Þjóðviljinn - 20.11.1936, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Föstudaginn 20. nóv. 1936.
þlÓOVILIINN
Málgngrn Kömmi'inistnflokks
íslands
Ritstjðri og ábyrgðarmaðui-
Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Bergstaðastræti 27,
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrifst.
Laugaveg 38, simi 2184.
Kemur út alla daga, neraa
mánudaga
Askriftargjald:
Reykjavík og nágrenni kr. 2.00
á mánuði.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25
á mánuði.
I lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, sími 4200
Vidarkenning glæpa-
mannanna á sjálfs
síns ofbeldi sem lög-
legri stjórn Spánar.
Það er engin til,vilji.n, aðóbein
viðurk.ennins'; á hernaðarbanda-
lagi Þýskalands og Japan gegn
Sovétríkjuinum kemur sama dag-
inn og Italía og Þýskaland viður-
kenna glæpamannasamkundu
föðurlandasvikarans Franco sem
»löglega stjórn« Spánar.
Glottandi, fótum. troða. nú fas-
istaríkin alla hefð og siðvenjur
lýðtæðisaldar mannkynsins,
meðan: gömlu, lýðræðislöndin.
England og Frakkland, halda
að sér höndum, e,ins og örvasa,
skilning&sljó gamalmenni, — en
Sovétríkin ein gera virkilegar
ráðstafanir til að vernda lýð-
ræðið.
Markvist og eftir ákveðinni
áætlun leggja hinar skipulögðu
glæpamannaklíktr í Berlín og
Róm hvert landjð á fætur cðru
undir ógnarsteí'nu, sína, fasism-
ann. Abessinía er svikin í hend-
u.r fasismanumi og fólkið murk-
að niður af ítölskum fcöðltm
Stjórnarbylting gerð í Irak að
undirlagi Itala og Þjóoverja til
að rýra völd Englendinga. Borg-
arastyrjöl,d undirbúin á Spáni í
heilt ár og stjórnað frá Róm og
Berlín. Og nú þegar útlit er fyr-
ir að spánska lýðræðisstjórnin
ætli að fara að verða nægilega
sterk til að hnekkja uppreisn
fasistanna, kasta Þýskaland og
l'talía » hl u tl,ey.s i sgr í mu n n i« og
viðurkenna uppreanarstjórnina
sem hina löglegu stjórn Spánar
með öllu,m þeim afleiðingum, sem
það’ hefur fyrir friðinn í Evrópu,
Þar með hafa. þessi tvö fasista-
ríki í rauninni lagt undir stefnu.
sína mikinn hluta Spánar og
hafið stríð gegn hinni löglega
kosnu. stjórn landsins..
Með þessu móti eru, fasistarík-
in ftiarkvíst að útbreiða yfirráð
síp og fasismánn um Evrópu,
hnekkja yfirráðuim Englands og
einangra Frakkland.
Heimsstyrjöld fasismans er
hafin. En þeir fá enn sem hom-
ið er að berjast einir gegn þjóð-
um, sem varla verjast þeim, —
eða er neitað um vopn til þess,
Lýðræðið þekkir ekki sinn vitj-
unartíma, en það verður að átta
sig nú stfcax, annars er dauða-
stund þess brátt slegin,
Einnig hér á Islandi undirbýr
fasisminn sína val,datöku, Einn-
Söngnrimi til eldsins
... Til eru meðal borgara og
blaðamanna meistarar söngsins,
sem kyrja á hverjum morgni:
— Va.rið ykkur, þið ógæfu-
sömu, þið eigið á hættu, að
kveikja í púðurtunniunni. Látum
Abessiníu, afskiftalausa, svo að
ekki verði stríð. Móðgum ekki
herrana í Genf, svo að ekki verði
stríð- Verum blíðir gágnvarfc
Hitler, svo að ekki verði stríð.
Blpndu.m okkur ekki í deilurnar
á Spáni, svo að ekki verði stríð.
Þessu er það að þakka, að
Ab&ssinía, sem hlotið hefir
rækilega menningui með tilstyrk
eldsins, er strikuð burtu, aí'
landa.bréfinu úr tölu þjóðanna,
Þessu er þaö að þakka, að þegar
hin löglega stjóm á Spáni leitar
í va.ndræðum sínum á okkar náð-
ir, eftir að hafin hefir verio
ránsferð á hendur henni af upp-
reisnarmönnum með tilstyrk
Portúgafcs, meðsprengjum í'rá I-
talíu og Junker-flugvélum frá
Berl'n, þá er svarið »hlutleysi«.
Jaínvel hin iðjrsama nefn.d í
London, samankomin vegna uim-
sátursins, lýsir yfir, eftir að
hai'a lagt fyrir ótal spurningar
og beðið með aodáunarverðri þol,-
inmxði eftir svörum:
Nú er áríðanidi að gera alt til
þess »að eldurinn breiðist ekki
út«.
En á meðan er teningunum
kastað til ánægju fyrir söng-
men,n eldsins. Meóan Spáni er
synjað um .hinar nauðsynlegustu
og löglegustu sendingar, tífaldár
Franc.o styrk sinn við Madrid.
En þar með er ekki alt taljö.
Það heldur áfram. Eftir að Az-
ana. heífcr yfirgefið Madrid og
sest að í Barcelona, verður för
Grein úr franska stórblaðinu L’Humanité, málgagni
franska Kommúnistaflokksins, um »íkveikjumenn Ev-
rópu«, fasistana og afstöðuna til þeirra. Greinin er
svo þrungin franskri andríki og fjöri og tekur við-
fangsefni dagsins svo vel, að Þjóðviljinn vill láta
hana koma fram fyrir íslenska lesendur. Höfundur
greinarinnar heitir Joseph Jolin.
hans efni í þetta fallega við-
kvæði:
Hann yfirgefur höfuðborgina
og aðsetur stjórnarinnar hreyt-
ist með .honum. Þar a.í' leiðir, að
ef Madrid verður tekini, þá hefst
önnur heiftúðug deila um viður-
kenningu á stjórn liðsforingj-
anna. Yarið ykkur nú, ekkert
getur verið hættuiegra.. Hér má
ekki segja eitt orð, eða stríðið
brýst út.
Og þannig heldur það áfram.
Ef ,stjórn uppreisnarmanna
kemst á í Madrid og aðrir hlut-
ar Spánar .halda áí'ram barátt-
unni, þá verður kvai’tað í kór.
Mér nægir að vísa til tilkynn-
ingar frá Berlín eftir heimsókn
Cianos greifa:
Stjórn Þýskaiands og st 'órn
Italíu lýsa því yfir í sameiningu.
að þœr rwuni aldrei fallast á eða
viðurkenna tilveru sovétlýðveldis
á Spáni, hvort sem um er að
ræða Pyreneaskagann allan eða
KaUiloníu eina. Þær myndu
skoda það sem íhlutun þriðja
veldis, sem þær aldrei gœtu þol-
að. —
Söngijr eldsins í. almætti sínu,
frábær meistarasöngur. Það ætti
að undirstrika hann í sögunni.
Þeir tilkynna ekki aðeins,
• helxlur haí'a í hótunumi.
— Eg hleypi af byssunni.
Hörfaðu undan. Ef þú voga,r á
morgun að klæðast þeim lit, sem
mér míslíkar, þá tek ég ekki
lengur ábyrgð á púðurtunnunni.
Dynamitið er tergt við litinn.
Ég styð á takkann og alt spring-
ur í, loft upp. Nú geturðu valið
um.
Og enn á ný er teningunum
kastað.
Ef þeim héldist þetta uppi,
mundu, söngvararnir kyrja, áður
en la.ngt um liði:
Engar uimræður lengur, ann-
ars verður stríð. Engin þing,
annars verður stríð. Opnaðu ekki
gluggann þ'nn, annars verður
stríð Kasíaðu þér strax á hnén.,
annars verður stríð.
Þá getum við signt okkur og
sett með eigin höndum sverðið
á hálsinn.
Finst ykkur ekki að lýðræði
eins og okkar beri samt skylda.
til að taka afstöðu gagnvart
slikri ósvífni?
ötlast þú, Frakkland, þú,
sem talaðir djarfast í gær? Ætl-
ar þú að láta postula afturhalds-
ins telja þér trú um að kraftur
þinn hafi fjarað ÚL
(Lausfc þýtt Kn. -\~Pks.)
u(]lríNti^r

Kveiktu í húsi, heltu svo olíu
á eldinn, — og kaUaðu þetta
hlutleysi. Sjá'rðu einhvern ætla
að slökkva, þá öskraðu upp um
að húsinu standi hœtta af svona
hluileysisbroti. Þegar húsið er
hádfbnmnið, þá segðu að það sé
orðin aska — og það sé afar virð-
ingarverð staðreynd, sem hljóti
þína fylstu viðurkenningu. Og
ætli eftir það einhver að reyna
að slökkvw, þá skjóttu hann nið-
ur sem brennuvurg. Lýstu því
síðan yfir, að þú hafir komið á
röð og reglu og bjargað húsinu.
Þá ferðu að eins og Hitler og
Mussolini.
★
Vegna hins sihvig mndi fylgi
Jánasar frá Hiiflu, og vaxandi
róttœkni ungmennafélaganna,
stofnaði Jcnas sér til sáluh.'álp-
ar, hina svonefndu Vökumanna-
hreyfingu.
Þessi nýja 'zhreyfinga hefir
stefnuskrá, 5. liður hennar hljóð-
ar þannig:
»Vökumenn vilja beita sér af
alhug fyrir eflingu lýðrœðis og
þingrceðis í landinu, .. en kapp-
kosta að beita drengska-p og rök-
um í öllum málaflutningi.« —
Þetta er laglega. sagt:
Nú ráðleggur þessi völcu-
mannaleiðtogi foringjunum í Al-
þýðuflokknum, að þeir skidi ekki.
ræða málin með rökum, enn-
fremur að leggja drengskapinn
á hillwna.
Hreinn Pálsson
»Nýja Dagblaðið« tekur
imdii* kröfur kominúnista
»Nýja dagblaðið« segir í gær
eftirfarandi út af viðurkenningu
Þýskalands og Italíu á uppreisn-
arstjórn Francos:
»Það er að vfsu eng-fn lirettn-n því
að stjórnlr lireta og Frakka eða ann-
irn lilutlausra ríltja muni.feta í fót-
spor einvaldslierraima, en allur frjá’s-
lynrtur og lýðrreðissinnaður almenn-
ing-ur liessnra lanrta mun eftlr þettn
ósvífna og einstreða framferði, krcfj-
ast liess af stjórnum sínum að veita
lýðrreðisstjórn Spðnar nieiri styrk en
orðið er. Og það hefir orðið svo stunrt-
uin áður, að kröfur fólksins liafa
reynst snmningamakkl stjórnmála-
mamianna ofjarl.
Við fögnum þessu áliti Fram-
söknarblaðsins einlœglega. —
Kommúnistar Frakklands og
Englands hafa einmitt barist
ig hér verður lýðræðið að vera
reiðubúið.
Hér eins og út í heimi er sam-
fylking allra vinstri flokkanna
eina, aflið, sem getur hindrað
valdatöku, í'asismans. En sú sam-
fylking verður að gerast strax.
fyrir stuðningi þessara lýðræðis-
landa við lýðrœðisstjórn Spánar,
en gegn þeirri stórhættulegu
»hlutleysispólitík«, sem Blum-
stjórnin illu heitti tók upp.
Og við vonum, að Framsókn-
arblaðið fari síst. að> kippa sér
upp við það, — eða breyta sínu
heiðarlega og eðlilega áliti á
þessum málum, — þó »Morgun-
blað:ð« kalli svona skoðanir það
að ldýða »skipwnumfráMoskva«.
F.U.K. F.U.K.
Aðalfundur
verður í K.R.-hús-
inu (uppi) í kvöld
kl. 9
Auk aðalfunda-
starfa
fjölbreytt dagskrá
S t j ó r n i n
syngur samkvæmt áskorun í Fríkirkjunni föstudag-
inn 20. þ. m. kl. 8 síðdegis.
Páll Isólfsson við hljódfærid.
Aðgöngumiðar á kr. 1,50 seldir hjá Katrinu Viðar
og Hljóðfærahúsinu.
Rauðir pennar 1936
eru nú í undirbúningi og koma út um mánaðamótin
nóvember—desember
Kosta 8 kr. heft, 10 kr. innbundið.
Þeir sem nú gerast áskrifendur fá þá á:
7 kr. hefta, 9 kr. innbundna.
»Rauðir Pennar 1936« verða ennþá fjölbreyttari en í fyrra.
Þar verða:
Sögur eftir Halldór Kiljan Laxness, Halldór Stefáns-
son, Guðmund Daníelsson, ó. fI.
Kvæði eftir Jóhannes úr Kötlum, Tómas Guðmunds-
son, Guðmund Böðvarsson, Jón úr Vör, o. fl.
Ritgerðir eftir Gunnar Benediktsson, Aðalbjörgu Sig-
urðardóttir, Björn Franzson, Kristinn Andrésson o. fl.
Ljóðaþýðingar eftir Magnús Asgeirsson
Auk þess er sú nýjung í þessari bók, að frægir erlendir höf-
undar rita beinlínis fyrir hana:
Martin Andersen Nexö, Nordahl Grieg og Auden, sem er eitt
frægasta upprennandi leikrita og Ijóðskáld Englands.
Gerist áskrifendnr strax!
Bókaútgáfan
,Heimskringla‘
Laugaveg 38, Reykjavík,