Dagur - 16.01.1957, Síða 8

8
Miðvikudaginn 16. janúar 1957
Baguk
Kartöfluakur í Moine.
Vélvæðinyin breiðisf ú! Irá skólum og
tilraunasföðvum
Vélnám og kynnisferð til Bandaríkjanna
Viðtal við Tryggva Jónsson frá Krossanesi
Fimmtán Islendingar eru nýkomnir frá vélanámi og kynn-
'ingarlerð í Bandaríkjunum. Meðal þeirrá var Tryggvi Jóns-
son frá. Krossanesi, sem lengi hefiir iihhíð á Þórshamri og
mörgum er kunnur, ekki sízt bændum, því að hann hefur
stundað viðgerðir landbúnaðarvéiá síðustu árin. Hann hefur
marga gamla vél gert sem nýja og verið fundvís á krankleika
þessara nýju vinnumanna í sveitum lanclsins. — Blaðið hitti
Tryggva að máli og bað hann að segja lesendum einliverjar
fréttir að vfistan, og varð hann fúslega við þeim tilmælum, og
fer hér á eftir lausleg endursögn lífaðsins ai frásögn hans.
Vélar á ökrum
hænsnahúsum.
vélar í
íslendingarnir fóru vestur 5.
október í boði Bandaríkjastjórnar
og fyrir milligöngu Búnaðarfé-
lags íslands. Fararstjóri var
Haukur Jörundsson, kennari við
Bændaskólann á Hvanneyri, er
hefur dvalið vestra um skeið. —
Flestir voru ferðamennirnir ein-
hvers konar vélamenn eða vanir ^
að stjórna stórvirkum landbún- ^
aðarverkfærum. „Ferðin var gerð .
til að kynnast landbúnaðarvélum
og vinnubrögðum vestra, og má ^
óhætt segja að margt hafi verið
að sjá og skoða, allt frá vélasam-
stæðum, er meira líktust verk- 1
smiðjum, að minnsta kosti á okk- j
ar mælikvarða, og niður í
hænsnatrog,“ sagði Tryggvi. „En
vélvæðingin er svo yfirgripsmik- j
il og víðtæk víða við landbúnað-
arstörfin, að furðu sætir. Þegar
eg talaði um vélar, sem líktust
verksmiðjum, hafði eg í huga
vélasamstæðurnar, sem notaðar
eru á kornökrunum. Þær slá,
þreskja hreinsa kornið, og skila
því upp á bíl. Með sérstökum út-
búnaði standa þær alltaf réttar,
þótt ójafnt eða hallandi land sé
undir. En um hænsnatrogin er
það að segja, að í hænsnarækt-
inni sáum við marga tæknilega
hluti, sem við höfðum ekki látið
okkur dreyma um. Hænunum er
gefið með vélum, vélknúin færi-
bönd framreiða fóðrið og önnur
hirða eggin.
Vélvæðingin er þó misjafnlega
langt kopiin, ep breiðist út frá
skólum og tilraunastöðvum."
í nýjum hcimi.
Síðan segir Tryggvi ferðasög-
una í stórum dráttum. Fór hóp-
urinn fyrst til Washington og
venjast, en víðast annars staðar á
þeSsum slóðum. Þar er oft mikið
frost, jafnvel undir 30 gráður á
celsius og svo auðvitað miklir
hitar á sumrin. En það sem þó er
ólíkast, er, hversu veðurfarið er
stöðugt og árvisst og ekki mörg
veður sama daginn eins og hér
heima. Á þessum stað skoðuðum
við hina frægu kartöflurækt, sem
mikið orð fer af og fleira við-
komandi landbúnaði. íslending-
arnir sáu til dæmis kartöfluupp-
tökuvélar að verki. Þær skáru
undir kartöflurnar og sigtuðu
síðan moldinna frá og lágu þær
síðan alveg ofan á. Enn full-
komnari vélar voru líka notaðar.
Þær skiluðu uppskerunni upp a
flutningabíla um leið og þurfti þá
ekki að tína. En jörð er víða grýtt
(Framhald á 2. síðu.)
Endurgreiðsla nam 6.9 millj. kr.
Endurgreiðsla kaupfélaganna
tíl félagsmanna sinna og vextir af
stofnsjóðsinneignum þeirra fyrir
árið 1955 námu samtals 6,9 millj.
kr., að því er Erlendur Einarsson,
forstjóri Sambands íslcnzkra
samvinnufélaga skýrir frá. Hafa
kaupfélögin þá á síðustu 15 árum,
1940—55 endurgreitt félagsfólk-
inu samtals 45.062.000 krónur.
Á síðastliðnu ári fengu kaup-
félögin verulega endurgreiðslu af
viðskiptum sínum við Samband
íslenzkra samvinnufélaga, og átti
sú endurgreiðsla þátt í því, hve
mikið þau gátu skilað félagsfólk-
inu aftur. Var endurgreiðsla SÍS
til félaganna 3.496.00 krónur og
vextir af stofnsjóðsinnstæðum
þeirra fyrir sama ár 2.072.000 kr.,
eða samtals 5.568.00 kr. SÍS hefur
frá öndverðu endurgreitt til
kaupfélaganna 26.198.000 krónur.
Magisterspróf í lífeðlis-
fræði
Nýlega hefur ungur íslending-
ur, Jóhann Axelsson frá Siglu-
firði, lokið magistersprófi í líf-
eðlisfræði við Oslóarháskóla. —
Flutti hann próffyrirlestur sinn í
Háskólanum og fjallaði hann um
„Humoral transmissionsmekan-
ismer i nervesystemet". Hlaut
hann einróma lof prófdómenda
sinna. Jóhann hefur síðastliðin 5
ár lesið við Háskólann í Höfn og
í Osló, og má því telja námstíma
hans mjög skamman. Jóhann er
talinn meðal efnilegri vísinda-
manna í sinni grein af þeim, er til
þekkja.
Að sjálfsögðu eru ekki með-
taldar í neinum af þessum tölum
endurgreiðsla Sámvinnutrygg-
inga (um 10 milljónir) og Olíu-
félagsins (um 20 milljónir) síð-
asta áratug, nema hvað kaupfé-
lögin Jiafa eftir viðskiptum sinum
við þcssi fyrirtæki hlotið endur-
greiðslur og getað aukið sínar
eigin endurgreiðslur til félags-
manna, sem því nemur.
Góð gjöf
- Viðfai við Bernharð Stefánsson
Tryggvi Jonsson.
dvaldi þar í hálfan mánuð. Sá’
tími var notaður til að kynnast
landi og þjóð. Fluttir voru fræð-
andi fyrirlestraor um það er
helzt var álitið að löndum mætti
að gagni koma og ferðast nokkuð.
Þar hófst einnig hin raunveru-
lega kennsla viðkomandi vélun-
um, auk þess sem tímann þurfti
að nota til að átta sig í nýjum
heimi.
Kartöfluræktin í Moine.
Eftir dvölina í Washington var
farið til Moine. Þar er veðráttan
líkari því sem Islendingar eiga að
(Framhald af 1. bls.).
sitja fyrir þcssum skipum. Með
bessu m. a. á að stuðla að jafn-
ægi í byggð landsins.
Villu tnha eitthvaS scrstakt fram
m varnarmálin?
I>au cru nú eiginlega útrædd í
iráð, segir alþingismaðurinn, en
ió er rétt að fara um þáu fáum
rðum. Ríkisstjórnin óskaði end-
irskoðunar á varnarsamningnum
amkvæmt ályktun Alþingis frá 28.
nar/ í vetur sem leið. Fulltrúar
íandarík jastjórnar komu hingað
il lands til samningagcrðar. En um
ama ieyti brauzt út ólriður bæði
Ungverjalandi og Egiptalandi og
staðinn fyrir það lriðartal, sent
lófst upp úr Genfarfundinum
955 og liélzt fram eftir síðastliðnu
ári, komu nú hiitanir stiirveldanna
og vopnaðar árásir þriggja stór-
velda á aðra rþjóðir. Virtist j>á rík-
jsstjórninni rétt að fresta öllum
samningum um hrottfhitning varn-
arliðsius og var |>að gert. Hins veg-
ar hefur Alþingi ekki breytt álykt-
un sinni frá 28. marz og ekki fall-
ið frá yfirlýstri stelnu ríkisstjórn-
arinnar um að hér skuli ekki vera
her á friðartímum. En nii eru eng-
ir Iriðartímar fremur en j>egar
Kóreustyrjöldin geysaði og við é>sk-
uðum eftir vamarliðimi.
HvaS viliu scgja mcr um málefni
UcraSsins á Alþingif
Um ]>au er ekkert sérstakt að
segja á J>essu stigi málsins. Ekki var
liægt að vinna að afgreiðslu fjár-
inn fyrir efnahags- og atvinnumál-
lim, sem allt annað hvílir á. Fjár-
lögin verður að afgreiða á fram-
haldsj>inginu og flest mál hérað-
anna eru nú tengd fjárlögunum.
Fyrir liggja margar tillögur um
vcgamál og nýja ]>jóðvegi. Eg hefi
borið frant tillögur um að lengja
]>j(>ðveginn í Svarfaðardal fram að
Skallá og taka upp jyjóðveg fram í
Skíðadal. Unt úrslit vegamálabreyt-
inga er éiútrætt, og svo er um mörg
önnur mál, sem unnið er að og
vonandi ná fram að ganga fyrr cða
síðar en tæplega er timabært að
minnast á að ]>essu sinni, segir
fiernharð Stefánsson að lokum.
llm leið og svör alj>ingismannsins
eru jxikkuð, é>skum við að Aljnngi
megi auðnast að leysa sem fíest
vandamál samfélagsins, j>au er til
kasta |>ess koma og aljnngismann-
inmu lararheilla á framhaldsj>ing:
ið, scm hefst innan lárra daga.
Þótt íslendingar hafi á síðustu
tímum komist áþreifanlega í
snertingu við ferðatækni nútím-
ans, eru járnbrautirnar framandi
hugtak og aðeins kunnar úr sög-
um.
Nokkrir vinsamlegir varnar-
liðsmenn frá Keflavík unnu að
því í gær í gömlu brauðbúðinni
(hjá Raflagnadeild KEA) að setja
upp myndarlega járnbrautarlest
á stóru borði. Mun hún verða
þarna til sýnis nokkra daga, en
síðan afhent Barnaheimilinu
Pálmholt að gjöf, og efalaust
mjög k.ærkomin.
Lestin fer yfir fjöll og gegnum
jarðgöng og tekur flutning í
áfangastað.
Þessi myndarlega járnbrautar-
lest er alger tómstundavinna,
einkum þriggja manna, er heita:
Earle Adkerson, Charles E. Re-
verley og Walter P. Smith, og
munu meira en 100 dagsvérk hafa
þurft til þessarar vinnu. En ein
deild, er sér um viðhald mann-
virkja varnarliðsins, ber kostnað-
inn, auk nokkurra íslendinga. —
Ragnar Stefánsson, er kunnur er
hér um slóðir frá fyrri tíð, og nú
dvelur í Keflavík, kom hingað
norður og hafði milligöngu um
málið ásamt íslenzk-ameríska
félaginu hér á staðnum.
Skemmdir á hafnar-
garði
Víða var mjög hvasst af suð-
vestri og vestri á mánudaginn. —
í Hrísey skemmdist hafnargarð-
urinn nokkuð.
Ný,
togari til Nes-
kaupstaðar
Nýr togari, að nafni Gei-pir,
lagði af stað frá Bremerhaven
áleiðis til Neskaupstaðar á laug-
ardaginn. Er búizt við komu hans
einhvern næsta dag. Stærð skips-
ins er 804 brúttólestir og gang-
hraði reyndist í reynsluferð 13,8
laga lyrr en grundvöllúr var feng- Jsjómílur.
Þakið fauk
X vestanveðrinu á mánudaginn
var víða aftakaveður, en skaðar
urðu þó minni en ætla mætti. Að
Birningsstöðum í Fnjóskadal
fauk þak af fjárhúsi og ofan af
veggjum, sem voru úr torfi.
Forsætisráðherraskipti
í Bretlandi
Anthony Eden, fyrrum for-
sætisráftherra Breta, sagði af
sér ráðherrastörfum og síðan
þingmennsku sökum vanheilsu.
Ilinn nýji forsætisráðherra,
Hareld MacMillan, hefur tekið
við hinu ábyrgðarmikla starfi.
Aðalbjqrg Sigurðardóttir, hin
dugmikla og gáfaða kvenrétt-
indakona. varð sjötug 10. jan. sl.