Dagur - 11.07.1940, Side 2

124
DAGUR
28. tbl.
Jónsmessuhátí
í Skagafirði.
Sjá Neapel og dey síðan! Eg
gæti trúað því, að þeir, sem vakað
hafa Jónsmessunótt í Skagafirði
þegar hann er í allri sinni feg-
urstu hásumarsdýrð, kæmust ekki
hjá því að hugsa eitthvað á þessa
leið. Með öðrum orðum: Það er
hæpið, að fegurri sjón eigi þeir
eftir að sjá í ríki náttúrunnar.
Á síðastliðinni Jónsmessu brá
þó út af þessu. Þá var Skagafjörð-
ur þungbúinn. Dimmir skýjaflók-
ar huldu að mestu fjalla- og sólar-
sýn, og kaldur stormur stóð af
hafi.
En þrátt fyrir þetta höfðu Skag-
firðingar þó talsverðan liðsdrátt
um héraðið um þessar mundir.
Laugardaginn 22. júní hélt
Varmahlíðarfélagið aðalfund sinn
í Varmahlíð, og voru þar mættir
fulltrúar úr flestum hreppum
sýslunnar. Auk þess voru þarna
mættir báðir þingmenn kjördæm-
isins og Hermann Jónasson for-
sætisráðherra, auk nokkurra ann-
ara gesta, sem boðið var á fund-
inn. Formaður félagsins, Árni
Hafstað í Vík, setti fundinn, en
kvaddi síðan Sigurð Sigurðsson
sýslumann til að stjórna honum.
Þarna var gerð grein fyrir starf-
semi félagsins síðastliðið ár, sem
aðallega snerist um það, að koma
upp hinni myndarlegu sundlaug,
sem nú er fullgerð, og er ein hin
myndarlegasta sundlaug á land-
inu, 50 m. löng. Er hún nokkurs
konar hornsteinn þess menningar-
og menntaseturs, sem þarna á að
rísa í framtíðinni. Þá var rædd
nokkuð framtíðarstarfsemi félags-
ins, og fannst það á að oddvitar
Varmahlíðarfélagsins í Skagafirði
hafa fullan hug á að bæta hið
fyrsta fl^iri þáttum við það upp-
eldisstarf, sem þegar er hafið
með sundkennslunni, þrátt fyrir
það þótt rás viðburðanna hafi
komið í veg fyrir að hægt sé að
hefja nokkrar byggingafram-
kvæmdir fyrst um sinn. Skagfirð-
ingar munu nota tímann til að
hugsa og gera áætlanir. Það sem
helzt mun koma til greina af slíkri
starfsemi á komandi hausti er
smíðakennsla, og garðyrkju-
kennslu á næsta vori. í lok fund-
arins flutti Hermann Jónasson
forsætisráðherra prýðilegt erindi
um framtíðarstarf og stefnu þess-
arar menningarstofnunar, og
dvaldi einkum við viðhorf æsk-
unnar sjálfrar til hennar. Eg held
að Skagfirðingar skilji það, að til
þess að fá þróttmikið og áhrifa-
ríkt menntasetur, er ekki nóg að
hafa nóg fé til að byggja mikil og
vegleg skólahús, jafnvel ekki þótt
að þessari stofnun kæmu góðir og
lærðir kennarar, sem hefðu fullar
kennslustofur af hlustandi nem-
endum. Nei, stofnunin sjálf verð-
ur að eiga sér djúpar rætur í um-
hverfi sínu, Hún verður að vera
byggð upp af óskum og vonum
unga fólksins, sem á að nota hana.
Jafnvel múrsteinarnir gætu gefið
stofnuninni anda, ef þeir væru
gerðir af æskumönnunum sjálf-
um. Slík stofnun verður að vera
byggð upp af smáum og stórum
fórnum, þá fá jafnvel steinarnir
líf. Það gladdi mig að verða þess
var, að á þessum grunni munu
Skagfirðingar ætla að byggja sitt
skólasetur. Og nú gefst skagfirzkri
æsku kostur á um næstu ár, að
sýna það í verki hvort hún verð-
skuldar það að fá þessa mennta-
stofnun, hvort hún vill leggja eitt-
hvað að mörkum sjálf til að eign-
ast hana. Auk sjálfra húsbygging-
anna eru þarna óþrjótandi verk-
efni fyrir þá, sem þegnskap vilja
sýna, og vænti eg þess, að Varma-
hlíðardeildirnar í hinum ýmsu
hreppum, ungmennafélögin o. fl.
láti eigi líða á löngu áður en haf-
in verði þarna skipulögð þegn-
skaparvinna við að prýða og fegra
þennan stað. Rækta skóg, ryðja og
byggja vegi, undirbúa garðrækt í
stórum stíl, koma upp íþróttavelli
o. s. frv., auk þess sem bygging-
arnar ættu að komast upp að
nokkru leyti með þegnskap og
gjafavinnu. Þetta þyrfti að fara
að skipuleggja nú þegar.
Það er ekkert aðalatriði, að allt
komi í einu. Hin hæga þróun spá-
ir oft traustari framtíð. Innri þörf
á smátt og smátt að skapa alltaf
eitthvað nýtt. Ein byggingin og
eitt fyrirtækið kemur í dag, sú
næsta að ári. Stofnunin á að vaxa
frá lítilli byrjun, sundlauginni,
sem þegar er komin, til fjölþættr-
ar uppeldis- og menntastarfsemi.
Sunnudaginn 23. júní gekkstsvo
Varmahlíðarfélagið fyrir héraðs-
hátíð í Varmahlíð, sem varð hin
ijölmennasta þrátt fyrir slæmt
veður. Á þessari miklu bifreiðaöld
mátti þarna sjá stóra skara ríð-
andi manna úr öllum áttum, og
enn heyrðist dynjandi hófadynur
um Hólminn og Héraðsvatna-
bakka.
Samkoman hófst með g'uðs-
þjónustu í Skagfirðingabúð, og
prédikaði síra Helgi Konráðsson
Sauðárkróki. Annars stjórnaði
Árni Hafstað bóndi í Vík sam-
komunni.
Aðalræðuna flutti Sigurður Sig-
urðsson sýslumaður, en auk hans
fluttu þarna ræður báðir þing-
menn kjördæmisins, síra Tryggvi
Kvaran á Mælifelli og Þormóður
Eyjólfsson konsúll Siglufirði.
Varpaði hann meðal annars fram
þeirri hugmynd, að í sambandi við
Varmahlíðarskólann yrði stofnað-
ur söngskóli, hliðstætt því, sem
íþróttaskóli starfar við Laugar-
vatnsskólann, og væri hann eink-
um ætlaður söngkennurum og
öðrum þeim, sem áhuga hefðufyr-
ir sönglist, Var gerður góður
m m m ■ m m m m m-m m m
rómur að þessari hugmynd, því
Skagfirðingar eru söngmenn
miklir, og varð þess meðal annars
vart á héraðshátíð þessari. Þar
skemmti karlakórinn Heimir und-
ir stjórn Jóns Björnssonar bónda
á Hafsteinsstöðum og eru söng-
mennirnir úr fjórum hreppum
sýslunnar. Má það heita furðuleg
fórnfýsi, að leggja á sig langar
ferðir sumar og vetur, til að koma
saman til æfinga. Og er kór þessi
að allra dómi hinn prýðilegasti,
þegar tekið er tillit til allra að-
stæðna, og söng hann þarna bæði
mikið og vel. Þá fór fram- sund-
keppni um Grettisbikarinn, sem
Varmahlíðarfélagið í Reykjavík
hafði gefið til að keppa um, og
varð hlutskarpastur Kári Steins-
son frá Efra-Ási í Hjaltadal, og
hlaut hann þennan farandbikar
fyrstur manna. Sundnámsskeið
þau, sem staðið hafa yfir þarna í
vor, hafa verið sótt af 2—300
manns og er það vel af stað farið.
Að lokinni sundkeppninni fór
fram dráttur í happdrætti Varma-
hlíðarfélagsins, og var dregið um
rauðblesóttan, skagfirzkan gæð-
ing. Að endingu var svo dansað
fram eftir allri Jónsmessunótt.
Aldrei horfi eg svo yfir Skaga-
fjörðinn að sumarlagi, að mér
komi ekki í hug orð Friðriks kon-
ungs VIII., er hann horfði austur
af Kambabrún: „Hér gæti verið
heilt konungsríki“. Ræktunin fær-
ist að vísu smátt út, og bygging-
arnar þokast í áttina, en ennþá er
meiri hlutinn af hinum víðlenda
og grösuga Skagafirði óræktað,
eða lítt ræktað land. Á sumum
jörðum, þar sem nú býr einn
bóndi með lítinn vinnukraft,
gætu búið 10 bændur ef allt land-
ið væri ræktað. í Skagafirði ríkir
sama öfuga hlutfallið, sem víðast
annarsstaðar. Á Sauðárkróki er of
margt fólk, í sveitinni er of fátt
fólk. Það á að vera eitt af höfuð-
hlutverkum Varmahlíðarstofnun-
arinnar, og héraðsskólanna yfir-
leitt, að koma hér heilbrigðu jafn-
vægi aftur á, tengja æskuna við
moldina, gróðurinn og starfið,
tengja hana við fortíð sína og
sögu, það er líka menntun.
Hannes J. Magnússon.
Kajjisamsœti var Gunnari
Björnssyni ritstjóra frá Minnesota
og konu hans haldið á Hótel Gull-
foss á sunnudagskvöldið. Gekkst
Stúdentafélag Akureyrar fyrir
því. Aðalræðuna fyrir minni heið-
ursgestanna flutti Sig. Eggerz
bæjarfógeti. Fleiri tóku til máls,
þar á meðal heiðursgestirnir báð-
ir. Allmikið var sungið undir
borðum, og fór samsætið hið beztu
fram.
Látinn er í Reykjavík Snæbjörn
Arnljótsson fyrverandi bankaeft-
irlitsmaður. Var hann eitt af
börnum síra Arnljóts Ólafssonar,
er eitt sinn var prestur á Ytri-
Bægisá, og þar óist Snæbjörn upp.
Snæbjörn var gáfaður maður og
skemmtinn í viðræðum. Hann mun
hafa verið kominn yfir sjötugt.
Bækur.
Morgunn. fyrra hefti þ. á., er nýlega
kominn út. Ritið er nú orðið 20 ára
gamalt. Meginhluta þess tíma hefir það
verið í höndum hins stórvitra ritsnill-
ings, Einars H. Kvaran. Eítir andlát
hans tók séra Kristinn Daníelsson við
ritstjórninni, en nú á þessum 20 ára
tímamótnm í lífi Morguns, afhenti
hann ritið forseta Sálarrannsóknarfélags
Islands, séra Jóni Auðuns, og er hann
nú ritstjóri Morguns.
Helstu gremarnar í þessu nýja hefti
eru sem hér segir:
Hvað segir spíritisminn um Krist?
eítir ritstjórann; B.eyttur heimur, Krist-
inn Daníelsson þýddi; Aha og Omega,
eftir séra Jakob Jónsson; Fjarhrif, ett-
ir Jón Auðuns; Pjónusta kærleikans,
eftir sama; Psychometry, eftir Einar
Loftsson; Frá huhðsheimum, eftir Haf-
stein Björnsson. Auk þess eru margar
smærri ritgerðir, þar á meðal »Á víð
og dreif« eftir ritstjórann.
Morgunn er mikið lesinn, bæði í
kauptúnum landsins, kaupstöðum og
sveitum. Hann er jafnan aufúsugestur
ijölda manna víðsvegar um iandið.
J Ö I ö, 2. hefti 1. árg., er komin út.
Ritstjórinn er hinn áhugasami vakandi
prestur, Björn O. Björnsson. Fyrsta
hefti ritsins voru gerð nokkur skil í
þessu blaði, og hið nýja hefti stendur
því ekki að baki. í það skrifa, auk rit-
stjórans, ýmsir kunnir höfundar, svo
sem Páli Kolka, Jón Magnússon, Lúð-
víg Ouðmundsson, Sigfús Halldórs,
Sigurður Einarsson o fl. Efni ritsins
er margbrotið, það fjallar um garð-
rækt, þjóðmenning, skáldskap, tónlist,
myndlist, likamsmenning, andiegt líf,
stjórnmál, og margt fieira, bæði hlut-
ræns og hugræns eðlis. Meðal annars
flytur ritið viðtal við tvo af helstu
tulitrúum Breta í Reykjavfk um her-
nám iandsins. Margar myndir prýða
ritið.
Riifliir af Perusi meistara, eflir Bólu-
Hjálmar, gefnar út af Finni Sigmunds-
syni, hafa blaðinu verið sendar. Pær
aru víða vel kveðnar eins og vænta
mátti, én efnið er fremur ómerkilegt.
Útgefandi segir í eftirmála, ef Perusar-
rímur seljist fyrir útgáfukostnaði, sé
ráðgert að halda áfram útgáfu á rím-
um eftir þjóðkunna menn, og muni
þá ef til vill næst verða prentaðar
Króka-Refs rímur séra Hallgríms Pét-
urssonar, sem aldrei hafa verið prent-
aðar. Er ekki ólíklegt að margan fýsi
að sjá þá tegund ljóðagerðar höfundar
Passíusálmanna og kaupi því Perusar-
rímur tii að flýta fyrir útgáfu rfmna
séra Haligríms.
Ritstjóri: Ingimar Eydal.
Prentverk Odds Björnssonar.