Þjóðviljinn - 25.08.1937, Blaðsíða 2

Miðvikudagurinn 25. ág'úst 1937.
PJOÐVILJINN
if Aí öllum hrávörum sem hækkað
hafa í verði á siðastliðnu ári, er eng-
in tegund sem hefir hækkað eins
mikið, eins og ull. Hversu mikla verð
hækkun hér er um að ræða, er auð-
veldast að sjá af skýrslum þeim um
ullarverð sem gefnar eru út X Brad-
ford i Englandi, en þar er miðstöð
enska. ullar-iðnaðarins. Vísitala fyrir
ulla.rverð var áttatíu og sex fyrir
einu ári, en er1 nú 123 og er af því
ljóst að verðhækkunin nemur hér um
bil fimtíu af hundraði.
í lok þessa mánaðar hefjast mikii
ullar uppboð í Ástraiíu og- gera menn
ráð fyrir að verðið haldist að minsta
kosti á þeim. Þessi verðhaakkun á ull
er þvi merkilegri, sem næst stærsti
kaupandi á heimsmarkaðinum, sem er
Japan, hefir nálega ekkert keypt i
síðustu tólf mánuði, vegna úgrein-
ings í verslunarmálum við Ástraliu,
en eftirspurnin hefir verið svo mikil
frá öllum kaupendum, að þessa hefir
ekki gætt i verðlaginu.
Meða.l þeirra þjóða sem selja, ull,
skýtur þeirri spurningu hvað eítir
annað upp, hvort ekki sé ástæða til
að óttast gerfiullar gerð. Er það að-
allega Pýskaland sem nú fæst við
slíka framleiðslu. Er talið að þýskar
verksmiðjur framleiði nú árlega. um
90 þúsund smálestir af gerfiull og
þessi íramleiðsla er i örum vexti.
Enn er ekki fengin á það full reynsla,
að hve niiklu leyti, gerfiullin getur
komið I ullar stað, en aðal reglan
virðist vera s.ú að blanda, henni saan-
a,n við venjulega, ull.
I þeim löndum sem framleiða »11
til mikilla. muna hafa menn nánar
gætur á hvað gerist i þessum efn-
um og í Ástraliu, Nýja-Sjála,ndi og
Suður-Afríku hafa ullarkaupmenn i
sameiningu komið á með sér fésterk-
um félagsskap til þess að vinna á
móti gerfi-ullinni, en a,uka, notkun
ullar. — (F.ú.)
Leitin að
Levanevsky
Fjörar flugvélar bún-
ar fullkomnustu tækj-
um hefja leitina að
nýju.
LONDON í GitíRKV.
Fjórar flugvélar eru nú sagð-
ar tilbúnar til þess að hefja leifc
að Levanevsky og félögum hans,
um Norðuríshafið og Alaska.
Segja stjórnenduir leitarinnar að
svo gjörsamlega muni verða feit-
að, að ekki muni verða fermetri
af ís eftir skilinn, Flugvélarnar
eru allar útbúnar með lending-
arútbúnaði til. þess að lenda á
ísnum, Hver flugvél er útbúin
með þremur loftskeytasendi-
tækjum, sex mána.ða matarforða
handa áhöfninni og öllujn útbún-
aði til vetur.setiU í norðurhöfum.
Þar sem rökkurtímabilið byrjar
í norðikrhöfum 10. september
verður leitin torveldari en ann-
ars, en hver flugvél verður út-
búin með sérstökum flugeldum,
sem brenna 3 eða 4 mínútur og
lýsa u.pp umhverfið. (F.Ú.)
Umskipti á 8páni.
Á einu ári hefir stjórnm komið sér npp fyrirtaks lier.
Fyrir eiiin ári foörðnst liðsveitir heimar nær vopnlausar.
Eftir Björn Franzson.
Niðurl.
Helstu atriðin, sem skapað
hafa hinn mikla aðstöðumun lýð-
veldisins nú og fyrir einu, ári,
eru þessi:
Lýðveldið á sér nú fjölmenn-
an reglulegan her, sem mun vera
að minsta kosti eins f jölm.ennur
og. fasistaherinn. — Fyrir einu:
ári va.r ekki til samfeldur her,
heldur óreglulegar liðssveitir. —
Lýðveldið hefir komið sér upp
hraðvaxandi vopnaiðju, sem
framl.eiðir jafnvel flugvélar og
skriðdreka, og er nú hægt að
segja,, að þessi hálfrar miljónar
her sé sæmilega búinn að her-
gögnum. — Liðssveitirnar gömlu.
voru, því nær vopnlausar.
Lýðveldið hefir eignast’ ágæta,
foringjaskóla, sem. þegar hafa
útskrifað f jölda af fullnuma, liðs-
foringju,irh flest menn. úr stéttr
um alþýðunnar. Stjórnarherinn
mun nú eiga sér nægilega fjöl-
ment foringjalið, og hafa þa,r á
meðal komið í ljós ýmsir fram.-
úrskarandi hæfileikamenn í her-
st.jórn. — Liðssveitirnar gömlu,
skorti því nær algerlega ment-
aða herforingja.
Lýðveldisherinn hefir verið
j sameinaður undir eina herstjórn,
er samræmir hernaðaraðgerðir
ha,ns á öllujn. vígstöovum. —
Liðssveitirnar gömlu börðust
upp á eigin spýtur, oft án alls
sambands sín á milli,
Innan, hersins hefir verið kom-
ið á ströngumi heraga. — Liðs-
sveitirnar gömlu, gerðu. eins og
þeim sýndisþ hver á sínum stað,
og jafnvel. einstaklingar innan
þeirra fóru sínu, fram.
Lýðveldisherinn er nú ágæt-
lega skipulagður, hefir aflað sér
nauðsynlegrar æfingar og
reynslu. — Liðssveitirnar gömlu
voru óskipujagðar, óæfðar og ó-
reyndar.
Loks hefir herinn, að mestu
leyti verið hreinsaður að þeim
yf i rstéttarherforingj ura, sem
smeygt höfðu, sér inn í hann tii
þess að reka þar erindi fasista,
en á þessu hefir mjög borið, alt,
fram á síðustu, tíma, og er þessi
ófögnuðu-r jafnvel ekki ad fujlu
yfirunninn enn.
Auk þessa hefir stjórnarher-
inn ýmsa ótvíræða yfirburði um.
fram her fasista.
Enda þótt. stjórnarherinn hafi
færri flugvélar, eru þær yfirleitt
betri og hraðfleygari, og flug-
mennirnir erui í heild sinni
miklu .snjallari. Þetta er dómur
reynslunnar. Dæ,má: Dagana 12.
og 13. júlí eyðilögðu stjórnar-
flugvélar 25 flugvélar fýrir upp-
reisnarmönnum í loftorustum.—
Þrjár síðustui vikurnar í júlí-
mánuði mistu uppreisnarmenn
83 flugvélar (af hér um bil 300
flugvéla flota, sem þeir áttu).
Það er ekkert leyndarmál, að
með sfcjórninni berjast all-marg-
ar rússneskar flugvélar og flug-
Flugvélar stjórnarinnar sigra! Maclridbúar áliorfendur.
menn,*) og um flugflota. Frane-
os vita allir m.enn, að hann er
þýskur og ítalskur. Ofangreind-
ar staðreyndir telja margir
merki um yfirburði rússneska
flughersins umfram, þann þýska,
og ítalska, og víst er um það, að
hinir þýsku og ítölsku flugmenn
á Spáni hliðra sér oftast, hjá að
leggja til loftorustu við rúss-
*) Aftur á, móiti eiga þær
fregnir ekki við nein rök að
styðjast, að óbreyttir rússneskir
hermenn berjist í liði stjórnar-
innar.
neska flujgmenn, ef hjá því verð-
ur komist.
Þá m.á ekki gleyma því mik-
ils verða. atriði, að hermenn
stjórnarinnar berjast af frjáls-
umi yilja, fyrir háleituím hug-
sjónum, fyrir sjálfstæði lands
síns og frelsi þjóðar sinnar. En
með fasistum berjast, erlendar
leigusveitir, sem hafa verið kúg-
aðar eða, prettaðar til að fara
til Spánar, eða þá Spánverjar,
sem mörgum. hverjum, ef til vill
flestum, er ógnað til herþjónustu
gegn vilja, sínum,. Þetta, atriði
| hlýtur æ meir að breyta styrkt-
Athygli
kartöfluframleiðenda
er hérmeð vakin á því, að útsöluverð vort er
nú kr. 40,00 hver 100 kg. Jafnframt er á
það bent, að framleiðendum er heimilt að
selja kartöflur beint til verslana og neytenda
á alt að 3 kr. lægra verð, hver 100 kg., en
útsöluverð vort er á hverjum tíma.
Grænmetisverslun rikisiiis.
arhlutföllunum stjórnarhernum
í hag.
Alt, þetta hefir ska.pað stjórn-
arhernum yfirburði, sem m.yndu
tryggja sigur hans á nokkrum
mánuðum, að öðru; óbreyttu.
Gegn þessari þróun hafa fasist-
a,r; ekki öðru frarn að tefla en
síaukinni íhfutu,n fasistaríkj-
anna. Hversu, mikið sú íhlutun
kann a,ð aukast á næstunni, um
það verður ekkert, sagt, en, eftir
því fer að sjálfsögðu, gangur
styrjaldarinnar á næstu m.ánu.ð-
u;m- Þá kemiur til greina afstaða
lýðræðislandanna og Þjóða,-
bandalagsinis, vöxtur samfylk-
ingarhreyfingarinnar, stríðið í
Kína. o. fl.
— Herstjórnaráætlun lýðveld-
ishersins á Madridvígstöðvunum
(en þær eru eftir sem áðux þýö-
ingarmiestu vígstöðvarnar) er
sú að stíja aðalstyrk fasista, frá
Madrid, en einangra lið það, sem
þeir hafa í háskólaborginni og
þar í grend. Takmarkið er að
loka, tönginni E1 Escorial —
Talavera, og væri Madrid þar
m,eð bjargað frá sprengjum frá,
uppreisnarskotvirkjunum. Fyrst-
um sinn mun það vera ætlun her
foringjaráðs lýðveldisins að taka
Navalcarnero með sókn a,ð norð-
an.
Allar líkur benda til þess, að
stjórnarherinn mun,i á næstiunni.
hefja, ennþá, stórkostlegri sókn
á þessumi slóðum, að júlísóknin
hafi ekki verið annað en undir-
búningur. Ef til vill fáum við
á næstu vikum að heyra merki-
leg tíðindi frá. Madrid-vígstöðv-
u,num. Björn Frcmzson.
Verðíækkim
Nýtt dilkakjöt
og svið
Kjöldeild
Vesturgötu 16. Sími4769
Kominn
heim
Hallur Hallsson
tauulækuir.
Hvað hefir þú
gert til að útJbreiða
ÞJÓÐVILJANN?