Dagblaðið Vísir - DV - 29.09.1994, Page 12

12
FIMMTUDAGUR 29. SEPTEMBER 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoöarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JONAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RViK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SiMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð i lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Haltur leiðir blindan
Þaö var táknrænt fyrir forystuleysi bandarískra
stjómvalda í alþjóðamálum um þessar mundir aö Bill
Clinton, forseti Bandaríkjanna, skyldi fela misheppnuö-
um forvera sínum, Jimmy Carter, að flaöra utan um og
semja viö morðingjana sem rænt hafa, mplað og myrt á
Haítí undanfarin ár. Þar leiðir svo sannarlega haltur
blindan. Saman viröast þeir félagar ætla að stefna inn í
enn eitt öngstrætiö, enda vanir menn.
Saga Haítí er nánast einn samfelldur harmleikur. Þar
býr ein fátækasta þjóð jaröarinnar. Á meðan þrír íjórðu
hlutar íbúanna hafa enga vinnu fer tiltölulega fámenn
yfirstétt með landið, eigur þess og íbúa eins og einkaeign
sína. Þessi yfirstétt ræður hemum, lögreglunni og morð-
sveitunum sem hafa verið helsta stjórntæki yfirvalda á
Haítí í áratugi. Morðóðir einræðisherrar hafa oftar en
ekki starfað undir vemdarvæng stóra bróður í Washing-
ton, eða jafnvel verið aldir upp af bandaríska hemum
eins og núverandi harðstjóri, Raoul Cedras.
Árið 1915 gengu bandarískir hermenn á land á Haítí
til að stilla til friðar milh fátækhnga og yfirstéttar. Það
sem átti að verða skammvinn lögregluaðgerð breyttist í
nærri tveggja áratuga hemám. Bandaríkjamenn fóm
með Haítí eins og bakgarð sinn og bjuggu til her og lög-
reglu sem seinna varð uppistaðan í alræmdum morð-
sveitum einræðisherrans Papa Doc.
Það heitir nú að bandarískir hermenn hafi gengið á
land á Haítí, með góðfúslegu leyfi morðóðra stjómvalda
þar, til að „endurreisa“ lýðræði sem aldrei hefur verið
til. Raunverulegur hvati aðgerðanna var auðvitað flótti
þúsunda Haítíbúa á haf út. Clinton virtist af einhverjum
ástæðum ekki treysta sér til að stöðva flóttamanna-
strauminn til Bandafíkjanna á annan hátt.
Aðgerðir Bandaríkjaforseta nú em brenndar því
marki stefnuleysis og hringlandaháttar sem einkennt
hefur utanríkisstefnu Clintons frá því hann tók við völd-
um. Hann gefur einn daginn afdráttarlausar yfirlýsingar
og heitstrengingar sem hann kýs að gleyma strax daginn
eftir. Fyrst lofar hann að hrekja einræðisherrana úr landi
og lýsir þeim réttilega sem vopnuðum mddum sem
„stjóma með hryðjuv.erkum, taka böm af lífi, nauðga
konum og myrða presta“. En næsta dag em morðingjarn-
ir orðnir „heiðarlegir“ menn sem hægt er að semja við.
Annað er í sama dúr hjá Clinton sem hefur hvað eftir
annað sýnt að ekkert er að marka yfirlýsingar þessa
helsta forystumanns vestrænna ríkja þegar í harðbakk-
ann slær. Það em vissulega mjög alvarlegt tíðindi í við-
sjárverðum heimi.
Þessa stundina er fölmennt bandarískt herhð á Haítí,
reyndar í óþökk meirihluta bandarískra þingmanna að
því er talið er. Einræðisherramir, foringjar morðsveit-
anna, fá að vera áfram í landinu til að gæta hagsmuna
sjálfra sín og yfirstéttarinnar.
Gífúrlegu hármagni verður mokað inn í efnahagslíf
Haítí næstu misserin - líklega jafnvirði hátt í fjömtíu
milljarða íslenskra króna að mati erlendra fjölmiðla.
Ekki þarf mikið hugmyndaflug til að geta sér til um í
hverra vösum þeir ijármunir munu lenda að lokum.
Síðast stóð hemám Bandaríkjamanna á Haítí í tæp
tuttugu ár. Nú vonast þeir til að geta dregið sig í hlé inn-
an fárra mánaða. Á því em hins vegar engar líkur. Það
er jafn ólíklegt og að bandarískum sendimönnum takist
að koma á lýðræði og þolanlegum lífskjörum í landinu
sem fólkið sem þar býr kallar með réttu helvíti á jörðu.
Ehas Snæland Jónsson
_____________________i----------- ---............
„Arangur veiðimannsíns á sér hliðstæður í kröftugri sölu iðnvarnings eftir langvarandi þróunar- og markaðs-
starf,“ segir Jón m.a. i greininni.
Nýsköpun og
úthald
, í erlendum ritum um árangurs-
ríka nýsköpun má flnna eitt atriði
sem alger samstaða er um: Árang-
ur í nýsköpun byggist öðru fremur
á seiglu og úthaldi. Stundum þarf
margra ára baráttu til að ná ár-
angri. í öörum tilvikum dugar ekki
minna en áratugastreð. Nánast
alltaf er á brattann að sækja. Fyrir-
höfnin er oftast miklu meiri en við
var búist í upphafi.
Einn meginvandi nýsköpunar á
íslandi hefur verið sá að margar
löngu þekktar staðreyndir af þessu
tagi hafa hérlendis verið ókunnar
öllum fjöldanum. í þessum hópi
hafa verið margir valdamikhr
ráðamenn. Þannig hefur til að
mynda sú hugmynd verið útbreidd
að nái menn ekki árangri á ör-
skömmum tíma, og það helst mikl-
um, þá séu verkefni þeirra og
áform gagnslaust dútl sem aldrei
muni skila neinu. Því sé best að
slátra skjótt öllu því sem skapar
ekki skyndigróða.
Áratuga barátta
Viðhorf þessi byggjast á undar-
legu samblandi af ranghugmynd-
um, rangtúlkunum og frumstæðri
fáfræði. Ennfremur á tiltölulega
afbrigðilegum efnahagslegum og
menningarlegum aðstæðum eftir-
stríðsáranna. Hér má nefna nokk-
ur dæmi.
Rangtúlkun hins skjóta árangurs
sem veiðimaðurinn nær á stundum
er eitt. Árangur veiðimannsins á
sér hhðstæður í kröftugri sölu iðn-
varnings eftir langvarandi þróun-
ar- og markaðsstarf. Enginn verður
góður veiöimaöur án langvarandi
undirbúnings. Tíminn sem máli
skiptir spannar ahan undirbúning-
inn og ekki bara síðasta kaslið! Og
við undirbúningstíma einstakhng-
anna mætti bæta þeim tíma sem
það hefur tekið hverja kynslóðina
á fætur annarri að þróa veiðitækn-
KjaUaiiim
Jón Erlendsson
yfirverkfræðingur Upplýsinga-
þjónustu Háskólans
ina.
Fáfræði um sögu lands og þjóðar
er annað. Þeir sem þekkja eitthvað
til í þessu efni ættu að vita að oft
hefur þurft áratugabaráttu til að
koma í höfn merkum málum sem
nú hafa sannað gildi sitt. Hér má
nefna skuttogara, símann, hitaveit-
una og margt fleira.
Mikil forvinna
Og enn eitt dæmið. Þeir athafna-
mer.n sem mest hefur borið á í
fjölmiðlum hafa á undanfornum
áratugum verið heildsalar eða
kaupmenn sem hafa grætt stórt á
skömmum tíma. Árangur þeirra
hefur verið matreiddur og meðtek-
inn af fjöldanum eins og fyrirhafn-
arlithr eða fyrirhafnarlausir happ-
drættisvinningar. Um leið og shkar
fyrirmyndir ná almennri fótfestu
er verið að troða skóna af öðrum
fyrirmyndum þar sem árangurinn
er augljóslega seinteknari og erfíð-
ari.
Sjaldnast eru slíkar hugmyndir
fylhlega réttar þótt skemmri tíma
taki af eðlilegum ástæðum að ná
árangri við kaupmennsku en ný-
sköpun. Kaupmaöurinn er eins og
hlaupari sem hleypur síöasta
sprettinn í boðhlaupi. Hann byggir
allan árangur sinn á mikilli for-
vinnu annars fólks. Án þessarar
vinnu, sem öh er seinunnin, selur
hann ekki neitt!
Nýsköpun er og verður erfltt
verk. Hún er á hinn bóginn óum-
flýjanlegt verk. Því verðum við að
gera þaö sem unnt er tíl að ná tök-
um á þeirri fagmennsku sem til
þarf. Um leið þarf að vinna mikið
ræktunarstarf. Stór þáttur í þessu
starfi er að eyða hvers kyns rugh
um eðh nýsköpunar sem ræöur
hugmyndum og athöfnum manna
í dag. Rughð um skyndigróða af
nýsköpunarstarfi er ofarlega á
blaði í þessu sambandi.
Jón Erlendsson
„Nýsköpun er og verður erfltt verk.
Hún er á hinn bóginn óumflýjanlegt
verk. Þvíverðum við að gera það sem
unnt er til að ná tökum á þeirri fag-
mennsku sem til þarf.“
Skoðanir annarra
Stóru spillingarmálin
„Stóru spillingarmáhn varða almenning miklu
fremur en þau litlu. Það er kannski ekki siðferðisleg-
ur munur á því hvort ráðamenn sukka með millj-
arða króna af fé skattgreiðenda eða nokkur hundruð
þúsund. En hvers vegna er mihjarða sukkið ekki
tekið sömu hörðum tökum fjölmiðla? ... Hvað með
botnlausar fjárfestingar hins opinbera í atvinnulífi,
þar sem einstakir þingmenn og ráðherrar hafa getað
göslast í opinberum sjóðum og eytt fé almennings í
virkjanir, refarækt, tílraunaatvinnurekstur og allt
sem nöfnum kann að nefna?“
Úr forystugrein Alþbl. 28. sept.
Hallarekstur Flugleiða
„Viðvarandi haharekstur Flugleiða hlýtur að
vera stjórnendum fyrirtækisins og hluthöfum mikið
áhyggjuefni.... Þegar hafa verið kynnt áform Flug-
leiða um að stofna sérstakt dótturfélag Flugleiða um
innanlandsflugið á næsta ári... Vera kann að stjórn-
endur fyrirtækisins geri sér vonir um, að með þvi
að aðskilja hallareksturinn (innanlandsflugiö) frá
öðrum rekstri, sem skilað hefur betri afkomu, verði
hægt aö róa áhyggjufulla hluthafa, sem eru orðnir
langþreyttir á biðinni eftir góðri afkomu félagsins.“
Agnes Bragadóttir í Mbl. 24. sept.
Óskhyggjan ræður
„Mörgum er það lagið að hagræða framtíðinni á
þann veg að spár verða fremur óskhyggja en eitt-
hvað, sem byggt er á reynslu og kannski ögn af vits-
munum. Framtíöarsýn Davíðs Oddssonar um hag-
vöxt og blóm í haga fram að kosningum er fremur
byggö á óskhyggju en hagrænum vísbendingum,
þótt Þjóðhagsstofnun sé skrifuö fyrir spánni. En það
er nú einu sinni svo með véfréttir og spár, að hver
trúir helst því sem hann vhl trúa, þangaö til annað
kemur í ljÓS.“ Oddur Ólafsson í Tímanum 24. sept.