Dagur - 20.06.1942, Blaðsíða 1

Vikublaðið DAGUR
Ritstjórar: INGIMAR EYDAL,
JÓHANN FRÍMANN.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Jóhann Ó. Haraldsson.
Skrifstofa við Kaupvangstorg.
Sími 96.
Árgangurinn kostar kr. 8,00.
Prentverk Odds Bjömssonar.
XXV. árg.
Akureyri, laugardaginn 20. júní 1942
31. tbl.
Ofar lögum
og rétti?
JSLENZK blöð hafa löngum látið
sér sæma að viðhafa tvenns konar
réttlæti, er um fréttaflutning af ó-
virðingum eða afbrotum borgaranna
í landinu gagnvart lögum eða al-
mennu velsæmi er að ræða: Þegar
umkomulitlir menn eiga í hlut, hlíf-
ast blöðin tíðast ekki við því að birta
nöfn þeirra og gera afdráttarlausa
grein fyrir sakargittum þeim, er á þá
eru bornar. Hinsvegar er allalgengt,
að slíkum málum sé ekki hreyft, eða
a. m. k. engin nöfn nefnd, þegar í
hlut eiga menn, sem taldir eru ein-
hvers megnugir í þjóðfélaginu, —
fyrir eigin tilverknaö eða annarra. —
Ekki munu þessi vinnubrogö ýmissa
blaða vel til þess falhn að auka virð-
ingu manna fyrir fréttaflutningi
þeirra né dómum, fremur en annarra
þeirra dómstóla, er uppvísir veröa að
hlutdrægni. Slíkt háualag hlytur að
sljóvga réttarkennd almennings, í
stao pess að giæöa hana, en þaö er
þó hiutverk mns prentaoa mais —
eöa svo ætti þaö a. m. k. að vera.
^\FT orkar það mjög tvímælis,
^ hvort rétt se eða hoiit, að bioöin
séu mjog á imotsKogi eiur siikum uo-
inóum. mutur aiorotamanna og ann-
ars vanmetaióiks er venjuiega verri
og ömurlegri en svo, að rétt sé eöa
fært aö auna á vanvirðu þess og ó-
gæíu meö ovægilegum blaoaskruum.
Hinsvegar getur geolaus linKind og
hliiö lika veno hættuleg, og stundum
er einarölegt umtal og acoiur mn eina
hæiiiega reising, sem hægt er aö
leggja við ósæmuegu iramieroi sumra
m^iina. — Pegar t. d. neirar peir, sem
valdír hafa verið af stjórnarvoldum
landsins, til þess að gæta laga og
réttar a þjóðvegum landsins og siö-
iætis og umgengmsmennmgar á opm-
berum stoöum, ganga a unoan öörum
um ruddanatt og tiintsieysi, og Drjota
þanmg sjamr ireaiega pær regiur,
sem þeim er þó sérstaklega ætlaö aö
gæta, er augljóst, aö blóöin bregðast
mjog hlutverKi sinu, ef þau þegja um
og nilma ytir slikar áviröingar, se
þeim um þær kunnugt. Ekki er petta
þó hvaö sizt vaialaust, þegar um
margnattaöar yiirtroosiur og urekuö
brot er að ræöa.
jt DREPA sú, er Björn Blöndal
íoggæzlumaður riKisins fekK ny-
lega iier í ólaöinu fyrir IramKomu
sina á opmberum greioasolustaó her
í bænum, henr hvarvetna mæizt vel
fyrir og þótt orð í tíma töluð. Blondal
er viöa kunnur á landinu, og mun
flestum haia þótt framierði það, er
hann taldi sér boðlegt að viohafa í
þetta sinn, talsvert emkeimandi fyrir
manmnn, hógværð hans og háttvisi
við almennmg. Var þvi ýmsum ósart
um þaó, þott þetta tækitæri væri
notaö, til þess að mmna loggæzlu-
mannmn á það, að hann er þjonn al-
mennmgs enn ekki herra. Ei til vill
hefði Blöndal getað hlotið góða eink-
unn á námskeiöi því í þýzkri kurteisi,
er dr. Göbbels hélt nyiega í Berlin,
hefði honum auðnazt að vera þar
nemandi, en vísast er, að hann veröi
að doka enn um stund eftir slíkri
viðurkenningu frá löndum sínum.
TjLÖNDAL hefir nú svarað ádeilu
® „Dags“ ó sína vísu með alllangri
grein í „Alþýðublaðinu“. Er grein sú
öll líkust höfundinum, enda mun hon-
um t. d. gefið færi á að staðfesta
framburð sinn um viðurgerning og
framreiðslu á gildaskála K. E. A. á
Frh. á 3. síðu.
NORÐMEM
eru eiui óbug-
aðir
og trúa á sigur menningar-
innar og frelsisins í stríðinu
gegn villimennsku og kúgun
Viðlal við
Nordahl Grieg
Eins og áður hefir verið skýrt
frá hér í blaðinu, kom norska
stórskáldið Nordahl Grieg í
heimsókn til landa sinna hér á
Akureyri nú í vikunni. Dvaldi
Grieg hér nokkra daga, en er nú
á förum — eða farinn — til
Rvíkur. Mun hann þó væntan-
legur hingað til bæjarins aftur
seinna í sumar og ætlar sér þá
að eiga hér lengri viðdvöl. — Á
miðvikudaginn las hann hið
fagra og fræga kvæði sitt um
17. maí 1940 upp á fjölmennri
samkomu, er íþróttaráð Akur-
eyrar gekkst fyrir, og flutti þar
stutt évarp og kveðju „frá 17.
maí til 17. júní“, eins og hann
orðaði það. Var skáldinu fork-
unnar vel fagnað og vakti upp-
lestur hans, ávarp og framkoma
öll mikla hrifningu allra við-
staddra, enda er hann einn hinn
allra glæsilegasti ræðumaður,
og upplesari svo snjall, að af
ber.
' „Dagur“ kom að máli við
Grieg og spurði hann frétta um
ástand og horfur heima fyrir í
Noregi og meðal hinna norsku
hermanna og flóttafólks, er nú
dvelur víðsvegar erlendis.
— Ástandið þar heima er á-
reiðanlega dapurlegt, segir
Grieg. Eg veit, að þið Islending-
ar skiljið vel, hvað það er, að
verða að sætta sig við ófrelsi,
smán og kúgun, því að eg hefi
fundið samúð og kærleika ykk-
ar streyma um mig, hvar sem eg
hefi komið fram í nafni norsku
þjóðarinnar. — En eg efast
mjög um, að ykkur, eða nokkr-
um öðrum, sem ekki hafa reynt
það sjálfir, sé þó unnt að skilja
til fulls hvað það er, sem yfir
Noreg hefir dunið og aðrar þær
þjóðir, sem Þjóðverjar hafa her-
numið.
— En hvað um landa yðar
erlendis?
— Þegar okkur var sagt, að
varnirnar væru brostnar og ó-
hjákvæmilegt væri að gefa
Noreg upp í hendur f jandmann-
anna, fannst okkur í bili að allt
væri tapað. Það voru vonlitlir
menn, sem streymdu til Eng-
lands þá dagana, ekki aðeins frá
Noregi, heldur hvaðanæfa að.
Flóttinn frá Dunkirk var nýlega
um garð genginn, og brezki her-
inn, sem þaðan kom, var heldur
ekki sigurstranglegur. Og sam-
tímis gerðu Þjóðverjar æðis-
gengnar árásir úr lofti á brezkar
borgir. Þá var það, að hugarró
og æðruleysi hinnar brezku
þjóðar gerði það kraftaverk að
breyta feigðargruninum, von-
leysinu, í sterka og örugga sigur-
vissu. Sjálfur iann eg, að slík
þjóð yrði aldrei sigruð, löngu
áður en skynsemi mín eygði
raunar nokkur úrræði. Og nú
veit eg, og allur norski herinn
erlendis og flóttafólkið allt, að
sú stund kemur fyrr en varir, að
við höldum heim, og Noregur
verður aftur frjáls.
— En þeir, sem heima bíða?
— Þeir vita það líka. Sú
vissa veitir þeim kjark og þrótt
til þess að þola allar hörmung-
arnar. En eg get ekki sagt yður,
hvernig þeir vita það. Eða rétt-
ara sagt: Enginn staður í heim-
inum er svo afskekktur, að vert
sé eða treystandi á að segja þar
nokkuð það, sem aukið geti
grunsemdir eða étyllur Þjóð-
verja til ofsókna gegn þeim, sem
heima þreyja. En það get eg
sagt yður, að allir flokkadrættir
og ágreiningur meðal Norð-
manna heima og erlendis er al-
gerlega úr sögunni, — því að eg
tel ekki kvislingana, þeir eru
svo fáir. — Okkur er orðið það
Ijóst, hve smátt og auvirðilegt
það allt saman er, sem barizt
var fyrir og deilt um, gagnvart
þessu eina: að vera frjáls þjóð í
frjálsu landi. Og öldungis sama
sagan hefir gerzt í Bretlandi. Eg
veit ekki, hvort þar er lengur
eitthvað til, sem hægt væri að
kalla hægri menn eða vinstri
menn. Á þessari stundu eru þeir
allir aðeins Bretar og and-naz-
istar. Og eg héld, að þessi áhrif
muni vara miklu lengur en til
styrjaldarloka. Ógæfan hefir
Frh. á 3. síQu.
Curtin, forsætisráðherra Ástralíu.
Sókn Japana suður á bóginn virðist
hafa stöðvazt eftir orrustuna á Kóral-
hafi, er Bandaríkjaflotinn vann mik-
inn sigur á Japönum. Ekki er þó talið
ólíklegt, að Japanar freisti þess á nýj-
an leik að herja á meginland Ástra-
líu. Hafa þeir undanfarið haldið uppi
loftárásum á boréir á norðurströnd
meginlandsins og gert tilraunir til kaf-
bátaárása á Sidney. Ástralíumenn,
undir forustu Curtins, eru einhuga í
baráttunni og munu taka vasklega
á móti ef Japanar freista þess að ná
fótfestu á meéinlandinu.
ItliMnlaKmáUð:
„Þaí ijilgir manninum, sem
fast er viö hann“
Fyrir nokkrum dögum síðan
var lýst hér í blaðinu ruddalegri
og hneykslanlegri framkomu
Björns Bl. Jónssonar, löggæzlu-
(Framh. á 4. siðu.)
Húnvetnsk
bændaíör
Fjöldi bænda úr Austur-
Húnavatnssýslu kom hingað til
bæjarins ásamt konum sínum
þann 17. júní árdegis. Um
hundrað manns alls mun
taka þátt í förinni, en hún er
farin á vegum Búnaðarsam-
bands Austur-Húnavatnssýslu.
Ferðafólkið átti hér stutta dvöl
í þetta sinn, enda var förinni
heitið austur í Þingeyjarsýslur,
m. a. í Mývatnssveit, Keldu-
hverfi og Axarfjörð.
Veður var hið versta, þegar
hópurinn kom hingað, en fór
batnandi næstu nótt og hefir
vonandi verið gott og bjart með-
an farið var um Þingeyjarsýsl-
urnar, á heimleiðinni a. m. k. —
Ferðafólkið kom hingað til bæj-
arins í gærdag laust fyrir hádegi
og hélt heimleiðis í gærkvöldi.
— Hópferðalög slík sem
þetta í fjarlæg héruð, til fróð-
leiks, kynningar og skemmtun-
ar, eru mjög til fyrirmyndar,
Mennta-
skölanum
var slitiö 17.
júní
367 nemendur gengv undir
nriM i uor
Menntaskólanum á Akureyri
var slitið 17. júní s. 1. í hátíða-
sal skólans. Sigurður Guð-
mundsson skólameistari afhenti
hinum nýútskrifuðu stúdentum
skírteini og kvaddi þá með
ræðu. Ræddi skólameistarinn
um valdvendrú. Þessir stúdent-
ar luku prófi:
Máladeild:
Andrés Davíðsson (Barð.) II. 5,71
Andrés Ólafsson (ísaf.) 11.5,31
Anna Snorradóttir (Ak.) I. 6,67
Árni Garðar Kristinss. (Ef.) 111.4,27
Bjarni F. Halldórsson (N.-ís.) II. 5,77
Bjami Sigurðsson (Hafnarf.) I. 6,58
Eyþór Ó. Sigurgeirss. (Rvík) II. 5,38
Geira Zophóníasdóttir (Rvík) 1.6,54
Guðm. Kr. Jóhannsson (Ef.) II. 5,58
Guðrún Gestsdóttir (Seyðisf.) 1.6,91
Gunnhildur Snorradóttir (Ak.) I. 6,79
Helgi Þórarinsson (N.-Is.) II. 5,65
Hermann G. Jónsson (V.-Sk.) II. 5,22
Jakob Jónasson (Ak.) 1.6,65
Jón Hannesson (Rvík) 1.6,01
Jón Sigurpálsson (Ak.) II. 5,18
Kristinn Hóseasson (S.-Múl.) 11.4,51
Kristín Þorbjarnard. (Rvík) I. 6,43
Kristján Guðmundsson (Isaf.) II. 5,80
Kristján Karlsson (S.-Þing.) 1.7,10
Lárus Pétursson (Ak.) I. 6,46
Magnús Torfason (S.-Þing.) I. 7,41
Oddur Helgason (Árn.) I. 6,22
Ólafur Thorarensen (Ak.) II. 5,07
Siglaugur Brynleifsson (Ak.) II. 5,70
Sveinbjörn Egilsson (Ak.) II. 5,41
Sverrir Pálssbn (Ak.) I. 6,74
Þorsteinn Árnason (Skag.) I. 7,33
Utanskóla:
Ásgeir Bl. Magnússon (Sigluf.) I. 7,14
Hilmar Garðars (Rvík) II. 5,10
Jón J. Jóhannesson (Skag.) II. 4,67
Stefán Björnsson (Rvík) II. 5,14
Stærðfræðideild:
Bárður Daníelsson (N.-ís.) I. 6,76
Benedikt Gunnarsson (Ak.) I. 6,11
Bragi Magnússon (Ak.) I. 6,29
Bragi Þorsteinsson (Barð.) 1.6,68
Eggert Jónsson (Hún.) 1.6,64
Einar Þ. Gudjohnsen (S.-Þ.) 1.6,41
Eiríkur Hr. Finnbogason (Ef.) II. 5,54
Eiríkur Jónsson (Strand.) 1.6,01
Eyvindur Valdimarss. (Borg.) 1.6,99
Hafliði Guðmundsson (Sigluf.) 1.6,11
Hallgr. Guðmundss. (Sigluf.) 11.5,01
Hlynur Sigtryggsson (V.-ís.) I. 7,19
Hörður Björnsson (N.-Múl.) II. 5,55
Kjartan Ólafsson (N.-ís.) II. 529
Kristinn Gunnarsson (ísaf.) I. 6,63
Stefán Sigurðsson (Skag.) III. 4,30
Sverrir H. Valtýsson (Ak.) I. 6,65
Vilhjálmur Árnason (Seyðisf.) 1.6,14
Vilhjálmur Jónsson (Sigluf.) II. 5,94
Þorbj. Guðmundss. (Seyðisf.) II. 5,67
Utanskóla:
Sturla Eiríksson (Rvík) II. 5,98
Alls gengu undir próf á þessu
vori 367 nemendur. — Gagn-
fræðaprófi luku 67 nemendur.
Hlutu 37 fyrstu einkunn, 29
aðra einkunn og 1 þriðju eink.
Hæstu einkunn fékk Guðmund-
ur Björnsson frá Kópaskeri,
7,37.