Þjóðviljinn - 02.03.1937, Blaðsíða 3

Þriðjudagurinn 2. mars 1937.
ÞJOÐVILJINN
Síefkur kommnnista-
ílokkur getnr knáið
fram §amíjlkingn!
Niðurlagið á ræðu Halldórs Kiljan Laxness.
þlÓOyiLIINN
Mðlgag-n Kojjimfmistaflokkf?
Islands.
Bitstjðrl: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Bergstaðastræti 27,
sími 2270.
Afgreiðsla og anglýsingaskrlfst
Laugaveg S8, sínii 2184.
Kemur út alla daga, nema
mðnudaga.
Áskriftargjald á ínánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25
I lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Inn í kommúnista-
flokkinn.
Á fundi Kommúnistaflokksins
í fyrradag lýstu fulltrúar flokks-
ins stefnu, hans fyrir al-
þýðu Reykjavíkur — og alþýð-
an lýsti fylgi sínu: við flokkinn.
Einmitt sú stefna flokksins að
efla núverandi lýðræði og íylla
það meði krafti, þori og þreki ís-
lenskrar alþýðu,, til að beita. því
í hennar þágu, vekur samúð
þjóðarinnar og eflir traust al-
þýðunnar á sjálfri sér. Og með
þessari stefnu. er .hverjum ein-
asta, ærlegum lýðræðissinna, sem
virkileg'a vill vinna, fyrir þjóð-
ina, gert enn hægara aö taka
höndum saman við Kommúnista-
flokkinn.
Kommúnistaflokkar Frakk-
lands og Spánar, sem fremst
hafa staðið í baráttunni, fyrir
verndun lýðræðisins og beitingu.
þess gegn auðvaldinu, hafa, á-
unnið hér hið mesta traust al-
þýðu. Báðir þessir flokkar liafa
tífaldast að meðlimatölu á síð-
ustu tveim árum. Og þessir
flokkar hafa jafnframt verið
»samviska Iýðræðisins«, þegar
mest hefir á reynt. Það er
franski Kommúnistaflokkurinn.
sem berst fyrir hjálpinni við
Spán og- afnámi hins glæpsam-
lega vopnabanns til stjórnarinn-
ar — og með þeirri baráttu hafa
allir frdsiselskandi íslendingar
samúð. Og það er spánski
Kommúnistaflokkurinn, sem
best hefir beitt sér fyrir hinni
aðdáunarverðu vörn. Madrid-
borgaj* og fyrir því að skipu-
leggja þjéðarherinn með fullumi
heraga.
Hér á Islandi er það lífsskil-
yrði fyrir frelsi -og hagsmuni
fólksins að Kommúnistaflokkur-
inn efljst og Alþýðuflokkurinn
eflist — og báðir taki höndum
saman til að vinna hið mikla
verk, sem verkalýðsins bíður.
Það vantar ekki viljann hjá
fólkinu til þess að mynda sam-
fylkingu. En það vantar viljann
hjá nokkrum af áhrifamestu
foringjunumi í Alþýðuflokknum.
En það er fólksins að sann-
færa þessa foringja um það, að
það dugar ekki að láta það drag-
ast lengur, að þessi samfylking
verði mynduð. Og þar sem f jöld-
inn í Alþýðuflokknum fær ekki
margyfirlýstum vilja sínum uni
samfylkingu framgengt sökum
áhrifa þessara foringja, þá ríðv.r
á að sýna það með því að efla
Kommúnistaflokkinn, að ekki
verði látið .haldast uppi að
FRAMHALD AF 1. SÍÐU.
»1 fasistalöndum geta ekki
verið til nein skáld eða rithöf-
undar, af þeirri einföldu ástœðu
að þar er ekki frelsi eða rétt-
lceti, en þessi tvö liugtök, frelsi
og réttlœti, eru óaðskiljanleg
anda skáldskaparins. Að vera
rithöfundur og skáld, það er
sama og að túlka- tilfinningar
þjóðar sinnar í baráttu hennar
fyrir frelsi og réttlœti, gegn
rangiœti og kúgun. Það' er þess
vegna sem leiðir alþýðunnar og
skáldanna liggja saman. Það er
ekki til neinn iskáldskapur á
móti alþýðunni af því það er
ekki til neinn skáddskapur á
móti frelsinu og réttlætinu.
1 ritgerð í sumar sagði ég eitt-
hvað á þá leið, að frelsi okkar
evrópisku rithöfundanna til að
tala og hugsa, ákvarðaðist ekki
af okkar fögru gidlpennum og
heldur ekki af okkar miklu
andagift, heldur á götuvígjun-
um á\ Spáni þar sem ólœsir og
óskrifandi alþýðumenn eru að
verja böm sin, konur og gamla
foreldrá fyrir morðsveitum fas-
istanna. Ef götuvigi alþýðunn-
ar á Spáni falla fyrir morðsveit-
um fasistanna, er þess ekk-i
langt að bíða að röðm komi að
Frakklandi, sem þá verður um-
kringt af fasistaríkjum. Spánska
alþýðan er ekki aðeins að verja
Spán, heldur einrdg Frakkland
og uyn leið alla> Véstur-Evrópu
fyrir fasismanum. Kvikan i lífi
skáldanna er barátta alþýðunn-
ar fyrir réttlœtinu, en ef Spánn
fellur og röðin kemur að Frakk-
landi, þá verða ekki mórg skjól
eftir í Vestw-Fvrópu fyrír þá
sem hungrar og þyrstir eftir
réttlætinu.
Mér finst það sé ékki aðeins
skylda mín, heldur blátt áfram
lífsskilyrði fyrir hvem rithöf■
und að taka undir livöt verklýðs-
flokkanna til ailraxr alþýðu um
baráttu gegn fasismanum. Og
þótt ég teljist ekki til kommún-
ista sjálfur, og það hafi oft ver-
ið ýmis atriði þar sem mig
greindi á við Kommúnistaflokk-
inn, þá er ég flokknum mjög
þakklátur fyrir ad hann hefir
viljað að ég kœmi á þennan
fund. Hvaða vinstri flokkur sem
hefði kallað á mig til að tcda á
útbreiðslufundi, til baráttu fyrír
frelsi og réttlæti til haxnda al-
þýðu, þá mundi ég hafa komið
með glöðu geði. En ég vil nota
hindra samfylkinguna til lengd-
ar.
Allir þið, sem viljið vinna að
því að skapa samfylkingu alþýð-
unnar og einn sterkan, samein-
aðan verklýðsflokk, gangið nú í
Kommúnistaflokkinn til að
knýja fram sigur samfylkingur-
innar sem fyrst.
Halldór Kiljan Laxness.
tœkifœrið til að taka það fram
hér, að það er skoðun min, að
höfuðskilyrði fyrir sigursæili
baráttu þjóðar við fasivmann er
það, að hún eigi ekki aðeins
stóran Alþýðuflckk, heldur einn-
ig sterkan Kommúnistaflokk. 1
þeim löndum, þar scm kommún-
istaflokkamir liafa veriö nógu
sterkir til þess ad knýja
aðra vinstri flokka til samvinnu
við sig í tímai, þar hafa fasist■
amir cmnaðhvort orðið að láta
í minni pokann, eins og í Frakk-
landi, eða þeir hafa fengið sig
svo fullkeypta sem raun ber
vitni á Spáni, þar sem öll her-
veldi fasista, ráðandi yfir þaul-
æfðum hersveitum og gnægð
fullkomnustu vopna, standa
ráðalaus uppi fyrir óbrotlegri
samfylkingu spænska verkalýðs-
ins.
Sterkur Kommúmstaflokkur
er og verður æfivlega örugt for-
ustidið í verklýðshreyfingu hvers
laxnds, og þetta vita engir bet-
ur en sérréttindastéttimwr og á-
hangendwr þeirra, enda reyna
þær að innprenta lesendum
blaða sinna samskonar hrdli og
skélfingu af kommúnistum eins
og þær hafa sjálfar. En það er
ekki nema lítttsiglt fólk og hugs-
unarlaust, sem lcetur íhaldið
hrœða sig með kommúnistum,
eins og smáböm láta hræða sig
með grýlu. Það eru nefnilega
engir sem þurfa að óttast komm-
únistaflokkinn nema auðvaldið.
Hitt er líka jafnvist að í Komm-
únistaflokkinn ganga engar hey-
brækur og kveifar, heldur hafa.
kcmmúnistaflokkar allra landa
átt því láni að fagna, að í hann
hafa safnast saman horskir og
einarðir og stéttvísir synir alþýð-
unnar og dœtur, þeir menn og
konur sem nægði ekkert minna
en að berjast fyrír heildœrsigri
verklýðsstéitarinnar og fullkom-
inni valdatöku. Það er þessvegncs
ekki undarlegt, þótt kommún-
istaflokkarnir hafi forustuna í
baráttu flestra landa gegn aft-
wrhaldi, stríði og fcvsisma.
Stærstu sigrar alþýðunnar eru
ekki of stórír fyrir Kommúnista-
flokkirm, og bestu synir alþýð-
unnar eru ekki of gððir fyrir
Kommúrústaflokkiwm.
Fiimluriiiii heldur
áfram. — Ræður Bryn-
jólfs og Einars.
Þá talaði formaður Komrnún-
istaflokksins, Brynjólfur Bjama
son. Lýsti hann ástandi verka-
lýðsins og úrræðaleysi stjórn-
málaflokkanna. Ihaldið segði
altaf að engir peningar væru til
neinna frarokvæmda. Tætti
Brynjólfur í sundur þessa, og
þvílíkar viðbárur, og sýndi
fram á, að nú þegar væri nóg fé
fyrir hendi. Jafnaðarmenn lýstu
því yfir á þingi að Alþýðuflokk-
urinn ættaði að bíða. með fram-
kvæmid stefnumálanna þar tii
batnaði í ári. En nú væri komið
upp úr bylgjudal síðustu kreppu
eftir því sem hagfræðingum
teldist til, og strax á næsta ári
mætti búast við nýrri kreppu.
Það. gæti því orðið langt að bíða
xbetri tíma«, ef 'alt væri látiö
drasla. Lýsti Brynjólfu;r því
næst þeim leiðum, sem Komm-
únistaflokkurinn vísar, leið sam-
í'ylkingar verkalýðsins, sem á
undanförnum árum hefði unn-
ið stóra sigra, einmitt þar sem
verkalýðsfjöldinn hefði fylkt sér
fast um stefnu kommúnista.-
flokksins, svo sem í bílstjóra-
verkfallinu, baráttunni fyrir
ka,uptryggingui í síldveiðunum
Norðanlands og baráttu neyt-
endasamtakanna í Reykjavík.
Vinstrí flokkarnir samfylktir
væru það vald, sem gæti ráðið
hverju sem þeir vildu hér á
landi. Samfylkingin vœrí hindr-
uð af foríngjaklíkum, sem. ekki
tœki tUlit til neins nema valds-
ins. SkUyrðin til þess, að sam,-
fylking næðist, væri sterkur og
öflugur kommúnistaflokkur, ut-
an þings og irman.
Ræða Brynjólfs var snildar-
vel bygð og flutt. Rökfærslan
svo einföld og látlaus að hvert
atriði varð auðskilið. Þar var
tajað af nákvæmri þekkingu, á
kjörum verkalýðsins, og um leið
með marxistiskri rökvísi bent á
færar leiðir til frelsis og sæmi-
legs lífs fyrir kúgaða alþýðu.
Þá talaði Einar Olgeirsson.
Var ræða hans öll brennandi
hvöt til verkalýðsins um að
fylkja sér ujm Kommúnistaflokk-
inn, til að. knýja fram samfylk-
ingu vinstri flokkanna nú á
þessum úrslitatímum og berjast
gegn auðvaldi og fasisma, uns
yfir lyki. Minti ha,nn á þau
tímabil í sögu, þjóðarinnar, þeg-
ar mest hefði sorfið að alþýð-
unni, en einnig þá hefðu, verið
til menn, sem trúðu á frajntíð Is-
lands og íslenskrar alþýðu. Og
hversuj margfalt meiri ástæðu
hefðum við. ekki, sem nú lifum,
til að trúa á framtíð lands og
þjóðar, — og einmitt okkar kyn,-
slóð bæri skylda til þess að full-
komna verkið, sem allir bestu,

Vísir grobbaði mjög af þvl,
hve ágcetwr fréttir hcmn birti og
hve vandaður fréttaflutningur
blaðsins vœri Skömmu síðar bar
svo við að Graziani, böðli Musso-
lini í Abessiniu var sýnt banatil-
ræði í Addis Abebai Rauk nú
hið »ágæta< fréttablað upp ti!
handa og fóta og bvrti mynd af
Graziani. En til allrar óham-
ingju varð það mynd af Badoglio
marskálki, sem kom fram á
pappímum.
menn þjóðarinnar hefðu barist
í'yrir, að gera íslensku alþýðuna
frjálsa, útrýma fátæktinni og
innleiða, sósíalismann. Skýrði
Einar helstu verkefni alþýðufylk
ingar hér á landi og sýndi fram á
möguleikana til myndunar alls-
ráðandi islenskrar aiþýðufylk-
ingar á nœstu árum.
Ræðunum öllujni var afburða
vel tekið, Karlakórinn söng bar-
áttusöngva milli ræðanna og
eins í fundarlok og varð að end-
urtaka lögin. Salurinn va,r
skreyttur rauðum fánum og letr-
uð á borða kjörorðin: »Samfylk-
ingin er málstaður fólksins«,
»Samfylkingin: lyftir Grettis-
tökum«, xÞjóðviljinn er málsvari
alþýðunnar«, o. fl. Og verka-
mennirnir fóru af þessum fundi
glaðari og vonbetri en áður.Þeim
hafði verið bent á leiðir út úr
vonleysi, de.purð og eymd þess-
ara atvinnuleysisára. Þeir höfðu
fengið enn eina sönnun þess að
Komroún istaílokkurinn er ekki
neinn skýjaglópaflokkur, sem
ekkert geti nema að prédika
byltingar í fjarlægri framtíð,
eins og altaf er verið að reyna.
að. telja þeim trú um, héldur
flókkur, sem setur sér ákveðin
úrlausnarefni í pólitík landsins
á nœstu árum, sýnir fram á leið-
ir til að leysa úr þeim, og geng-
ur að framkvœmd þessara verk-
efna með hikiausri djörfung og
bjartsýni, með óbilandi trú á
þann kraft, sem í verkalýðnum
og samtökum hans býr, kraft til
að skapa alþýðuveldi á Islandi.
Frá Alþingi.
I gær var fundur í Samein-
uðu þingi. Voru fjórar þingsá-
lyktunartillögur til fyrri um-
ræðu, og var þeim öllum, vísað
til síðari ujnræðu. Þær voru: Til-
laga til þál. um undirbúning á
raforkuveitu, fyi’ir Vestmanna-
eyjar (flm. Páll Þorbjörnsson),
þál. um sjómælingar og rann-
sókndr fiskimiða (flm. Sigurður
Kristjánsson), þál. umfjárhags-
legan stuðhing ríkissjóðs við
síldarverksmiðjuna á Norðfirði
(flm. Jónas Guðmundsson). Tók
fjármálaj-áðherra dauflega í
málið. Þá var þál. um varnir
fyrir sjávargangi í Vestmanna-
eyjum (flmu Jóhann Jóseí'sson).
Þingmenn voru hálfdaufir í
FRAMHALD Á 4. SIÐU