Þjóðviljinn - 05.05.1938, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudaginn 5. maí 1938
þJÓÐVILJINN
Málgagn Kommúnistaflokks
Islands.
Ritstjóri: ELnar Olgeirsson.
Ritstjórn: Bergstaðastræti 30.
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla, daga nema
mánudaga.
Askriftai-gjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Með eða móti
Marxisma.
'í da:í minnist alþýSan þess
um Öll lönd, að liðin eru 120 áv
f rá fæðingu Karls Ma,rx, manns-
ins, sem framar öllum, öðrum
hefir markað verkalýðshreyf-
ingu nút.ímans og beint henni
inn á ákveðnar brautir til mark-
vissrar baráttu fyrir sósíalism-
anum'.
Með kenningum sínum eg'
starfi hefir Karl Marx lagt
grun.dvöllinn að allri síðari tíma
baráttu og sókn verkalýðsins.
Það var hann, sem skóp sósíal-
isma nútímans upp úr hinum
ýmsu hugmyndakerfum samtíð-
ar sinnar og fortíðar. Það var
hann, sem beitti sér fyrir stofn-
un hinna fyrstu alþjóðlegu
verkamannasamtaka,. 1 einu orði
sagt: Hann lagði hinn fræðilega,
og athafnalega. grundvöll að
verkalýðshreyfingu nútímans.
Undir merki marxismans hef-
ir verkalýðurinn sótt, fram í 90
ár. Skilgreining Marx á skipu-
lagi auðvaldsþjóðfélagsins, fram-
leiðsluformum og þróun, hefir
verið sá viti, er lýsti leiðina, sú
>.'hernaðarfræðilega« áætlun,
sem verkalýðurinn hefir fylgt* í
baráttu sinni.
Ögæfu verkalýðsins varð það
að vopni, að ýmsir af leiðandi
mönnum alþýðunnar hurfu frá
marxismanum og settust að alls
konar endurskoðunarbruggi,
sem var meira í anda borgara-
stéttarinnar en hin byltingasinn-
aða fræðikenning Marx. Borg-
arastéttin sparaði heldur ekk-
ert. til þess að ala þann varg í
véum verkalýðshreyfingarinnar.
Hún sá að hverskonar endur-
skoðun og útþynning á byltinga-
kenningum Marx vopru vatn á
hennar myllu og slíður um, vopn
verkalýðsins.
Hver atburðurinn á fætur
öðrum hefir síðan styrjöldin
mikla. braust út sýnt, að þessar
endurskoðunarkenningar áttu
ekkert hald í veruleikanum. Þær
voru bygðar upp á sandi fáfræði
og skilningsleysi og hrundu eins
og spilaborgir, þegar út í veru-
leikann kom.
Sókn fasismans síðustu árin
hef ir sýnt, að borgarastéttin ætl-
ar að halda völdunum hvað sem
það kostar og hún afnemur lýð-
ræðið, ef hún er ekki viss um
að halda meiri hluta. Sókn fas-
ismans sýnir ennfremur, að
borgayastéttin hikar ekki við að
Hltaveltan er svlkln lotorð, og at-
vlnnnleyslð melra en ððnr*
BælarVulltrtiar tiomnttinlsta bera (ram
tillðgur um atvlnnubætur ti fundl bcejar-
stjtirnbriranar fi dag.
Eftir Bjðrn Bjarnason, bæjarfulltrúa.
Við umræður um fjárhagsá-
ætlun bæjarins síðastliðinn vet-
ur bar fulltrúi Kommúnistafl.
íram margar tillögur, sem, ef
samþykktar hefðu verið, mundu
hafa dregið stórkostlegai úr því
mikla atvinnuleysi er hér ríkir,
og jafnframt. bætt að mjög
miklu leyti úr húsnæðisþörf al-
mennings. íhaldið drap allar
þessar tillögur og skar mjög við
nögl allar framkvæmdir bæjar-
ins á þessu ári vegna hitayeit-
unnar, sem það fullyrti áð haf-
in yrði snemma á árinu. Hita-
veitan er nú samt ekki, ennþa
annað en svikið loforð, og' at-
vinnuleysið magnaðra en nokkru
sinni fyr.
Fulltrúar Kommúnistafl. báru
á síðasta, bæjarsitjórnarfun.di
fram tillögur um að hefja nú
þegar þær fáu framkvæmdir,
sem, fjárhagsiáætlun gerir ráo
fyrir, svo sem byggingu barna-
hælis, leikvalla og skóla, en
þéssari tiliögu var vísað til Bæj-
arráðs til svœfingar, og enginn
litur sýndur á því að gera neitt
til að draga úr va,ndræðum at-
vinnuleysingj anna.
Á fundinum í dag mun-
urai við aftur bera þessa, tillögu
fram, auk annara ráðstafana,
gegn atvinnuleysinu, sem auð-
veldlegai eru framkvæmanlegar,
ef viljann vantar aðeins ekki
beita ofbeldi, strax og hún sér
nokkra hættu á því að verka-
lýðurinn sameinist um að taka
af henni völdin, jafnvel á lýð-
ræðislegum grundvelli og á frið-
samlegan hátt, Má í þe,ssu efni
benda á dæmið frá Spáni.
Endurskoðunarfálmið hefir
þegar sýnt, að það er dauða-
dæmt, í framkvæmd. Endur-
skoðunarmennirnir eiga aðeins
eftir að viðurkenna þetta og'
læra af staðreyndunum.
1 Rússlandi, þar sem verka-
lýðshreyfingin hélt fastast við
grundvöll marxismans, sigraði
verkalýðurinn, og byggir nú
upp sósíalismann. 1 Þýskalandi,
föðurlandi endurskoðunarstefn-
unnar (og raunar marxismans
einnig) sigraði fasisminn, af
því, að endurskoðuna.rforingj-
arnir vildu ekki beita sér gegn
valdatöku Hitlers’. Þeir kváðu
hann kominn til valda á lýðræð-
islegan hátt. Hér var endurskoð-
unairstefnan kömin út í þær ó-
göngur, sem engin leið var út úr.
En foringjarnir héldu sér dauða-
haldi' við hana, og horfðu á ár-
tuga verk sín, þýsku verkalýðs-
hreyfinguna, molaða í rústir.
Hér heima á Tslandi hefir
sami skoðanamunur orðið uppi
á teningnumi Og það var tákn-
hjá meirihluta bæjarstjórnar.
Þeir verkamenn sem, lögou
trúnað á loforð íhaldsins um
framkvæmd hitaveitunnar,
munu eiga erfitt með a.ð átta sig
á því, að íhaldið í bæjarstjórn
vilji ekki á neinn hátt reyna að
bæta úr atvinnuleysinu, á með-
an frestur verður á framkvæmd
hitaveit,unna,r, sem, íhaldið segir
að ,sé af óviðráðanlegum ástæð-
um, og rnunu hafa framkvæmd-
ir þess í atvinnuleys'smálinu
nokkuð til marks um einlægni
þess í hinu.
Ennfrémur munum við, bæj-
arfulltrúar Kommúnistaflokks-
ins, benda á leið til aö ráða
fram, úr því öngþveiti, sem þetta
mesta nauðsynjamál bæjarbúa,
hitaveitan, er komin í, á þann
hátt að leitað sé nú þegar sam-
vinnu við ríkisstjórnina. um, út-
veigun erlends lánsfjár til efnis-
kaupa cig jafnframt tekið lán
innanlands til að standa sfcraum
af kostnaði við vinnulaun og
mnlent, efni.
Væri þetta ráð tekið, gæti
verkið hafist sem sagt tafar-
laust, því, enginn efasfc um, að
nægilegt fé sé fáanlegt hér inn-
anlands, til verks sem þessa, og
í samvinnu ætti ekki bæ og ríki
að vera ofurefli að útvega er ■
lenda lánið.
Eftir því hvernig meirihlut-
rænt, að einmitt, þeir menn, i,nn-
an Alþýðuflokksins, sem í fyrra-
haust voru mestir fjendur sam-
einingarmálanna, skyldu fyrst
og fremst gera. það að ágrein-
ingi að flokkurinn lýsti því yfir,
að hann sta,rfaði á grundvelli
marxismans. Sýndi þefcta gleggst
að fyrir þeim1 vakti, hvorki. bar-
átta né sigur verkalýðsins, og
að þeir voru blindir af glóru-
lausu skilningsleysi, á þeim á-
tökum, er nú fara, fram milli
verkalýðsins og borgarastéttar-
innar, eðli þeirra og orsökum.
Það leyndi sér ekki, að hér fóru
menn, sem höfðu ekkert, lært af
atburðum síðustu ára og engu
gleymt, af fyrirframsannfæring-
um, sem áttiu rófc sí,n.ai að rekja
til þeirra löngu liðnu tíma, er
borgarastéttin taldi völd sín i
vissum, höndum, og trúði því, að
hún ætti einnig framtíðina. Þeir
tóku ekkert tillit til þess, að fé-
lagsþróun síðustu ára hefir koll-
varpað þessu hugmyndakerfi, og
að andstæðurnar verða ekki
leystar innan ramma núverandi
þjóðfélags. Borgarastéttin hefir
séð þetta og búist til baráttu.
Aðeins noikkrir menn, sem kalla
sig sósíalista, stinga, nefinu nið-
ur í sandinn.
inn tekur þessum, tillögum okk-
ar má að nokkru marka ein
lægni hans í þessu velferðar-
máli.
En alþýða Reykjavíkur, sem
S}mdi mátt sinn á götunni 1. maí,
verður að láta þessi, mál til sín
taka, og sýna valdhöfunum, að
henni er alvara með að láta
ekki lengur halda sér upp á
snakki, heldur að hún krefst
1 afarlmsra, framkvœmda.
,Sagnfræðingur
úivarpsins
Framh. af 2. síðu.
sem áftu daginn 1. maí, heldur
sú alþýða, sem fylgir Alþýðu-
flokknum og Kommúnistaflokkn
um og að það er ekki í hennar
umboði mælt, þegar þeim öfug-
mælum er haldið fram, að ein-
hver skyldleiki eigi sér stað
milli fasisma og kommúnisma,
að kommúnisminn sé einræðis-
stefna, eða að verklýðshreyfing
in hafi goldið afhroð við sigur
sósíalismans á sjötta hluta jarð
arinnar.
— Annars verður eigi ann-
að sagt, en að Útvarpið hafi
með þessari óhæfu margfald-
lega endurgoldið þeim hægri
foriiigjunum þann órétt, sem
þeir þykjast hafa orðið fyr-
ir með því, að samfylkingin og.
verklýðssamtökin hafi fengið
einni auglýsingu fleira
í útvarpið í sambandi við há-
tíðahöldin 1. maí. Alþýðublaðið
getur því tæpast þanið sig
meira út af þessu ,,hneyksli“
en orðið er .
Föðuimjðlsviasla
Framh. af 1. síðu.
afla olíuhreyfill knýr blásarann,
snýr þurkgrindunum og knýr
kvörnina. Afköst verksm. eru ná-
lægt 1 smál. þangmjöls á dag.
en afköstin má auka upp í tvær
smálestir með stærri blásara. —
Reksturinn virðist bera sig með
kr. 20,00 fyrir hver 100 kg. af
mjöli.
Verksmiðjan veitir 7 mönn-
um atvinnu, þar af eru 3 við
þangtöku, einn við akstur og 3
við sjálfa verksmiðjuna.
Utbreifllð Pjöðviljano
(m
Útuarpsrœða Vilmundar Jónssonar
uni vinnulöggjöfina, pótti Alpýðu-
blaðspiltunum svo djúpviturleg
,speki, «3 peir birta hana alla í
blaöi sinu. Einkum mun pó Vil-
nwndur sjdlfur hafa lagt cíherzlu
cí, cið pessi vizka Imns kœmi fijrin
almenningssjónir, pví c/ð Vilmund-
ur er sennilega mesti montbelgur,
sem mi skiptir sér cif opinberiun
mdlum, og slœr par öll met. —
Mcí af pessu marka, c/ð sálufélag
hans við Alpýðublaðspilfana er hið>
"i>)svBapuui
**
Vilmundur skýrir frcí pvi í pess-
ari rœðu sinni, að E. Olgeirsson
hafi sagt í neðri cleiid, að komm-
únistar vceru á móti allri vinnulög-
gjöf, sem fólgin er í pvi, að setja
recjiur og takmörk fgrir at-
hafnafrelsi verkcdýðsfélaganna í
hagsmunabaráttunni. — Ennfremur
hafi hannnefnt dœmi pess, hvernig
verkalýðurinn er svikinn um rétt-
arbœtur, sem hann fœr með lög-
um, og tilnefnir lögin um
verkanKmnabústaði. Af pessu dró
hann pá ályktun, að kommúnistar
hlytu að vera cí móti lögum um
almennan kosningarétt, um alpýðu-
tryggingar, um réttarbœtur i fram-
fœrslalögum o. s. frv. — Par af
leiðandi vœri ekki hœgt að hugsa
sér að kommúnistar vœra komnir d
ping í öðrum erindum en að vaka
yfir pvi, að ekki verði lögleidd-
ar neinar hagsbœtur fyrir alpýðuna
i landinu."!!
**
Maður parf helzt að vera ofviti
til pess að geta dregið svona skarp-
legar ályktanir. — Pað verður að
teljast eftir atvikum eðlilegt, pó
að inenn séu montnir af svona,
drottins náðangjöfum. Og ekki
ti'ufla staðreyndirfiar svona spek-
ing,a. — Síðan kommiuiistar konui
á ping, hafa peir borið fmm frum-
varp eftir frumvarp um kjarabœtur
fyrir alpýðuna — nm alpýðutrygg-
ingar, wn réttar.bœtur fyrir fátcekl-
inga og sjúklinga, margvislegar til-
lögur um attvinnuaukningu o. s. frv..
o. s. frv. — Vilnuindur Jónsson og
félagar hans hafa hindrað frapigang
alira pessara mála. — En ef mao-
ur er l/aiyi nógu djúpvitur — og
kann list hinnar œðri rökfrœði —
pá getur maður bara „ályktað“ að
[koinmúnistar séu konmir á ping
til, „að vaka yfir pvi, að ekki verði
lögleiddar neinar hagsbcptur fyrir
alpýðuna í landinu.“
**
Pegar Alpýðublaðsmenn eru að
tala um stcerð likfylgdar sinnar I.
mai — ,£tcersta hópggnga, sem sést
hefir“ ,og annað pvi um líkt —
pá klóra margir sér l höfðinu og
segja: Hefir skœð drepsótt, sem
leggst á heilann, gripið uin sig i
(Frh. á 4. síðu.)