Dagur - 04.04.1946, Síða 4

4
D A G U R
Fimmtudaginn 4. apríl 1946
c, - ■ -------
! DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason
Aígreiðslu og innheimtu annast:
Marínó H. Pótursson
Skriístoía í Hafnarstræti 87 -— Sími 166
Blaðlð kemur út á hverjum fimmtudegi
Árgangurinn kostar kr. 15.00
Prentverk Odds Björnssonar
L..................
Hjálparstarfsemi Rússa
JJÚSSNESKA HEIMSVELDIÐ galt að vísu
mikið afhroð, er þýzki herinn ruddist inn í
landið, svældi undir sig ýmis auðugustu héruð
ríkisins og varð ekki stöðvaður fyrr en austur á
Volgubökkum, svo sem frægt er í sögunni. En sé
landskaði Sovétþjóðanna hins vegar miðaður við
alla stærð þessa langvíðlendasta ríkis veraldarinn-
ar, verður þó naumast sagt, að stórum meira en
litlifingur risans hafi sviðnað nokkuð í eldi
heimsstyrjaldarinnar. Yfirgnæfandi meirihluti
hins geysiauðuga og ágæta lands hefir lítt eða
ekki orðið var styrjaldarógnanna. Rússneska
moldin góða hefir yfirleitt blómgast og borið
ríkulegan ávöxt í sól og regni síðustu ógnarára,
líkt og ávallt endranær. Námur og olíulindir þess
mikla kola-, olíu- og góðmálmanægtabúrs, sem
Rússland er frá náttúrunnar hendi — austan Úr-
alfjalla og vestan — hafa fært Sovétþjóðunum
óhemju auðæfi ekki síður nú en áður. Herkostn-
aður þeirra — þótt mikill sé — þolir vissulega eng-
an samanburð við herköstnað Breta, sem þurraus-
ið hefir sjóði hins auðuga heimsveldis og valdið
skuldasöfnun, sem einstæð mun vera í fjármála-
sögu alls heimsins. Herkostnaður Sovétríkjanna
mun jafnvel alls ekki standast nokkurn saman-
burð við stríðskostnað Bandaríkjanna, enda jusu
bókstaflega bæði þessi stórveldi hergögnum og
alls kyns birgðum yfir Rússa, eftir að þeii' gerð-
ust bandamenn þeirra í styrjöldinni og hættu að
styðja nazistaríkið — þáverandi bandaríki sitt —
í orði og á borði, svo að þeim mætti verða sigurs
auðið í viðureigninni við óargadýrið þýzka.
þESSI SAGA er hér rifjuð lauslega upp aðeins í
tilefni af því, að eitt aumasta sorpblað
kommúnista hér á landi — og er þá vissulega langt
til jafnað — lét sér nýlega sæma að bera Vestur-
veldunum það á brýn, að hið „svívirðilega og
Itrjálaða" auðvald þeirra væri að svelta í hel mil-
jónir hanna víðs vegar um heim án Jress að gera
nauðsynlegar og raunhæfar ráðstafanir til þess að
koma þeim til hjálpar í tæka tíð. Auðvitað var
hér þó aðeins um að ræða enduróm þess hatrama
lyga- og ófrægingarstríðs, sem málpípur komrn-
únista reka nú gegn Vesturveldunum um heim
allan, enda birtust þessi ummæli um svipað leyti
og þessu sama blaði tókst með dæmafárri vígfimi
að snúa hinum geipilega ósigri kommúnista í
dönsku kosningunum síðustu í „glæsilegan sig-
ur“ — á pappírnum! Samtímis berast stöðugt nýj-
ar fréttir þess efnis, að Englendingar og Banda-
ríkjamenn herði æ ofan í æ á mittisólinni — taki
stöðugt upp strangari matarskömmtun í löndum
sínum — til þess að halda lífinu í hinum sveltandi
miljónum á meginlandi Evrópu og Asíu. Þó er
það hverjum manni vitanlegt, að almenningur í
þessum löndum hefir um langt skeið búið við
mikinn og tilfinnanlegan skort ýmissa hinna
nauðsynlegustu lífsþæginda og matvæla. En hvað
þá um Sovétþjóðirnar, sem búa í einu gagnauð-
ugasta ríki veraldar frá náttúrunnar hálfu, og
hafa auk þess notið í friði dýrðarinnar í hinu
marglofaða fyrirmyndarríki sósíalismans í fullan
aldarfjórðung? Hafa þær ekki látið sól allsnægta
sinna og mannúðar renna upp yfir vonda og góða
og ausið gjöfum og alls konar umbun á báðar
hendur? Nei, ónei. Litlar fregnir berast af því,
enn sem komið er. Eitt auðugasta sambandsríki
þeirra, sem harðast varð úti í styrjöldinni, ÍJkra-
ína, mun meira að segja njóta stórkostlegrar
Útvarp Akureyri!
JJTVARPIÐ tók aftur upp þráð,
sem féll niður fyrir mörgum ár-
um siðan, þegar það gerði lýsingu á
skíðagöngu á Skíðalandsmótinu að
dagskráratriði. Er þannig fengin stað-
festing á því ,að hægt er að nota út-
varpsefni héðan frá Akureyri ef vilji
er til þess hjá forráðamönnum stofn-
unarinnar. Utvarpið frá Skíðamótinu
var að vísu ekki svo sem bezt verður
á kosið, en naumast verður norðan-
mönnum kennt um það, heldur því, að
samræmingu og samband vantaði í
milli þeirra, sem hér töluðu og starfs-
manna útvarpsins í Reykjavík. Fór
því ýmislegt miður en ætlað var, t.
d. er þeir töluðu báðir í einu, Her-
mann Stefánsson og Helgi Hjörvar.
Þessi mistök verða þó að teljast smá-
vægileg, og vissulega ætti að vera
auðvelt að fyrirbyggja þau, ef áfram-
hald yrði á útvarpi héðan. Útvarpið
heyrðist að öðru leyti vel.
ÞAÐ hefir áður verið drepið hér
í blaðinu, að æskilegt yrði að
teljast, að útvarpið skapaði aðstöðu
til útvarps frá öðrum stöðum en
Reykjavík, og felldi slíkt útvarp inn
í hina venjulegu dagskrá sína. Væri
ekki óeðlilegt að útvarpið byrjaði
slíka starfsemi hér á Akureyri, næst
stærsta bæ landsins. Fullvíst má
telja, að auðvelt væri að hafa á tak-
teinum hæfilegan skammt útvarps-
efnis héðan, a .m. k. vikulega til að
byrja með, ef nokkuð væri gert til
þess að skipuleggja slíka starfsemi
og skapa henni viðunandi aðstöðu.
Til þess þyrfti útvarpið að eiga hér
lítið „studio“ eða útvarpsherbergi,
sérstaklega útbúið til þessara þarfa.
Ætti það naumast að vera ofviða
stofnuninni.
jþESS ER að vænta að útvarpið taki
þetta mál til athugunar. Reglulegt
útvarp héðan mundi styrkur öllu
menningarlífi bæjarins og jafnframt
mundi það stuðla að því, að Reykja-
víkurbæjarbragurinn, sem nú er helzt
til áberandi á miklum hluta dagskrár-
ninar, minnkaði eitthvað ofurlítið,
sérstaklega ef hægt væri að koma út-
varpi við frá fleiri stöðum. Mætti
ætla, að útvarpið vildi stuðla að því,
að starfsemi þess kæmist í sem nán-
ast samband við landsmenn alla, hvar
sem þeir eru búsettir. Reynslan sker
úr, hverjum augum útvarpsstjórnin
litur á þetta mál.
Konumar og stjórnartízkan.
~P*KKI er ofsögum sagt af langlund-
argeði húsmæðranna norðlenzku.
Hvergi hefi ég séð þess getið, að þær
hafi sent forráðamönnum siglinganna
tóninn, þótt þær heyri daglega aug-
lýsingar í útvarpinu um hvers konar
hnossgæti, sem verzlanir í höfuð-
staðnum hafa á boðstólum fyrir reyk-
vískar húsmæður. Má þar nefna
danskt grænmeti, ávexti, o. m. fl.
Slíkur varningur er gjörsamlega for-
boðinn hér um slóðir, og raunar í nær
öllum verzlunarstöðum landsins, utan
Reykjavíkur. Nú er það kunnara en
frá þurfi að segja, að þetta stafar ekki
af því, að verzlanir hér vilji ekki
gjarnan bjóða viðskiptamönnum sín-
um réttlátan skerf af magni því er til
landsins flytzt, heldur er það ókleyft
vegna þess, að þótt varan fáist keypt
og flutt til Reykjavíkur, er algjörlega
útilokað að koma henni lengra. Þar
verður hún að bíða og skemmast og
að lokum rekur að því, að verzanirn-
ar eru tilneyddar að selja Reykvík-
ingum þann skerf, sem að réttu lagi,
ætti að vera á boðstólum fyrir hús-
mæðurnar úti um land. Með þessum
vísdómsfullu ráðstöfun tekst Reykja-
víkurvaldinu að sitja yfir hlut alls
landsins.
gAMTÖK kvenna hafa oft haft ýms
mál, er til bóta horfa á dagskrá,
og væri því ekki nema eðlilegt, að
konurnar létu til sín heyra nú og
krefðust réttlætis. Reykvískar hús-
mæður eru ekki seinar á sér að hefj-
ast handa er mál, sem varða heimilin
og fjölskyldurnar bera á góma. Er
þess skemms að minnast, er þær sam-
þykktu, að fara þess á leit, að Dags-
brúnarmenn afléttu verkbanni á
danska skipinu Dr. Alexandrine, með-
an Dagsbrúnardeilan stóð sem hæst,
til þess að Reykvíkingar gætu fengið
danskt grænmeti á borðið án tafar.
Deilan leystist áður en til þess kæmi,
að um þesa beiðni væri fjallað, en
ekki er ósennilegt, að konurnar hefðu
fengið málum sínum framgengt.
Þarna var þó aðeins að ræða um
nokkurra daga töf á því, að varning-
urinn kæmi á borðið. Hér horfir mál-
ið aftur á móti þannig við, að Norð-
urland er í nokkurs konar hafnbanni
og norðlenzkum húsmæðrum eru með
þeim ráðstöfunum allar bjargir bann-
aðar, aðrar en láta í ljósi vanþóknun
sína á þeim miðaldabrag, sem nú tíðk-
ast í siglingamálunum fyrir tilverkn-
að Eimskipafélagsins og ríkisstjórnar-
(Framhald á 6. síðu).
hjálpar írá hjálparstofnun hinna „svívirðilegu og brjáluðu" auð-
valdsþjóða í vestrinu. Kommúnistarnir okjtar kunna vissulega að
Jrakka fyrir sig og sína á viðkunnanlegán og smekkvísan hátt!
J^OKS SKAL ])ess getið í Jressu sambandi, að óyggjandi heimildir
eru fyrir því, að Rússar hafa flutt — og flytja enn — óhemju
birgðir véla, hvers kyns framleiðslutækja og verðmæta burt ar her-
námssvæðum sínum hvarvetna í heiminum, — í austri og vestri.
Þá láta Jreir og hvervetna hernámslið sitt lifa á gögnurn og gæðum
herteknu landanna. Nýjar fréttir herma, að á fundi UNNRA,
hjálparstofnunar hinna sameinuðu þjóða í Atlantic City, hafi ný-
lega verið samþykkt að skora á þau ríki, sem eru meðlimir stofn-
unarinnar og setulið hafa í öðrum löndum, að lifa ekki á fram-
leiðslu viðkomandi landa, heldur sjá hernámsliðinu fyrir matvæl-
um á annan hátt, vegna hins mikla skorts í þessum löndum. Full-
trúar Rússa beittu sér öfluglega gegn þessari samþykkt, en gengu
þó ekki í þetta sinn — „merkilegt nokk,“ eins og Rósberg myndi
orða Jrað! — af fundi, er Jreir urðu undir í atkvæðagreiðslunni!
Þessum fulltrúum hefir vissulega orðið hugsað m. a. til hins 300
þús. manna setuliðs síns í Austurríki, sem lifir að mestu leyti á
framleiðslu landsins, meðan þjóðin sjálf — marghrakin og kúguð
áður af yfirgangi og hernámi Þjóðverja — sveltir heilu hungri.
Það er sannarlega ekki nema von ,að kommúnistablöðin hér leyfa
sér að tala digurbarkalega um frelsið og mannúðina og gera háar
kröfur til annarra í þeim efnum. Glerhúsið, sem þeir búa í, er lík-
lega svo gagnsætt, að þau halda að þau séu stödd undir beru lofti
og heiðum himni!
Fegurð og yndisþokki
Allar stúlkur vilja án efa hafa þetta tvennt, feg-
urð og yndisþo'kka, til að bera. F.n eitthvað verð-
ur að sjálfsögðu fyrir því að hafa. Hér eru nokkr-
ar leiðbeiningar, sem ef til vill gætu orðið að
nokkru liði í Jressu efni:
Hárið.
Ef hárið á að vera til prýði, verður það fyrst og
fremst að vera hreint — og angandi — þó ekki um
of, og það verður að vera greitt, eins og yður fer
allra bezt.
Ilmvatnið.
Það er ekkert Jrví til fyrirstöðu að nota gott
ilmvatn í þágu fegurðar og yndisþokka, en notið
það aðeins í hófi. Of mikið af því er verra en
ekkert.
Holdafar og göngulag.
Gætið þess, að vigtin sýni ekki of háar tölur.
Gerið yðar ráðstafanir í tíma, en minnist ekki á
það við neinn. Og um göngulagið þetta: Verið
léttar í spori og berið yður vel. Fallegur lima-
burður og fagrar lueyfingar er mjög til prýði.
Snyrtingin.
Andlitssnyrting verður að vera gerð af smekk-
vísi og hún má ekki vera of áberandi. Fyrst og
fremst ber að halda hörundinu hreinu, síðan
kemur hin eiginlega snyrting og fegrun, sem
verður ávallt að hafa sturtd og stað.
Spegilmyndin.
Lítið í spegilinn og gangið úr skugga um að
hún sé lýtalaus — eftir því sem kostur er — á all-
ar hliðar, bak og fyrir.
Röddin.
Temjið yður fallega og Jxegilega rödd, hún
getur breytt yfir ýmsa galla, sem leynast kunna í
útliti yðar, og umfram allt: Talið ekki of hátt.
Borðsiðir
Þegar fleiri glös eru við hvern disk, þegar lagt
er á borð, er það glasið, sem fyrst á að nota, sett
yzt til hægri.
*
Séu tvenn hnífapör lögð á borð í einu, á það
hnífaparið, sem utar liggur, að notast fyrst.
*
Við borðhald er maturinn borinn að vinstri
hlið, en diskar teknir burt frá hægri hlið.
Húsráð
Ef bursta á háruga flík, er gott að strjúka fyrst
yfir burstann með votum klút, þá nást hárin
betur.
Óhrein föt, t. d. verkamannaföt, er gott að
leggja í bleyti í grænsápuvatn, blandað svolitlu
af salminakspiritus og terpentínolíu. Eftir þvott-
inn verður að skola fötin vel, svo að terpentín-
lyktin hverfi.
Ef súpan verður of sölt, er reynandi að setja
hráa, sundurskorna kartöflu út í súpupottinn.
Kartaflan dregur í sig nokkuð af seltunni.
★
Heimilið er fangelsi ungfrúarinnar. vinnustað-
ur húsfreyjunnar.
Bernhard Shaw,