Þjóðviljinn - 17.11.1937, Qupperneq 2

Miðvikudaginn 17. nóv. 1937.
ÞJÖÐVILJ. INN
Lýðræðið skólarnir og* pjóðin
Framtíð landsins er hætta búin með pví að loka æðstu
mentastofnunum landsins fyrir alpýðuæskunni.
Flugfréttip
Ægiiegt flugslys í Ostende
11 manns brenna til dauðs*
Breskar sjóflugvélar hefja sig til flugs frá Felixtown. Frá
gceslunni í Miðjarðarhafi.
Að því hníga nú öll rök, að
á næstu árum verði hér háð hörð
barátta m-illi fólksins og fasism-
ans. Samfara vaxandi fasisma
innan Si’ájfstæðisflokksins,
treysta íslensku kapitalistarnir
samhandið við erlend fasistaríki
æ meir, og beina viðskiftum sín-
um þangað. Það er og: opinbert
leyndarmál, að á sama tíma, sem
íslenska íhaldið er að rifna af
þjóðrembingi og heimtia aðskihv
að við Dani,, er það jafnframt
að undirbúa hér þýska íhlutun
um hagi þjóðarinnar.
Þegar svpna er í pottinn búið,
er full ástæða fyrir þjóðina að
vera á verði og gæta fyllstu var-
úðar gagnvart þessum skaií-
semdaröflum sem undirbúa nú
nótt og nýtan dag að fórna frelsi
landsins og mannréttindum, þjóö
arinnar á altari eigin pyngju.
Islenska þjóðin ver árlega álitr
legri fjárupphæð til skóla, og
FRAMH. AF 1. SIÐU.
maður af. alt annari gerð. 1 inn-
gangi ritgerðar sinnar gerir
hann í fáum og skýrum orðum
grein fyrir þeim: mismunandi úr-
kostum, sem ritgerðarefnið, eins
og það er fyrir lagt, hefir í. sér
fólgna, bæði um efnisval og
starfsaðferð, gerir rökstudda
grein fyrir þeirri leið, er hann
velur sér, og finnur í því, hvern-
ig atriði efnisins eru Iögð honum
í hendur, tilefni til að setja því
takmörk. »Sérkenni krisfcindóms-
ins« telur höf. ekki fyrsti og
fremst fólgin í því, sem kristjn-
dómurinn hefir umfram önnur
trúarbrögð eða er þeim andstæð-
ur um, heldur fremur það, sem
hefir svo grundvallandi gildi
fyrir kristindóminn, a,ð án þess
>;væri hann ekki kristindómur«,
»trúin ekki kristin trú« (bls 9).
Á þessum grundvelli takmark-
ar höf. rannsókn sína við tvö
höfuðviðfangsefni: 1. Guðsríkis-
hugmyndina. 2. Skilning kristin-
dómsins á persónu Jesú og gildi
hans sem frelsara, en hvort-
tveggja þetta er augljóslega »sér
kenni« í þeirri merkingu, sem
gefin er. Þegar gerð er grein
fyrir þessu, fær vitnisburður
Nýjatestamentisins mest rúm,
en meðferð efnisins er þó ávalt á
markvísan hát,t beint að hinni
grundvallandi greinargerð, sem
kemur að bókarlokum. Eflaust
hefði ritgerðin grætt á því, ef
þessi kafli um, Nýjatestiamentið
hefði verið gerður enn styttri og
við það unnist meira rúm í.il að
gera fyllri grein fyrir sögulegri
þróun trúarlærdómanna, en
þeim þætti ritgerðarinnar — í
þeim búningi sem hún er nú í
— er nokkuð ábótavant. En jafn
vel þótt þekking höf. á þessu
sviði virðist tiltölulega takmörk-
uð, þá nýtur hann einnig þar
leiðsögu öruggrar dómgreindar,
mentamála og mætti þó gjarna
meira verða. En fátækt þjóðar-
innar leyfir ekki að hún a,li nöðr-
ur sér við brjóst. Ekki svo að
skilja, að þorri skólamanna,
vbrra sitji á svikráðum við þjóð-
ina og frelsi hennar. Þvert á
móti getum við Islendingar ver-
iö stoltir af því að okkar skóla-
æska, er yfirleitt framsýn og
dugmikil og hefir sjálfstæði þjóð
arinnar og þjóðfélagsfrelsi í full-
um heiðri. Hinu verður aftiur á
móti ekki móti mælt, að það er
mikilsvert fyrir þjóðina og alla
framtíð hennar og menningu, að
væntanlegir trúnaðarmenn henn
ar og embættisma.nnalið veljist
ekki svo að segja eingöngu úr
þeirri manntegund, sem virðir
að engu lýðræðið og er reiðubú-
in til að selja landið í hendur
verstu fjandmanna alls frelsls
cg mannréttinda, hinna fasist-
isku ofbeldisríkja.
semi ekki lætur honum skeika í
því, sem er aðalatriðið.
Þann almenna, dóm er hægt að
fella um ritgerð umsækjandans
C — gagnstætt því, sem er um
ritgerðir hinna umsækjendanna
— að hún stendur í jafnhæð við
guðfræðirannsóknir nútímans.
Ymsar atihugasemdir mættá gera
við margt af því, sem hann held-
ut frarn,, og er höf.. það sjálfum
Ijósfc: »Margt er í þessari ritgerð
af meira flýti gert, en höf. hefði
kosið, margfc hefir orðið að á-
kveða við oflitla íhugun og
rannsókn,« (bls. 288). — En
þetta fær ekki skygt á þá stað-
reynd, að höf. hefir leyst af
höndum rannsóknarstarf með
mjklum þrótti og samkvæmni,
og að það ber vitni um t.vímæla-
lausar vísindalegar gáfur.
Báðir próffyrirlestrarmr bera
þessu einnig svipað vitni. 1 fyrir-
legtrinum um »Adiafora« villist
C ekki eins og keppinautarnir
út í sögulega greinargerð um
deilur um þettia efni, með því
að þær »,fremur heyra kirkju-
sögunni til en samstæðilegri guð-
fræði«, heldur snýr hann sér
þegar að því að gera fræðilega
grein fyrir hugtakinu, og gerir
það með miklum hugsunarþrótti.
Fyrirlesturinn um »Einkaskrift-
irnar« virðist einnig bera vitni
um gáfur höfundarins til vís-
indastarfa. Um það, hvort kenn-
ing höf. um fcvíhyggjuna í .helgi-
siðaerfð íslensku kirkjunnar er
söguleg staðreynd eða tilfundin,
get ég ekki dæmfc, vegna jæss
að ég á ekki aðgang að heimild-
unum. En, hvað sem því líður,
lýsir hún vísindalegum hæfileik-
um hjá höf.
Að rnínu áliti hefir umsækj-
andinn C þannig á alveg full-
nægjandi hátt sannað hæfni
sína til kennaraembættis þess,
sem um er sótt«.
Nú kunna menn að spyrja:
Hvernig er hægt að tryggja
slíkt? Þá er því til að svara, að
eins og nú standa sakir er al-
þýðuunglingum; illkleyft áð kom-
ast inn fyrir dyr hins almenna,
imientaskóla. Nemendatakmörk-
unin, sem margir þektustu skóla
menn landsins, þ. á. m.. Sig.
Guðmundsson skólameistari á
Akureyri, hafa lýst sig aiger-
lega andvíga, gerir það eðlilega
að verkum, að einungis efnuðum
foreldrum er mögulegfc a,ð koma
börnum sínum í mentaskólann.
Hér ráða gáfur eða, námshæfi-
leikar unglinganna mjög litju.
Prófið sker úr hverjir hreppa
hnossið. Yfirstéttin reykvíska
hefir þá ákjósanlegu aðstöðu að
geta kostað börn sín og unglinga
til svo m.ikils undirbúningsnáms,
að það sé örugt að þa,u fái inn-
göngu, jafnvel þótfc hæfileikar
þeirra séu ekki í meðallagi.
Islensk alþýða aftur á móti er
þannig sett, að brýnustu lí.fs-
þörfum hennar verður vart full-
nægt með þeimí tekjum sem hún
hefir yfir að ráða. Bændur og
verkamenn hafa því ekki efna-
hagsástæður til að kaupa börn-
um sínumi þá undirbúnings-
kenslu, sem dugir til þess að þau
standi yfirstéttarunglingum.
Reykjavíkur á sporði.
Það er nú viðurkenfc orðið af
öllum flokkum í landinu, að
nauðsynlegt sé, að gæta fylstu
varúðar við fasistatilhneigingum
íhaldsins. Allir ætt,u og að vera
sammála um það, að fasistiskir
embættismenn eru sísfc æskilegir
í landi, sem vill vera frjálst og
fullvalda og standa á grundvelli
lýðræðis. Aðeins frá því sjónar-
miði ,séð er þetta mjög hættulegt
og hlýt.ur að koma lýðræðinu i
koll. Á hinn bóginn er það ský-
laus réttlætiskrafa alþýðuæsk-
unnar, að hún fái að njóta hæfi-
leika sinna svo sero best má
verða. Cr hópi íslensks alþýðu-
fólks hafa á öllum tímum sprott-
> ið þeir menn, sem öruggast hafa
haldið merki þjóðar vorrar á
lofti og skapað henni þá aðstöðu,
sem hún nú hefir.
Og það etr eitti höfuðskilyrói
þjóðar,, sero vill búa við sjálf-
sfcjórn og lýðfrjálst skipulag, að
setja ekki þá stétt manna á hak-
ann, sem hlýtur fyrst og fremst
að verða varnarmúr lýðræðisins
gegn ágangi kapitalismans og
fasismans.
Alfc frjálslynt og lýðræðissinn-
að æskufólk, hvar í flokki og
stétt, sem það stendur, ætti að
fylkja sér um þá réttlætiskröfu,
að alþýðuunglingum sé gert
færfc að stunda mentaskólanám,
cg að yfirstéttin sé sviffc þeirri
einokun, sem hún eir nú að öðl-
ast á þessu námi í skjóli nem-
endatakmarkananna.
Að úr þessu sé bætt og það
fljótt og’ vel, er eina tryggingin
fyrir því. að hér alisfc ekki upp
embættismannastétt, sem; fjand-
samleg er frelsi fólksins og menn
ingu og sitji á svikráðum við það
sjálfstæði sem þjóðin hefir öðl-
ast. G. V.
LONDON 1 GÆRKV. F.O.
Fimm sjóflugvélar úr breska
flotanum munu leggja af stað
frá Plymouth 2. desember, áleið-
is til Melbourne í Ástrajíu, til
þe.ss að taka þáfct í hátíðahöld-
unum í tilefni af 150 ára afmæli
fylkisins; New South Wales.
★
Ellefu manns brunnu til
dauða í dag, er belgisk farþega-
flugvél fórst í O.stende. Þrir af
þeim sem. fórusfc voru áhöfn,
skipsins, allir belgiskir, en átta
voru farþegar, og ajlir þýskir.
Flugvélin hafði lagt af stað í
morgun frá Frankfurt-am-Main,
og ætlaði til Briissel, en lenti þar
Á fundi að Ifótel Borg s. 1.
sun,nudag var stofnað félag til
hjálpar heyrnardaufu fólki.
Hlaut það nafnið »Félagið
Heyrnarhjálp«. — Stofnendur
voru um 20. Samþykti fundur-
inn lög fyrir félagið, og kaus
stjorn. Er stjórnin skipuð
þannig: Steingrímur Arason, for
maður, Helgi Tryggvason, ritari,
Pétur Gunnarsson, gjaldkeri.
Meðstjórnendur Þorsteinn
Bjarnason, og frú M. Rasmus.
Tilgangur félagsins er að leit-
ast við að bæta úr böli, þeirra
manna sem bilaðir eru á heyrn,
með því að útvega. sem. flestar
tegundir heyrnartækja, styrkja
félitla metnni eftir mætti tjl þess
að eignast fcæki, með varalestr-
arkenslu fyrir heyrnardaufa,
með þyí að vera milliliður til at-
vinnubóta fyrir heyrnardauft
fólk og fleiri ráðstöfunum.
Alt þefcta hefir meiri og minni
útgjöld í för með sér, og er til-
ætluni félagsins a,ð ná því með
ekki sökum þoku. Það eir álitið,
að hún hafi ætlað að lenda í
Ostende, er slysið vildi til, en það
skeði á þann há.tfc, a,ð flugvélin
rakst á reykháf á. verksmiðju
einni, og' kviknaði samstundis í
henni.
★
Breskur flugfóringi, að1 nafni
Clouston, hefir flogið frá Eng-
landi tiil Johannesburg í Suður-
Afríku á 40 klukkustundum og
13 mínútumi og eir það nýtt met
á þessari leið. 1 för með hon.uro
er flugkona að nafni Bet.ty Kir-
by Green. Er ætlun Iæirra, að
fljúga alla leið til Höfðaborgar,
og sefcja. nýtt met í flugi þangað-
frá Englandi.
iðgjöldum> félagsmanna (lág-
marksgjald 2.00 kr.) opinberum
samkomum og útvegun opin-
berra styrkja. Ennfremur ætlar
félagið sér að hafa samvinnu
við svipuð samtök erlendis, og
fylgjast með nýjungum á sviði
heyrnartækja,.
Samþykt va,r á fundinum að
sækja um 5000 kr. styrk til AI-
þingis og ennfremur að fá und-
anþágu frá tollum, á heyrnar-
tækjum.
Hér eir gotfc mál og þarft á
ferðinni, og ætfcu sem flestir að*
gefa því gaum. Þeir sem heil-
brigðir eiru hugsa sjaldnasti um
það, hve bágt þeir menn. eiga,
sem ekki hafa full not skynvita
sinna., og hversu margs slíkir
menn fara á mis. Meðan hið op-
inbera gerir ekkert til að létta
undir með þessu fólki, ber að
fagna því að einsfcakir menn ríöi
á vaðið, og gangist fyrir félags-
stofnun sem þessari.
Sigurður Einarsson skipaður
dósent í guðfræði
„Félagið Heyrnarhjálp“