæmur á slíka músík, og
brestur að öðru skilyrði til þess að
gera mér mat úr henni.
„Ó, guð vors lands“ hefi ég tæp-
lega heyrt betur sungið. Þá sungu
þau ungfrú Sigríður Guðmunds-
dóttir og hr. Gunnar Magnússon