Dagur - 16.04.1942, Page 1

Vikublctðið DAGUR
ritstjórar: INGIMAR EYDAL,
JÓHANN FRÍMANN.
AfgreiSsla, auglýsingar, innheimta:
Jóhann Ó. Haraldscon.
Skrifstofa við Kaupvangstorg.
Simi 96.
Árgangurixm kostar kr. 8,00.
Prentverk Odda Bjömaaonat.
XXV. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 16. apríl 1942.
16. tbl.
r s # ftl # 9
idq a»
‘ÍDDÍ«
KTÝÁRSNÓTTIN“ er þegar orðin
#/'*‘'*„klassisk“ á sína vísu í hinum fá-
skrúðugu leikbókmenntum vorum,
enda hefir hún ýmis skilyrði til þess
að njóta hylli og vinsælda almenn-
ings: Leikurinn fer vel á sviði, gleður
augu og eyru, en þreytir hvorki heil-
ann um of, né veldur sterkum og
djúpstæðum geðhrifum. Þótt hann
geti engan veginn talizt mikilfengleg-
ur eða andríkur skáldskapur, hefir
hann þó ýmsa ágæta kosti, auk
þeirra, er áður voru taldir: Hann er
fremur þægileg blanda af gamni og
alvöru, æfintýri og veruleika. Hann
vekur fullorðnum ljúfar minningar
um löngu liðna, rómantíska tíma, þeg-
ar vélaskrölt og flaumósa hraði hafði
enn ekki náð að styggja dulúðina úr
lífi mannanna. „Nýársnóttin" gefur
hugarflugi unglinganna byr undir
báða vængi og ætti að geta tengt
slitna þræði minnis þeirra við heill-
andi reynslu, merkilegt og sérstætt
menningartimabil í sögu þjóðarinn-
ar, — skeið, er nú virðist senn að
fullu á enda runnið."
-iVörusala KEA
röskar 9 milj. kr.
IO°|0 arður til félagsmanna,
er tillaga stjórnarinnar
Fimmtugasta og timmta starfsári Kaupfélags Ey-
íiröinga er lokið og reikningar uppgerðir. — Árs-
skýrsla félagsins er sem næst fullgerð og verður
lögð fyrir aðalfund n.k. mánudag. Verzlun félagsins
hefir orðið meiri á s.l. ári en nokkru sinni fyrr í sögu
þess, eða röskar 9 milljónir króna. Hagur félagsins
stendur með miklum blóma, og ástæður félags-
manna gagnvart félaginu hafa batnað um rösklega
2 milljónir króna.
IJINN ytri „rammi“ um sýningar
Leikfél. Ak. á „Nýársnóttinni“
að þessu sinni virðist vel heppnaður.
Haukur Stefánsson og Steingr. Þor-
steinsson hafa málað leiktjöldin, og
eru þau forkunnar fögur og haganlega
fyrir komið. Búningar og húsakostur
•sá, er sýndur er, virðist einnig vera
svo nærri réttu lagi sem framast
verður vænzt við þau skilyrði, sem
hér eru fyrir hendi. Ljósbrigði eru
óvenjulega glæsileg og íburðarmikil,
og oftast smekkleg og vel af hendi
leyst. Skipting leiktjalda og aðrar
breytingar á leiksviðinu ganga mun
greiðlegar en oft áður, en bæði eru
þessi atriði ávallt mikilsverð, og þá
ekki hvað sízt í sjónleik, er byggist
svo verulega á smekklegri skrautlýs-
ingu og snöggum „scenu“-skiptum
eins og „Nýársnóttin". Eiga þeir
ljósameistarinn (Kr. Arnljótss.) og
leiksviðsráðsmaðurinn (St. Reykja-
lín) því þakkir skyldar fyrir sína
hlutdeild í sýningunni, því að vafa-
laust er hér við raman reipi að draga
á okkar þrönga og ófullkomna leik-
sviði.
I7ÆST hlutverkanna eru svo úr
garði gerð, að þau gefi leikurun-
um færi á að sýna stórbrotinn leik,
eða reyni verulega á krafta þeirra.
En hér er yfirleitt vel og smekklega
á haldið, leika flestir snoturlega og
sumir mjög vel. — Þeim Birni Sig-
mundssyni, Sigurjónu Jakobsdóttur
og Freyju Antonsdóttur bregzt hvergi
bogalistin að sýna ísl. bændafólk á
myndarlegu heimili vel og skemmti-
lega. Rósa Gísladóttir leikur griðkon-
una af fjöri og þrótti og nýtur hún
sín prýðilega á sviðinu. Svava Jóns-
dóttir er of leiksviðsvön og óskeikul
leikkona til þess að láta sér fatast í
hlutverki Aslaugar ólfkonu, enda
gerði hún því góð skil. Stefán Jóns-
son sýndi hrumleika álfakonungsins
og virðuleika vel og prýðilega, og
nær enda oft að lýsa skaphöfn hans
með talsverðum „dramatískum“
krafti. Húnbogi stallari (Hólmgeir
Pálmason) og Mjöll dóttir álfakon-
ungsins (Margrét Olafsd.) eru og
skörulega leikin og sóma sér vel á
sviðinu. Þá tekst Júlíusi Oddssyni
prýðilega að blása lífsanda í nasir
Svarti, og sýna í senn heift hans,
grimmd og bleyðiskap. Gerfi hans er
(Fnuahala á 3. úðu.)
Dagur kom að máli við Jak-
ob Frímannsson framkvæmda-
stjóra og fékk hjá honum upp-
lýsingar um starfsemi K.E.A. á
s.l. ári.
Jakob sagði svo frá, m. a.:
„Verzlunarrekstur félagsins
var að mörgu leyti svipaður því,
sem var árið 1940. Verðhækk-
unin, sem hófst 1940 hélt á-
fram á sl. ári, þó með nokkrum
undantekningum, t. d. hækkuðu
gærur og ull ekki í verði. Verð
á sjávarafurðum hélzt því nær
óbreytt og var afkoma útgerð-
arinnar á félagssvæðinu yfir-
leitt góð og sumstaðar ágæt. At-
vinna verkamanna og iðnaðar-
manna var mjög mikil allt árið
og kaup hækkaði samkv. vísi-
tölu, eins og kunnugt er.
Eins og nærri má geta hefir
þessi góða afkoma manna bæði
til lands og sjávar haft áhrif á
verzlunina á þann veg, að hún
hefir aukizt að miklum mun.
Þó hefir reynzt örðugt að út-
vega nægilegar vörur til þess að
fullnægja hinni geysilegu eftir- i
spurn, en það hefir samt tekizt
framar öllum vonum. Félagið
hefir kappkostað að vera vel
birgt af öllum nauðsynjavörum,
og jafnframt tekið til sölumeð-
ferðar allar framleiðsluvörur fé-
lagsmanna, fyrir erl. markað og
innlendan.
VÖRUSALAN.
Alls seldi félagið í búðum
sínum á Akureyri og í útbúum
við fjörðinn vörur fyrir rösk-
lega 7 milljónir kr., en var 4V2
millj. árið 1940. Þar að auki er
svo sala á miðstöðvar- og hrein-
lætistækjum um 180 þús., sala
kjötbúðar um 930 þús., lyfja-
búðar 220 þús., fóðurbætis um
175 þús. kr. Kolasala 650 þús.
og saltsala um 360 þús.
IÐNAÐUR.
Fél. starfrækti verksmiðjur
sínar með svipuðum hætti og
áður. —
Framh. á 3. síðu.
Byg&ja Aknreyring*
ar 50 hús á þessu ári?
Bæjarstjórninni hafa borizt
rösklega 50 umsóknir um bygg-
ingalóðir, það sem af er þessu
ári. Ef byggt verður á öllum
þessum lóðum í sumar verða
það meiri byggingafram-
kvæmdir en nokkurn tíma áður
í sögu bæjarins. Mest mun hafa
verið byggt hér árið 1930 og
þar næst árið 1941, en þá var
byggt fyrir um IV2 millj. kr.
Fyrir stríðið voru byggðar hér
að meðaltali 25 íbúðir á ári.
Vafasamt verður að teljast,
að allir, sem byggingalóðir hafa
fengið, geti reist hús á þeim í ár.
Er nú orðið mjög örðugt að út-
vega allt efni, sem til bygginga
þarf, og telja verzlunarfróðir
menn, að engar líkur séu til að
nægilegt efni verði til hér á
staðnum til allra þessara bygg-
inga. Enn sem komið er, hefir
byggingafulltrúinn ekki mælt
út nema 2 lóðir, af þessum 50,
sem búið er að veita, og er hætt
við að efnisskortur og geysileg
dýrtíð á efni til húsabygginga
verði einhverjum þessum bygg-
ingafyrirætlunum að bana,
FLUGSLYS.
Landflugvélin „Smyrill“ hrapaði til jarðar s. 1.
þriðjudag, skömmu eftir að hún hóf sig til flugs af
flugvellinum í Reykjavík. I vélinni voru, auk flug-
mannsins, Sig. Jónssonar, þessir menn: Axel Krist-
jánsson, kaupmaður, Akureyri, Harry Rosenthal,
klæðskeri, Akureyri og Capt. D. R. C. Prentice, úr
brezka setuliðinu hér. Hinn síðasttaldi lézt í fyrri-
nótt; hinir eru á sjúkrahúsi í Rvík, allir þungt
haldnir, en ekki hefir blaðið nánari fregnir um líðan
þeirra.
Myndin sýnir DARLAN ilotafor-
inéja, en hann heiir til þessa verið
helzti umboðsmaður Þjóðverja í
Vichystjórninni. En nú hefir Pierre
Laval íengið sæti í stjórninni og þyk-
ir það benda til þess, að „alger sam-
vinna" við Þjóðverja sé í uppsiglingu,
og að Frakkar taki að beita flota sín-
um, flugher og landher, ef Bretar
freista að gera innrás í Frakkland og
opna nýja víglínu í Evtópu.
k. e. a.
annast ís-
fiskssölu
frá eyfirzkum ver-
stöðvum.
Fiskisamlag K.E.A. hélt fund
hér í bænum sl. mánudag.
Fundinn sátu fulltrúar frá
Dalvík, Grenivík, Hrísey og
Litla-Árskógssandi, auk fram-
kvæmdastjóra kaupfélagsins og
Útgerðarfélags K.E.A.
Á fundinum voru rædd ýms
mál er varða smábátaútveginn
á þessum verstöðvum. Undan-
farið hefir K.E.A. unnið að því,
að útvega færeysk og íslenzk
skip til þess að annast flutning
ísfiskjar til Bretlands, og gáfu
Framh. á 3. síðu.
Nýtt timaritra uppeldismál
Kennarafélag Eyjafjarðar hefst handa um útgáfu nýs, alþýð-
legs tímarits um uppeldi barna og unglinga, er nefnist „Heim-
ili og skóli“. Ritið ríður vel og myndarlega úr garði og flytur
ýmsar athyglisverðar greinar.
Kennarafélag Eyjafjarðar er
tíu ára gamalt á þessu ári. í því
eru flestallir starfandi kennarar
í Eyjafjarðarsýslu og á austur-
strönd Eyjafjarðar (S.-Þing.),
og ennfremur nokkrir siglfirzkir
barnaliennarar. Á þessu 10 ára
skeiði hefir félagið unnið, eftir
því sem geta þess leyfði, að
ýmsu því, er til bóta horfir, um
fræðslumál héraðsins og menn-
ingu kennaranna. Á þessum
tímamótum æfi sinnar ræðst fé-
lagið í það stórræði að hef ja út-
gáfu tímarits um uppeldismál
og samvinnu heimila og skóla í
þeim efnum. Er ritinu ætlað að
koma út 6 sinnum á ári fyrst
um sinn, og verður hvert hefti
minnst 16 síður í allstóru broti.
Ritið er mjög ódýrt, kostar ár-
gangurinn aðeins 5 kr. Ritstjór-
inn er Hannes J. Magnússon,
kennari við barnaskólann hér.
Fyrsta hefti ritsins er nýkomið
út og hefir borizt blaðinu til
umsagnar. Hefst það á ávarps-
orðum Snorra Sigfússonar
skólastjóra, og á hann auk þess
aðra grein í ritinu, er nefnist:
„Hinir vígðu þættir“, og fjallar
um ýmis lífssannindi og menn-
ingarverðmæti, er drýgst hafa
reynzt hverjum einstaklingi og
þjóðinni allri. Ennfremur birt-
ast í heftinu athyglisverðar
greinar eftir Jakob Kristinsson
fræðslumálastjóra, Friðrik J.
Rafnar vígslubiskup, Jóhann
Þorkelsson héraðslækni og rit-
stjórann, auk ýmissa smágreina,
frétta og fróðleiksmola. Ritið er
vel og smekklega prentað og
vandað að efni og öllum frá-
gangi. Er hér djarfmannlega að
verið á þessum hamslausu um-
brotatímum, að hefja slíka sókn
í menningar- og uppeldismálum
eins og kennararnir virðast hafa
í hyggju, og eiga þeir skilið
þakkir og stuðning foreldra og
(Frimm. á 3, 8ÍÖU).