Þjóðviljinn - 04.03.1938, Qupperneq 2

Fösfcudagurinn 4. mars. 1938.
PJOÐVILJINN
Málarasveinafélag Kcy kj avikur 10 ára.
1928
4 mars — 1938.
I dag* er Málarasveinafélag
Reykja.víkur 10 ára, það er stofn
að sunnudag'inn 4. mars. 192».
Stofnendur félagsins voru 16
málarasveinar, en nú telur fé-
iagið um 70 meðlimi.
Það má seg'ja að miarga.r or-
sakir hafi leg'ið til þess að félag'
faglærðra málarasveina var
sfcoifnað, en höfuð ásfcæðan var
þó ring'ulreiðin, sem ríkti innan
iðnarinnar um þessar rnundir.
Þá vann stór .hópur ófaglærðra,
manria að málaraiðn, ýmist sem
sjálfstæðir atvinnurekendur eða
hjá fag'lærðum atvinnurekend-
um. Þetta fyrirkomiulag skapaði
að líkum áköfustu samkepní um
vinnuna, og hafði mjög- rnikil á-
hrif á kaup sveina og kaup-
greiðslur. Kaup mála.rasveina
var þá upp og ofan, og van-
greiðslur mjög tíðar. Réttur fag-
lærðra málarasveina var þvt
engu meiri en ófaglærðra manna
eða réttara sagfc sveinarnir
höfðu ekki aðsfcæður t;il þess aó
hagnýta sér iðnréttindi sín. Má
því seg'ja, að með félagsstofnun-
inni sé lagður grundvöllur að
stéttarsamtökum íslenskra m,ál-
*rasveina.
Á fyrstu 3 árum, félagsins virt-
ist það ekki megnugt að leysa
þau verkefni, sem fyrir lágu til
hlítar, þó náðist, salmikomulag við
Málarameistarafélagið um á-
kveðið tímakaup félagsmanna
(kr. 1.60 um tímann).
Árið 1931 færist nýtt líf i fé-
lagsstarfið, enda bættiusfc félag-
ínu nýir starfskraftar, þá er
íengin viðurkenning á eftirT og
nætur- og helgidagavinnukaupi.
einnig samþýkt að hafa 1 tíma
í kaffi, tvisvar á dag, sem þekt-
ist. ekki áður, og meistarar börð-
ust mikið á móti. Þá er fyrst. fyr-
ir alvöru tekin fyrir baráttan
gegn hjálþarmönnum (fúskur-
um) ýmsir • menn, sem unn-
io höfðu lengi * að málaraiðn
fengu kcst á að ganga í félag.'ð.
Á þessu ári koma fram raddir
um nauðsyn þess að takmarka
nemendafjöldann í stéttinni, og
hafa áhrif á það mál. Félagið
var eitt af stofneindum Iðnsam-
bands byggingamanna, sern
stofnað var haustið 1931.
Má segja að óslitin barátta sé
hafin innan félagsins, fyrir hags
rnunamáluim1 félagsmanna. Nem-
endatakmörkunin er eitfc þeirra
mála, semi mikill styr stendur
um. Þá var leitað samkomulaes
meistara. um ýirfts málefni félags-
ins og vorið 1933 er fyrsti mál-
ef n asam n i.ngur u n d i rritaður
milli félaganna, í honum var
rneðal annars, ákvæði um tak-
mörkun nemenda og skuldbind-
ingar meistara. um að nota að-
eins félagsmenn til málara-
vinnu, þetta var einn af stærstu
sigrum, félagsins. Þessir rnálefna
samningar hafa, síðan verið end-
urnýjaðir, og' ávalt verið bætt í
þá nýjum ákvæðum til hagsbóta
fyrir meðlimi félagsins.
Árið 1934 hækkaði tíjmakaup-
io úr 1.60 kr. upp í 1.70 og mál-
efnasamningur var þá gerður
um ýms málefni .
Vorið 1935 stóðu yfir samn-
rngaumleitanir við meistara þar
á meðal varð mikill ávre:ningur
STJÖRN MÁLARASVEINAFÉLAGSINS
Standandi frá vinstri: Jökull Peliirsson, ritari, Scmmndur Sig-
urðsson formaður og Steingrímur Ocldsson féhirðir. Sitjandi
frá vinstri Þorvaldur Kristjánsson vwraformaður og Sv: Ing-
ólfur Guðjónsson aðstoðarféhirðir.
uto ne,mendat.akmörkun, s,em
leiddi t.il þess að félagið gerði
verkfall sem stóð yfir í .3;V vinnu
dag, sem endaði með sigri félags
ins. Má segja, að þettai hafi veriö
eldskrrn félagsins. Þessi samn-
ingur stendur til vorsins 1937.
Þá sagði félagið honum upp,
samningar náðust effcir mikla
baráfcfcu. Samningur þessi er án
efa, ,sá besti, sem, félagið hefir
gert, síðan það hóf samninga-
baráttiu síná. Ýtos ný ákvæði,
seto, áður voru ekki fyrir hendi
milli félagsmanna. voru nú tekin
upp, svo sem sjúkra- og slysa-
trygging, kaupgreiðsla trygð í
vinnu utan Reykjavíkur, öryg'gi
vinnutækja, hækkun kaups ett-
ir vísitölu, vjðurkenning á s,um-
arleyíi, einnig var kaupið sett
í samningána sem áður var sam-
ið um utan þeirra. Ka.upið hækk-
aði þá úr 1.70 kr. upp í 1.85 kr.
umi tímann.
I aprií 1936 var stofnaður at-
i vinnuleysisstyrktarsjóður innan
félagsins sem nernur nú kr.
5 763,83. Félagsmenn greiða 2%
af vinnulaunum sínum og renn-
ur l/& hlutii þess í félagssjóð.
Sjóðurinn er nú tæplega tveggja
ára gamall. Þær áætjanlr sem
gerðar hafa verið um eflingu
sjóðsins hafa fullkomlega stach
ist.. Má því vænta góðs. af starf-
semii sjóðsins í fratoitíðinni. Fé-
lagið var eitt af stcfnenduni
Sveinasambands bygginga-
manna, síðastliðið vor þegar Iðn-
sambandið var iagt niður. Kaup-
greiðslur meðlima félagsins fara
fram á skrifstofu Sveinasam-
bandsins: Félagið hefir ávalt lát-
ið til sín taika í hagsmiunabar-
áttu iðnfélaganna í bæn,um.
1 tilefni af 10 ára afmseli fé-
lagsins, heldur það afmælis-
fagnað í Oddfellowhöllinni ann-
að kvöld (laugardaginn) með
íjölbreyttri skemtiskrá og' dansi
íram eftir nóttinni.
»Bláa kápan«
Þessi glæsilegi söngleikur
verður sýndur á sunnudagrnn
kl. 3 e. h. Er þá liðin rúm vika
frá síðustu sýningu. — En hin-
ar óvenjulegu vinsældii- »Bláu
kápunnar« virðast fara vaxandi
— hve langt sem líður á múli
sýninga,, vex eftirspuiTiin eftir
aðgöng.umiðunum, þó hvergi sé
auglýst sala á þeim. Er það
mjög bagalegt fyrin svona stóra,
dýra, og vel sótta leiksýningu,
að komast svona sjaldan að hús-
inu, mundi það hafa riðið hverju
öðru leikri’ti að fullu.
Miðasala hefst kl. 4 í dag í
Iðnó. Leikhúsgestir eru beðnir
að mæta stundvíslega -— því
sýningin hefst á réttum tíma.
z.
Bæjarstjórnarfundur
var haldinn. í gær. Fyrir fund-
inum lágu fundargerðir frá ýms-
,u.m fastanefndum og- bæjarráði.
Á fundinum gerðist, það merkast
að samþykt; var að \eita 5000
kr. til flugskýlis.
Tílkynning
til einsíakra áskriíenda úti á landi
Peir áskrifendur, eiga eftir að greiða blað-
ið frá fyrra ári, verða að liafa greitt skuld
sína fyrir 1. apríl, annars verða stöðvað-
ar sendingar til þeirra.
Afgreiðsía í>jóðviljans.
r>inp,maður nokkur af »heldra, tagi.«
talaði á málfnndi undir berum himni
i miklu frosti. Er hann hafði lokið
ræðunni ætlaði hann að sýna liti.1-
læti sitt og gaf sig á tal við bónda,
sem á fundinum var.
»Skárri er það núl kuldinn«, sagði
hann; »orðin frustu- föst i munninum
á mér«.
»Það verður ljóta forin, þegar
leysir«, svai-aði bðndinn.
• .
Á undan hjónabandinu hefir mær-
in eina tungu og sjö armleggi; eftir
mánaðar hjúska.p hefir hún sjö tung-
ur og einn armlegg.
(Spænskur málsháttur).
. .
Vér hörmum ofríkisverk þau, sem
eru stjórnarbyltingunum samfara. En
því ofsalegri, sem ofríkisverkin eru,
þess augljósara, vei-ður oss, að stjórn-
arbyltingin var na.uðsynleg. Hryðju-
skapur ofríkisverka þessara. munu á-
valt vera i hlutfalli við viílustand og
fáfræði. þjóðarinnar, og villustand og
Sigurður Nordal
FRAMH. AF 1. SIÐU.
annað sinn sem slík athöfn fer
fram.
Háskólinn í Osló hefir boðið
prófessor Sigurði Nordal að vei a
viðsttaddur þessa athöfn, en
hann hefir ekki getað [tegið boð-
ið, að því er hann hermir frétta-
stofunni.
Málaferlin í Moskva
FRAMH. AF 1. SIÐU.
komst Tsjernoff að samningum
við rússneska mensjevikkaleið-
togiamn Dan, og einnig að hafa.
tekið við stórfé frá stjórn þýsku
hernjósnanna fyrir njósnar-
starfsemi.
FRÉTTARITARI
Bruni á Akureyri
FRAMH. AF 1. SÍÐU.
hlutir varðandi útgerð. Eigandi
þess húss er Sverrir Ragnars.
Nokkuð af þeim veiðarfærum er
brann var óvátrygt. (FO. í gær-
kvöldi).
Leshringur
í sögu íslands verður í kvöld
kl. 8 á Vatnsstíg- 3, (efstu hæð).
Ei\nar Olgeirsson talar um þró-
un auðvaldsins á Islandi. Félag
ar og fylgjendur eru hvattir til
að mæta.
fáfræði þjóðarinnar mun aflur vera
í hlutfa.lli við kúgun þá og niðurlæg-
ingu, sem hún hefir orðið að þola.
4 ' (Macaulay).
c •
(Ekkjan situr grátandi við gröf
ma.nns sins); »Nú er það ei.na, huggunt
mín, að nú veit ég þó hvar hann er á,
kvöldin«.
■ •
Læknir á Norðurlandi kvað eftir-
farandi vísu, er Grétar guðspekingur
var þar á fyrirlestrarfei-ð:
Sit ég' í sinninu hrelldur
'við saltla.usan graut haframéls,
ég vil það samt helniingi heldur
en hlusta á hann Grétar ó. Fells.
• •
Peir, sem skríða 1 dufti.au fyrir
j'firmönnum, troða, ávalt undirmenn
sína. undir fótum. (Buckle).
Hver var Immanúel Kant?
Hann var þýskur heimspekingur.
Fæddur 22. apríl 1724. Dáinn 12.
febrúar 1804. X hbfuðriti sinu
(Kritik der rai.nen Vernuft) leit-
aðist hann við a,ð sýna fram á
gildi og takmörk hins ma.nnlega
skilnings. — »Tvent er þa.ð, sem ,
fyllir. hugann aðdáun og lotnlngu
. . . stjarnhvolfið yfir mér og siða-
kenningin í mér«.

rv&fcdds
Alþýðublaðinu er nú eins og
endranœr tíðrcett m n »blóð-
stjórm Stalins í Sovétríkjunum.
En Alþýðublaðið •minnist alclreí
á blóðstjórn Hitlers, Mussolini,
Francos né japönsku f asistanna.
Veit Alþýðublaðið ástœðuna fy.r-
ir þessu?
tc
Alþýðublaðið bi\ir í gcer
grein um »blóðstjórn« Stalins,
sem það segir cið sé úr »Man-
cliester Guardian«. Þar er meðal
annars rcett nokkuð um mála-
ferli þau, sem nú eru hafin fyr-
ir þremur dögum í Moskva.
Hvernig liefir Alþýðublaðinu
borist svo riytt blað af »Mmi-
chester Guardian«, ctð það hafi
getað þýtt úr því grein, sem
fjailar um svo nýja atburði?
★
Það muny allir slálja að rit-
stjórum Alþýðublaðsins þykir
hepjnle.gr a að liafa merbari
heimildir fyrif rógi sínum um
Sovétríkin en auðið er að finna
hjá málaliði Alþýðublaðsins. En
hitt mun vekja forvitni rnanna
lvvort hér er um að ræöa yfir-
náttúrlega aðstoð við máíaflutn-
ing Alþlýðublaðsins á þessum
neyðartímum eða bcettar sam-
göngur.