Dagur - 13.06.1951, Page 5

Miðvikudaginn 13. júní 1951
D AGUR
5
Gamanleikurinn „Elsku Ruf" sýndur á Akureyri
Leikflokkur frá Leikfélagi Reykjavíkur sýnir
Leikstjóri: Gunnar R. Hansen
Ingimar Eydal, fyrrv. ritstjóri,
kjörinn heiðursfélagi Kaup*
féiags Eyfirðinga
Avarp Brynjólfs Sveinssonar menntaskóla-
kennara á aðalfundi félagsins
Elsku Rut var þjóðfræg orðin
löngu áður en hina góðu gesti
Leikfélags Reykjavíkur bar hér
að garði í s. 1. viku. Reykjavíkur-
blöðin og útvarpið höfðu kynnt
hana fyrir landslýðnum og gert
það með þeim hætti, að marga
hér um slóðir fýsti að komast í
nánara samfélag við hana og
hennar heimilisfólk.
Nú hafa menn fengið tækifæri
til þess að fá þessa ósk sína upp-
fyllta. Leikfélagið er komið hing-
að með leikinn og sýnir hann hér
um þessar mundir við ágæta að-
sókn. Og viðtökur áhorfenda eru
þannig, að menn hafa komizt á
snoðir um þau sannindi, að það
er ekki alltaf satt, að fjarlægðin
geri mennina mikla. Eg hefi
engan hitt, sem hefur orðið fyrir
vonbrigðum að sjá Elsku Rut á
senunnni hér.
Hér er um að ræða nýlegan
amerískan gamanleik, og það
sannast hér — eins og oftast áður
er það hefur verið reynt — að
íslendingar kunna vel að meta
einfalda og hispurslausa gaman-
semi af þessu tagi, þar sem öll
skcmmtunin er innifalin í hröð-
um og hnyttnum tilsvörum og
atburðum sem ekki eru með
neinum ólíkindablæ heldur eru
næsta hversdagslegir og gætu
hafa gerzt í húsi nágrannans. En
slíka sjónleiki er oft á tíðurn erf-
iðara að sýna svo að þeir njóti
sín en leiki þar sem treyst er á
afkáraskap til þess að vekja hlát-
ur. Það mun sannast sagna, að
„Elsku Rut“ sé ekki mikið bók-
mennta afrek, og við lestur leiks-
ins mundi leikmaður e. t. v. efast
um, að þarna væri á ferð sjón-
leikur, sem líklegur væri til að
vinna hylli áhórfenda.
En þegar góðir listamenn fara
með hlutverkin — fólk, sem
kann hin réttu tök — verður
annað uppi á teningnum. Þá
verða þær setningar, sem á papp-
írnum virðast næsta ófleygar,
vængjaðar, í munni leikendanna
og hrífa áheyrandann og áhorf-
andann og vekja léttan og einlæg
an hlátur. Þannig er líka að verki
verið á senunni hér um þessar
mundir og til þess má rekja hina
ágætu aðsókn og þær góðu und-
irtektir, sem þessi leikur hefur
fengið bæði sunnan og norðan
heiða.
Bæjarmönnum hér gefst og að
þessu sinni kostur á að sjá ýmsa
þjóðfræga leikara — sem þeir
þekkja aðeins af afspurn — og
eykur það vitaskuld aðdráttarafl
leiksins.
í „Elsku Rut“ eru flest hlut-
verkin allstór og innviðamikil og
þar hvílir leikurinn ekki á
frammistöðu einnar „stjörnu“
heldur krefst hann margra góðra
leikkrafta. í hugum áhorfenda,
mun hlutverk heimilisföðursins
og dómarans þó þykja einna mest
enda má og segja, að ef það hlut-
verk væri í höndum einhvers
aukvisa, mundi allur leikurinn
fara í handaskolum. En það er nú
eitthvað annað en að svo sé. Þor-
steinn O. Stephensen gerir meira
en leika þennan geðfellda, hvers-
dagslega ameríska eiginmann og
föður, hann er blátt áfram þessi
persóna. Þetta er maðui', sem er
þannig gerður aðeðlisfariaðhann
sér hina kímilegu hlið lífsins, en
hann fer vel með þennan eigin-
leika og hampar honum ekki í
tíma og ótíma heldur aðeins á
réttum augnablikum, og þess
vegna er hann líka dýrmætur.
Þorsteinn fer snilldarlega með
þetta hlutverk. Áhorfendum þyk
ir blátt áfram vænt um hinn ró-
lynda, umburðarlynda og orð-
heppna dómara. Þetta er maður
að þeirra skapi! Betri viðurkenn-
ingu gæti leikarinn ekki hlotið
af þeirra hendi.
Konu dómarans, húsmóðurina
og móðurina, leikur Anna Guð-
mundsdóttir,og er samleikur
þeirra Þorsteins ágætur og frúin
einnig sönn í leik sínum. Þetta
er amerísk millistéttarfrú, að út-
liti og innræti eins og þær eru
æði margar. Dæturnar í húsinu
leika þær Erla Sigurleifsdóttir
(Rut) og Sigrún Magnúsdóttir
(Miriam). Áhorfendum mun
fyrst í stað mest forvitni að sjá
„elsku Rut“, og víst má fullyrða
að þeir verði ekki fyrir von-
brigðum með hana, því að hún er
falleg og elskuleg og leikur hlut-
verk ungu stúlkimnar mjög létt
og óþvingað og eðlilega. En Miri-
am kemur áhorfendum á óvart,
enda hafa þeir ekkert um hana
heyrt þótt Rut hafi lengi verið á
hvers manns vörum. Miriam er
amerísk skólatelpa, „bobby-
soxer“,'ein af þeirri tegundinni,
sem heldur að hún og stallsystur
hennar viti lausn alþjóðavanda-
málanna og raunar úrlausnir
flestra mannlegra samskipta. Frk
Sigrún leikur þessa telpu mjög
skemmtilega og eðlilega og er
hlutverkið þó erfitt á ýmsan hátt.
Miriam er óútreikanleg og
ímyndunarafl hennar og þó
fremur framkvæmdaáhugi, koma
hinum spaugilegu atburðum
leiksins af stað og halda þeim
gangandi. Miriam verður í með-
ferð Sigrúnar ein skemmtilegasta
persóna leiksins.
Unga liðsforingjann — elsk-
hugann og sjarmörinn, — leikur
Gunnar Eyjólfsson. Hann hafði
eg ekki séð hér fyrr — en
þekki úr útvarpi og af-
spurn. Við urðum ekki fyrir von-
brigðum. Leikur Gunnars er
mjög hressilegur en jafnframt
eðlilegur og óþvingaður. Manni
virðist af þessrnn stuttu kynnum,
að þarna sé leikari, sem mundi
valda stærri og erfiðari hlut-
verkum en þessu. Albert — hinn
skrítilega kærasta og fjárafla-
mann, sem að lokum fær þung-
lega að kenna á þeim „fórnum",
sem þarna eru færðar á altari
föðurlandsins, leikur Wilhelm
Norðfjörð. Albert er enginn
skörungur, en gerir þó virðing-
arverðar tilraunir til sjálfsvarn-
ar og tekst Wilhelm vel að sýna
undanhald hans, sóknartilraun
og lokaósigur. Nína Sveinsdóttir
leikur þjónustustúlku, og er leik
ur og gerfi skringilegt og má þó
ekki meira að gera, en hlutverkið
vekur hlátur. Minni hlutverk
leika Guðný Pétursdóttir og Ámi
Tryggvason, einkar smekklega,
og loks birtist leikstjórinn óvænt
í óvæntu gerfi og bindur enda-
hnútinn á skemmtilegt og hressi-
legt kvöld og vitaskuld er þáttur
hans meiri en hér er til þessa
talið. Hin snurðulausa sýning,
hraði hennar og ágæt meðferð
leikenda segir vitaskuld sína
sögu um handbragð leikstjórans,
Gunnars R. Hansen. Að öllu
samanlögðu var „Elsku Rut“
olíkur kærkominn gestur og allir
munu áhorfendur þakka Leik-
félagi Reykjavíkur komuna.
Meðalverð
íslenzkra útflutnings-
vara í apríl
í Hagtíðindum er mánaðarlega
birt yfirleit um útfluttar íslenzk-
ar afurðir, vörumagn og heild-
arsöluverð í íslenzkum krónum.
Degi þykir líklegt, að ýmsum af
lesendum hans þyki fróðlegt að
fylgjast með þessum efnum og
birtir því að þessu sinni skýrslu
um meðalverð íslenzkra útflutn-
ingsvara í apríl síðastliðnum. Er
verðið reiknað í einingum, sem
oftast er eitt kg., en það er ekki
gert í Hagtíðindum. Er ekki ólík-
legt, að Dagur muni framvegis
fá gerða og birta slíka útreikn-
inga mánaðarlega, svo fljótt sem
unnt er, svo að lesendur hans
geti fylgzt með verðsveiflum og
markaðsútliti eftir því sem kost-
ur er á.
Vörutegund: Verð
UIl kg. 56.88 kr.
Freðkjöt kg. 12.38 kr.
Gærur saltaðar stk. 64.94 kr.
Skinn og húðir kg. 30.26 kr.
Saltfiskur þurrk. kg. 6.73 kr.
Saltfiskur þveginn °g
pressaður kg. 2.72 kr.
Saltfiskur óverk. kg. 2.48 kr.
Freðfiskur kg. 4.06 kr.
f sfiskur kg. 1.54 kr.
Saltsíld kg. 3.09 kr.
Fiskimjöl kg. 2.19 kr.
Karfamjöl kg. 2.18 kr.
Sildarmjöl kg. 2.32. kr.
Þorskalýsi kg. 7.44 kr.
Karfalýsi kg. 4.85 kr.
Síldarlýsi kg. 4.27 kr.
Hvalkjöt kg. 1.64 kr.
Harðfiskur kg. 4.10 kr.
Söltuð þunnildi kg. 2.26 kr.
Söltuð hrogn kg. 2.26 kr.
Selskinn stk. 120.11 kr.
Minkaskinn stk. 276.15 kr.
Á aðalfundi Kaupfélags Ey-
firðinga hinn 7. þ. m., var Ingi-
mar Eydal, fyrrv. ritstjóri, ein-
róina kjörinn heiðursfélagi
Kaupfélags Eyfirðinga í við-
urkenningarskyni fyrir stjóm-
arnefndarstörf í 34 ár sam-
fleytt og einlægan stuðning við
samvinnuhugsjónina á iangri
ævi. Stjórn félagsins flutti til-
lögu uni heiðursfélagakjörið,
og mælti Brynjólíur Sveinsson,
menntaskólakeimari, fyrir til-
lögunni af hálfu stjórnarinnar,
og fer ávarp hans hér á eftir:
„-----Eg kveð mér hljóðs hér
í dag til að minnast rnanns, sem
lætur nú af störfum við Kaup-
félag Eyfirðinga eftir lángan
og annríkan dag. Það ér varafor-
maður félagsins, Ingimar Eydal.
. ;Hann gekk úngur samvinnu-
stefnunnr á ifóúd, vann henni
nótt og nýtan dag og kunni ekki
véttlirigatök,'.; .. !
Eg rek ekki sögu Ingimars Ey-
dals. Húri er reyndar saga
margra gáfaðra íslendinga á öll-
um öldum. Hann var hvorki bor-
inn til fjár né valda. Nornirnar,
sem spunnu örlagaþráðinn við
vöggu hans fyrii' röskum 78 árum
frammi í Eyjafirði, veittum hon-
um ekki þann vafasama munað í
veganesti Iangrar ævi. Hann
studdist hvorki við fé né frænd-
afla, en hófst af sjálfum sér, en
það er aðalseinkenni vaskra
manna á öllum tímum og á öllum
slóðum.
Eg man enn vel fyrst, er eg sá
Ingimar Eydal. Það var í Sam-
komuhúsinu hér í bænum fyrir
um þrjátíu árum síðan. Þar var
háður fjölmennur stjórnmála-
fundur og deilt fast og óvægið á
kaupfélögin og samvinnustefn-
una. Margt var þar slyngra
ræðumanna, og skiptist á sókn
og vörn. En langminnisstæðastur
þessara ræðumanna er mér Ingi-
mar Eydal. Hljómmikil .rödd
hans, þung og máttug, læsti sig
um salinn. Rökin voru skýr,
málið meitlað, fyndnin hvöss og
leiftrandi. Fornar sögur segja,
að vígfimir íslendingar léku svo
að sverðinu, að þrjú sýndust á
lofti í senn. Svo virtist mér, ung-
um skólasveini, Ingimar Eydal
leika þá að brandi mælskunnar,
og svo hefur mér virzt jriörgum
sinnum síðar.
Gáfur og mælska eru að vísu
tvíeggjuð vopn. Þeim má beita
jafnt til góðs og ills. Ingimar Ey-
dal er sá gæfumaður, að hvar
sem hann kom á vopnaþing, stóð
hann jafnan þai' í fylkingu, sem
skipazt var um merki góðra
mála. Samvinnustefnan átti hug
hans. Hann átti hugsjónir sam-
vinnustefnunnar. Það var ham-
ingja þeirra beggja.
Ingimar Eydal lætur í dag af
stjórnarstörfum í Kaupfélagi Ey-
firðinga eftir að hafa samfleytt í
þrjátíu og fjögur ár „eirarlaust
árnað oddvita ríki,“ eins og Eg-
ill kvað um Arinbjörn vin sinn.
Hann er nú farinn að heilsu og
þrotin nað kröftum, en hefur þó
hvorki förlazt minni né skýrleiki.
Hann minnir mig í dag — anð-
lega — á eikina, sem „bognar
aldrei, brestur í bylnum stóra
seinast.“
Eg veit, að nú, þegar Ingimar
Eydal hverfur frá störfum í K.
E. A., er hann kvaddur kærum
pökkum og 'hlýjum árnaðarósk-
um.
Stjóm Kaupfélags Eyfirðinga
hefur þótt hlýða ,að þessi fjöl-
menni fundur eyfirzkra sam-
vinnumanna vottaði honum virð-
ingu sína og þökk fyrir unnar
dáðir og drýgðan drengskap. Því
leyfir hún sér að leggja fram eft-
irfarandi tillögu og væntir þess
fastlega, að hver maður í þessum
sal unni Ingimar Eydal af alhug
þeirrar viðurkenningar, sem í
henni felst.“
„Herra varaforniaður Kaup-
félags Eyfirðinga, Akureyri,
Ingimar Eydal: Aðalfundur KEA
sendir yður hlýjar kveðjur og
alúðar þakkir fyrir langt og
merkilegt trúnaðarstarf í þágu
félagsins. Fundurinn hefur í dag
cinróma kjörið yður heiðurs-
félaga Kaupfélags Eyfirðinga í
virðingar- og þakklætisskyni.“
Frá Heimilisiðnaðar-
félagi Norðurlands,
Akureyri
j
Félagið hefur urrr mörg undan-
farin ár gengist fyrir námsskeið-
um í saumum og bókbandi í
húsakynnum sínum, Brekku 3.
Síðastliðinn maímánuð hafði
félagið 10 daga námsskeið í vefn-
aði á smávefstóla og vefjar-
grindur, einnig smásýningu að
námsskeiðum loknum, og er fyr-
irhugað að hafa sýningu í húsa-
kynnum félagsins á hverju vori.
Að námsskeiði og sýningu
lokinni var tekin upp sú ný-
breytni að hafa sýniskennslu í 6
greinum heimilisiðnaðar, 3
stundir í hverri grein: Tóvinnu,
skermavinnu, mottugerð, litun,
hekl og prjón og hannyrðum. —•
Mæltist þessi nýbreytni öll vel
fyrir.
Væri óskandi að félagið sæi sér
fært að háfa oftar ýmsa starfsemi
fyrir almenning í hinum vistlegu
húsakynnum sínum á ágætum
stað í bænum. Sýningargestur.