Dagur - 06.10.1956, Qupperneq 4

4
D A G U R
Laugardaginn 6. október 1956
DAGUR
Ritstjóri: ERLINGUR DAVÍÐSSON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Þorkell Björnsson.
Skrifstoía í Hafnarstræti 90. — Sími 4166.
Árgangurinn kostar kr. 75.00.
Blaðið kemur út á miðvikudögum.
Gjalddagi er 1. júlí.
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
Vetur gengur í garð
SUMARIÐ ER NÚ LIÐIÐ og vetur genginn í
garð. Við þessa staðreynd varð maður áþreifan-
lega var síðastliðinn miðvikudagsmorgun. Snjó-
koma hafði þá verið um nóttina um allt Norður-
land með allmiklum stormi, svo að veðrið var
eins og kominn væri hávetur. Þetta er að vísu
ekkert óalgengt hér norðanlands, fyrstu vetrar-
veðrin eru oft allhörð. Hvaðanæfa bárust fréttir
af því, að veðrið hefði gert talsverðan usla. —
Bændur úrðu að hætta slátrun sauðfjár vegna
erfiðleika á því að koma afurðunum frá sér, áætl-
unar- og mjólkurbílar tepptust eða seinkaði
vegna erfiðleika á vegunum.
OKKUR ER GJARNT að guma af því, að við
lifum á tímum ört vaxandi tækni og framfara. —
Skal því ekki í móti mælt, en þó bent á fáeinar
staðreyndir, sem sýna, að við erum enn afar háðir
duttlungum veðráttunnar, jafnvel enn háðari
þeim en við vorum áður en hin marglofaða
tækniöld hélt innreið sína.
Það er ekki óalgengt að fréttir berist af raf-
magnstruflunum þegar illa viðrar, og verðum við
Akureyringar oft fyrir barðinu á slíkum bilunum.
Flest heimili, bæði í bæ og sveit, sem rafmagn
hafa, eru orðin svo háð rafmagninu, að óvíða
munu til önnur eldunartæki en rafeldavélin. Þeg-
ar rafmagnið bilar skyndilega, hefur húsfreyjan
engin ráð til að elda matinn. Þar að auki er raf-
magnsupphitun í mörgum húsum, og þegar svo
er ástatt má með sanni segja að slík heimili séu
köld, dimm og dýrðarlítil, þegar rafmagnsins nýt-
ur ekki við.
Flestir, sem þurfa að koma að sér vörum og af-
urðum frá sér, verða að treysta á það að bílfært
sé allan ársins hring. Onnur flutningatæki eru
ekki orðin til á heimilunum en bíllinn. Hestar eru
óvíða til og ekki sleðar. Væri þó ef til vill gagns-
lítið að hafa slík flutningatæki, þegar um mikla
og stöðuga flutninga er að ræða og oft um all-
langan veg, eins og títt er um mjólkurflutninga.
En þetta ástand leiðir hugann að því, hvort ekki
sé rétt að stefna að aukinni notkun snjóbifreiða
hér á landi. Þeir tímar geta komið, og koma sjálf-
sagt, að venjulegum bifreiðum verður ekki ekið
um landið svo mánuðum skiptir að vetrarlagi. Er
þá öllum ljóst hvernig fer fyrir öllum þeim bænd-
um, sem þurfa að koma afurðum sínum daglega
í kaupstað. Mjólkin vei'ður innlyksa á sveitaheim-
ilunum og skemmist, en kaupstaðabúarnir fara á
mis við hina hollu og ljúffengu fæðu sem mjólkin
er. Það má vera að flestum ógni að hugsa þessa
hugsun til enda, en fyi-ir þennan möguleika verð-
ur ekki girt svo að tryggt sé, nema að nokkrir
snjóbílar verði framvegis staðsettir í hverri sýslu.
Og í þessu efni er ekki ráð nema í tíma sé tekið.
Það er of seint að fara að hugsa fyrir þessu þegar
allt er komið í sti-and og öngþveiti. — Sömu sögu
er að segja af þeim sem á fei-ðalög hyggja. Allir
treysta á það að bifi'eiðum eða flugvélum sé fært
um landið þvert og endilangt. Hin gömlu og hent-
ugu fai’artæki, skíðin, eru nú ekki lengur notuð
nema af fámennum hópi íþróttamanna. Sú var
tíðin, að þau þóttu hentug til að bregða sér á bæj-
arleið. Er vissulega skaði að því að þau skuli nú
svo lítið notuð, sem raun ber vitni.
EN ÞAÐ ER fleii'a en hríðin,
sem minnir okkur á komu vetr-
arins. Akui'eyri er mikill skóla-
bær. í byrjun þessarar viku mátti
sjá mörg ný andlit ungmenna í
bænum, sem hingað eru komin
til náms í skólum bæjarins. Bóka
búðirnar voru troðfullar af ungu
fólki, sem var að kaupa sér
námsbækur til veti'ai'ins. Á göt-
um og gatnamótum söfnuðust
smáhópar saman til skrafs og
ráðagei'ða um námsefnið, skólann
og fi’amtíðina. Þetta er gömul
saga, sem alltaf er þó ný, gömul
fyrir þá sem á horfa, en ný fyrir
hina sem taka nú þátt í henni í
fyrsta sinn. Skólafólkinu finnst
að það eigi óendanlega langan
vetur fyi'ir höndum, sem aldrei
muni líða. En veturinn er ekki
svo ýkja langur, hann líður Svo
undur fljótt, að minnsta kosti
finnst þeim það, sem hafa lokið
sinni skólagöngu og hoi'fa til
baka yfir hina liðnu vetur. Enda
er sá tími, sem hver og einn er í
skóla, mesta blómaskeið hvers
manns og oft skemmtilegasti og
viðburðaríkasti tíminn á lífsleið-
inni.
Vegvísir og brúsapallar.
Brúsapallar.
SÍÐAN BLAÐIÐ gerði vegvísa
og nafnaskilti við sveitabæi að
umræðuefni, hefur nokkuð áunn
izt, en betur má ef duga skal.
Heimreiðin, nafniskilti og
brúsapallurinn eru fyrstu kynnin
af sveitabæjunum og segja raun-
ar meira um heimilið en marga
grunai’. — Nafnaskiltin eru ekki
kostnaðarsöm, en gera hverjum
vegfaranda glatt í geði um leið
og þau kynna á viðeigandi hátt
nafn bæjarins er það stendur við.
Á það er rétt að benda, að
stundum hafa skiltin við heim-
í-eiðar, flýtt læknishjálp.
En fleix'a þyi'fti að gera til hag-
ræðis fróðleiksfúsum vegfarend-
um. Það er engan veginn sæmi-
legt að merkja ekki sögufræga
staði, er liggja skammt frá al-
mannaleiðum. Ennfremur ætti að
setja upp skilti við hi'eppa- og
sýslumörk. Er það hlutverk sam-
félagsins og mætti ætlast til að
þar væri á undan gengið.
En úr því farið er að gera veg-
vísa að umtalsefni, er ekki úr
vegi að minnast einnig á önnur
mannanna verk, sem oftast eru
staðsett þar nærri. En það eru
póstkassar og brúsapallar.
Póstkassar eru víða og ei'u al-
veg nauðsynlegir. Þarf raunar
ekki að lýsa því, hvernig bréf og
blöð eru útleikin, þar sem póst-
kassar eru engii', en t. d. mjólk-
uibílstjórar skilja eftir póstinn
og aðrar viðkvæmar vörur í mis-
jöfnum veðrúm.
Brúsapallar.
BRÚSAPALLAR ættu að vera
á hvei'jum stað, þar sem mjólk
þarf að skilja eftir við veginn og
mjólkurbíllinn tekur síðan. Ef
einhvei'jum finnst þetta hégóma-
mál, ættu þeir að hugleiða það
ofurlítið nánar og hafa þá jafn-
framt hreinlætið í huga.
Brúsarnir ei’u settir á vegar-
brún. Bílar fara um og aui'slett-
ui'nar ganga yfir brúsana þegar
blautt er um. í þurx'ki leggur
rykmökkinn yfir þá. En verstur
er þó staðui'inn sjálfur, þar sem
þeir standa á. Þar er ti'aðk
manna, hunda og stói'gripa.
Eitt og annað loðir svo við
botngjörðina þegar brúsarnir eru
látnir á pallinn. Það hristist að
mestu af á leiðinni og þá gjai'nan
á aði'a brúsa er neðar standa. En
ef svo ólíklega skyldi vilja til, að
eitthvað væx'i enn eftir þegar að
því kemur að hella mjólkinni í
vigtina við móttöku í mjólkur-
samlaginu, er hætt við að mjög
óvelkomin óhreinindi vei'ði nær-
göngul við hina ágætu mjólk.
Ekki skal í efa dregið að víg-
reifar hex'sveitir Jónasar sam-
lagsstjói-a, sem hafa þi'ifnaðinn
að vopni, auk sjóðandi vítisvéla,
grandi sýklum og öllum þeim
ósýnilegu og mögnuðu kvikind-
um, sem teljast óvinveittar heil-
brigði dauðlegra manna og
kynnu samkvæmt framansögðu
að eiga greiðari leið en æskilegt
væi'i inn á aðalstöðvar mjólkur-
iðnaðarins. En betra væx'i samt
að loka þessari leið með þeirri
þrifnaðarráðstöfun að hafa brúsa
palla á hverjum bæ og eru þess-
ar línur skrifaðar í því skyni að
þeim mætti fjölga sem fyrst og
:;em mest. Spói.
Húsmóðir þakkar.
ÞAÐ ER GAMALL og góður
íslenzkur siður að þakka fyrir,
þegar einhver sýnir manni hug-
ulsemi eða gerir eitthvað fyrir
mann.
Nú hefur kaupfélagið hér, í til-
efni af 70 ára afmæli sínu, sýnt
okkur húsmæðrum (konum fé-
lagsmanna), þá hugulsemi, að
senda okkur töskui’, sem við svo
notum þegar við gerum innkaup
fyrir heimili okkar.
Litimir ei-u mismunandi, og
er það auðvitað smekksatriði, og
tilviljun ein ræður hvaða lit hver
húsmóðir hreppir.
Að mínu áliti eru þessar töskur
heppilegar og traustar, og eg tel
stóran kost við þæi', að það er
hægt að taka innri botninn úr
þeim og þvo hann, því að hvað
hreinlegar sem við konur erum,
þá vill alltaf setjast rusl í botn-
inn á töskunum okkax'.
Bið eg svo blaðið að færa Kaup
félagi Eyfirðinga mínar beztu
þakkir.
Húsmóðir á Akureyi'i.
Skilnaðarskór!
Kæra frú! Ýtið þér stxmdum af
yður skónum, þegar þér farið í
bíó? Vitið þér ekki, að þetta er
vani, sem getur eyðilagt hjóna-
bandið?
Enski fótalæknirinn Keith
Blagrave sem rannsakar um 100
fætur vikulega, segir þetta um
málið:
„Konur, sem sífellt eru að
smeygja af sér skónum, gei'a það
af því að þær finna til í fótunum,
en þær eru orðnar því svo vanar,
að þær taka varla eftir því.
Sái'saukt í hinum næmu taugum
í tám og hælum hefur áhx’if á
skapið. Brátt kemur að því, að
hún vei'ður eins og snúið roð við
manninn. Hún vill ekki fara neitt
út með honum, heldur vill hún
vera heima — í rúmu og þægi-
legu inniskónum sínum. Þetta
byrjar venjulega þegar konan er
orðin miðaldra, og fætur hennar
eru fai-nir að stækka, en hún tek-
ur ekkert eftir því, heldur kaup-
ir sína venjulegu stærð af skóm.“

DR. BENJAMIN SPOCK:
Hvernig á að Iiafa aga?
Ráðlegging til foreldra.
Eru refsingar nauðsynlegar?
Flestum foreldrum finnst, að svo sé, a. m. k. endrum
og eins. En það er engin sönnun fyrir því, að börnin
sjálf þuríi á vissum skammti refsinga að halda, alveg
eins og þau þurla að t'aka lýsi, til þess að ná góðunr
þroska.
Ilvað kcnnir barninu borðsiðina? Ekki ávítur. Þær
myndu þurfa til þess þúsund ár. Aftur á móti langar
barnið til þess að handlcika liníf og gaffal á sama liátt
og það sér aðra gera.
Jlvers vegna hættir barnið mcð aldrinum að rífa leik-
föngin af öðrum krökkunr? Er það vegna barsmíðanna,
sent það kannske fengi fyrir vikið? (Eg hef vitað drcngi
og stúlkur, sem barin lrafa verið árunr saman cn halda
uppteknum hætti.) Það, sent breytir barninu, er það,
að því lærist að þykja vænt um leikfélaga sína og
finnur, að það er gaman að leika sér við þá og með
þcinr.
Hvað er pað, sem gerir barnið kurteist og nærgætið
við foreldra sína? Er það óttinn við það, að þeir muni
refsa því, ef það er ókurteist? Nei, uppsprettan er ástin
og virðingin, senr barnið ber fyrir foreldrunum.
Jlvað heldur barninu frá því að ljúga og stcla? Ekki
óttinír við afleiðingarnar. Það eru til þó nokkur börn
og fullorðnir líka, scm iðka þjófnaði og lygar þrátt fyrir
ítrekaðar og strangar refsingar. Það, senr heldur okkur
frá því að fremja illt gegn öðrum, eru hlýjar tilfinn-
ingar, senr við bcrunr til annarra og óskin um, að öðr-
unr sé hlýtt til okkar.
ÞaÚ er mcð öðrum orðunr svo, að ef vel og vingjarn-
lega er farið að barninu, þá vill það langoftast gera það
rétta, eða það senr það sér fullorðna fólkið gera. Er
barnið vex úr grasi, verða foreldrarnir við og við að
skýra fyrir því af festu, lrvers vcgna það vcrði að gera
þetta en alls ekki lritt. Ef foreldrarrrir eru nrcð sjálfum
sér vissir unr, lrvers korrar ltegðurr það cr, senr þeir
vænta af bartri sínu og leiðbeitra þvr skynsamlega og
ekki í gremjutón, þá öðlast þeir það vald yfir barninu,
senr þeir þurfa. Ekki ]ró þarrnig, að baririð lrlýði ætíð
skilyrðislaust, því að það er ckki nauðsynlegt.
En livenœr á þá að rcfsa?
Kunnáttufólk i umötrnun barna þarf nrjög<sjaldan á
refsingttm að halda. Góður kennari'getnr ieiðbeint og
haft vald á fjöhnennunr snrábarnabekk átr refsinga. Og
flestum foreldrunr má vera það ljóst, að þegar þeir
sjálfir eru glaðir og ljúfir í skapi, þá þurfa þeir lang-
sízt á refsingum að halda.
Etr við eigutrt öll við okkar crfiðlcika að stríða, og
öll látunr við þ’að bitna á börnum okkar að einhverju
leyti. Það væri ekki heppileg þjálfun fyrir barn að vera
alið upp af fullkomnum foreldrum. Það yrði þá ekki
vel utrdir það búið að lifa í þessunr lreitni.
En pó að viö játum, að við séunr ekki ætíð hollir
leiðtogar börnunr okkar og snitum okkur í stað þess
að refsinunr, þá þýðir það ckki, að refsingar séu lofs-
vérðar. — Ég held ekki, að eftirlátur faðir þurfi að
skamrrrast sírr nokkuð fyrir, þó að hatrn refsi barrri
sítru einstöku sinnum. En ég er á öndverðum rrreiði
við lrið óblíða og gremjufulla foreldri, sem heldur í
alvöru, að refsing sé gott og gilt nreðal til þcss að lrafa
stjórrr á barni.
Gildi refsingar má mcta eftir pví, hvort hún ncer
ætluðum árangri eða eklti, án þess að hafa aðrar alvar-
lcgar afleiðingar. Ef refsitrgitt gerir baririð ofsafetrgið
eða þrjózkt, eða ef það liagar sér errn verr eftir cn
áður, þá gerir lrún vissuléga írekar skaða en gagn, Ef
refsingin virðist gariga krakkanum mjög nærri lrjarta
eða ef lrún virðist ætla að beygja harrn í duftið, þá er
lrútr líklega of ströng.
Hér áður fyrr voru krakkarnir lrýddir heilmikið, og
ttnr slíkt var ckki fengizt eða rætt. En þetta snerist við,
og trú var foreldrum kenrrt, að skammarlegt væri að
beita slíkurrr refsingum. Eir allur vandinn var ekki
leystur, þótt líkanrlegunr Irirtingum hefði verið kastað
fyrir borð.
Þó að reiður faðir eða rrróðir stilli sig um að beita
Iíkamlegri refsingu, þá kctrrur reiðin oft og tíðum
piður á krakkanum á atrrratr lrátt. Kannske skanrma
þau lrann hálfan daginrr eða reyna að fylla hug lrarrs
sektartilfinningu.
Ég mœli ekki með líkamlegum hirtingum, cn þó eru
þær meinlausari en langvinn vanþókirun, því að þær
hreinsa andrúmsloftið, bæði fyrir börnitr og foreldr-
ana. (Framhald á 7. siðu).