Þjóðviljinn - 14.04.1937, Síða 2

Þjóðviljinn - 14.04.1937, Síða 2
Miðviktfjdagurinn 14. apríl 1937 PJOÐVILJINN I IÐA VER(i LO Yerkakonnr E^janna slá §kjaldborg iint lýdræði og sjálfsákvörð- unarrétt I samtöknm sínum Eftii* Jón liafnssou -fc Arið 1935 stóð Henri Barbusse i bréfaskiptum við einn af eldkross- fasistunum frönsku, sem hafði leitað ráða til hans og beðið hann að svara meðal annars eftirfarandi spurningu: »Hvað á ég að gera til þess að finna félagslegt svar á skipulagsleysi kapi- talismans«. Barbusse svaraði þessari spurningu með grein í »Clarté«. Nú skýrir' »L’Humanité« frá þvi, að þessi fyrverandi fasisti R. Cheminaut, sé genginn í Kommúnistaflokkinn. í frétt frá Washfngton er sagt, að italska utanríkisráðuneytið hafi lofast til þess að kynna. sér hvað satt sé í því, að þrjár Bandaríkjakonur, sem starfað hafa sem trúboðar í A- bessiníu, hafi verið gerðar landrækar. Sendiherra Bandaríkjanna í Róm segir að utanríkisráðuneytið hafi tjáð sér, að því væri ekkert kunn- ugt um þá frétt, að konurnar hefðu verið reknar úr landi í Abessin’u vegna þess að þær væru grunaðar um að hafa staðið i nánu sambandi við breskan undii’foringja., sem grunað- ur var um njósnarstarfsemi. (F.ú.) I)ally Telegrapli skýrir nýlega frá þvi, að stjórnin í Egyftalandi hafi bannað að lesa þar í landi bók Jean Jocoby um Lenin og bók Henri Barbusse um Stalin. Ráðstöfun þessi er gerð til þess »að vernda öryggi ríkisins« segir í tilskipun stjórnar- innar. Flestir munu' ka.n:nia;st við sög- una um. púkann á fjósbásnum. Sagan segir að Sæmnndur fréði hafi eitt sinn haft vinnujn.ann, sem var hræðilega blótsamur. Sæmundur sagði honum að hann f'itaði köl,ska. og púka hans með formælingum sínum. Til þess að vinnumaðurinn gæti séð þaö sjálfur, l,ét Sæmu,ndur púka út í fjós. Fjósam;aöurinn stilti sig og hætti að blóta, en svo gleymdi hann þessu eitt sinn og bölvaði alveg hroðalega, en honum brá heldur en ekki í brún, þegar hann kom út í f jós og sá að púk- inn hafði hlaupið í spik. Það varð til þes að .hann steinhætti að blóta ög púkinn drapst úr sulti. Þessi gamla þjóð-aga rifjast csjálfrátt; upp, þegar farið er að at-huga pólitíska ástandið eins og það er nú og afstöðu flokkanna, til þess. Flokkaskiftingin er í stórum dráttum þannig: Sjálf- stæðisflokkurinn, sem. tókst að blekkja til íylgis við sig alt aö helming kjósenda við síðustu kosningar. Bænd,aflokku,rinn, svo néfndi, er nokkurskonar af- leggjari íhaldsins í sveitunum, kom að einu »móðurskipi« við síðustu, kosninga.r. Nasistar, fylgislaus hópur burgeisastráka, sem klæða sig að sið morðsveita Hitlers. Þeir eru nokku,rskona,r fálmarar, sem pabbarnir í 1- haldsflokknum þreifa fyrir sér með hvað þeir megi bjóða sér — f Vestmannaeyjum er það á áHra vitorði, að Kvennadeild Vm.fél. »Drífa,ndi« hefir verið .hið eina istarfandi hagsmunafé- lag verkakvenna þar í bænum og unnið stétt sinni á löngu, tímabili ómetanlegt gagn. Það er og jafnkunnugt., að hið svokallaða kvennafélag »Snót«, sem stofnað ya.r til höfuðs hin,- u.m starfandi verkakvennasam- tökum í nóvember 1932, komst aldrei svo langt að verða neitt félag, gat, aldrei náð samúo kvenna í Eyjum, hafði ekki hal,dið einn einasta fund síðan í febrúar 1935, ekki greitt skatt til Alþýðuyambandsins, né sent fu.lftrúa á, þing þess, þ. e. legið í moldinni í ,rúm tvö ár — þeg- ar Verkam.fél. »Drífandi« gekk í Alþýðusambandið og kvenna- deild þess hvarf að því ráoi, að gangast fyrir stofnun sjálfstæðs verkakvennafélags. Með fullkomnu til.liti til þeirra, sem í, góðri meiningu. biöfðu á. sínum tíma gerst áhang- endur hins mislukkaða félags, snerui Drífandakonur sér bréf- lega til fyrverandi forustu- að nokkru; eftir málshættinum: »Fíflinu skal á foraðið etja«. Þetta var fylking afturhaklsins. Þá koma vinstri íl.okkarnir: Framsóknarflokkurinn, frjáls- lyndu,r vinstri flokkur, sem á si'tt aðiaffylgi í sveitunum. Al- þýðu,flokkurinn, sem hefir sósí- alismann, sem takmark á stefnu- skrá sinni. Kommúnistaflokkur- inn, sem einnig hefir scsíalism- ann að t.akmarki, en sem sökum ranglátra kosningalaga á engan mann á þingi. Sjálfstæðisílokkurinn lýtur yfirráðu,m Kveldúlfsklíkunnar, sem hefir sett; met í þvi að eyða og sóa miljónum af sparifé þjóð- arinnar, og sem hótar að »veita viðnám«, ef hún á að greiða. skuldir sínar eins og heiðarl,egir viðskiftamenn. Sjálfstæðisflokk- urinn er í fám orðum sagt; flokk- nr svindlaranna, fjárplógsmanr,- anna, afætanna, sem lifa á þvi að hirða arðinn af striti alþýð- nnnar í landinu,. Þessi spilta, klíka fjárglæframanna sem ræður pólitík Sjálfstæðisflokks- ins, stefnir að því að ná völdun- um í landinu og halda. þeim og stjórna að dæmi fasistaríkj- anna. Það er viðkunnanlegra fyrir íhaldið að ná völdupum við næst.u kosningar, heldur en að þurfa að gera uppreisn að dæmi Francos og spönsku fasistanna, en ekki þarf að efagt; u,m fasist- Framliald á 3. síðu. kvenna þess og buðu, þeim vin- samlega þátttöku í, félagsstofn- uninni, þar sem. þeim var boð- in jöfn þátttaka í trúnaðar- störfum og tjáð að hið nýja fé- lag myncli haga. l.ögum sínum í samræmi við lög Alþýðusam.- bandsins cg leita upptöku í það. Aðalfundur haldinu í »Sn6t« 31. mars Þessi nærgætni kvennadeild- arinnar í garð .hinna fornu. »Snótar«-kvenna náði, af skilj- anlegum ástæðum, samúð allra hugsandi verkakvenna í bænu,m og gaf öl.luih. góðum alþýðusinn- u,m djarfari vonir u,m, að nú rynni brátti upp sá dagur að verkakonum Eyjanria auðnaðisb að eignast. »eitt félag« í, þess orðs fulluj merkingiv Þessi von reyncUst þó eiga eft- ir að mæta andbyri og það úr hörðustu átt, að því er mörgum fanst. Loks éftir marg.ra vikna, dularfulla bið, fengu Drífanda- konur svarið: Erindreki Alþýðus amb a n ö s - ins, Jón Sigurðsson kom skyndi- lega, í bæinn. Án þess að ráð- færa sig við helstu l,eiðtoga jafn- aðarmanna í banum, og að því eir virðist að órannsökuðu máli) lætu„r hann auglýsa y>aðalfund« í ]>essu löngui dauð.a »féla;gi«, — og það í litlu, »prívat«-húsi. Á »aðaifundi« þassum, sem, mættar voru á, 14 konuy, var samþykt; með 9 gegn 5 atkv., að sameining við Drífandakonur í eitt nýtt verkakvennafél., kæmi ekki til mála, »Snót« skildi lifa og ríkja að eilífu. Að vísu átti að leyfa, einhverju af verkakon- um inngöngu í félagið, en þó meö því skilyrði að »?ortéra« vand- lega þann hóp. Þessum boðskap var fylgt eft- ir með cðrum, fundi sem smalað var á 16 konum, — þar meðtald- ar nokkrar aðkomukonu,r — sem samþyktu að reka úr félaginu tvær fyrv. stjóirnarkonur vegna vi.nsamlegra skcðana í ga.rð sam- fylkingarinnar og' veitt móttaka 12—13 úrsögnum. Það sem. hér hefir gerst er 1 stuttu. máli þetta: Eitt steindautt nafn löngu dáins félagsskapar, er notað í þeirn tilgangi að Júndra algera einingu verJcalcvenna í Vest- mannaeyjum. 9 Jconur, fæstar þeirra úr Jiópi tímavinnufólJcs, Jcjósa úr sínum Jiópi 5—7 kon- ur til að ráða fyrir Jieila stétt í einum stærsta bæ landsins, sem svar við vinsamlegu sam- vinnutilboði hins starfandi fé- lags, kvennadeil.darinnar, — og það sem. mestri furðu sætti: er- indreki Alþýðusambandsvm virt- ist vera Jiófuðpersónan í þessum Jijákátlega leik. Það hefir verið ýmsar getur að því leiddar, hvað fyrir erind- rekanum hefir vakað með svona vinnubrögðum. Það stríðir algerlega í bága viö lýðræð'shugmyn dir verkalýðsins í Vestmannaeyjum, að ein eða tvær persónu,r l,eyf.i sér að. gera sig að einvöldum; og fara sínu fram á m.óti vilja. allra annara. Að Alþýðusambandið telji sér meira lið í darðu, félagsnafni, en nýju, fjölmennu l.ifandi státtar- félagi, eð!a. það hafi útvalið þess- ar sér sinnu.ð'u, manneskjur til að ríkja um, tíma cg eilífð yfir verkakonu.m Eyjanna, gegn vilja þeirra, getujr engin kommúnisti, jafnaðarmiaður eSa lýðræðissinni í Eyjum, fengið inn í sitt fer- kantaða. böfuð. Enda veiltist erf- ■itt að fá. það á hreint hjá, hátt- virtum, erindreka, hvort hér væri u,m að ræða afstöðu og fyr- irskipun Alþýðusambandsins eða. hans eigið framtak og frum- kvæði. 'Verkakonur slá skjald- borg um lýðræðið og sjálfsákvörðunarréttinn Það liggur í augum uppi að eins og mál,ið horfði nú við, áttu. verkakonur Eyjanna um tvo kostd að velja fyrir samtök sín. Sá fyrri: Frá lífinu ti! danðans, þ. e. leggja niður hin starfandi sam- tök, lá,ta kylífu ráða, kasti um það hverjum yrði hleypt inn á i _ Hásteinsveg 15 hjá þeim meó sjálfdæmið,vitandi þaðrneð vissu að all.ur fjöldinn yrði eftir úti, surnum kannske sparkað út um bakdyrnar eftir að hafa veriu dregnir inn um. fordyrnar o. s. frv, Hinn kost.urinn var sá: Láta að vilja fjöldans, þ. e. stofna nýtt stcirt; verka.kyennafélag sem gæti svo, meira en að nafni til, útfylt sæti sitt í íslenskum lancls- samtöku'm. Þetta ráð v,a,r vitan- lega tekið. Erindrekinn varð þeirrar ánægju, aðnjólandi að sitja einu sinni á fjöl.mennum og einhuga. verlcakvenna fu,ndi í Vestmannaeyjum. En það var byrjunarstöfnfunclur hjns nýja verkakvennafélags. Þar var hon- um, sem fulltrúa Alþýðusam- bandsins heimilaðuy jafn ræðu- tími og stjórn Verkamannafé- lagsins Drífandi, sem þar var mætt í tilefrii þess, -að nú var hinn formlegi aðiskilnaður verka- m.annafélagsins og kvennadeild- arinnar að ske. Fulltrúinn komst að raun um á, fundi þessum að vilja verkakvenna í Eyjum er ekki hægt, að missk.ilja og að ein- ræðisskoSanir þær er ha,nn setti þar fram, í nafni Alþýðusam- banclsins, eiga engan hljóm- gru,nn á m.eðal þeirra,. Eftir að geng'ið var úr skugga um, að hin félagsla.usa »Snót:ar- stjóm« hélt við sinn keyp, var í gærkvöldi haldinn framhalds- stofnfundur. Fundur þessi mun ha,fa verið allmikið fjölmennari en sá fyrri og þar eftir samstiilt- ur. Var Verkakvennafél. Vest- mannaeyja þá stofnað að fullu með rúmum 150 stofnendum. Stjórn þessa nýja félags, en hún er skipuð á, víxl, fyrverandi stjórnarkonum úr kvennadeild Drífanda, og »Snót« sáluðu, — ber þess glöggt vitni að hér er um. að ræða rísandi samfylkingu verkakvennanna sem engin sundrunartilraun orkar á móti. Er vonandi að þessar örfáu »Snótar«-konur, sem eins og fyc er lýst, hafa ekki viljað samlag- ast fjöldanum í þessu máli, sjái sig brátt uim. hönd og verði þar með við óskum allra bestu verk- lýóssinna í b cnum. Enda, er ó- hætt að tireysta því að forustu- konur hins nýja íélags munu í sameiningarstarfi ' sínu gæta hinnar fýlstui nærgætni gagn- vart sérskoðunum einstakling- a-nna hér eftir eins og .hingað tiL Vestmannaeyjum, 7. apríl 1937. Jón Rafnsson. Frá Alpingi. FRAMHALD AF 1. SXÐU arm.enn þó með því fororði, að þeir fylgdu frumvarpinu »til 3. umræðu«. 1 Neðri deild voru, bæði frv.. um síl,darverksmiðjurnar á dag- skrá, og var stjórnarfrumvarp- inu, staðfestingUi á, bráðabirgö- arlögum. Haraldar Guðmunds- sona;r, vísað til 3. u,mr., en frum- varpi Framsóknarmanna til annarar, og urðu langar umræð- ur um. þessi mál,. Engar umræður urðu, heldur um vinmulöggj af arf r umvörp Framsóknar, — frv. um sátta- tilrapnir í vinnu,deilum, og var því ásamt frv. um »fclagsdóm«, vísað til 2. umræðu, og greiddu aðeins tveir þingmenn a,t;kvæði gegn þeim.. Enn urðu mestar umræðu,r um dragnótina. Pétur Ottesen barðist um eftir megni og hafðt nú einkum. í liði með sér Jakob Möller og Pá.l. Zóphóníasson. En ekkert dugði. Allar breytingati1- lögurnar, sem átlu að tefja eða eýðileggja frumvarpið með þvi að sldpta sjónum kringum land- ið í einkaréttarsvacði emstakra sýslna og fjórðunga voru feldar, frurmvarpið afgreitt til Efri deildar, tekið þar fyrir á auka- fundi og sent: til 2. ujni’- Eru því líkur á, að þetta hagsmunamál sjómannanna nái nú fram að ganga á þessu, þingi. Fiskveiðar Færeyinga. FRAMHALD AF 1. SÍDU skútan Riddaren misti út mann, 19 á,ra gamlan pi.lt, Jóhannes Jakobsen úr Sandvog. Færeyskir fiskimenn og sjó- menn eru m,jög óánægðir yfir því, ef Grænlandsstjóirnin skyldi gera alyörus úr að loka hinni norðl.ægu fiskimannahöfn Tov- kusak, og telja Færeyingar ao með því myndu fiskiveiðar þeirra við Grænlánd mjög verða torveldaðar. Hefir skipstjórafé- lagið í Færeyjum og fiskimanna- félagið þar, nú sent dönsku stjórninni rökstudd mótmæli gegn þessum fyrirætlunum. FtJ. ,Púkinn á fJósbásnum4 Á flokkshroki Framsóknar og Alþýðu- flokksins að fita ílialdið við næstu kosningar .

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.