Dagur - 26.08.1982, Blaðsíða 5

Listsýning sem tengist Akureyri og Eyjafirði:
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Atvinnuleysishættan
„Vissulega eru þau vandamál sem íslending-
ar þurfa að glíma við mörg og stór, en okkar
vandmál eru mun alvarlegri", er haft eftir
Anker Jörgensen, forsætisráðherra Danmerk-
ur, er hann var hér í opinberri heimsókn. For-
sætisráðherrann vísaði með þessum orðum
sínum til stærsta vandans sem Danir eiga nú
við að etja, atvinnuleysið sem er að sliga þjóð-
ina.
Eitt meginmarkmið efnahagsráðstafana ís-
lensku ríkisstjórnarinnar var einmitt að draga
úr hættunni á atvinnuleysi með því að tryggja
áframhaldandi rekstur atvinnuveganna.
Reynt var að ganga eins langt og frekast var
unnt án þess að til kollsteypu kæmi vegna
efnahagsráðstafanna sjálfra, eins og gerst
hefði með leiftursókn. Leiftursóknarviðbrögð
hefðu ekki dregið úr hættunni á atvinnuleys-
inu, því eins og kunnugt er felst í henni ráða-
gerð um skipulegt atvinnuleysi.
Atvinnuleysi er alvarlegasta áfall sem yfir
þjóðina gæti dunið. Þjóðin hefur orðið fyrir
mörgum og margvíslegum utanaðkomandi
áföllum síðustu misserin. Þau eru hins vegar
ekki stóralvarleg ef tekst að koma í veg fyrir
atvinnuleysi. Með atvinnuleysi væri fyrst við
verulegan vanda að etja og það skilur forsæt-
isráðherra Danmerkur manna best.
Sálrænar og þjóðfélagslegar afleiðingar
iðjuleysis og tilheyrandi bótagreiðslna, fyrir
það að þjóðfélagið getur ekki skapað þegnum
sínum verkefni, eru hrikalegar. Það eru fyrst
og fremst þessar beinu og óbeinu afleiðingar
atvinnuleysisins sem Danir og fjölmargar aðr-
ar Evrópuþjóðir glíma nú við og kunna ekki ráð
við. Sams konar ástand má ekki skapast á ís-
landi og allir verða að leggja sitt af mörkum til
að koma í veg fyrir það.
Ekki kjaraskerðing
í viðtali við Tímann bendir Halldór Ásgríms-
son, alþingismaður, á það að þær efnahags-
ráðstafanir sem nú hafa verið gerðar séu ekki
kjaraskerðingaraðgerðir. „Það sem mikilvæg-
ast er í þessu sambandi er að menn komist út
úr þeirri hugmyndafræði sem segir, að verið sé
að framkvæma kjaraskerðingu, enda hefur sú
hugmyndafræði alltaf verið tómt kjaftæði.
Spurningin er fyrst og fremst hvernig við ætl-
um að taka á okkur það áfall sem þjóðin hefur
orðið fyrir og hvernig á að dreifa því. Gerum
við það ekki dreifist þetta bara óskipulega og á
lengri tíma", segir Halldór í viðtalinu.
„Þeir menn sem tala um að skerða ekki
kaupmátt við svona aðstæður eru í raun að
tala um að halda uppi kaupmætti sem byggist
á erlendri skuldasöfnun. Bæði einstaklingar
og þjóðir geta aukið ráðstöfunarfé sitt með því
að taka alltaf meira og meira af lánum og
sökkva um leið í skuldafen. En velji menn þá
leið verða þeir jafnframt að horfast í augu við
afleiðmgarnar", sagði Halldór Ásgrímsson.
„Ég ætla að reyna að safna
saman myndum hvaðanæva að“
— segir Valgarður Stefánsson sem undirbýr sýninguna
Nú er hafinn undirbúningur að
listasýningu þar sem eingöngu
verða verk sem tengjast Akur-
eyri og Eyjafirði og gerð hafa
verið fyrir 1970. Hugmyndina
að þessari sýningu átti Valgarð-
ur Stefánsson, myndlistarmað-
ur, og hefur hann tekið að sér
að annast undirbúning hennar
og hlotið til þess styrk úr menn-
ingarsjóði Akureyrar. Hug-
mynd Valgarðs var að halda
þessa sýningu á 120 ára afmæli
Akureyrarbæjar, þ.e. á þessu
ári. Af því getur ekki orðið en
reynt verður að koma þessari
sýningu á laggirnar á næsta ári.
„Tema sýningarinnar verður
Akureyri-Eyjafjörður. Ég ætla að
reyna að safna saman myndum
hvaðanæva að, m.a. frá söfnum
eins og Listasafni íslands og
Þjóðminjasafninu, en einnig hjá
einstaklingum. Meginhugmyndin
er að safna á þessa sýningu mynd-
um og munum eftir listamenn sem
eru tengdir Akureyri eða Eyja-
firði á einn eða annan hátt,“ sagði
Valgarður í viðtali við Dag.
Valgarður sýnir okkur mynd eftir Þórhall Bjömsson. Einhverju sinni kom meistari Kjarval á málverkasýningu, sá þar
mynd af Grand eftir Þórhall, gekk Kjarval rakleitt að myndinni, rak henni rembingskoss og sagði: „Nei, ert þú hérna,
Skráði myndlistar-
viðburði allt frá
aldamótum
„Hver er ástæðan fyrir því að þú
gengst fyrir þessari sýningu?“
„Þetta byrjaði eiginlega með
því að ég skrifaði blaðagrein um
myndlistarsögu Akureyrar, sem
er nánast engin til. í framhaldi af
því fór ég á bókasafnið hér og
kannaði hvað skrifað hefur verið
um myndlist á Akureyri í blöð og
tímarit. Þó þar hafi ekki verið um
auðugan garð að gresja leiddi
þetta samt til þess að ég gerði skrá
um alla myndlistarviðburði frá
Þórhallur?“
mér að ég á eins konar „home
made“ eða heimagerða sögu Ak-
ureyrar í úrklippusafni og fleiru.“
Engir eftirbátar
frægra listamanna
„Á þessi sýning að leiða eitthvað í
liós sem ekki hefur verið lýðum
Ijóst?“
„Mér hefur sviðið það svolítið
sárt hversu litla umfjöllun mynd-
list á Akureyri hefur fengið í
blöðum, en það sem verra er er
það, að ég tel að margir listamenn
sem störfuðu hér á Akureyri um
Áhugi Valgarðs er ekki einungis bundinn við listasýninguna, heldur hefur
hann og safnað að sér þúsundum bóka, margar hverjar fundnar á hinum ótrú-
legustu stöðum. Ljósmyndir: KGA.
aldamótum, þ.e. þeirra sem getið
hefur verið á prenti. Þessi skrá
nær til 30-40 listamanna og nær
fram til ársins 1970 eða þar um bil,
þ.e. þangað til Myndlistarfélag
Akureyrar var stofnað og veru-
legur skriður fór að komast á
myndlistarmálin.
Grundvöllur þessa alls er svo
áhugi minn á sagnfræði og
myndlist, sem sameinast þarna í
einum punkti. Ég hef lengi haft
mikinn áhuga á sögu Akureyrar
og þetta er vissulega hluti hennar.
Þetta hefur gengið þannig til hjá
og upp úr aldamótunum hafi síður
en svo verið eftirbátar þeirra sem
störfuðu fyrir sunnan og hafa
hlotið landsfráegð margir hverjir.“
„Geturðu nefnt einhverja þess-
ara listamanna?“
„Ég get t.d. nefnt Skúla Skúla-
son, sem var fyrsti íslendingurinn
sem Alþingi íslendinga styrkti til
náms í myndlist. Hann varfæddur
í Skaftahúsi í Fjörunni hér á Ak-
ureyri, sem reyndar stendur enn.
Hann var myndhöggvari og ekki
liggur mikið eftir hann þar sem
hann Íést fljótlega eftir að hann
lauk námi. Þennan styrk fékk
Skúli 1893 og hann var samtíða
Einari Jónssyni og Ásgrími Jóns-
syni, þessum frumkvöðlum ís-
lenskrar myndlistar. Björn Th.
Björnsson listfræðingur segir í
bókinni „íslensk myndlist“ að
ekki sé vitað um nein verk eftir
hann. Mér hefur þó tekist að grafa
upp tvær höggmyndir eftir hann á
Þjóðminjasafninu. Eitthvað gæti
verið af verkum eftir hann hér, án
þess að fólk gerði sér grein fyrir
mikilvægi þess að koma því á
framfæri. Hann smíðaði m.a.
grasatínur fyrir Ólaf Davíðsson
sem enn eru til. Þessi maður var
jarðsettur á Munkaþverá og
skráður sem þurfalingur. Ekki
leikur vafi á því að þetta var mikill
listamaður og benda skjöl í
skólanum erlendis meðal annars
til þess. Ég er reyndar búinn að
skrifa heimildaskáldsögu um
þennan mann, sem væntanlega
kemur út á næsta árL
Fólk sem týnst hefur
úr myndlistarsögunni
Ég get líka nefnt Þórhall Björns-
son frá Ljósavatni og Arngrím
Ólafsson, Svarfdæling, en þeir
sýndu saman í Gamla barnaskól-
anum árið 1916, en þar voru
fyrstu myndlistarsýningar á Akur-
eyri almennt haldnar. Fer því vel
á því að nú er rætt um að Mynd-
listarskólinn á Akureyri fái inni í
þessum fyrsta sýningarsal. Þá má
nefna Freymóð Jóhannesson,
Eggert M. Laxdal, Maju Bald-
vinsdóttur, Einar Jónsson frá
Fossi í Síðu, sem var bróðir Eld-
eyjar-Hjalta, og bjó hér fyrstu sex
ár aldarinnar. Ég get líka nefnt
Hauk Stefánsson og ekki má
gleyma Kristínu Jónsdóttur frá
Arnarnesi, sem hélt hér á Akur-
eyri a.m.k. þrjár sýningar fyrir
1920. Ég get nefnt miklu fleiri sem
of langt mál yrði upp að telja.
En með þessari sýningu ætla ég
að reyna að safria saman myndum
eftir fólk sem að nokkru leyti hef-
ur týnst út út myndlistarsögu
íslands, fyrst og fremst vegna þess
að það var ekki á þeim stað á land-
inu þar sem hræringarnar í mynd-
listinni voru og sem brauðstritið
hamlaði frá því að sinna listinni
eins og vert hefði verið. Listasafn
íslands byrjar að kaupa verk 1915
að mig minnir og þá eingöngu
eftir listamenn sem sýndu í
Reykjavík eða áttu leið þar um.“
Listaverk
í glatkistuna
„Getur þú nefnt einhver dæmi
þess að listaverk hafi farið í glat-
kistuna?“
„Ég var t.d. að leita að mynd
eftir Arngrím Gíslason, sem tal-
inn var einn merkasti myndlist-
armaður okkar á ofanverðri 19.
öld. Hann bjó í Svarfaðardal síð-
ustu áratugina og vann þá nær ein-
göngu að myndlist og málaði m.a.
altaristöflur sem til eru bæði hér
og á Þjóðminjasafninu. En ég
hafði sem sagt fregnað að hér væri
til mynd eftir hann og hafði sam-
band við fólkið sem hana átti, en
það var þá búið að fleygja henni.
Ég er hræddur um að þetta sé ekk-
ert einsdæmi um gamlar myndir
og reyndar gamlar bækur líka. Ef
fólki finnst útlitið ekki gott,
ramminn t.d. illa farinn eða bók-
arkjölurinn upplitaður, er hætta á
að þessu sé hent. Hugsanlegt er
að eitthvað af slíkum verðmætum
liggi enn í geymslum hjá fólki og
væri þá gott að það kæmi þeim á
framfæri.“
„Hvað verður þetta stór
sýning?“
„Það er nú ekki gott að segja
enn sem komið er, en mig dreymir
um að láta hana ná allt frá 1550 til
1970 og að elstu munirnir verði út-
skornir stólar sem gerðir voru
fyrir dóttur Jóns Arasonar
biskups, sem bjó á Grund í Eyja-
firði,“ sagði Valgarður Stefáns-
son að lokum.
4 - DAGUR - 26. ágúst 1982
Þór Akureyrarmeistari
Á þriðjudagskvöldið fór fram
síðari leikurinn í Akureyrar-
mótinu í knattspyrnu, meistara-
flokki.
Að sjálfsögðu áttust þar við
félögin Þór og KA, en ekki er
vitað til þess að Vaskur hafi tek-
ið þátt í þessu móti. í fyrri leikn-
um sigruðu Þórsarar með þrem-
ur mörkum gegn tveimur, og
þurftu því aðeins jafntefli í þess-
um leik til að tryggja sér sigur-
inn.
Þeir gerðu hins vegar mun
betur því þeir sigruðu nokkuð
auðveldlega, skoruðu þrjú mörk
en KA gerði aðeins eitt. Það var
því fyrirliði Þórs sem hampaði
hinum nýja bikar sem KRA gaf
til þessa móts. Þór var mjög vel
að þessum titli komið því þeir
léku báða þessa leiki með sitt
sterkasta lið, léku betur, skor-
uðu fleiri mörk og uppskáru
laun erfiðis síns. Til hamingju
Þórsarar.
Fyrsta marktækifærið í þess-
um leik kom á 20. mín. Þá fór
Halldór Áskelsson upp hægri
kantinn, lék á bakvörð KA.
Lagði boltann fyrir Hafþór sem
var í góðu færi, en hann skaut í
stöng og síðan fór boltinn út
fyrir endamörk. Á 25. mín.
fengu KA-menn aukaspyrnu
rétt utan vítateigs Þórs. Eyjólfur
skaut hörkuskoti yfir varnar-
vegg Þórs og á síðustu stundu
náði Kristinn markvörðúr hjá
Þór að slá boltann yfir. KA fékk
hornspyrnu og sótti stíft að Þórs-
markinu en að lokum skaut Ás-
björn yfir úr góðu færi.
Fyrsta markið kom á 38. mín.
Þá kom góður bolti fyrir KA-
markið sem barst til Bjarna sem
skallaði í netið. Þannig var stað-
an í hálfleik, eitt mark gegn
einu. KA náði síðan að jafna á
23. mín. síðari hálfleiks.
Þá var dæmd aukaspyrna á
Þór. Eyjólfur gaf vel fyrir mark-
ið og þar hoppaði Erlingur hæst
og skallaði örugglega í netið.
Um miðjan síðari hálfleik sóttu
Þórsarar stíft og Þorvaldur
markmaður KA mátti oft taka á
honum stóra sínum til að verja.
Á 28. mín. fengu Þórsarar víti
eftir að sóknarmaður þeirra
hafði verið felldur innan víta-
teigs. Guðjón skoraði síðan úr
vítinu og komst Þór aftur yfir. Á
43. mín. kom síðasta markið. Þá
fékk Hafþór stungubolta inn
fyrir KA-vörnina og renndi bolt-
anum í bláhornið, óverjandi
fyrir Þorvald í markinu.
Þannig urðu lyktir leiksins
þrjú mörk gegn einu og sann-
gjarn Þórssigur.
Hvers vegna
ekki frestað?
Nói Björasson fyrírliði Þórs hampar glæsiiegum Akurey rarbikarnum.
Ljósmynd: KGA.
UMSE í
1. deild
Um sfðustu helgi var haldið hér á frjálsum íþróttum, en þeir sigr-
Akureyri bikarkeppni annarrar uðu hér um árið aðra deild með
deildar í frjálsum íþróttum. í ann- yfirburðum og hefðu þá með svip-
arri deild voru sex félög og uðum árangri sigrað fyrstu deild.
sambönd, og þau tvö stigahæstu Þeir kepptu síðan þar árið eftir og
flytjast upp í fyrstu deild en tvö urðu í öðru sæti, en féllu árið
stiganeðstu falla í þriðju deild. eftir, en þá höfðu flestar stór-
Það var ÚÍA sem hlaut flest stig í stjörnurnar yfirgefið félagið.
mótinu eða 137.5. Lið UMSE KA féll semsagt nú í þriðju
varð í öðru sæti með 135 stig. KA deild og alls óvíst um framtíð
hafnaði í neðsta sæti með aðeins frjálsíþróttadeildarinnar. UMSE
42 stig, en það voru nokkrar ung- mun hins vegar keppa að ári í
ar og efnilegar stúlkur sem héldu fyrstu deild og mikið og öflugt
uppi merki félagsins í þessari starf er unnið þar fyrir frjálsar
keppni. íþróttir.
KA má muna bjartari tíma í
Stórsigur hjá KS
KS og Selfoss léku í úrslitum 3
deildar á Siglufirði á laugardag-
inn. Siglfirðingar komu mun
ákveðnari til leiks og sóttu strax
hart að marki Selfoss. Þegar um
12 mín. voru liðnar af leiknum
gerðist atvik sem hafði mikil
áhrif á gang leiksins. Óli, marka-
kóngur þeirra Siglfirðinga og
markvörður Selfoss lentu í
miklu samstuði og skall Óli í
völlinn og slasaðist illa, mun
hann bæði hafa kjálkabrotnað
og höfukúpubrotnað. Eftir þetta
atvik virtist markvörður Selfyss-
inga gjörsamlega fara úr sam-
bandi og KS gekk á lagið og
skoraði hvert markið af öðru og
voru fyrri hálfleik komnir í 5-0.
í síðari hálfleik jafnaðist leikur-
inn töluvert og sóttu þá Selfyss-
ingar ívið meira en KS náði
nokkrum hættulegum skyndi-
sóknum og skoruðu úr tveim
þeirra og sigruðu því í leiknum
7-0. Mörk KS skoruðu, Þorgeir
2, Hafþór 2, Jakob, Baldur og
Gunnar eitt hver.
Tindastóll og Víðir Garði
léku einnig í úrslitum 3. deildar
fyrir sunnan og sigraði Víðir 1-
0. Tindastóll misnotaði víta-
spyrnu í leiknum.
Það hlýtur að vera draumur
allra íþróttamanna að sigra
andstæðinga sína og þá um
leið að vinna til verðlauna.
Verðlaun á Akureyrarmóti
eru farandbikar nýr og glæsi-
legur, og einnig verðlauna-
peningar til allra leikmanna.
Til þess að sigra andstæðinga
sína í knattspyrnuleik þarf
það félag sem ætlar sér að
sigra að tefla fram sterkara og
heilsteyptara liði en andstæð-
ingurinn og að sjálfsögðu að
skora fleiri mörk.
Þetta hugarfar virðist ekki
ríkja hjá KA hvað varðar Akur-
eyrarmótið í knattspyrnu. í fyrri
leiknum voru margir af fasta-
mönnum liðsins fjarverandi.
Sumir sátu í áhorfendastúkum
og fylgdust með leiknum þaðan
en aðrir voru annarsstaðar.
í síðari leiknum var mikið um
fjarvistir. Tveir leikmenn voru
að leika í unglingalandsliði.
Einn í keppnisferðalagi með
handboltaliði. Einn að áríðandi
störfum utanbæjar atvinnu sinn-
ar vegna. Einhverjir meiddir
o.s.frv.
Hvers vegna var ekki farið
fram á að fá leiknum frestað?
Það hefur verið gert oft undan-
farin ár af minna tilefni en þess
er hér var talið. Á varamanna-
bekknum í síðari leiknum sat
enginn varamaður hjá KA, en
það er sennilega einsdæmi í
knattspyrnu.
Það verður að taka upp nýtt
fyrirkomulag í þessu móti. Leik-
ið verði aðeins einu sinni, nema
ef jafntefli verður, en þá verði
leikið aftur og þá til þrautar uns
úrslit fást. Félagið sem sigrar fái
farandbikarinn góða til varð-
veislu, leikmenn verðlaunapen-
inga, og svo að lokum það lið
sem sigrar fái þá peninga sem
koma í aðgangseyri á leiknum.
Þá virkar það hvetjandi fyrir alla
aðila sem að þessu standa,
stjórnir félaga, leikmenn og
stjórnir knattspyrnudeilda sem
oft halda um hálftóma buddu.
Norður-
lands-
mót
Norðurlandsmótið í golfi 1982
verður haldið um helgina, og
er það að þessu sinni í umsjá
Golfklúbbs Ólafsfjarðar og
verður leikið á velli klúbbsins.
Þetta er 36 holu mót, og verð-
ur leikið í karlaflokki, kvenna-
flokki og unglingaflokki, með og
án forgjafar. Reikna má með að
flestir bestu kylfingar Norður-
Iands mætti til keppninnar, en
þetta mót er jafnan ákaflega vel
sótt af kylfingum víða að.
Völlurinn í Ólafsfirði hefur
verið í mikilli framför. Þar hefur
sífellt verið unnið að endurbót-
um og lagfæringum og er ekki að
efa að kylfingar munu eiga þar
góðar stundir um helgina svo
framalega sem veðurguðirnir
setja ekki strik í reikninginn.
26. ágúst 1982 - DAGUR - 5