Þjóðviljinn - 21.01.1938, Blaðsíða 3

ÞJÖÐVILJINN
Föstudagurinn 21. jan. 1938.
Flokknr, sem svíknr alt
Ihaldið hefir ámm saman lofad ad byggja
skólahús, en æfinlega svikist um það.
í skólamálum stendur pað að baki dönskum ein-
valdskonungum sem voru uppi fyrir hundrað árum.
Á meðan að Reykjavík, auðugmti bœr landsins hefir engin efni(!) á því að koma npp skólahúsi
fyrir ceskuna í bœrmm, butggir Hafna\rfjarðarbœr, sem er mörgm sinnum fátækari þetta glcesi-
lega, mentasetur. 1 Reykjavík rœður ílialdið og þar eiga skólarnir ekkert þak yfir höfuðið. I
Hafnarfirði rœður alþýðan og byggir þetta tígulega skólahús.
þlÓOVIUINN
Málgagn Kommúnistaflokks J
islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson. j
Ritstjórn: Bergstaðastræti 30. j
Slmi 2270.
Aígreiðsla og auglýsingaskrif- j
itofa: Laugaveg 38. Slmi 2184. $
Kemur út alla daga nema
mánudaga.
Áskriftagjald á mánuði: }
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00. }
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25 J
1 lausasölu 10 aura eintakið. |
Prentsmiðja Jöns Helgasonar, I
Bergstaðastræti 27, slmi 4200. J
Samsæri Landsbanka-
klíkunnar, Jónasar og
Jensenssona, verðnr að
mishepnast.
Bæj ars.tj ór narkosn iugar n ar,
og þá fyrst; og fremst kosningin
í Reykjavík, geta haft úrslita-
áhrif á stjórnmál. landsins í
framtíðinni.
Enginn ærlegur verkalýðs-
sinni efast um. að sú samfylking
verkalýðsflokkanna, sem mynd-
ast’ hefir í undírbúningi kosn-
inganna, og verður haldbetri og
starfshæfari með hverjum degi,
muni leiða til algerðar samein-
ingar Kommúnistaflokksins og
AlþýðufÍokksins í náinni fram-
tíð.
Einn sterkut', samhuga alþýðu
flokkur yrði á fáum árum svo
sterkt afl í. stjórnmálum lands-
ins að framhjá honum yrði ekki
gengið. Einn alþýðuflokkur
rnundi vera fær um að safna,
utan um sig öllum andstæðing-
um íhalds: og afturhalds, ýmist
sem. fylgismönnum, eða, banda-
mönnum, og taka stjórn landsiús
í sínar hemdur áður en langt um
liði.
Þessvegna liræðist íhaldið,
Jónas frá Hriflu og Kveldúlfs-
valdið samfylkinguna. Þess-
vegna reyna blöð þeirra, Morg-
unblaðið og Nýja dagblaðið og
Vísir að rægja, saman verkalýðs-
flokkana og stofna til ósamlynd-
is m.illi þeirra.
Vegna hrceðslunnar við sterk-
an og einhuga alþýðuflokk reyn-
ir Landsbankaklíkan nú að sam-
eina öll afturhaldsöfl landsins
til varnar fják'málaspillingunni,
til varnar hinu gjaldþrota, brask-
fyrirtæki Jensenssona, til varn-
ar afturhaldi, klækjum, Thoús-
urum, klíku Landsbankans, og
til árása, á verklýðshreyfingu,
með vinnulög-gjöf, kauplækkun-
umi og fangelsunum; hennar
bestu manna.
Það er slik landsstjórn, stjórn
ílvaldsins og Jónasar, sem reynt
verður að mynda á þingimu, í vet-
ur. Afturhaldið í landinu veit,
að það eru að verða síðustu for-
vöð með að mynda stjórn gegn
frjálslyndi og verkalýðshreyf-
inigu. '
En það öi" á valdi alþýðunn-
ar að gera þetta samsæri gegn
verkalýðshreyfingunni að engu:
Með -stórsigri A-listans í bæj-
arstjórmrkosningunum í Rvík
yrði vinstri öfhmum, frjálslynd-
inu og verkalýðshreyfingun-ni í
landinu veittur margf aldur
styrkiir, svo að erfitt ytrði að
Eitt af því, sem íhal.dið hrós-
ar sér af næstum daglega er
forsjá þess fyrir menningar og
íþróttamálum bæjarins.
Við bæjarstjórnarkosningarn-
ar 1934, áitti Morgunblaðið eng-
in orð nógu sterk til þesis að
lýsa afrekum íhaldsins í í-
þröttamálum, enda. var þvt,
nokkur vorkunn, þar sem það
upplýstist um svipað leyti, að í
Sundhöllinni var engin heil
rúða, og íhaldið er vant að snúa
ófremdarverkum sínum. til af-
Veka í dálkum Morgunblaðsins.
Árið 1934 hrósaði íhaldið einnig
mjög forsjá sinni í skóla og
men,ni ngar mál um.
Nú virðist svo, sem íhaldið
hafi séð sóma sinn í því að mi'nn-
ast, sem minst á. afrek sín í þess-
um, málum, og glamra þeim
mun meira uœ atriði, sem
hvetgi kom.a nálægt bæjarmál-
um Reykjavíkur.
Skólamálin.
Óf remd arástan d bæ j ar má 1-
anna kemur ef til vill hvergi
jafngreinilega, fram eins og í
skólamálunum. öll stjórn íhalds-
ins í þeim. málum virðist benda
til þess, að fyrir í,ha.ldinu vaki
stjóma landinu gegn hagsmun-
um alþýðunnar úr því.
Þannig verða bæjarst.jórnar-
kosningarnar, og þá einkum
kosn.ingi’n í Reykjav-ík, a,ð stór-
kostlegu á,taki milli alþýðunnar
og afturhaldsins. Orslitin geta
haft endanleg áhrif á lands-
stjórnina og fVamtíð verkaiýðs-
hreyfingarinnar.
Þessvegna verða allir a,nd-
stæðingar íhaldsins að gera
skyldu sína.
aðeins eitt í me'miingarmálum,
sem ,sé, að vanrækja þa,u með
öllu.
Á síðustu árum hafa risið
upp vandaðar skólabyggingar
víðsvegar um land, þar sem
æskan hefir átt þess kost, að afla,
sér nokkurrar menningar og
fræðslu. Má í þeim efnum nefna
hinar mynda.rlegu skólabygging-
ar að Laugavatni, Reykholti,
Reykjum í Hrútafú’ði, Laugum
og Eiðum. Síðast í haust bættist
Flensborgarskólinn í hópinn,
eitt. tígulegasta skólahús lands-
ins.
En Reykjavík, auðugasti bær
landsins á ekkert.skólahús. Un'g-
lingaskólar bæjarins eru flestir
húsnæðislausir og á hrakhólum
hingað og þangað. Einn stærsti
skóli bæjarins hefir aðsetur sitt
í eldgömilum sjúkrahúshjalli,
sem fyrir löngu þótti óhæfur
dvalarstaður sjúkum mönnum.
Eini almenni unglingaskólinn
hér í bænum, ,sem hefir sæmi-
legti húsnæði', er Mentaskólinn,
en hann var bygður af dönskum
einvaldskonungi fyrir tæpum
100 árum.
Ihaldið í bæjarstjórn Reykja-
víkur hefir ekki séð sér fært að
bæta neinu við verk hinna
dönsku einvalda.
Fyrir þremur árum tók í-
haldið fjárveitingu í il bygging-
ar á skólahúsii, inn á fjárhagsá-
ætlun bæjairins. Ríkið hefir
hvað eftiV annað boðið fram
sinn hluta fjárins. Bæjarstjórn-
aríhaldið hefir ekkert gert ann
a,ð en að svíkja gefin, loforð. Til-
lagið stendur enn á fjárhagsá-
- ætluninni og unglingaskólarnir
eru ,húsn;eði,slausir.
1 tvö ár hefir íhaldið veitt fé
til .skólabyggingar fyrir Grím-
staðaholt. og Skerjafjörð á fjár-
hagsáætlun sinnil 1 tvö ár hefir
það svikist um allar fram-
kvæmdir. Megi íhaldið ráða má
búast við því að þessar bygg-
ingar komist aldrei lengra en í
skjalasyrpu bæjatrstijórnarinn-
ar. Eina ráðið til þess að hrinda
þessum og öðrum menningar-
málum bæjarins í framkvæmd,
er að alþýðan taki sjálf fram-
kvæmd bæjarmálefnanna í sín-
ar hendur.
íþróttamálin.
Ihaldið hefir árum, sam.an
þótst bera, líkamsmenningu og
íþróttastarfsemi æskunnar fyr-
ir brjósti. En íhaldið hefir ald-
rei viljað gera neitt, fyrir þessi
mál, það hefir ekki viljað verja
eyris virði til eflingar íþróttun-
um. Árum. saman hefir fulltrúi
kommúnista borið fram tiilögu
í bæjarstjórn um að bæirinn
veitti fé til byggingu íþróttavall-
ar s.uður við Skerjafjörð. Árum
saman hefir íhaldið steindrepið
þessar tillögur. Því hefir nægt
að eiga uppdrát.t af hinum fyr-
ir.hugaða íþróttavelli til þess að
geyma, í skjalasafni sínu.
Afrek ihaldsins í Sundhallar-
miálinu eru ennþá í svo fersku
minni, ,að ekki þarf að rifja þau
upp fyrir almennin\i. Ihaldið
spyrnti við á meðan, það gat og
neitaði hvað eftiir annað að
leggja, fram, það fé, sem bænum
bar til þess að ljúka verkinu.
Iþrót.tamenn, munið íhaldinu
fjandskapinn við áhugamál ykk-
ar. Fylkið ykkur í sveit með
þeiúi mönnum, sem, vilja, losa
ykkur undan fargi íhaldsins.
KJÖSIÐ A-listann.
i (fj
Morgunbladið dirfist að bera
fylgjendwm A-listans það á brýn
að þeir séu að fremja ólöglegt
kosningaath.æfi, láta. menn
skrifa undir loforð um að kjósa
A-listann og annað þessháttar,
sem enginn fótur er fy.rir.
★
Það er furðuleg birœfni af
þessu málgagni íhaldsins að
dirfast að minnast ci óöglegt
framferði í sambandi við kosn-
ingar. Það er alkunna, að íhaldið
lœtur sér ekki nægja að skapa
sér kosningafylgi með blekking-
um, liótunum og mútum, lieldur
verja blöð þess beinlínis hvers-
konar falsanir og lögbrot ? sam-
bandi við kosningœr, ef íhaldið
getur á því grcet.t. Eða heldur
Morgunblaðid að Islendingar séu
búnir að gleyma Isafjarðarkosn-
ingunni 1923 og Hnífsdalsmál-
inu?
★
Einu siinni skrifaði Morgun-
blaðið clag eftir dag að Jónas
frá Hriflu væri versti lygari og
rógberi landsins. Nú blakar það
aldrei við honum, en vitnar öðni
livoru í orð hans sem sannleiks-
perlur. Hvað hefir bfeyst? Er
Morgunblaðið orðið lygutri og
rógberi«, eðá — er Jónas frá
Hriflu farinn að tala »Morgun-
blaðs«-sanydeika?
★
Hvað vceri Jónas frá Hriflu
nú, ef hann á árunum 1921—30
hefði aitaf hamast á eftirfar-
andi kröfum: Það á að veita Is-
laindsbanka takmarkalausa rík-
isábyrgð, — það á að myyida
TÍkisstjórn með Copland, — þao
á að byggja sUdarverksmiðjur
handa Stefáni Th. og Sæmundi,
-----svo maður nú ekki tali um
ef hann heföi fengið þeim fram-
kvæmt?
★
Gamlan, tryggan Framsókn-
armann dreymdi nýlega draum:
Hann þóttist sjá fyrir sér stór-
an veislusal, skipaðan stórmenn-
um. Inn eftir salnum gengur
Jónas Jónsson og skimar eftir
sœti. Hann velur sér aö lokum
sœti við hlið Jóhannesar bcejar-
fógeta, hneigir sifj fyrir honum
um leið og hann sest og mcdir
þessum orðum: Mig hefir altaf
langað til að fá að sitja við ldið
y.ðar, einkum, er við vorum sam-
an í dansk-íslensku nefndinni,
þó ég léti Htið á því bera«. Stðan
kemur Jónas wuga á Ölaf Thors,
tekur pp glas sitt og mcelir: »Má
ég drekka með yður skál Jóns
ÞorIákssonar«. I þann svip
gcmga 3 menn hönd í hönd inn
eftir salnum, það eru þeir Sœ-
mundur í Stykkisliólmi og Ste-
fán Th. en Einar Jónsson sýslu-
maður í miðið. Rís þá uppMagn-
ús Jónsson fyrir enda salsins og
mcelir fyrir minni þeirra lof-
rœðu mikla. Að henwi lokinni
rís upp Jónas Jónsson og segir:
»Þessi ræða mun lengi í minnum
höfð sakir snildar og sannsögli
og óvíst er að nokkurnthna verði
sannari né betri orð mœlt«.
Þá vaknaði Franvsóknarmað-
urinn — með andfœlum.