Þjóðviljinn - 13.01.1937, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJI'NN
Miðvikudagurinn 13. jan. 1937.

Þióðviljinn
Málgag-n Kommúnistaflokks
fslands.
Ritstjðri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Bergstaðastræti 27,
simi 2270.
Afgreiðsla og augljsliigaskriisí
Laugaveg 38, sími 2184.
Kemur út alla daga, nema
mánudaga.
' Áskriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni lcr. 2,00
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jðns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, sími 4200.
Fjármálaspilling og
fasismi
Yfir siðmenningu; vorra tíroa
vofir nú einhver mesta hætta,
sem nokkru sinni hefir ógnað
henni. Sjaldan hefir hugtakinu
menning verið roisboðið j afn
hrottalega, og ifasisminn gerir
nú og sjal,dan hefir baráttan
gegn ómenningu af slíku, tagi
verið jaín harðvítug.
En hyer sá liðsmaður, sem vill
reynast iiðtækur í þeirri bar-
áttiu, sem nú er háð miili hug-
sjóna. framtíðarinnar og vofu
fortíðarinnar, verður að gera
sér ljóísa grein fyrir baráttuað-
ferðum fasismans.
Það sem fasisminn notar sér
einkum' í allri áróðursstarfsemi
sinni er fjármálaspilling hins,
rotnandi auðvaldsskipulags. öll
slík spilijng er viðkvæm, í vitund
almennings, og því nærtæk til
þess að leiða aJi,an almenning út
á glapstigu,.
öllum er ennþá í fersku, minni
hvílíkum, æsingum Stavisky-
hneyksfið olli í Frakklandi. Fa,s-
istar og íhaidsmenn sáu sér leik
á borði að stofna ti]| æsinga í
París, ef vera mætti, að þeim
tækist að fella stjórnina, sem
var frjálsiynd (undir forustu
Herriots), En fasistar þentu
bogann of hátt. Samfylkingar-
hreyfing sú, sem þá va,r farin
að myndast í Frakklandi, bar
gæfu, tiilj þess að ráðai niðuriög-
um á ofbeldi fasismans eftir
harðvítuga götuþardaga í París.
En það er ekki nóg með að
f j ármálaspilljng auðvaldsins
bletti þannig lýðræðið í a>ugum;
fólksins og geri það að bráð fyr-
ir fasismann., Auðvaldsklíkurn-
ar reyna sjálfar að forða sér
með því að grípa til fasismansi,
þegar þær óttast að upp kom-
ist um svindl þeirra. Það gerðu
þýsku stórjarðeigendurnir —
»junkararnir« — þegar þeir ótt-
uðust »Osthilfe-hneykslið«, —
Kreppulán asjóðshneyksli þýsku
stórbændanna. Þá flýðu þeir í
fang Hitlers.
En sérhvert auðvaldsríki jarð-
arinnar á sína fjárglæframenn
og sína fjármálaóreiðu. Við Is-
lendingar þekkjum; fjármálaó-
reiðuna í. Landsbankanum og
Jhina, glæfrail,egu meðferð Kveld-
úlfsbræðra, á fé bankanna. 1
þessari fjármálaóireiðu liggur
eldur fasismans falinn.
Nú þegar fjármálaóreiðan
verður ekki duljn lengur fyri,r
almenningi grípa burgeisarnir
til fasismans, sér tij undan-
komu. Það v;air engin hending,
I»jó5viljiim hefír i hönd.-
nm lög stærstu verklý^s-
iélacra » Nopðurlendum
?
I þelm ei* ekki einn stafur,, sem minnir á
einræðistillögnrnar í Dagsbrnn
Förmæfendur Héðinslaganna
ailræmidu, sem nú eru tii at-
kvæðagreiðslu í Dagsbrún hafa
í rauninni haft aðeins eina »rök-
semd« fyrir tillögum sínum,
sem einstaka m,anni hefir þótt
frambærileg: Þeir hafa vitnað í
lög verkalýðssa,mtaka á Norður-
löndum, og sagt að svona væri
það þar.,
Einnig þessi »röksemd« er nú
faljin í valinn sem ómerkur
þvættingur.
Þjóðviljinn hefir nú í höndwm
lög þýðingarmestu verkalýðs-
'kamtakanna á Norðurlöndum
m. a.:
Landssambands verkalýðsfé-
laganna í Noregi, Járn- og
málmverkamannasambandsins í
Noregi, norska, byggingarverka-
mannasambandsins, Þ j ónasam-
bandsins í Noregi, bæjarverka-
manna og pappírsiðnaðar-
Síj órnmálamnræðHr
ungra manna í Út-
varpið 21.og22. p.m.
Otvarpsráðið hefir samþykt,
að efna til stjórnmá],aumræðna
milli hinna pólitísku æskulýðs-
samtaka í landinu, föstudaginn
21. og laugardaginn 22. þ. m.
Hefjast umræðumar kl. 8ú og
standa yfir í 3 stundir hvort
kvöl,d, öllum hinum sex pólitísku
æskulýðssamtökum hefir verið
boðin þátttaka í umræðum þess-
um.
Húsbruni á Sandi
Á laugardaginn var kl. 22,30
brann til kaldra kola, húsið
Hraunprýði á Sandi, eign Sigur-
jóns Kristjánssonar. Enginn bjó
í húsnu, og urðu menn, ekki elds-
ins varir fyr en hann var orð-
inn svoi magnaður, að við ekk-
ert varð ráðið. Stúkan Berglind
og barnastúkan Hl,íf mistu fé-
lagseinkenni sín og fleira. Af-
spyrnurok var en næstu hús
sakaði ekki því vindur stóð af
þeim,- Um upptök eldsins er ó-
kunnugt. (FO).
að Ölafur Thórs fer að hoða
fasisma,, þegar hann óttast fyr-
ir alvöru, að þjcðin fari að end-
urkrefja 5 miljónirnar, sem
Kveldúlfur sveik út úr þjóð-
bankanum. Hvað er þá l,angt til
næsta, sporsins, að bu,rgeisarnir
ba,nni alja gagnrýni á fjármála-
óreiðunni í landinu, Eftir skrif-
u,m sumra bankairáðsmannanna
að d'æma,, má búast við að sú
bið verði skömm. Baráttan fyr-
ir gagngerðri rannsókn á öllum
hneykslumi La,ndsbankans, er
því jafnframt barátta, fyrir lýð-
ræðinu og gegn fasismanum.
Allar tilvitnanir Héðinsmanna í „Norður-
lönda dauðar og ómerkar.
Formanni Dagsbrúnar boðið að skoða
lögin á skrifstofu Þjóðviljans.
mannasambandsins í Noregi.
Ennfremur: Lög málmiðnaðar-
mannasamba-ndsins í Noregi.
Ennfremur: Lög málmiðnaðar-
mannasambandsins í Svíþjóð.
1 engum þessum lögum er
einn einasti stafur, sem gengur
í sömu átt og einrœðistillögur
Héðins í Dagsbrún. Þó að í sum-
um þessum félögium hafi verið
mjög afturhaldssöm öfl að
verki, hefir engum dottið í hug
eða dirfst :að bjóða verkamönn-
um upp á lög, sem, svifti þá fé-
lagsiréttindunum.
Hérmeð bjóðum við formanni
Dagsbrúnar og öðrum stjómar-
medlimum félatgsins, ennfremur
Héðni Valdimarssyni, og sam-
starfstnönnum Jians í nefnd
þeirri, sem samdi lagabreyt-
ingatillögumar, að koma á
skrifstofu Þjóðviijans og kynrni
sér öll þessi lög verkalýðsfélag-
anna á\ Norðurlön dum.
Og ef þeir finna ekkert í
þeim máli sínu, tif stuðnings, þá
skorum við á þá að viðurkenna
það hreinskilnislega og opinber-
lega.
„Þýðiiigariiiesta atkvæða-
greiðsla, sem nokkru sinni
hefir farlð fram í sam-
tökunum.44
»Þa5 er í raun og verit greitt atlcvæði um
stefnu allra verklýdssamtaka á landiuu« —
segir Alþýdubladið
Við erum sammála þessari ,
staðhæfingu Alþýðuþlaðsins. —
Það, sem greitt er atkvæði um í
Dagsbrún, er lýðræði annarsveg-
ar — og einræði hins vegar. —
Samkvæmt tiljögu Héðins á að
taka völdin úr höndum félags-
manna, og’ fá þau í hendur ör-
fárra mianna, sem ætlast er til
að verði fremur útnefndir en
kosnir.
Á þessi stefn,a — stefna eiro
ræðisins — að sigra í verka-
mannafélaginu Dagsbrún eða
ekki? Á þessi stefna einræðisins
að sigra í verkalýðssamtökun-
■ um í landinu eða ekki? Um það
er kosið. — Og ef þessi stefna,
sigrar — þá er leiðin opin fyrir
vinnuJöggjöf, sem á að leggja at-
hafnafrelsi og samtakafrelsi
verkalýðssamtakanna, í höft. Á
stefna, vinnulöggjafarinnar að
sigra? Eðai á stefna samtakar
frelsisins að sigra? Um það er
kosið.
Þið, sem viljið að verkamenn-
irnir í Dagsbrún haldi áfram að
ráða í fél,agi sínu! þið, sem eruð
á móti vinnulöggjöf, sem leggur
verkalýðssamtökin í fjötra:
SETJIÐ X VIÐ NEI!
Raudahernum í Kíiia (agnaö
London f RíerlíTOIdi.
Kínvcrskl komnninistnlierinn í
Sliensi er nú kominn í nánd við Sinn
fu, og- er þar liaíður vlðbúnaðnr tii
að fagna honuni. En lier Nanklng-
stjórnarlnnar lirað'ar nú fiir sinni tli
Sian-fu. Brottílutningur útlendinga
úr Shensi gengur seínlega vegna
skcmda, sem gerðar hafa verið á
járnbrautum. (Ft;).
Til lesenda JÞ.tóðviItans
Ef pér viljið vinna að pví að
tryggja fjárhagslega afkomu
Pjóðviljans, pá skiftið við pá,
sem auglýsa í Pjóðviljanum o^
getið hans um leið.
Jónas frá Hriflu hneykslast
mjög á því að Alþýðublaðið
skyldi birta mynd af Jóni Hall-
dórssyni, aðaigjaldkera Lands-
bankans, sem »aiUr bœjarbúar
þekkja«.. Ef Þjóðviljinn hefði at-
hugað þetta, þá Jiefði hann
sloppiði við að eyða rúrrd undir
mynd af »vökum)anni þjóðarinn-
ar«, Jónasi frá\ Hriflu, sem aEir
bæjarbúar og flestir bændur
landsins þekkja.
★
Alþýðublaðið segir að það
þurfi að slá niður þá »ábyrgðar-
lausu angurgapa«, sem eru á
móti emræðistiUögunum í Dags-
brún. Það þarf að slá niður þá
»ábyrgðœrlausu angurgapa«,
sem eru fyigjandi lýðræði! —
Þetta er kjörorð allra einræðis-
sinna). — En mörgum mun finn-
ast, sem þrengist fyrir d.yrum,
er Alþýðublaðið er farið að
temja sér m.álfar fénda lýðræð-
isins.
★
7 Landsbankalögunum stend-
ur: »Bankaráðsmenn mega ekki
Jiafa miUigöngu um lántöku ann-
ara manna í bankmium«, —
Skyldi Ólafur Thors þreyta sam-
visku sina mjög við þetta boðorð
laganna?
Mótornámskeið
á Akureyri
FiskiféJ|ag ísfemds hefir í vet-
u,r ha,ldið á Akureyri námskeið
í vélfræði. Það hófst 16. október
síðastliðinn og var íbrstöðumaö-
ur og aðalkennari þess Jón Sig-
urðsson vélfræðingur frá Hrís-
ey, en, Páll HaíUdórsson, erindr
reki kendi íslensku, og stærð-
fræði, Við kenslu, í verklegri
vélfræði voru notaðlar 4 algeng-
ar, tvígengis og fjórgengis mót-
orvélar. Auk þess höfðu náms-
sveinar aðga,n:g að einni 160
Ma,n-Disel vél einu sinni í viku,
sömuleiðir að tveinmr Elve-vél-
um. Aðsókn var mikil að náms-
skeiðinu og var námssveinum
skift í tvær deildir, og hafði
hver þeirra, 18 stunda verklegt
nám á viku. Prófi er lokið og
gengu 32 undir próf., (FO).
Iðnsveinafélögm vilja
skifta Iðnsambandi
byggingamanna
Eins pg áður hefir verið skýrt
frá hér í blaðinu, h,afa Málara-
sveinafélagið og Múrarasveina-
félagið samþykt, að æski-
legt væri að Iðnsaimband bygg-
ingamannia y,rði skift og að
stofnað yrði sjálfstætt sveina-
samband..- Nú ha,fa Rafvirkja-
félagið og Sveinafélag veggfóðr-
ara einnig samþykt að Iðnsaro-
bandinu verði skift. Sveinafélag
pípulagningamanna hefir ekki
ennþá tekið ákvörðun í þessu
máli.
Framhald á h. síðu.