Dagur - 30.12.1941, Síða 2

218
SAQUB
52, tbl.

Hverja eigum við að
kjósa í bæjarsfjórn ?
Þessa spumingu verða nú
kjósendur þessa bæjar að leggja
fyrir sig í alvöru og leita eftir
réttu svari.
í heiminum eru nú uppi tvær
aðalstefnur: samkeppnisstefna og
samvinnustefna. Hvor þeirra er
líklegri til að verða mönnum að
liði í framtíðinni? Því svarar
reynslan nú þegar. Skefjalausri
samkeppni fylgir ofbeldi, kúgun
og hatur. Hún hefir steypt mann-
kyninu út í hina hræðilegu styrj-
öld, er nú er háð þjóða á milli
með öllum þeim hörmungum,,sem
henni eru samfara og af henni
leiða. Hún skapar öfund, hatur og
hefndarhug þjóða milli og ein-
staklinga. Hún er stefna hnefa-
réttarins og harðýðgis hins
sterka gagnvart þeim, sem minni
máttar eru.
í skjóli samvinnustefnunnar
þróast allt annar gróður. Sam-
vinnumenn hafa fyrir löngu eygt
þarin mikilsverða sannleika, að
friðsamleg þróun og samstilling
kraftanna til að vinna að farsæld
fjöldans er eina örugga leiðin til
fegurra og fullkomnara lífs. Sam-
vinnustefnan miðar að því að
jafna kjör manna og bæta hag al-
mennings. Og að samvinnustefnan
sé hin rétta leið, hefir húnsannað
til fulls með verkum sínum víða
um heim
Þessar tvær stefnur setja að
meira og minna leyti mót sitt á
hugi og afstöðu flestra hugsandi
manna í landi okkar til vanda-
mála og úrslitaefna daglega lífs-
ins. í okkar litla bæjarfélagi gætir
þeirra allmikið.
Nú er verið að undirbúa lista
vinnuskortur hér í bæ. Flestir lifa
þvi í meiri og minni velsæld. En
hvað stendur sú dýrð lengi? Við
vitum ósköp vel um ástæðuna
fyrir því-mikla fjöri, sem hlaupið
hefir í atvinnulífið. Við vitum
líka mjög vel, að þessi ástæða
muni rjúka út í veður og vind
þegar minnst varir. Úr því fer
örbirgðin og skorturinn að berja
að dyrum hjá mörgum. Þá ríður
lífið á, að þeir aðilar stjómi
þessum bæ, sem hafa vilja og
mátt til að halda uppi atvinnulíf-
inu.
En hverjir eru líklegastir til
þess? Það eru samvinnumenn.
Þeir hafa reist hvert atvinnufyr-
irtækið á fætur öðm hér í bæ, og
við þau hafa bæjarbúar atvinnu í
hundraðatali. Það framtak munu
samvinnumenn ekki láta niður
falla í framtíðinni. Þeir eru allra
manna vísastir til að beita áhrif-
um sínum í þá átt, að verkalýður
bæjarins þurfi ekki að standa
auðum höndum, þegar Bretavhin-
an er úr sögunni og kreppan leit-
ar á.
Nú er veerið að undirbúa lista
til bæjarstjórnarkosninga hér í
bæ, er fram eiga að fara 25, jan.
næstk. Þar á meðal er listi sam-
vinnumanna með valinn mann l
hyerju rúmi, Allir Framsóknar-
og samvinnumenn í bænum, bæði
konur og karlar, fylkja sér að
sjálfsögðu um þenna lista, og ef
skynsemi og óháð dómgreind
verður látin ráða, ætti verkalýður
í bænum að styðja lista sam-
vinnumanna af ástæðum, sem áð-
ur eru fram teknar.
Fylgjendur listans verða allir
þeir, sem hafa meiri trú á sam-
vinnustefnunni en samkeppnis-
stefnunni, allir þeir, sem fengið
hafa skilning á því, að samvinnan
leiðir til farsældar, en taumlaus
samkeppni til ófarsældar.
í kosningabardaga þeim, er nú
verður háður, munu samkeppnis-
menn viðhafa mikinn hávaða og
gauragang, en einkum mun þó
kveða við skrölt mikið neðan úr
undirdjúpunum frá klíku þeirri,
er tekið hefir sér stöðu utan og
neðan við þjóðfélagið. En fylgis-
menn samvinnulistans munu láta
sig litlu skipta öll þau skratta-
læti, en ganga hiklaust og djarf-
lega að kjörborðinu, þegar þar að
kemur, og kjósa lista samvinnu-
manna.
Kjósandi.
»EilífðarmáI Islands«.
(Framh. af 1. síðu).
eiginleika og möguleika varð hann
sjálfur að skapa sér.
Óþarft er í blaði norðlenzkra
samvnnumanna að rekja náið þá
menningarþróun, er upphaf sitt á
í samvinnusamtökunum, hún er
þegar ærið kunn. Hitt er síður
vanþörf á yfirstandandi upplausn-
artímum að gera sér glögga grein
fyrir grundvellinum sjálfum, svo
að auðsærra megi verða, hví auðn-
an hefir fylgt framförum síðari
ára.
Og grundvöllurinn er áhugi
þeirra manna, er trúðu því, að
samvinnuhreyfingin flytti boð-
skap réttlætisins, og auðnan bygg-
ist á þreki þeirra og festu við að
sýna þann áhuga með andlegrl og
verklegri starfsemi.
Einangrun, fátækt, önn og
fleira það, er jafnan veikir bak-
fiska erfiðismannsins, varð til-
efni til enn ákveðnari átaka.
Bændafólkið beið þess ekki, að
samvinnuhreyfingin færði því
einhver bjargræði utan úr fjar-
lægðinni, heldur gerðist það sjálft
framverðir hennar og fulltrúar og
sannaði gildi hennar með afskift-
um sínum af sveitamálum, hér-
aðsmálum, landsmálum. Þann veg
leiddi það sjálft sig og leiðir hvað
annað út úr einangruninni og fá-
tæktinni til fjölbreyttara og far-
sælla lífs.
„Að skilja við æfinnar æðstaverk
í annars hönd, það er dauðasökin",
segir Einar Benediktsson í Ein-
ræðum Starkaðar. Þessi ummæli
ættu íslenzkir samvinnumenn að
láta sér verða til áminningar.
Ekkert æfihlutverk er þeim æðra
en að efla hér og tryggja frjálst
og sjálfst^ett lýðríki, en því bregð-

ast þeir, nema þeir vinni einn og
allir að því marki, hver í sinni
stöðu og á sínum stað. Það er og á
að vera eilífðarmál íslands og ís-
lendinga.
Hæðni rithöfundarins, og ann-
ara sem honum eru samþykkir,
yfir almennum, íslenzkum stjórn-
málaáhuga, er ömurleg grunn-
hyggni, það sarmast á því, að hún
vill deyfa þá þjóðemisvitund, sem
er í rauninni hið beitta stál, sem
eitt fær varið okkur gegn að-
steðjandi hættum, bæði utan og
innan frá.
Fái sá almenni starfsáhugi og
„D A G U R“
óskar lesendum sínum
góðs og farsœls
komanda drs.
um leið sú almenna starfsgeta,
sem einkennt hefir samvinnu-
menn, vakað og vaxið með þjóð-
inni, þá verður framtíð hennar
auðnurík.
Jónas Báldursscm.
Ilvað er árið langt ?
Venjulega er svo að orði kveðið,
að eitt ár sé 365 dagar. Þetta er
þó ekki nákvæmlega rétt. Jörðin
gengur með geysilegum hraða
kringum sólina. Braut jarðarinnar
á því ferðalagi er afarstór spor-
baugur. Sá tími, sem til þess þarf,
að jörðin fari eina ferð eftir þess-
um sporbaug, er hið raunverulega
ár. Það er 365 dagar, 5 klukku-
stundir, 48 mínútur og 48 sekúnd-
ur. —
Egyptalandsmenn hinir fornu
töldu árið aðeins 365 daga. Við lok
ársins, eins og þeir töldu það,
hafði því jörðin ekki gengið spor-
bauginn alveg allan, næsta ár var
munurinn enn meiri, og óx hann
sífellt með hverju ári, unz að því
hefði komið, ef þessi tímatals-
skekkja hefði eigi verið lagfærð,
að árstíðirnar hefðu snúizt við, og
sumarið hefði borið upp á vetiu--
inn og veturinn upp á sumarið.
Að vísu hefði þetta lagazt af
sjálfu sér eftir nálega 1460 ár, en
þá hefði sama skekkjan byrjað á
nýjan leik,
Maður er nefndur Júlíus Cæsar.
Hann var uppi nokkru fyrir Krists
daga, rómverskur maður, stórvit-
ur. Til virðingar við hann er einn
mánuður ársins, júlímánuður,
heitinn eftir honum, eins og ágúst-
mánuður ber nafn Ágústusar keis-
ara. Júlíus Cæsar tók sér fyrir
hendur meðal annars, að lagfæra
tímatalið. Hann ákvað, að365dag-
ar skyldu teljast í árinú, en fjórða
hvert ár skyldi einum degi bætt
við, og urðu þá 366 dagar í því ári,
og nefnist það hlaupár. Þetta
tímatal, sem kallast júlíanska
tímatalið, var síðar viðurkennt af
hinni kristnu kirkju, og sam-
kvæmt því eru þau ár hlaupár,
þegar 4 ganga upp í ártalinu, t. d.
árið 1924, 1928, 1932 o. s. frv.
Samkvæmt þessu var árið að
meðaltali reiknað að vera 365%
dagar, eða 365 dagar og 6 stundir,
en eins og áður er sagt, er árið
í raun og eru ekki nema 365 d.,
5 st., 48 mín. og 48 sek., og var því
árið talið 11 mín. og 12 sek. of
langt.
í fljótu bragði virðist hér um
svo lítinn mim að ræða, að hans
gæti ekki að neinu, en það er öðru
nær, því að safnast þegar saman
kemur. Þó að árið sé ekki talið
nema 11 mín. og 12 sek. lengra en
það er, þá verður afleiðing þess
sú, að eftir hér um bil 129 ár eru
menn orðnir einum degi á eftir
réttum tíma, og á mjög löngu
tímaskeiði kemur því fram mikil
tímaskekkja. Þegar stundir liðu,
tóku menn líka eftir þessari
skekkju. Á 13. öld e. Kr. benti
einn vitur maður á skekkjuna og
réði til, að hún yrði lagfærð, en
máli hans var í það skipti enginn
gaumur gefinn. Það var ekki fyrr
Á Ijósmyndastofunni f
GRÁNUFÉLAGSGÖTU 21
getið þér fengið nýmóðins
Kombinationsmyndir
og margar fleiri gerðir, sem hvergi
fást annars staðar
Guðr. Funch-Rasmussen.
giHHIimiHilHHHI
£ Krossviður.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Byggingavörudeild.